Catalog

Sağnak 5 ARALIK 2025 CUMA 6 HABER TÜRK KADINININ SEÇME VE SEÇİLME HAKKINI KAZANIŞININ 91. YILDÖNÜMÜ Kadınlar hep göklerde olacak Avrupalı kadınların ‘KAZANILMIŞ 5 Aralık 1934’ten siyasi hak ve varlığı HAKLARDAN kabul edilmemişken bugüne kadın Türkiye’de 5 Aralık VAZGEÇMEYECEĞİZ’ 1934’te kadınlara hakları! RENGİN TEMOÇİN milletvekili seçme ve ıl 1934. Tam 91 yıl önce seçilme hakkı veren bugün Türkiye’de Cumhuriyet ULU önder Mustafa Kemal Atatürk YDevrimi’nin en büyük yasa kabul edildi. öncülüğünde Türk kadınlarına 5 adımlarından biri atıldı; laik Aralık 1934’te seçme ve seçilme Cumhuriyet sayesinde kadınlara ürk ulusu; ulu hakkı verildi. 91 yıl geçmesine karşın ulusal ölçekte seçme ve seçilme hakkı önder Mustafa Türkiye’de eşit temsil sağlanamadı. verildi. Kadınlar, 7 Aralık’ta İstanbul’da TKemal Atatürk’ün Cumhuriyet konuya ilişkin, Çağdaş büyük bir yürüyüş düzenleyerek başkumandanlığında Yaşamı Destekleme Derneği (ÇYDD) bu hakkı sahiplendiklerini en güçlü emperyalizme Genel Başkanı Prof. Dr. Ayşe Yüksel, şekilde ortaya koydu. CHP Genel Başkan Yardımcısı Aylin karşı zafer AKP iktidarının 23 yıldır yönettiği Nazlıaka, Avukatlar Vakfı Başkan kazanmasının ülkemizde kadın hakları gerici Yardımcısı Nazan Moroğlu ve Türkiye ardından yine siyasal İslamcı ideolojinin topyekûn ‘Haklar açık bir saldırı altında’ Kadın Dernekleri Federasyonu Canan Atatürk’ün saldırısı altında. Ne hazindir ki AYTUNÇ Güllü ile konuştu. günümüz Türkiye’sinde kadınlara devrimci ÜRKMEZ leşmelere kadar birçok ko- ları açık bir saldırı altında. RENGİN TEMOÇİN “Kadınlar, dünyanın birçok sokak ortasında tecavüz girişiminde politikaları nu ele alındı. Ayrıca 5 Ara- 1934’te atılan o cesur adımın ülkesinde eşitlik mücadelesi bulunanlar ve şiddet uygulayanlar, kapsamında genç ve çağdaş YANINDAYIZ Derneği ta- lık Türk kadınlarına seçme ve mirası geriye giderken bu- verirken Türk kadını, henüz kadınları katledenler serbest Cumhuriyetini kurdu. rafından düzenlenen ‘ka- seçilme hakkı verilmesinin nu durdurmak hepimizin so- Cumhuriyetin ilk yıllarında, 5 Aralık bırakılırken, kadınlar bir doğum Atatürk, Cumhuriyetin dın erkek eşittir nokta’ konf- yıldönümüne ilişkin oturum rumluluğu. Ama umut et- 1934’te seçme ve seçilme hakkına makinesi yerine konulup eve Batı uygarlığını temel rensında ikili ilişkilerin na- ve kısa film gösterimi yer al - mek taviz vermek değildir; sahip oldu” diyen Ayşegül Yüksel, hapsedilmek istenirken, Medeni alan; ancak devrimlerle sıl olması gerektiğinin yanı- dı. Yanındayız Yönetim Kuru- bugün burada bir tavır koy- “Atatürk’ün ‘Dünyada her şey Yasa’daki hakları hedef alınırken onu aşmayı, uygarlığa sıra cinsiyet eşitsizliğine ne- lu Başkanı Selen Okay Akçalı mak zorundayız” dedi. kadının eseridir’ sözü, kadınların genç Cumhuriyet kadınlara laf katkı sağlaması amacıyla den olan hikayeler ve yüz- konuşmasında, “Kadın hak- l İSTANBUL toplumsal yaşamın her alanında atanlar hakkında derhal soruşturma atılımlar yapmayı kurucu ve dönüştürücü bir görev başlatıp 3 aydan 6 aya kadar istiyordu. Bu hedefle üstlendiğini güçlü bir biçimde Cumhuriyetinde elde etmiş bulunuyor. hapis cezası almalarını sağlıyor, hatırlatır. İhtiyaç duyulan, bu kadınları sosyal hayatta öne çıkaran devrimler hızlı ve sağlam siyasi hak ve Medeni memleketlerin vizyonu daha da güçlendirmek, yasaları ardı ardına yürürlüğe bir biçimde gerçekleştirildi. varlığını sağladı. Bu bir çoğunda kadından kadınların özgürce yaşayabildiği, sokuyordu. “Bir toplum aynı