Catalog

10 TARİH 22 ŞUBAT 2004 / SAYI 91 G ucu ve erkekleri çok sevdi m# ; •• Önce işini bilen bir fahişe, sonra İmparatoriçe. îktidarıyla hem kadın kimliğini hem de ait olduğu sınıfı kollamış. Kadının mülkiyet hakkını, fahişeleri kollayan yasalar çıkarmış, tüm insanların Tanrı sureti olduğuna inanan dini akımı kollamış. En çok aristokratları ürkütmüş, "erişilmez" ile "fahişe" tanımları arasına sıkıştırılmış. TEODORA, halk isyanında kaçmaktansa öldürmeyi yeğlemiş, otuz bin kişinin katili olmuş. Nermin Bayçın cdenine öylesıne az değer veriyordu ki, edep yerini diğer kadınlar gibi doğal yerinde değil de, yüzünde • taşıyordıısanki. "Isa'dan sonra 500'ler... Resmi tarıhçı Prokopius, her şeyındeğıştiği bir zamanda, Klasik Çağ'ın Orta Çağ'abelverdiğikırılmanoktasında.Doğu'dan yeryüzünün mutlak hakimı olarak yükselen bir imparatorıın.enaz onun kadar "kııtsal*1, "yüce" ve "erişilmez" eşi Teodora yı anlatırken kendi dilini deözgür kılar: "Obu yeryüzü üzerindekara bir lekeydi... Şehveti gündelik iş haline getirmişti. Güçlerinin doruğunda on veya daha fazla genç erkekle birlikte, sık sık düzenlenen şölenlere gider ve bütün gece boyuncasıraylakonuklarının tiımüyleya tardı. Hepsi de yeter dedikten sonra bu kadın, buseferonlarınsayısıotuzubulan kölelerini deziyaret ederdi. Vebuna rağ men ahlaksızlığa doymazdı..." adamıbileokadına'Hanımefendi'den zorunluluğu karşısında tiksintisini ifaı etmekten kaçınmıştır..." Yazar, Teodora'nın soylu kızları ya < erkekleri, "soysuz sapsız" kişilerleevle dirmesini, din ve devlet kadrolanna ist diği insanları seçmesini, kararların alınc ğı tüm resmi toplantılara katılma ve mı dahale etme cüretkârlığını göstermesir kocası üzerinden "fahişeleri koruyan " kadınları zinaya teşvik eden " yasalar ç kartmasını bir kâbusu yaşar gibi aktarı imparatoriçe fahişeliğin günahlarına u; gun hukuki bir altyapı da oluşmuştur. 5C sokak kadını Anadolu yakasındaki 'Pi manlık' manastırına yerleştirilerek koruı maya alınır. Sonuçta bu ikili aristokrasi' aşağılamış, sivil kurumları ezmiş, eğitiı kurumlarına saldırmış, ülkede zulüm v terörestirerek toprakların zenginliğini s; raya aktarmıştır. Çok tanrılı dinlerden Hıristiyanlığa g< çen imparatorluğun ideolojik düzenin son şeklini veren Justinian 'ın dünyasındi Prokopius'un "kötülükler kraliçesi"n yufka yürekJi bir prensese dönüşme şam varmı?Pekolasıgörünmüyor. TariheNı ka ayaklanması (532) olarak geçen ka> naklara göre kadın, erkek, çocuk, 30 bini. üzerinde insanın katledildiği halk isyanın da onunimzasıgöriinür. Teodora, "..Ban göre, bize güvenlik sağlasa bile şu and kaçma fırsatımız kalmamıştır. Nasıl bi ışık sızıntısı görmüş bir insanın ölmes olanaksızsa, imparator olmuş birinin ka çak duruma düşmesi denli yaralayıcı hiç bir şey yoktur. Tanrı beni Imparator'uı belindeki kuşağından ayrı düşiirmesin..' diyerek kaçmaya hazırlanan kocasını dur durur. Karar, isyanı bastırmaktan yanadı vejustinian, Hipodrom'da toplanmışin sanların üzerine saldırı emrini verir. TEODORA YASALARI... Kuzey Afrika ve Italya'yı imparatorlul< topraklarına dahil eden, Hıristiyanlığı devlet