Catalog

IMMIA: I LOKA IVOOIIS Sardalye SokagVnda lomantık aşk yoktur, ıçgüdüsel ve durtuleıın etkısındekı cınscllık agır basar Romanda "cınsel a^k"ın tecımsel sımgesı ıse "Dora"dır "Sert" ve "duygusal" ki$i Monterey'in gcrçekte "Lone Star Yalni7 Yıldız" ve "IJear Flag Ayı Bayrağı" adlı restoranbar vc randevucvlcrinın sahıbı olan "Madam", gcrcck adı f'lora Woods olan bır kışidır. Sokakta, bır " madam "dan daha cok bır "anncanne" görünümündcdir. Sardalye Sokağı'ndakı adı "Dora riood"duı. "Yukarı Mahalle"dc kaı>ımıza "Dora VVıllıanıs" olarak çıkar. "Tatlı Perı>embe"dekı "Fauna'Hır. Dora'yı, "Ccnnetın Doğusu" lomanındakı trajık öykunun kahramanı ve lyı yürekli "Faye" rolu ıle gorürüz. Steınbeck"ın deyımıyle Dora. "anasının gozu bır kadın"dır. "Pa7arları asla" ılkesını uygulayan Dora'nın ycrı. Montercy'ın tek evi değıldı. Dora, kızlarını ışe alırkcn ince eleyıp sık dokurdu. Bu nedenle daha sonra Lıly, Terry, Alice, Orace, Jcssıe ve Lottie gıbi ba/ı kızlannın adları Yenı Monterey'deki sokaklara verılecektı. Flora Woods daha sonra kendısını emekli ederek ıkı katlı bır bınaya üçüncü c^i ıle ta^ındı. Doc ıle aynı yıl, 1948'de meteliksız öldü. Görkcmlı bır törenlc gömüldüğijnde. tabutuna ünlü kıınıızıya çalan turuncu pcruğu da konulacaktı Sadece Monterc> değıl, tüm Calıfornıya kıyı ku;»agında erkegı ve kadınıyla ınsanlaı bu "altın kalplı ınadam" ıçın matem tuttu •raturMtarMlaaMş. yükbabasının kcmıklen karşısında kuzulaş.an bır ınsan . " (Sh 16) "Lec Chong", Lee olarak değil "Ycc Won" olarak yaşamıstı. Ycc Won, (,'ın'ın Kanton kcntindcn buraya göçetmış ve "Wıng C'hong'un Pazarı" adlı bır dükkân açmıştı Fğer, yolunuz "Canncry Row"a düşecek olursa "Wing Chong Pazarı" adlı bu dukkanı 835 numarada bulabılırsınız Steınbeck, bu dukkanı daha sonra "Tallı Persembe" adlı romanında sattıracaktır. Dukkanın gunumuzdekı sahıbı Alıcta Harby dc Noon ısc burada "Alıcıa'nın Antıkaları" adlı bır maga/a açmi!>. Dukkanın arka bölümünde Steınbeck'ın Montcrcy yaşamını yaıibitan eşya vc belgelcrın sergıleııdıgi, kuçuk müzcmsı, bır mekan bulunuyor Alıcıa, buraya "Steinbeck Anı Odası" adını taknııi). 192341 yılları arasında Dora'nın "Lone Star Cafe'sı ısc Sardalye Sokağı 799 numaradadır Dora öteki sütunlarda uzunca tanıtıldıgı ıçın giinümüzde burada "Mackaeral Jacks Tradıng" adlı bır şırketın bulunduğu söylcmekle yctınecegiz. Giinümüzde "Venicc A p a r t m a n l a n " adını taijiyan vc Dora'nın randcvuevı "Bear Flag" ıse o günlen yansıtırcasına dckore edılmış olup kapı numarası 645649'dur. Bugün orada Bullvvackcrs adlı bır rcstorant, bır radyo ıstasyonu, bır çukolata tabıık.ısı, bır sandvıç dukkanı bulunuyor. SefaletPalas Romanın en ilginç kisıleri, Lee Chong'un kiraya vcrmesi sonucunda cvbarka kavu^an u>sız, güçsüz, avare takımından "Mark ve avenesı"'dır Adı da "Palace l'lop HouseScfalct Palas"tır. Slcınbcck, "Sefalet Palab"ın ortaya çıkışım şöyle anlalıyor. "Mack avcnesıyle cve taşınırken balık yemleri de dışarı çıkıyordu. Bu olaydan sonıa buraya Sefalet Palas ve Lokantası adını kimın taktığı bılınmıyor. Boş arsada selvının gölgesındekı borulaı, kazan ıcindc yaşarkcıı ev eşyası, bugunkü uygarlıgımızın yalnızca sımgesinı degıl, aynı zamanda sınırlarını da belırleyen ufak tefek süs esyası ıçın bıle yeryoktu." (Sh. 15) "Sefalet Palas öyle bırdenbırc gcliijmedi. Aslına bakarsınız Mack, Hazel, Eddıe, Hughıe ve Jones oraya taşındığı iraman buraya; kendılennı