amaca gelişmeden büyük esirgenen bu hak, bugün düşüncelerini ifade edebildiği ve AKP döneminde, ilerlemesi gereken bütün kadınları ve memnuniyet duyan Türk kadınının elindedir ve eşit biçimde temsil edildiği bir hemen her konuda olduğu gibi kadın erkekleri ile beraber onu selahiyet ve liyakatla Mustafa Kemal toplum düzenini hep birlikte inşa haklarında da son hızla gerileyen yürümezse ilerlemesine Atatürk şunları kullanacaktır.” Türkiye’de yaşanan bir olaydan söz etmektir” dedi. teknik olarak olanak ve söylemişti: “Bu Atatürk, “Ey kahraman edeceğim. Bu olay, nereden nereye bilimsel olarak olasılık Temsilde 126. sıradayız Avrupalı kadınların karar, Türk kadınına Türk kadını, sen yerde geldiğimizi göstermesi açısından son yoktur” diyen Atatürk, sosyal ve siyasi hayatta sürüklenmeye değil, Nazlıaka, “Kadınlar 5 Aralık 1934’te siyasi hak ve varlığı derece çarpıcı. Türk ulusunun kadın omuzlar üzerinde göklere seçme ve seçilme hakkını kazandıktan kabul edilmemişken bütün milletlerin üstünde sonra yapılan ilk seçim 1935 yılındaydı. Gericilik ve ranta kurban ve erkeğiyle çalışma ve yer vermiştir. Çarşaf yükselmeye layıksın” Türkiye’de 5 Aralık 1934’te O dönemde parlamentoda kadın gelişmesini bu hedefin içinde, peçe altında ve ifadelerini de kullanmıştı. kadınlara milletvekili edilen ‘Atatürk ve Kadın Anıtı’ temsil oranında dünya ikincisiydik. sağlanması için önemli kafes arkasındaki Türk İlk kadın milletvekilleri seçme ve seçilme hakkı 41 yıl önce, 1984 yılında, yine Bugün 126. sıradayız. TBMM’deki 592 görüyordu. Kadın ve kadınını artık tarihlerde 1935’te yapılan genel veren yasa TBMM’de bir 5 Aralık günü, heykeltıraş Prof. milletvekilinin yalnızca 118’i kadın. erkeğin siyasal olarak seçimlerde Meclis’e girdi. kabul edildi. Böylece; aramak lazım gelecektir. Dr. Hüseyin Gezer imzalı “Atatürk Bakanlık konusunda da durumumuz ve Kadın Anıtı”, Kadıköy eşit haklara sahip olması Siyasi hayatta belediye 395 milletvekilinin 18’i Kurtuluş Savaşı’nda vahim, 189 ülke arasında 173’üncü Söğütlüçeşme’deki istasyonun kadınların siyasal zeminde seçimlerinde tecrübesini kadındı. Türk kadının cepheye kağnılarla sıradayız. Bu tablo, kadın haklarında dinlenme yeri olan TCDD’ye haklarını savunması yapan Türk kadını, bu sefer siyasal hak kazanması mühimmat taşıyan, ne kadar geri gittiğimizi gösteriyor. ait alana yerleştirildi. Eşitlik ve öncelikli sağlanması de milletvekili seçmek Avrupalı kadınların da işgalci ordularla savaşan Büyük Atatürk’ün vizyonu, dünyada özgürlüğü sembolize eden anıt, gereken konuydu. Türk kadını, kuruluşuna ve seçilmek suretiyle mücadelesine esin kaynağı kadınların yüzyıllardır süren eşitlik üzerinde kadınların seçme ve seçilme Bu kapsamda; daha haklarının en büyüğünü destek sağladığı genç oldu. lANKARA mücadelesi ve Kurtuluş Savaşı’nda hakkını kazanımının 50. yıldönümünü ödenen büyük bedellerle kazanılan işaret eden 5 Aralık 1984 tarihi haklarımızın gasp edilmesine asla izin yazan bir kaide ile bir Atatürk rölyefi ‘Toplumun yapısını dönüştürmesi gereken bir süreç’ vermeyeceğiz” ifadelerini kullandı. ve başörtüsünü çıkaran bir kadın “Bu özel gün, son yıllarda heykelinden oluşuyordu. makta ve ne yazık ki her gün dönüşüm açısından ciddi açık- İstanbul Sözleşmesi’nin ye- ECE İÇMEZ ‘Dünya Kadın Hakları Günü’ Bu anlamlı anıt, 4 Temmuz 2016’da yaşamlarını kaybetmekte” di- lar var” diyen Başer ise devlet niden uygulanmasının top- adıyla içi boşaltılarak yeniden saldırıya uğradı; başörtüsünü TÜRKİYE’DE kadın