sisteminde bedenleştiren mimar lardan biri olan Justinian 529'da, Ati na'daki felsefe okulunu kapatır. Bu Ilk Çağın sonudur, Doğu Roma yok olurken Bizans ortaya çıkar. Orta Çağın başlangıcına imza atan Justinian, zamana önemlı bir iz daha bırakır: Roma Hukuku'nun temellerini oluşturan 4500 maddelik ünlü Codex (derleme) ve Aya Sofya. Teodora ise yalnızca imparatorun değil, ayrım gözetmeksizin tüm insanların Tanrı'nın sureti olduğuna inanan, bu nedenle de kimsenin kimse üzerinde egemenlik kuramayacağı görüşünü savunan Monofizitleri destekler. 500 Monofizite Hormisdas saray ını tahsis ederek onları koruması altına alır. "IskenderiyeKıpti Kilisesi Patrildiği'nin Tarihi" kitabında imparatoriçe, Monofizitlerin savunucusu olarak geçer. Aynı kaynakta ilgi çekici bir bilgi daha vardır: Bu inancı Iskenderiye'den taşımış olması. Bir Monofizit rahip, Efesli John'un da ondan "Teodora, genelevden.."şeklindebahsetmesi, Prokopius'u doğrulargibigörünür. Teodora'nın genelevleri kapattığı, fahişeler ve öksüz çocuklar için manastırlar ya da sığınma evleri yaptırdığı biliniyor. Justinian döneminde çıkarılmış yasalara bakıldığında da, ardında yine onun varlığı hissedilir. Ister özgür, ister köle statüsünde, çocukların satışı ya da atılmasının yasaklanması, velilik hakkının doğal anneyeverilmesi; kadının erkek gardiyanların görev aldığı hapse konulmaması, gözaltınımanastırdageçirmesijerkekidare etse de mal mülkte kadının da mülkiyet hakkının olması; zina yapan karısını öldürmemesi koşuluyla erkeğin kadının âşığını öldürebileceği ancak bunun için de tanıklann eşliğinde üç yazılı uyan göndermesi gerektiği ve boşanmalarda kadınların yaşamlarını kolaylaştıran ya da sağlama alan yasaların çıkarılmasında hep onun payı vardır... Çoğu feministe göre kadın haldarının öncüsü olarak kabul edilen Teodora, günümüz araştırmacılarına ve yazarlanna farklı yüzlerde konu olmayı bugün de sürdürüyor. • B Prokopius "Cîizli Tarih" yada "Anekdotlar" adıyla anılan kitabmı yazmasaydı, Bizans imparatoriçesi Teodora hakkında kayıtlara düşenlerbirkaç paragraftan öte yegeçmeyecekti: "497/510doğumu;523 Justinian ile evliliği; 527 tahta oturan Justinian'ın tacını paylaşması; 548 kanserden ölümü; Yaptırdığımanastırların.kiliselerin ve bağışların listesi..." Bir de îstanbul'daki Aziz Sergius ile Bacchus kiliselerine kazınan bir yazıt: "Teodora, tanrının dindarlıkla taçlandırdığı..." Prokopius "elini vicdanakoyup" aynı zanıanı paylaştığı Teodora'nın acımasızlığınıvecüretkârlığmıifşaederekfarkında olmaksızın tarihin en ilgi çekici kadın portrelerindenbirisini sunar. O.sınırtanımaz bir edepsiz, yırtıcı, yok edici zekâsı ve göz.alıcı güzelliğiyle bir "kötülükler kraliçesi"dir. Uzun süren banyo sefalarının dışında, günü vegeceyi genelde uyuklayarakgeçirmesinekarşınlmparatorluğu her alandayönetmeyi kendinehakgörür. Eğer imparator onıın onayını almadan birisiyle iş görüşmesi yaparsa o kişinin işini ve kaderini değiştiren, öfkesinin şiddetine yakalananları, soylu demeden sürgüne göndermekten ya da öldürmekten kaçınmaz. En ciddi konularla