Catalog

bırakmış demektır Farkında olmak acı çekmcyı gerektırır, belkı de acı çekmeyı guzclleştırır Farkında olmak zamanla oz rarkındalık doğurur ve bu da, yanı ozfar kındalık, ınsanın karşısında ncr bcdclı odemcyı kabul cdeccğı yuce bır odul dur Boylesıne guçlu felscfı tczlerın yanı sı ra kıtapta kadınlaı vc cınsellık de genıs, yet alıyor Bu konular mmanın ağıılığı nı gıderdığı gıbı, Nıetzsche'nın cok onem verdığı Kadınlar konusuna ranat geçış sağlıyor Roman kahramanlanmız Bıeuer ve Nıet/schc kadınlar konusun da tamamcn bır karsjitlık ıçındedır bırı kadınlaıa saygı duyarken, dığerı ncrret doludur, Breııcrcınscldurtuleıınıcınsel organlarında duyarken, Nıct7sthe soyut ve /ıhınsel bır guç arenasında hısseder Doktor kadınlara duyduğıı şehvctı ken dının farkına varma olarak gorurken, Nıetzsche şehvetı ınsanın ıçını kemırcn bır orospu olarak gorur ve "bu orospu dan bır parça et esirgedığınde, bır par ça uıh ıçın yalvarmayı çok ıyı becerır' dı yc ckler Yınc dc tum bu karşıt goruşle re Nıetzsche pek fazla onem vcrme/ Onun ıçın doğru goruijler, kendı sahıp olduklarıdır, yanlış goruşlcr dc dığeıle rınınkıdır Duşuncelerını açıkladığı 7A manlar, "ben yalni7ca gerçek adını koyu yorum" demektcn çekınmez "Şehvet, tahnk olma, tensef zevkler, bunların hepsı kolc edıcıdır1 Yığınlar, şehvet ya lağmdan beslenen domu?lar gıbı bır ya şam surerler Gorduğunuz gıbı sorun cınsellığın olup olmamasında değıl, baş ka bır şcyı, ondan çok daha değerlı, son suzluk kadar kıymetlı olan bırşeyı yok et mesınde1" TÜBITAK (iençlik Kitaplığı dizisinden yayımlanan Ekoloji'dc doğal çevrenin insanlar tarafından nasıl bozulduğunu ve bunun sonucunda ortaya nc gibi sorunların çıktığını orneklerıylc göreceksiniz. Bunun yanı sıra çevrenin korunması ve sorunların gıderılmesı için neler yapılabileceğinı de öğreneceksinİ7. Yaşadığıniz bölgede çcvrenın korunmasına katkıda bulunmak ıçın ncler yapabileceğinize ve bunun dışında tüm ınsanlığı ilgılendıren daha kapsamlı çevre sorunlarının nasıl çözülebileceğine ili^kin öneriler de kıtapta yer almakta. FATMA ORAN lkcyı baştan sona açık mczbaha VA çcvırerek kutlanan on gunluk bayram tatılı boyunca kendımı eve kapattım ve tcscllıvı Mina Urgan ın okuyanı da /engınlcştııen Bır Dınozo nın Ânıları nda ve Richard Spurgeon'ın Eknlojı kıtabında buldum Mına Ur gan'ın buyuk bır keyıflc okuduğum anı kıtabı U7erıne de ya/acağım gelecek sa yılarımızdan bırındc Gcnç okurların nılımın kuşatıcı yanını dahayakından ta nımaları umuduvla FUBtTAK Gcnçlık Kitaplığı dı/ısındcn çıkan Lkolojı'y\e de sadece gcnçleıın değıl çevresındcn so rumlu, çevresıne saygılı herkesın ılgıle ncccğını umuyorum Uzun vıllar halkın ılgısını çekmeyen vc bılım dunyasında genellıklegerı plan da kalan ekolojı, yırmıncı yuzyılın son larına doğru nulus patlaması, besın kıt ligı, çevıekırlılıöı gıbı sorunlaıırıctkisiy le en onemlı bılım dallaıından bırı ola rak one çikmıştır Kodadı, Yesil ckolojınm ıkı alt dalını olıış turmuştur Bıtkı ekolojısı, bıt