Catalog

bugüne gelip dayanmış tarihsel ve toplumsal birikim, bireysel özellikler, deneyimler ve traiediler, öylesine katmerli bir dokuyla büyülüyor ki insanı, nasıl öykü yazılmaz oraları için!... Kişi, örneğin Trabzon'un Küçük Ayasofya'sını, Mısır'ın eski tapınaklarını görür de nasıl hiçbir §ey olmamış gibi yoluna devam eder? "Tas Üstüne Gül Oyması'nda altı uzun öykü var. Kiş ilik çözümlemeleri. llginç betimlemeleri, yorumlamaları, anlatı ustalıkları ve zengın, tarihsel, güncel toplumsal atmos/eri ile her biri birer mini roman havası da estiriyor bu öykülerin.. "Dağtn ÖtekiYüzu'çokilgigördü, beğenildi.. Şuaralar, yenibir roman üzerinde çalısttg'ını da biliyorum.. Geleceğe dönük neler planlıyorsun ? Romana devam mı tamam mı?.. Roman, elbette olanakları çok geniş bir tür. Yazann zihnine tanınan özgürlük alanı müthiş! Ancak bu özgürlüğü iyi kullanamama kaygısı da müthiş.. Ben kendime, ancak dördüncü hikâye kitabımı bitirdikten sonra "öykücü" dedim.. O nedenle, henüz "romancı" diyemem!.. Hele bir ikinci romanımı göreyim!. Ama romandan da öyküden de vazgeçebileceğimi sanmıyorum. Ikisi de zihinsel yaratıcılığın farklı yanlanna sesleniyor, farklı gereksinimlerini doğuruyor ve elbette, yazannı farklı biçimlerde bunaltıyor. Belki öykülerimde romanları çağrıştıran renkler vardır, ancak hele son kitabımdaki öyküleri bana yazdıran, anlık, ama güçlü izlenimlerin, duyarlıkların iç dünyamda zamanla mayalanmasıdır.. Uçup geçen bir kokunun hep anımsanması gibi. Başlangıçta tek bir etkidir söz konusu olan; görsel bir imge çoğu kez; bir izlenim; iç dünyamda yankılanan bir ses gibi farklı, değişken, etkiler, kıpırtılar uyandırsa da... Oysa, yazara roman yazmayı düşündüren, bir "olaykişiduygudüşünceyorum" etkileşimidir.. Romanın uyarıcısı, tek bir etki değil, bir etkiler dizgesidir... Erkek egemen bir toplumda, kadın sanatçı olmak nasıl bir şey? Böyle bir toplumda kadın sanatçı, ister istemez kadın sorunlanna da eğiliyor galiba.. Ama sonuçta sanatçı, insana yönelik olduğu için de köklü bir ayrım söz konusu olmasa gerek.. Erkek egemen toplumda yaşamak, kadın yazarları, öncelikle kadın sorunlannı, daha doğrusu kadın acılarını anlatmaya, irdelemeye yönlendiriyor. Kadınların yapıtlarında kendi duygularını ve deneyimlerini dile getirmeleri çok doğal, hatta gerekli, ama yeterli değil. Doğal, çünkü yazann yaşantısı da onun malzemesidir. Gerekli, çünkü kadınların çağların baskısı altında susturulmuş, iç dunyaları, insanlığın öbür yarısı için nâlâ pek çok bilmece içermekte! Dahi erkek yazarlar dışındâ, kimi kez onlardan bile kadın kanramanların kişiliklerinin ve iç dünyalarının vcrilişinde ç arpıtmalar yakalamak olası.. Herhalde Anna Karenina'nın veya Madam Bovary'nin yaratıcıları kadın olsaydı, bu karakterler daha başarıyla çizilirdi diye C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI iddia etmek, gülünç olmaktır! Ama şu soru sorulabilir: Kadınerkek ilişkisinin en çıplak alanı erotizm. 