yağmur ve rüzgârdan koruyacak, her yer kapandıktan sonra sığmacak bir danı altından ya da başka ycrde yÜ7 bulmayıp, ho:> karşılanmadıkları zaman gelınccck bır ycrden başka gözle bakmıyorlardı. O zamanlar Palas zaten upuzun, tamtakır bir ycrdi. Iki küçük pcnccredcn ışık alır; duvarlan badanasız ve her yer buram buram balık kokardı." (Sh.39) "Mack, bir tebeşir parcasıyla yere her biri ycdi ayak boyunda, dört ayak genışlığınde bcş dıktörgen çızdı. Sonra her dıkdörtgenin ıçıne bır ısım yazdı Bunlar, her dolar istenır. ama Dora'ya gondenlen makbuz yü7İüktiir" (Sh 19) Dora'nın kr^ılıginın kızlara yansıması ısc ^öyle anlatılır "Dora'nın kızları ıyı yeti^tırılmıs, ıns.anı memnun etmesını bılen cınsten ^eylerdır. Bır gece oncc bırlıkte yatınış olsa bıle sokakta erkeklerle kcsınlıkle konuşup ahbaplık Stehıbeck "Dora"yı çöyle anlatır: elınezler." (Sh.20) Monkrcy'ı :>algın hastalık kasıp "Doıa. ırıyarı, koskocaınan, ı^ıl ı^ıl \jiian kavurdugunda Dora vc kızlannın dünyası portakal kırmızısı saçlı ve nil yeşılı elbısclcrc iöyleanlalılır: diişkün uzun boylu bir kadındı. Tek tarıfelı. namuslıı bırev i^letır, pek ftyle sert ıçkiler "Yüregi biı fare karnı kadar yumuşak olan satmaz, cvde kaba saba gürültülü patırtılı Dora, sırasında çelık gıbı sert olmasını da konuşmalara da ı?ın vermezdi Kızlannın bilirdi Bear Flag'a dönerek bır hızmet ekıbı çogu yaşları vc hastalıkları sonucu uyuşmu^ kurdu ( ) Kı?lar, hem işlerını devam kalmış, hareket vc canlılıklannı ettınyor, hem de nöbetleşe gıdıp aılelerın kaybetmışlerdır. Nc var kı 'ayda üç iş yanında oturuyor, ihtıyacı olanlara tas tas tutnıazlar ama düzenlı olarak her gün üç ögiin çorba taşıyorlardı ( .) Biıtünbu sürc ıçınde yemek yerler' dedigı halde Dora, hıçbır Bear Flag'dakı ışlergıttıkçeartıyordu Pikap zaman onları bır köşeye atmaz. Içındc kanının hıç susmuyordu Balıkçı kafılestntn adamlan kaynadıgı bır sıra Dora evıne Bear Flag ve askerler dışanya dızılmışlerdı Kızlar da Lokantası adını takınıştı." (Sh. 1718) işlerını bıtırdıktcn sonra çorba taslarını alıp Dora'nın yerel yetkılılcrle "madam"sal Ronsel'lerın, MC Carthy'lerın Ferrıa'ların ilışkısı, herhalde dünyanın heıneıı hcmcn her yanında otunnaya gıdıyorlardı. Arka kapıdan yerınde geçeıli olmalıydı. çıkıyor ve uyuyan çocukların başını beklerken Dora'ya gelınce, oldukça nazik bır ömür ba/en oturdukları sandalyede sürcr. Yasaya, hıç degılse lâf/ına aykırı bir yol uyuyakalıyorlardı 1^ ıçin makyaj bıle tuttuğundan herkesten t'azla yasaya boyun yapama7 olmuı>lardı" (Sh.97) egmesı, öyle görünmesı gerekır Evinde Dora'nın da dünyanın her yerindckı sarho>luk, kavga, adaba aykırı hareketler "madam"largıbı yerel güçlerden olmaınalıdır, yoksa kapıya kırmızı mührü kaynaklanan değı:>me7 sorunu vardı: takıverırler. Ayrıca yasadışı eylemi "... sehrın yüksek hanımefcndıleri, genç bakıınından Dora'nın yardımsever Amenkan erkcklcnnı korumak ıçın şer davranması da gcıekıyordu. Hcrkes ona yuvalarının kapattınlmasını tutturmuştu. Bu çullanır Şayet Polıs Dernegı yararma bır balo hal her yıl 4 temmuz ıle Panayır arasındaki verilıyorsa, herkes bır dolar verırken Dora ellı ölü mevsım ıçınde bır kcz tckrarlanırdı. O vermek zorundadır. Tıcaret Odası'nın bahçesı zaman Dora da Bear, Flag'ı bır hattalıgına yenı baştan düzenlenırken her tüccardan beş kapatırdı" (Sh 141) stenıbeck steuıbecfc1 al midilli Sardalye Sokajjı'nın konserve labnlkalan. SAYFA 8 CUMHURİYET KİTAP SAYI 296