kılerınbırbırlerı ve çevrelerıy le karşılıklı ılışkılerını ınceler Bu yaklas,ım buyuk olcude bıtkılerı hayvanların bıtkıler uzerındckı etkısını go/ ardı etmektedır I layvan ckolojısı nın ılgılendıöı konularsa, tur dc% toplululdarın dınamıklcrı, dağılımı, davraniijları ve hay vanların çevrelerıyle olan kar şılıklı ılışkılerıdır Ama hayvan lar beslenmek ve baıınmak ıçın bıtkıle re bağımlı olduğundan hayvan ekolojı sını bıtkı ekolojısınden ayırarak tam an lamıyla kavramak olanakMzdır Bu du rum o/ellıkle yabanıl hayvanlar ve ot laklaıın duzenıenmesı gıbı uygulamalar ekolojı alanlarında belııgınleşır Ote yandan, tek bır canlının çevresıy le karşılıklı ılışkılerını ınceleyen htrey tkolojm ve canlı gruplarını ınceleyen topluluk ekolojısı gıbı alt dallar, bıtkı ve hayvan ayrımını ortadan kaldırmakta dır Gerek bırey ekolojısı, gerek tur eko lojısı buyuk olçude 'deney'e ve tıimevarım yontemıne dayanır Bu alanlar genel lıkle nem, ı^ık, tuzluluk ya da besın ba samakları gıbı değışkenlerle bır canlının ılışkılerını ıncelcdıgınden, hem labora tuvaıda, hem arazıde gereklı dency ve olçumlerın yapılması kolaydır Orneğın bır canlının tu/luluk ya da sıcaklık gıbı etkenlere dayanıklılıgı laboratuvarda ol çulur vc doğal koşullarda bu verılcre uygun bır dağılım go/etılır Bıreylerın beslenme yontemlerı, çıttle^me davranışları ve yırtıcılara karşı ge lıştırdıklcrı savunmaLıçımlen, tur tko lojısıum başjica konuları arasındadır Canlılaıın yalnız bugun çevrelerıyle kurdukları ılışkılen değıl, aynı /amanda evrımlesmc sureçlerı boyunca çevreylc kurduklaıı ıhijkılerı ınceleyen topluluk cknlfiitsı konusunun bu genış ve kar masık yapisindan otıırıı çok degış^ık so runlarla u^rasır / urJci topfuluh cholojtu aynı turden bıtkı v c havvanların sıklığını ve dağılımı nı ctkılcyen olguları ara^tırır Dogum oranı, olum oranı, topluluğa katılım vc ayrılma oranları, rekabet ve av avcı ılüj kılen turdeş topluluk ekolojısının başlı ca çalı^ma alanlaııdır Karma topluluk ekolojnının konusu, karma topluluğun ı^lcvlerı vc kuruluşıı dur 1 urlenn dağılım bolgelerı ve dağı lınıda ortaya çıkan duzensı/lıkleı, karma toplulukta denge durumu ve bu denge yı belııleyen etkenler, bır karma toplu luk ıçınde bcllı bır grubun (orn etçıller) lolu, besın çevrımı, ıklım ve daha bırçok deği!}ken, ınceleme konuları arasında dır Fkolo|inın onemlı alt dallarından bırı dc tosıl canlıları konu alan pakockolojı dır Paleoekolo|i, gunumuzde yaşayan canlıların ıncelenmesındc kullanılan ça lışma yontcmlerını geçmış, donemlerın turdei; ve karma toplulııklarına uygulaı Bazı ekologlar çalı^ma alanlarını bo cek ekolojısı, ın memelılerın ekolo|ii,ı gı bı taksonomık gruplarla sınırlandırır ken, oburlerı denı? kıyısı ya da tropık yağmurormanısınırlıçevreleruzerıne yoğunlaijtırır (Taksonomı, stnıf landırma demektır) Dunyamız S O S sınyallerı verıyor çoktandır Onun nehırlerını, gollerını vc okva nuslannı kırleterek, boylcce kendımız de dahıl bırçok turun uyelerını yok