19. yüzyıl romanında satır aralarında verilmeyeydi de açıkça yazılabileydi, andığım roman kahramanları bunca yetkinlikle yaratılabilir miydi? Yoksa çarpıtmalar kaçınılmaz mıydı? Günümüz edebiyatında erotizm tabu değil; bu nedenle edeDİyat, daha fazla tuzak içeriyor yazar kimliği için. Tabuların kalkmasıyla, yazann kendi kisiliğinde özgürlesmesi, kosut, eş zamanlı gelişemiyor mu? Ataerkil gözlüğü çıkartmak, geleneğin bilinçaîtına yerleştirdiği "güçlü ve sahiplenici erkek" kalıbmdan özgürleşebilmek, hayatı olması istenen, ya da beklenen biçimde değil de olduğu gibi kavrayıp yansıtmak, hiç kolay değil erkek için, hele bilinçaltıyla ilgili bir konuyu dıle getirmeyeçalışırken... Ote yandan biz kadınların, hep kendimizi aldatmamız yeterli değil, çünkü hayat bizim acılarımızdan ibaret değil.. Benim için kadınlık bilinci kısaca şudur: Hayatı çözümlerken ve yorumlarken, elbette yaşarken de olabildiğince toplumsal sınıfların kendi içlerinde iki katmana ayrıldığının ve alt katmanda kadınların bulunduğunun ayırdında olmak... Insan soyunun bugüne dek yükselttiği tüm uygarlıklarda lcadınlar, ikincil ve nüzün verici konumlara itilmişlerdir. Cehalet, yoksulluk, dinci bağnazlık, savaş, kadınların durumunu ağırlaştırır. Sanırım buraya kadar çoğumuz aynı düşüncedeyizdir.. Saptadığımız kuramsal gerçeklerin, kalın çizgıli kaba biçimlerini tanırız da, yaşantıların saklı yüzierine kılcal damarlar gibi ulaşan uzantılarını, görüp de teşhis etmeye iş gelince, çoğumuz orada duraksar.. Kadın yazann işlevi işte burada başlar: Kadınlık bilinci, hayatı daha derinden kavrayabilmemize yardımcı olmalıdır, derim... Türk Yazını'nda öykü, çok gelişktn, çok çeşnili, ilginç bir çizgide yol alıyor. Beğendiğiniz öykü yazarları ya da yaztnla ilgiliilgisiz başka sanatsal konularda söylemek istedikleriniz varsa konuşabiliriz... Söz kadınlardan açılmışken, kadın edebiyatçılarla sürdürelim isterseniz. Kadın karakterleri ve kadınların dünyasını yaratmadaki ve bu dünyanın merceğinden insansal sorunları yansıtmadaki ustalığıyla Ayla Kutlu, hemen seçiliyor, bana kalırsa.. Çağdaş bir kadının kimliğindeki yarılmayı înci Aral'ın "Ölü Erkek Kuşlar"ı ve dinci bağnazlığa kaymış bir kadının kişilik parçalanmasını ise gene Înci Aral'ın "Yeni Valan Zamanlar"ı yetkinlikle veriyor kanımca. Tesekkür eaerım Erendiz Atasü. Daha nice başarılara, mutluluklara... • Taş