küstahçadalgageçenbir"şeytan"dır... Teodora'nınbabası.atyarışlarıveşenliklerinyapıldığı.antikYunan'ınsporkulüplerinden devşırilmış siyasi fraksiyonların, Yeşillerin ve Mavıler'in gösteri meydanı, aynı zamanda imparatorların nabız tuttuğu Bizans'ın kalbi Hipodrom'da hayvanbakıcısıdır. Babasının ölümü onu seyircilikten alıp arka odalara çeker: "..Ablası hipodromun sıralarında fuhuş için bazı seyircilerle randevulaşırken onu yanında bulundururdu.. Teodora da erkeklerin her türlü aşağılık isteklerinin kölesi haline gelmişti. Kendisini satın almış müşterilerine tiyatroya kadar eşlik eder, onlaracömertfırsatlarsunardı.Bırkerhanedeçalışmıştı.Zamanla,bedenigeliştiğinde, sahnede yer alan diğer fahişelere katılıp, kısa sürede zengin tabakanın ve aristokratsınıfıngözdeorospusuolmuştu.." Prokopius'a göre, Teodora, fliit ve kanun çalamıyordu, hatta dansçı grubuna katılacak bir mesleği bile yoktu ama kendisine yaldaşan erkeklere baş döndürücü güzelliğini satmakta, bedenini onların cinsel zevklerine teslim etmekte hayli ustalaşmıştı. Aşırı akıllıydı, çok iyi oynadığı kelimelerle insanları ısırır, yiız kızartıcı şakalar yapar, âşıklarını saatlerce bekletirdi. FAHÎŞELERE MANASTIR... împaratorla bir süre fahişelik ve tiyatro oyunculuğuyaptığıDoğu'dandönerken Antakya'dakarşılaşırTeodora.Sonrasını iseyine Prokopius'tan dinleyelim: "...Kadın Istanbul'a ulaştıktan sonra, împarator (Justinian) ona karşı üstesindengelemediğibırtutkunıınesiriolmuştu.. îktidar ve devlet aygıtı bu tutkuyu canlı tutan bir ateş kaynağıydı. Istanbul ve Imparatorluğunherbölgesi.Teodora'ya karşı beslenen tutkudaıı nasibini almış, herkes, önceden hiç yaşamadıkları şekildeyoksullaştırılmıştı.. Kötü ruhun neden olduğu felaketlerin yumuşatılması ve kontrol altına alınması uzun bir dönemi alacaktı. Her şey böyle başlamıştı.." Justinian öncelıkle, imparatorların ve yüksekbürokratlarınaktrislerleevlenmeleriniyasaklayanyasayıdeğiştirir. Amca Kraliçe Teodora'nın bu mozaiği, ttalya'da, Ravenna'da Galla Placidia Manastm'nda bulunuyor. (1204) Bizans Imparatoru Justinian (altta). sını ikna ederek Teodora ile bırlikteliğini yasallaştırır. Ve monarşinin yegane temsilcisiolarak imparatorluk tacınıgiydiğinde, Teodora, neredeyse aynı yetkilerledonatılmış güçlü ve etkili bir ımparatoriçeolarak yanında yer alır Budurumun.hukuk eğitimi almış, burjuva sınıfından gelme Prokopius'u umutsuz bir isyana sürüklediğiyazdığısatırlardagörülür: ". Justinian, dunyanın en soylu geliniyle evlenecek imkâna sahipken Teodora gi bi bir fahişeyle evlenmeyı yeğleyerek herkesişaşkınlığa düşürmüştü. Oysakiyetişkinlik dönemini erkeklerin kucağında harcamamış, bakıre, denildiği gibi 'helal sütemmiş' birisiyle deevlenebilirdi.Hayır!.. Birhisterıyekapılmışolmalıydı.O nedenle dehşet verici kirliliğin her türlü pisliğine bulaşan, defalarca çocuk düşüren ve yetişkin bir evladını öldüren bir orospuyla evlenmeyi tercih etmişti.. Üzücü olan, Senato'nun bir üyesi olsun ağzını açıp da, bir tanrıça gibi davranan kadının karşısında ezilip büzülmelerini eleştirmemiş, devletin zirvesinde yaşanan bu rezaletleri protesto etmemiştir. Hatta bir