Catalog

KISAKISA... KISAKISA... KISA KISA... KISA KISA... Karia İnsan Haklarına Yönelik Tehditler "1 BetÜI ÇOTUKSÖKEN B ılındığı gıbı ınsan hakları dısıp lınlerarası bır araştırma konusu, başka bır deyışle, bırçok bılgı da lı, araştırma alanı ınsan hakları nın olgusal yanını kendıne ozgu "nesne leştırme tarzı"na gore farklı bıçımlerde ele alıyor Oyleyse daha baştan şu belırle meyı bır kez daha yapmanın yararlı oldu ğunu duşunuyoruz ınsan hakları sadece hukuksal açıdan ele alınamaz ya da ınsan hakları sadece hukukun konusu olamaz Elımızdekı yapıt bunun somut ornekle rınden bnı durumunda Yırmıbırıncı Yu/yıhn Başında Insan Haklarına Yonelık Tehditler başlıklı ya pıt, felsefı bakış açısının onderlığınde, dı sıplınlerarası bır yaklaşımla, 14 15 Ekım 2004 gunlerınde Hacettepe Unıversıte sı'nde bırçok kurum ve kışının katkılarıy la duzenlenmış olan uluslararası bır semınerde sunulan bıldırı metınlerınden olu şuyor Sunuldukları dıllerde yayımlanan bıldırılerın ortak paydasını, kıtabı yayına hazırlayan loanna Kuçuradı açık seçık bır bıçımde ozetlıyor ınsan haklarını, yenı ıhlaller yaratarak ya da guvenlığı sağla mak adına yenı ıhlallere yol açarak koru yamazsınız' Insan hakları konusu hukukçuları, fılo zofları, sıyaset bılımcılerı, ıktısatçıları, ıle tışım bılımcılerı, sosyologları neredeyse her mesleğı, tum ınsanları ılgılendıren bır konu Bu çalışmada soz konusu alanlar dan gelen temsıluler bakış açılarını, nes neleştırme/konulaştırma bıçımlerını, ol gulara dayalı olarak ortaya koyuyorlar Ayrıca dunyanın farklı kesımlerınden ge len, ancak bılgı bağlamında buluşan araş tırmacılar, duşunurler, fılozoflar, her tur lu yerellık oğesını aşarak, konuyu bır dunya sorunu olarak ve kuşatıcı bır go rungeyle ( perspektıfle) ele alıyorlar Pı nıt Ratanakul'un Tayland'a ılışkın goz lemlerıne dayalı" Yoksulluk ve însan Hakları" (ss 66 73) başlıklı bıldırısiyle, Marcelo Rafhn'ın Latın Amerıka orne ğındcn yola çıkan bıldırısı (ss 130 140) de ıçınde olmak uzere, tum bıldırıler, yerel/tekıl olan ıle tumel olan arasındakı ılışkıyı bılınçlı olarak kuruyor Çunku ko nuya felsefı ve bılımsel bakış boyle bır tu tumu gerektırıyor tekıl bır ya da bırkaç ornekten yola çıkarsınız ama, tekıllıkte oyalanmaz, tekıllığı aşarak tumel, kav ramsal boyuta yukselır ve neredeyse tum olguları açıklayacak genellıklere/tumel lıklere varmaya çalışırsınız. rensellığıne ne gıbı tehditler oluşturabıle leğını çozumlemeye çalışıyor Bhuvan Chandel (ss 141 148) ıse ınançjara ılışkın koktencı tutumlarla sekuler tutum arasın dakı gerılımde ınsan haklarına yonelık tehdıtlerı belırgın kılmayı amaçlıyor t b r a h ı m O Kaboğlu (ss 149 156), hukuk çu olmanın da otesınde, bılgece bır tu tumla, bıreylerın ınsan hakları konusun da herhangı bır tehdıt oluşturmaması doğrultusunda nasıl bır "hazırbulunuşluk durumu "nda olması gerektığı konusunu "dınleme, dıkkat ve duyarlılık" başlığı al tında topluyor Korkmaz Alemdar (ss 226 231) ınsan hakları bağlamında med yaya duşen rolu bıraz da karamsarlık ha vası ıçınde belırgın kılmaya çalışıyor Ce malGuzeHss 157 163), Anat Bıletzkı (ss 172 184), konuyu, terorle bağlantısı ıçınde, Mıthat Sancar (ss 185 203) ve 2 Gunumuzun dunya durumunun, ın sanlık durumunun ıçınde bulunduğu ve sureklı olarak kışkırtılan bu nedenle de gerçekten bır sorun halıne getırılen kım lıkstl o/ellıklerın bıı "oz" olarak algılan masının yarattığı sorunlar uzerınde du şunmenın gereklılığı 3 Teror kavramının tanımını dısıplın lerarası bır anlavışla