Üstüne Gül Oyması / Erendiz Atasü, Bilgi Yayıncvi/Ekim 1997, 155s. Kadınlar da Vardır, Erendiz Atasü / Bilgi Yayınevi/, Ekım 1977/ 219 s Önunla Güzeldim / Erendiz Atasü/ Bilgi Yayınevi, / Ekım 1977/166 s. 4 0 7 ADAM SANAT ARALIK 1997, 145. SAYI, 300.000 TL (KDV DAHİL) OKURUNU ARAMAK / Memet Fuat DİYALOG ÇAĞRISI / Sami Selçuk 1997'DEN BİRKAÇ ŞİİR KİTABI / Mehmet II Doğan ARABA İLE SİGARA / Orhan Barlas İLK İSTANBULLU OZAN / Samih Rifat CALYCADNUS'TAN GÖKSUYA / Uğur Kökclen AVNİ LİFİJ / Mehmet Ergüven KEMAL TAHİR'İN SAĞIRDERE VE KÖRDUMAN • İKİLEMESİ ÜZERİNE BİR ÇÖZÜMLEME DENEMESİ Doç. Dr. Ramazan Korkmaz XXI. YÜZYILIN EŞİGÎNDE İŞÇİ SINIFI / Vakur Kayador GÖRSELLİĞİN YOK ETTİĞİ GERÇEKLİK... / Ziya Gürel "KAÇKINLAR "DA ÇIKMAZLAŞAN YAŞAM / Hürriyet Yaşar KÜÇÜK BİR ANI YAZISI / Gürhan Tümer NÂZIM'DAN KALANLAR'da Fikret Muallâ'nın Benerci Kendini Niçin öldürdü? kitabı için çizdiği resimler Şiir : Ilhan Berk, Moiro, Özdemir tnce, Nihat Ziyalan, Refik Durbaş, înci Asena, Turgay Fişekçi, Mehmet Yaşın, Ali Asker Barut, Ali Asker Barut, Hakan Savlı, Nazmi Ağıl. Bu Sayıdaki Ressam : Avni Lifij ADAM SANAT Aylık Sanat Dergisi. Yönetlm Yeri ve Yazışma Adresl: Küçükparmakkapı sok No . 17 80060 Bıyoglulstanbul, Tel. . (0212) 293 41 05, FAX (0212) 293 41 0H; email: adam@ada net ır Dağıtım : BİRYAY A.Ş.; ABONE KOŞULLARI : Yıllık (12 sayı) 3.6(K) (H)0 TL (£ıır Ytlltgı ile Birliktc 4.000.000 TL ) Altı aylık 1 800 000 TL Yurtdışı Avrupa • 60 I)M, A13H 60$ Abone ve Eskl Sayılar İçin Hesap No Anadolu Yayıncılık A.Ş adına Yapı Krcdı Lcvcnt Şubcsı 1191 nolu hf.sap ARALIK SAYISI BAYINIZDE!.. Okuma Notları Hilmi Yavuz i^ Akşam AJacası Tomris Uyar ^•Necatigil'in Nilüferi S.Kemal Bayıldırnn H> Yel Değirmeni Sulhi Dölek a Gelişigüzel Vedat Günyol i* Anılar Gerçeği Yansıtır mı? M.Şerif Onaran ^ İki Meklup T.Tanyol H.Ergülen ^* Aragon ve Islam Kültürü Erdoğan Alknn £ > • Şiirli Üeğnek küçük iskender £•öyküler J* şiirler £* dünyaya açılan peııcere **• ustaların seçtikleri ^Akitap eki ** 88 sayfa / 300.000 TL UNB8CO'»T HASAKALIVtJCHVltl KİTAP ARMAĞANLI VARLIK ABONE KUPONU Ad, soyadı Adres Mcslek Doğum tarihi PostaKodu.... Tel/Fax: Yıllık abonc bedeli: 3.300.000 TL (Arahk sonuna kadar geçerlidir) • Iş Bankası 1095158 719 no'lu hesabınıza • Yapı ve Kredi Bankası 1646/10324160 no'lu hesabınıza • 119822 no'lu posta çeki hesabınıza 3.300.000 TL yatırdım. (Makbuzu ektedir.) LJ V1SA • MASTER • EUROCARD krcdi hcsabımdan alınız. Kart No: [ ] [ ] [ ] [ ] Son Kullanma Tarihi: Aiındığı muesscsc: Nüfus cuzdanı no.: Kart sahıbınin imzası: VARLIK YAYI1NI.AK1 A.Ş. Cağaloğlu Yokıı^u 40/2. İstanbul Telfaks: 5 2 2 6 0 2 4 5 1 2 9 5 2 8