hakların- ye konuştu. Yurdakul, “Umut- politikalarının önemine vurgu lumsal dönüşümde belirleyi- tanımlanmaya çalışılmaktadır” çıkaran kadın heykeli yere yıkılmış daki gerileme ve artan şiddet suzluğa kapılmamalıyız. Hu- yaptı. Başer, şiddetin önlen- ci olacağını da vurgulayan Ba- olarak bulundu, Atatürk rölyefi de diyen Güllü, “Kadınların kendi olayları, bir asırlık kazanımla- kukun üstünlüğünü esas alan mesi için işletilmesi gereken şer, “Ekonomik bağımsızlık sözünü söyleyebildiği, kendi yok olmuştu. Kaide ise 2022’de rın güvence altında olmadığı- güçlendirilmiş bir parlamen- mekanizmaları şöyle sıraladı: sadece gelir değil; şiddetten Söğütlüçeşme istasyonunun altında kararını verebildiği ve kendi nı gözler önüne seriyor. İzmir ter sistem ve kadın hareket- “7/24 ulaşılabilir acil hatlar, uzaklaşabilme kapasitesi, ka- çevre katliamına yol açarak inşa edilen yaşamı üzerinde tam hak sahibi Büyükşehir Belediye Meclisi lerinin kararlı mücadelesiyle özel eğitimli birimler, hızlı ko- rar alma özgürlüğü ve yaşam AVM projesi sırasında kepçelerin olduğu bir ülke mümkündür. Grup sözcüsü avukat Yağmur hak ettiğimiz yaşama kavuşa- ruyucu tedbirler, yeterli kapa- planlarını kurma gücüdür” altında kaldı. Eşitlikten vazgeçmeyeceğiz” Yurdakul ve KESK İzmir Kadın cağımıza inanıyorum” ifadele- sitede sığınma evleri, ekono- dedi. Kadın temsilinin artı- Heykel, büyük bir değerlendirmesinde bulundu. Meclisi Üyesi Cansu Başer ga- rini kullandı. mik destek, psikososyal reha- rılması vurgusu yapan Başer, rastlantı sonucunda, 2024 yazında Moroğlu ise kadınların siyasette eşit zetemize yaptıkları açıklama- “Hukuksal çerçeve ve eylem bilitasyon ve şeffaf veri topla- “Bu sadece kadın meselesi de- bir Kadıköylü tarafından, Kadıköy temsilini sağlamak üzere hazırladığı da, kadınların eğitimden istih- planları mevcut ma.” ğil; eğitimden çalışma hayatı- Belediyesi İçerenköy deprem enkaz seçim kanununda değişiklik önerilerini dama, temsilden, şiddetten eğitimi alanındaki eğitimlere katıldığı ancak uygula- na, bakım yükünden medyaya kamuoyuyla paylaştı. Moroğlu, teklifin Menteşe Belediyesi’nde korunmaya kadar temel hak- sırada, kaidesiz olarak bulundu. Ancak ma, erişim ve kadar toplumun tüm yapısı- aday listelerinde yüzde 40 cinsiyet o günden beri yerine tekrar konulmadı. lara erişimde ağır engellerle toplum- nı dönüştürmesi gereken doğum izni 6 aya çıkıyor kotasının uygulanmasını, fermuar “Atatürk ve Kadın Anıtı”nın karşı karşıya olduğunu vurgu- sal bir süreçtir. Erkekleri sistemiyle kadınların seçilebilir sıralara MENTEŞE Belediye Başkanı Gonca Köksal Aras’ın talimatıyla, başına gelenlerin, kadın haklarını ladı. Gelinen noktanın kaygı de kapsayan po- yerleştirilmesini, devlet yardımının bu belediyede görev yapan kadın personelin doğum sonrası ücretli izin simgeleyen bir yapıtın parçalanıp verici olduğunu belirten Yur- litikalar oluş- ilkelere uyum şartına bağlanmasını süresi 8 haftadan 24 haftaya, yani 6 aya çıkarılıyor. Aras, mevcut mevzuatta ortadan kaldırılmasından öte bir dakul, “Kadınlar ayrımcılığa turulmalıdır” ve kadın adaylara yönelik finansal verilen 8 haftalık sürenin yetersiz kaldığını vurgulayarak, bu kararın hem bilim- anlamı var; yaşananlar, kadın uğramakta, eğitime erişeme- dedi. destek mekanizması oluşturulmasını sel hem insani gerekçelerine dikkat çekti. Aras, “Bir kadın belediye başkanı olarak, haklarının kol kola ilerleyen gericilik mekte, istihdama katılama- desteklediğini kaydetti. l İSTANBUL l İZMİR annelerin yükünü