yenıden yapmanın ve bovle bır çalışmada kavram ışçısı/uz manı olarak mutlaka hlozofların bulun masının gereklılığı, 4 Yoksulluk kımlık sorunlan ve teror arasında ıiışkı kurmanın gereklılığı, 5 11 Lylul 200l'ı her boyutuyla anla manın gereklılığı, 6 Guven ortamını "resmı teror"le kur maya çalışmanın ne denlı sakıncalı oldu ğunu gozlcr onune serme konusundakı duyarlı tutum ya da başka bır anlatımla, teroru terorle alt etmeye çalışmanın "olağanustu" sakıncaları uzerınde durmanın gereklılığı n A. şebnem BİRKAN B TERÖR TEHDİTİ 'TEHDİTLER Insan haklarının ve dunyanın şımdıkı durumu so/ konusu olduğunda, somut olarak algılanan ve adına "tehdıt" denı len, "tehdıt" olarak nıtelenen "durum lar"ın neler olduğu sorusu ıyıce onem ka zanıyor Huscyın Ozel (ss 21 35), Vural F Savaş (ss 51 65) konuyu homo econo mıtus'u dıkkate alarak daha çok yoksul luk eksenınde sorıına yaklaşırken ve yok sulluğu ınsan haklarına yonelık en buyuk tehdıt oğesı olarak değerlendırırken Pat rıce Vermeren (ss 103 129) konuyu, eskı çağdan gunumu/e "eşıtlık" kavramı çer çevesınde ve "ınsanın ozgurleşmesı"ne ılışkın belırlemelcrın ışığında ele alıyor Jean Bernard Marıc (ss 75 85) ınsan hak larına ılışkın belırlemelerın, kulturel boyutun ve yerellığın ınsan haklarının ev Ozellıkle bu son nokta tam da şu sıra da herkesı ılgılendıren bır sorun yumağı nı ımlıyor Çunku 11 Eylul 2001'den bu yana olup bıtenlerı dıkkatlı bır bıçımde değerlendırdığımızde, ınsan haklarını korun manın onundekı en buyuk engelı oluştu ran terorle savaşımın yenı bır ıkılem yarattı ğını, ınsan haklarının onundekı en buyuk engellerden bırını tam ^^jk da bu savaşımın oluş T f^L turduğunu kolaylıkla ^ gorebılıyoruz Gunu v mu/un ınsanı her an \ lamda terorun kıska cmda ya da tam bıçak sırtında bır dunyada yaşıyoruz bır yanda ozcu ontolojıden kay naklanan, ıster ıstemez ayırımcılığa dayalı olan, ondan beslenen teror tehdıdı, bır yan da da bu tehdıdı "soz de" ortadan kaldırma ya çalışan, guven orta mı yaratmaya çalışan resmı teror, devlet ya d<ı devletleıarası teror tehdıdı loanna Kuçu radı nın bu bağlamda dıle getudıklcrıne ku lak verelım "Şu anda, Hacettepe unıversltesi nde blrçok kurum ve ınsan haklarını korumada ınsanlık olarak klşinln katkılarıyla duzenlenmis olan uluslagırdığımız bazı çıkma/ların farkındayız rarası bir semlnerde sunulan bıldlrı metınlerlnden oluşan kltabı lonna Kucuradl yayına orneğın, herhangı bır hedefe ulaşmada hazırladı kullanılan metot halıne gelmış olan tero rızmle nasıl başa çıkacağımızı bılmedığı Cem Devecı (ss 204 225) sıyaset bılımı mızın tarkındayız Bunun sonucunda, ın çerçevesınde ele alıyorlar Semıncrın ka san haklarına yenı bır tehdıtle karşı karşı panış konuşmasını yapan Lııc I erry (ss \a gelmış bulunuvoru/ gıivenlik adına 232 241) ınsan hakları ıle laıklık arasında insan haklarını yok sayma eğılımı yaygın kurdugu bağlantıyı bakış açısının ana ek laşıyor Sorun bır ıkılem olarak kondu senı yaparak Turkıye'ye ılışkın olumlu ğıında "once gıivenlik mı, ınsan hakları belırlemelerde bulunuyor mi' ) " şeklınde konduğunda , guvenlık Semınerın belkemığını, terore ve teror adına yapılan ınsan hakları ıhlallerının bır kavramının sınırlarının çızılmesıne ılışkın çok kımse tarafından kaçinılmaz gorulme belırlemeler oluşturuyor Semınerın açılış sıne şaşmamak gcrekır Âcaba ınsan hakla konuşmalarında loanna Kuçuradı (ss 1 rının herkes ıçın korunmadığı yerde, gu 7) ve Mehmet Elkatmış (ss 15 17) konu venlık sağlanabılır mı'" (a g y, s 3) Bu ya