din Roman olarak Teodora 600binnüfuslu(buyukbirçoğunluğu sur içinde), 72 dilin konuşulduğıı, Konstantinapolis'inkaranlıkkatmanları ve ışıltılı cepheleri arasında gidip gelen Teodora, Libya'da Eyalet yöneticisinin metEesi olarak çıkar karşımıza. Ancak bir s'üre sonra sokağa atılır. Hizmet ettiği adatna bir tiırlü yaranamamıştır. Çıplak, aç, susuz ve korunmasız Teodora, Libya çöllerinden hayalgücünüzorlayanbirserüvenleMısır'a, îskenderiye'ye ulaşır. Sonra Doğu'nun bütün kentlerine... Antakya, olası çok fazla ciddiyealmadığı"yazgısını" değiştirecek bir dönüm noktası dır. Bıırada, onu daha sonrajustinian ile tanıştıracak olan ünlü dansçı Makedonya ile karşılaşır. En son, Alman yazar Tessa Korber'in,LiteratürYayıncılıktarafından dilimize aktarılan "imparatoriçe" adlı romanında, Bizans imparatorluğunun buen "cüretkâr"kadını,çarpıcıveirkiltici aynntılarla döşenen Istanbul mekânlarıyla birlikte yeniden yaşam bularak karşımıza çıktı. Yazann kurgıısunda, yoksul kenar rnahallelerinde, sirklerin ve tiyatroların bataklığında, kraliçelik tahtında da yaşama tırnakgeçiren bir kadın olarak beliriyor. YENİ ÜRÜNLER/YENİ HİZMETLER Selülite önlem Kadınların korkulu rüyası selülitlerle başa çıkmak için L'Oreal Paris yeni bir iirün çıkarttı: "Body Expertise Perfectslim". Inceltici ve sıkılaştırıcı Jel Perfectslim ciltteki portakal kabıığıı görünümünde yüzde 85 oranında bir azalma sağlıyor. Ürün 42 milyon TL yapıyor. Rezervasyonlar internet adresinden veya herhangi bir seyahat acentesinden yapılabilir. Müşteri, acenteden daha düşük bir fiyat aldığını otele kanıtlayabilirse, en ucıız fiyat üzerinden % 25 daha indirim kazanıyor. Tel: 0212 296 54 21 www.marriot.com teslim ediyor. Bu hizmetten yararlanmak ısteyenler 444 99 99 numaralı telefonu arayabilir veya herhangi bir Yurtiçi Kargo şubesine uğrayabilir. HP Türkiye HewlettPackard Türkiye temsilciliği, müşterilerine destek kalitesini arttırabilmek için telefon numaralarını değiştirdi. 24 saat hizmet veren HP Destek Hattı'nın yeni telefonu 444 71 71 oldu. tasarlanmış. Ev tozu veya polen alerjisi olanlara özel yıkama programları sunuyor. Miele yetkilı satıcılarında bulabilirsiniz. Yurtiçi kargodan yeni hizmet: VIP Yurtiçi Kargo VIP hizmeti ile dört kiloya kadar olan paket ya da dokümanlarınızı çeyrek günde adrese Nivea'dan bir yenilik daha Nivea Beaute pürüzsüz bir cilt elde etmek isteyenlere veni bir ürün sunuyor. Fresh&Easy Stick Fondoten jynı zamanda doğal bir leııkleııdıınıe sağlıyor. Cilt tipinc göre dört farklı tonda renklendirme seçeneği olan urunu bütün kozmetikçilerde bulmak mümkün. Sevimli koleksiyonu... Gümüş takı ve aksesuvar markası Silver D'sign'ın yarattığı "Looney Tunes Koleksiyonu" vitrinlerde. Koleksiyonda, sevimli kahramanların yer aldığı gümüş kolye ucu, küpe, yüzük, broş gibi çok sayıda seçenek özel paketlerde sunuluyor. Marriot Oteller Zinciri Marriot Oteller grubu, "En iyi Fiyat Garantisi" sistemi ile müşterilerine mevcut olan en iyi oda fiyatından rezervasyon Miele'den özel çözümler Miele yeni ürunü "Medicwash" çamaşır makinesi, alerjisi olan hassas bünyeler için