edcrek, dunyanın kaynaklarını tuketmek uzereyı?, ormanları, ozon tabakasını ve havayı da keza Sadece coğrafı anlamda değıl, dunyamızın kar ijilaijtığı başka sorunlarda da evremelhır sorumluluk hılın ct gelüjtırmelıyız Sorumluluk, sadece ulkemızdckı h dcrlcrın ya da belırlı bır gore vı yerıne getırmek ıçın gorev lendırılcn kışılerın sorunu değıl, hepimizin sorunudur Ozellıkle de bu anlamda Turkıye Bjjım scl ve Teknık Arasjtırma Kurıımu TÜBtTAK'ın bılımsel gelısmelerı vc çeijitlı alanlardakı yenı buluşlarla uygulamala rı duyurmak ıçın 1967 yılından bcrı çı kardığı Bılım ve hknık adlı dergının ya nı sıra son zamanlarda art arda yayımla dığı ustun nıtelıklı kıtaplar da evıensel sorumluluk bılıncıne, ınsanlığa ve doğa ya saygının onemlı bır gostcrgesıdır TUBlTAK Gençlık Kıtaplıgı dızısın den yayımlanan Ekolo)i'de doğal çevre nın insanlar tarafından nasıl bozıılduğu nu ve bunun sonucunda ortaya ne gıbı sorunların çıktığını omeklerıyle gore ceksınız Bunun yanı sıra çevrenin ko runması ve sorunların gıderılmesı ıçın neler yapılabileceğinı de oğreneceksınız Yaşadığıniz bolgedc çevrenin korunma sına katkıda bulunmak ıçın nclcr yapa bıleceğınızc ve bunun dışında tum ın sanlığı ilgılendıren daha kapsamlı çevre sorunlarının nasıl ço/ulebıleceğıne ılış kın onerıler de kıtapta ycr almaktadıı Ekolojıylc ılgılı dcncv ve projeler ku tulaı ıçınde anlatılmakta, kıtabın hemcn her savfasında veen sondakı Lkolojı Pro jcltrt bolumunde bu tur çalışmalara ıli!; kın ornekler yer almaktadır Lkolojı nedtr>/ Çevre/ Ekoustemkr/ Okyanuslar/ Dogadakı {cvrımltr/ Çcı> rımkrın bozulmau/ Uyuıtı saglama/ Yap rak doken ve dokmeyc n ormanlar/ Doğa dakı ıliikıler/ Nufm artı\ı ve doğal yaşa mın korunması/ Kcntsel ıkosıitemhr/ Iropık yağmur ormanlan/ Dogadakı dt ğijim/ hvrtm/ în\anlar vı gı zegc n/ hnı r iı vı <,ıvn/Gclı cek adlı konulardan baş ka Lknlo/ı pro/tlcn Karınıa gozlınıcı // Yapay gol/ Organık gııbre ytgını/ ha\ul ye ve tobum çımlendırmc/ huş \ojra\ıf Kuş vozlemt/ /İ£ÖÇ dıkınn/ den donu şumlu kâğıt yapıtnı vc Mınyatur sıbzc bahçtsı'nm yeraldığı kıtapta ayrıca dun ya capında etkınlık gosteren çevrecı or gutler ve çevre koruma kuruluşlarının adıeslerını bulacaksını/ Richard Spurgeon yazmış, Deniz Yurtören cevırmış Kuo Kang Chen, Brin Edwards, Caroline Ewen çı/mıs,, okumak da sizlere du şuyor, sevgılı okurlar • Ekoloji/ Rıcbard Spurgıo/ Çıvırın Dcnız Yurtören/ lurkçe mıtnın bılım\cl danışmanı ProJ Dr Nıhat !}t$lı/ I UBİ 7/1K Cettçlık Kitaplığı Dıztsı RichardSpurgeon'dan "Ekoloji" U Buriojfeıin komrian 19. yüzyılOrtaAvrupası Dr Yalom, "Nıetzsche Ağladığında" romanında sadece fılozofu değıl, 19 yuzyıl Orta Avrupası nın entelektuel or tamını da kanepeye yatırıyor Gcrçekle kurguyu karıştııan teknıkle yazılan rıım kıtaplar gıbı, okuyucııya kuru bıyogıa fılcrdc bulacağından fazlasını verıyor "Ben, C.laudıus" Roma tanhını, "Amade us" Mo/art'ın yaşamını bugune kadar yazılını:} tum bıyografıleı den daha guzcl anlanp, gcrçeğın onune