ılışkın onemlı açiklamalar yapıyorlar soru gerçekten çok onemlı gorunuyor Yırmıbırıntı Yuzyılın Başında Insan Haklarına Yonelık lchdıtler başlıklı bu Yınelemekte varar var teroru yenıden çalışmanın dıkkat çektığı noktaları şoyle tanımlayalun ve tanımak, korumak, sıralayabılırız sanırım geliştirmek /orunda olduğumuz ınsan haklaıını "gıivenlik' adına "teror"un gol 1 Insan hakları kavramı ve bu kavra gesınden kuıtarmanın vollarını arayalım mın çerçevclendırdığı olgular ıle laıklık Bunun yolu da oztu varlık anlayışını terk kavramı ve bu kavramın çeıçc\elendırdı etmckten, ayrımulığa ızın vermemekten, ğı olgular arasındakı doğrudan ıiışkı uze her turlu kutsallaştırmadan kaçınmaktan rınde her ınsanın duşunmesının ve duyar geçiyor • lı olmasının gereklılığı. atı Anadolu, bırçok medenıyet MO 3500 ydlarından başlayarak gunumuze kadar vazgeçemedığı topraklardır Bu medenıyetlerın en başında da Karıa bolgesındekı medenıyetler gelır Bugune kadar uzerınde çcşıtlı tanhı, kulturel ve turıstık araştırmalar yapılan ve kıtaplar yazılan Karıa bolgesı ve medenıyet lerı yenı bır kaynağa kavuştu Bu yenı kay nağın ozellığı ıse hem tarıhı, hem kulturu hcm de turıstık bılgılerın tumunu bır araya toplayıp sunmuş olması Arkeolog Canan Kuçukeren bu eksıklığı gorup "yaşadığımız toprakların kulturunu ortaya koymak" adı na Karıa tarıhını, kulturunu, yaşam tarzları nı, dılını, dınmı ve efsanelerını de ıçıne alan kapsamlı bır Karıa kıtabı ya/dı Kıtabın on sozunde amatını ve bı/lere duşen gorevlerı sıralamış " Anadolu'dakı çokkultıırlu mırasa sahıp çıkmak ve korumak Içınde yaşadığımız antık değcrlerı belge lemek Anadolu'nun oz kulturunu ortaya çıkar mak Konunun onemını anlatarak ınsanlaıı bılgılendırmek ve bılınçlendırmek Yuzyıllardır suregelen talanın onune ge çıp yok olmasını onlemek Ve yenı kuşaklara aktarmak" Daha sonra da bıze sormuş "Bu /engın mırasa sahıp çıkmadıkça başkaları sahıp çıkmakta Eğer geçmısımıze sahıp çıkmaz sak, geleceğımıze nasıl sahıp çıkacağızr1 Va tan sahıp çıktığımız topraklar değıl de ne dır'" KARİA UYGARLIĞINI TANITMAK Canan Kuçukeren Batı Anadolu'da sade ce Roma ve flelcn kulturunun olmadığını, onların da yadsınamayacağını, bununla be raber "Belkı Anadolu'nun bu unutulmuş ve en eskı halklarından bırı olan KARİALI LARIN yarattığı uygarlığı tanıtmak bu uy garlığın gerek 1 lelen gcrekse Roma uygarlı ğına katkılarını ırdelcmek ve gene bu uy garlıkların oluşmasındakı en onemlı etken lerden bırı olmasına rağmen, hep go/ ardı edılmesı gerçeğıne farklı bır açıdan bak mak" ve bızım de bu gerçeğı gormtmızı sağlamak ıstıyor Arkeolog yazarımız kıtabı nın onsozunde tarafsız olmak ve Karıa me denıyetıne hak ettığı oncmı sadete var olan araştırmalardan değıl asıl antık kaynaklara dayanarak verdığını de ozellıkle vurgulu yor "Batı'nın bolgeye buyuk ılgısıne ve çok fazla talanına rağmen Anadolu'nun bu en bakır ve hak cttığınden d£ araştırılan, ya/ısı henuz çozumlenememıs, bu nedenle de ın telenmesı çok zor olan bır uygarlığı araştır maya çalıştım Tarıhı yorumlarken gerçek lerden uzaklaşmamaya, araştırmalarımı ya parken hep antık kavnaklara ınmeve ve ta ratsız bır Anadolu uvgarlıgı yazmaya gayret ettım " Karıa kıtabının ılk bolumu Karıa uygarlı ğı Bu bolumdc Karıa nın sımrları cograh ozcllıklerı adının anlamı, halkının kokenı yonetım şekıllerı, kımlıkJcrı, yaşam tarzları, gıyımlerı bayramları tarımsal ve endustrı yel kaynakları tıcarı hayatları, dılı, yazısı ve dını anlatılıyor •» I vy f T •> I v A n A vy I o • #