Catalog

yazan; 1905 devrim öncesi Çarlık Rusya’sının taşra yaşamı- me, gülümsetme arasında ince bir dengeye dayanan oyunların- leyen “İvanov” (1887), ciddi oyun doğrultusunda dış eylemi nı kendinde barındırdığı kadar, aristokrasinin çöküşüyle bir- daki bu iç eylem, iç diyalogla, “iç deneyim”le ortaya çıkar. öne çıkarır. Melodram, romantik öğelerin kendini daha çok İç seslerle karşılıklı konuşan iki kişi birbirleriyle iletişim duyurduğu “Orman Cini” (1889) ise, geleneksel dramatik likte ortaya çıkan yeni koşulları, toplumsal yaşamın çelişki- sini yansıtan; eskimiş, ömrünü yitirmiş, eski toplum düze- kurmadan düşüncelerini birbirlerine ve izleyiciye duyurur. tarzdan ayrılarak, daha karmaşık, yargı dışı kalmaya yönelik ninin insanlarını, yeni bir düzenin gelmesi umudu karşısın- Tematik olarak yineledikleri sözlerle yoğun duyguları ara- bir oyun olup, “Vanya Dayı”ya zemin olur. sında kurulan karşıtlıkla kendilerini gösterirler. Çehov’un “şaka” olarak nitelendirdiği tek perdelik küçük da ele alarak iç dünyalarında -iç dramlarında- toplumsal dış Oyunların hüzünlü, şiirsel gülümseten üslubunu belirle- oyunları, gülmece yazarlığının, Gogol-Turgenyev esinlenme- dünyanın dramını ortaya koyan; yaşamın yaşanabilirliğini, yen bu iç eylem; kişilerin gizemli bir biçimde belirmele- leri uzantısında, vodville farsı birleştiren, kesintisiz bir ey- gündelik yaşamın varoluşu içinde veren ve yaşamı “kendili- ri, sezdirilen çatışmaları, oyuncularla izleyici arasında bir lem akışı içinde kesin çizgili kişileri işleyen güldürülerdir. ğinden” oluşturan büyük bir yazardır Çehov. uzaklık da yaratarak seyircinin karşısındaki garipliği eleşti- Çehov’un oyun yazarı olarak ünü 1898’de, Moskova Sa- OYUNLARININ EN ÖNEMLİ ÖĞELERİ... rel bir gözle izletilir. nat Tiyatrosu’nda oynanan “Martı”yla başlar. Bu oyun Bu nedenle, Çehov’un oyunlarının en önemli iki öğesi, Bu simgeci, izlenimci psikolojik anlatım bütünlüğü, yapısal Rusya’da oyun yazarlığında yeni bir çığır açar. tıpkı yaşamın kendisi gibi, onun çelişkin birer yansıları olan birer öğe olarak zamanla, mekânla iç içedir. Kahramanların Sanatçının temel görevini, yaşarken kendini doğrulaması- oyun kişileri ile -dramatik- iç eylemdir. duyguları, iç sesleri, zamanla, nesnelerle doğrudan ilintilidir. nı konu alan, “psikolojik-lirik” oyun tarzının ilk örneği olan Bu kişiler, genel karşıtlığı içinde, duydukları boşlukta değer Geçip giden mevsimler, çocukların yetişmesi, gidip-gel- oyunun başlıca özelliği, Çehov’un diğer büyük oyunların- anlayışını yitirmiş ama bunun farkında olan, gündelik yaşa- meler, zamanı iç duygulara, -Martı’da olduğu gibi- oyunun da da açıkça görüleceği gibi, gündelik yaşamın görünüşte mın sıkıcı aynı zamanda katı gerçekleri karşısında ezilen, bu- dış mekândan yavaş yavaş iç mekâna, yani dışarıdan içeriye, önemsiz olanın daha derin katlarına inerek, bunlara yüksek na bireysel, nihilistçe başkaldıran; toplumsal değişim dinami- kapalı, dar alanlara doğru çekilir. düzeyde dramatik bir nitelik kazandırmasıdır. ğinin ortaya çıkardığı, yeni ekonomik güçlere sahip; halktan Böylece, Çehov’un oyunlarında bütün yapısal öğelerin Çehov, “Martı”yı “komedi” olarak nitelendirirken, yaşama yana toplumsal bir yaşam değişikliğini sezdiren aydınlardır. bütüncül birliğiyle iç eylemlilik yoluyla kendiliğinden kuru- uzaklıkla yaşamı ayrıcalık arasındaki çelişkiyi işleyen “Van- Bu kişilerin bir bölüğü, yaşamın tutkulu, hoşgörülü, çalış- ya Dayı” (1899) “taşra yaşamından sahneler” olarak duyarlı lan “atmosfer”, yaşamı da kendi yansısı olarak sahnede var kan, bozulmamış geleceğe açık yanını verirken başka bir ke- eder, “insanlık komedisi”nı, yaşamın