geçmemış mıy Cıerçek oykuden yola çıkılarak yazı lan ıomanlaıın en buyuk sorunu, okuyu cıınıın zıhnınde onccden yu alan ımge lcrlc gırdığı savaştıı Ya/arın çızdığı ka lakter /thnındekıyle uyuşmadığında, okuyucu kLiıdmı ıhanete ugramış hısscdeı Nıet/sche Agladıgında' da Jrvın Yalom, Nıct/sche ıle fılozot Nıet?sthc /ıtlık ıçine duşmuyorlar Ya/arın yaptıgı bazı seumler var el bette Nıet/sche'mn frengı nastalığından hıc, so/ cdılmıyor Ogıencihk yıllarında bıı genelevdekaptığı sanılan hastalık 10 manın tamamen dışında tutulmuş Ro manda Nıetzsche hıcbır kadınla cınsel ılışkıdc bulunmaınısmn olarak tanıtılı yoı, aslında bu buyuk kadın duşmanının olum cmrının bır fahışc taıafından verıl mışolmasıılgmç bıı ıronıdır1 Ikıncı fark lılık ıse romanda Nıet/schc guçck ya samda hıç olmadığı kadaı net duşunce ıer uretıyor Kıtapta okuyucuyu tek rahatsız edebı lecek şey belkı de aralara serpıştırılmış Almanca sozler "Ach, meın Gott 1 " ve ya " Auf VCıedersehen, Fraııleın" gıbı de yımlerlc farklı bır kultuı ve dıl dunyası ıçıtıde olduğumu/ hatırlatılmaya çalıs,ıl mış, kıtabın ılk sayhılarında sık kullanı lan deyımler neyse kı romanın ılerleyen sayfalarında yok olmuş Aysun Baba can'ın buyuk bır tıtızlıkıe tngılızce'den çevırdığı romandan haz alacaldar yalnız relsefe oğrenulcrı değıl, çok akıcı bır dıl le yazıldığı ıçın herkesın zevklc okuyaca ğı nır kıtap " Nıet/sehe Ağladığında" • Nietzsche Ağladığında Ihvın D Ya lotn/Çev Aysun Babatan/ Ayrıntı Ya yınlart, 1997 C U M H U R İ Y E T K İ T A P Bcolooji ProjeleıH lım olaıak <ld bılınen canlılar ılc onları çevreleycn canlı \c cansız oıtam arasın dakı ıhîjkıleıı ınceleyen ekolojının tarılı sel gelışımını ıse Bntannıcay\ kaynak ala tak şoyle o/etleyebılıri7 tlk olaıak Alman /oolog / rınt llaec kcl hayvanların canlı ve cansı/ ccvıclc rıyle ılışkısını bclırlcmck için oekologie (Yunanca oıkos ev, barınak) tcrımını kullandı Otc yandan ckolojı konusuna ılk cgılenler Lskı Yunan fılozofları oldu nımladı Daha sonıa bıtkı ve hayvan lı/ yologların çalışmaları da modeın ekolo ıının temellcrını attı l'homas Malt hus'un nuhıs patlaması vc ycryuzunde kı besın kaynakları aıasındakı dengesı/ lığc dıkkat çekmesı on doku/uncu yuz yıl başlarında nutus dınamıklerıne ozel bu onem verılmcsıne yol açtı Bazı eko loglar karma ve tuıdeş toplulukların dı nanııkleıı u/erınearaştırmalaryapaıken, oburlerı cnerjının dcpolanması konusu na cğıldı Fkolojı, kapsadığı konuların doğal so nucu olaı ak çesitlı dısıplınlerlc yakından ılışkılıdır Bunlar arasında bıtkı ve hay van bıyolojisı, taksonomı, fızyolojı, gcnetık, metcorolojı, pedago|i, jcolo|i, sosyo lojı, antropolojı, Fızık, Kimya, matematık ve elcktronık sayılabılır Boylesıne ıç ıçe gırmış araştırma alanlarıyla ekolojı ara sına kesın bır çızgı çekmek neredeysc olanaksi7dır Bıtkıler ve hayvanlar u?e rıne yapılan araştırmalar başlangıçta 428 Iiıyo< kolo/ı bı\o>ıomık ya da çevrıbı Konuya ilk eğllenler Am/ntelt \'ın oğrcncısı T.h<.opbrasto\ ta SAYI SAYFA 11