doğal haline dönüştü- insanların istekleri, düşleriyle çağdaş yaşamın bayağılığı ara- simi de yaşamın, boş, sıkıcı, yılgınlıkla kapalı, hayal kırıklı- rür gülümseterek, düşündürterek. sındaki çelişkiyi veren “Üç Kızkardeş” (1900) “dram”, soy- ğına uğramış, gerçeği örten, anlamsız kılan, ömür dolduran, Çehov’un yazdığı ilk oyunlarından günümüze yalnızca luluğun kaçınılmaz çöküşü, yaşam değerleriyle yeni kuşak- yiten yanılsamalarla avunan, geçmişte kalan yanını verirler. “Platonov” (1878) kalmıştır. Mali (küçük) Tiyatro’nun geri ların değerleri arasındaki çelişkiyi yansıtan “Vişne Bahçesi” Aralarında oluşan dramatik çatışma, bütün bir toplumsal çe- çevirdiği bu oyun, Çehov’un daha sonraki oyunlarının bütün (1903) yine bir “komedya” olarak nitelendirir. lişmenin genel görünümünü yansıtır. Bu görünüm, kişiler ara- öğelerini içermekle birlikte, uzun, hantal yapısıyla diyalog- 19. ve 20. yüzyıl Rus ve dünya edebiyatında, ülkemizde sında “mecazi” bir karşılıklı anlaşma diliyle kurulan iç eylem- lar halinde yazılmış bir romandır. de derin etkiler bırakmış olan Çehov, bugün de en çok oyna- den doğar. Çehov’un duygusallık ile fars, melodramla güldür- Gününün düş kırıklığına uğramış, yüzeyde aydın tipini iş- nan ve yorumlanan oyun yazarlarından biridir. n Tanımlar ve sözcükleriniz: Yıldız gibi uçar ateşböcekleri, Gecenin gözyaşı öper çiçekleri.” A. Tıpta tanı için parmak veya alet kullanılarak (Ataol Behramoğlu) vurup dinlemekle yapılan muayene. BULMACA KITAP — — — — — — — — — — — — — — — 37 47 14 5 43 45 40 9 6 52 18 8 1 71 51 Hazırlayan: MUSTAFA BAŞARAN trbulmaca@gmail.com H. Avrupa’da bir başkent. B. “……….. Yaşamak” (Şükrü Erbaş kitabı) — — — — 72 13 25 60 — — — — — — 2 22 54 62 68 59 I. Günöte. — — — C. “Şairin kalbi de ……….. kadar derin ve geniş ve okyanus gibi iki kıtayı birleştirir.” 35 10 17 (Cemil Meriç) J. 1700°C’de eriyen, kurşun renginde, havada — — — — — — — bozulmaz, atom enerjisi kaynağı olarak 42 20 31 39 19 15 41 kullanılan radyoaktif bir element. — — — — — — D. “Fakirlik hali. 49 53 27 70 7 16 ……….. taşından gerdanlığa gücüm yetmemiş, Sana Sapanca’dan bir sepet elma almışım.” K. “Fakat o soru, habis bir ……….. gibi beynimi (Turgut Uyar) kemirmeyi sürdürüyordu.” (Ahmet Ümit) — — — — ……………………………………………………… 56 48 34 32 ……………………………………………………… ……………………… E. Rütbesi general ile aynı olan deniz subayı. 66 69 44 65 36 — — — — — — L. Uluslararası çok satan yazar Martina Cole 23 4 29 33 57 61 kitabı. F. “Sevgilim korkutmasın seni gözlerimin — — Ta içinden bakar uykusuz ……….. 11 46 Çünkü o, yaşadığımız bu karanlık günlerin Yarattığı soyut bir direniş ruhu.” Önce aşağıda tanımları verilen sözcükleri bulmaya çalışın ve her bir harfi bir yatay çizgi üzerine (Metin Altınok) 1823 ÇÖZÜM: A. ALIŞTIRMAK, B. NİŞ, C. gelecek biçimde yazın. Sonra çizgilerin altlarındaki sayılara göre bu harfleri bulmacadaki aynı ATEŞLENEN, D. HORULTULU, E. UYRUK, — — — — sayılı karelere aktarın (Kara kareler iki sözcük arasını gösterir. Bir satırın sonunda kara kare F. ABİDEMSİ, G. NISIF, H. GİRİŞMEK. 63 26 38 55 yoksa bu, sözcüğün alttaki satırın başına sarktığını gösterir). Bulmaca tamamlanınca, sorulan Metin: “Kontrolüm dışında gelişen şartların tanımların karşılığı olan sözcüklerin ilk harfleri yukarıdan aşağıya doğru Filippo, Ben ve Kiraz G. “……….. semaya hilkat elmas serper, oluşturduğu bir kafese sıkışmış gibi Ağacı adlı kitabın yazarının adını oluşturacak; bulmaca karelerindeyse aynı kitaptan bir metin Durgunca bir deniz sahilleri öper, hissediyordum.” (Ana Huang) Söner ufuklarda sevdalı bir kamer, ortaya çıkacaktır. Geriye kalan harfleri de siz tahmin ederek metni oluşturun. 30 Ocak 2025 9