hafifleten, çocuklarımızın geleceğini koruyan her düzenlemenin ar- ile sermaye rantına nasıl kurban kasında kararlılıkla duruyoruz” dedi. l İZMİR edildiğini gösteriyor! ‘Sağ çıkmak Emekçiler Soma’dan istiyoruz’ seslendi: İthal kömüre TÜRKİYE Devrimci Maden Arama ve İşletme İşçileri Sendikası’ndan yapılan açıklamada, “Sağ olarak hayır, yerli kömüre destek girdiğimiz maden ocaklarından sağ olarak çıkmak istiyoruz, çalışırken 4 Aralık Dünya Madenciler Ordu gibi uzak bölgelerden ve ölmek istemiyoruz. Soma’da 301 Günü’nde Soma’daki maden tüm Türkiye’nin 57 vilayetinden işçinin katledilmesinden bu yana Cumhuriyet Devrimi’nin işçileri konuştu, ithal kömür geliyor. Aynı zamanda tabii hükümete yapılan bütün uyarılara baskısından belirsizliğe, ağır ki Soma, Kınık, Bergama, rağmen madenlerdeki çalışma ko- kazanımlarına sahip çıkmalı! şullarında bir iyileştirme sağlan- çalışma koşullarından ekmek Savaştepe, Kırkağaç, Akhisar gibi Bu nedenle Türkiye Halk Temsilcileri mamıştır” dendi. kaygısına kadar yaşadıklarını yakın çevrelerden de çok sayıda Meclisi’nin Kadıköy temsilciliği, 7 anlattı. Maden işçileri, 4 Aralık çalışanımız var.” Aralık Pazar günü saat 15.00’te Dünya Madenciler Günü Söğütlüçeşme Marmaray çıkışında ‘Madeni kapatırsak dolayısıyla yaptıkları açıklamada, kadınlara yönelik bu saldırıya ‘Madenlerde denetim zaafiyeti’ yerli kömür üretiminin karşı buluşuyor. Türkiye Komünist Soma bitecek’ aşamasındaki rolünün daha aksaklıkların giderilmesini EMİRHAN ÇOBAN korunması, ithal kömürün Partisi’nin semt evleri bünyesinde bir Somalı emekçiler, “İthal etkili olması gerektiğini sağladığını aktaran Sır, araya gelen kadınların oluşturduğu sınırlandırılması, istihdamın kömür deyince aklıma ihanet TMMOB Maden Mühendisleri vurgulayan Sır, madencilik “Ancak daimi nezaretçi Kadın Dayanışma Komiteleri de anıta sürdürülebilmesi ve bölge geliyor. Memleketimizin Odası Genel Sekreteri politikalarının bu doğrultuda maaşını işverenden alıyor. sahip çıkmak için sesini yükseltiyor. ekonomisinin ayakta kalması özkaynakları varken, kendi Veyis Sır, 4 Aralık Dünya geliştirilmesi gerektiğini İşverenden maaş alarak Diyorlar ki: “Osmanlı sevdalıları, gerektiğini söyledi. Madenciler, yağımızla kavrulmak Madenciler Günü kapsamında söyledi. işverene veya işletmeye bir Cumhuriyet’in tüm değerlerine ithal kömürün hem üretime varken, biz ne diye kendimizi Türkiye’deki madencilik ETİ Maden, Türkiye Kömür yaptırım uygulaması oldukça saldırırken onun kadınlar için hem de işçilerin geleceğine zarar dışarıya mahkûm edelim bu faaliyetlerini Cumhuriyet’e İşletmeleri gibi kamu zor, hatta imkânsız. Burada sağladığı hakları hedef almadan verdiğini vurguladı. politikalarla? Atatürk öldükten değerlendirdi. Sır, “Özellikle kurumlarının okul görevi daimi nezaretçinin maaşını yapamazdı. Bu ülkede Cumhuriyet İşçiler şu görüşleri dile getirdi: sonra, gelen bütün politikacılar Soma, Ermenek, Amasra ve görmesinin gerektiğini bağımsız bir havuzdan alacağı kazanımları bir bir yitip giderken “Biz linyit kömürü çıkarıyoruz. memleketimizi dışa bağımlı son olarak İliç’te meydana belirten Sır, “Ancak bu yani ekonomik bağımsızlığını kadına yönelik şiddetin doruğa Soma kömürü, Türkiye’nin en hale getirdi” ifadelerini gelen kazalarda maden kurumların sahalarını farklı sağlayacak bir sistem çıkması ne kadar gerçekse kadın kaliteli linyitleri diyebiliriz. Yeraltı kullandı. “Yerli kömür ne kadar emekçilerimiz hayatını yöntemlerle özel sektöre oluşturulmalıdır” ifadelerini cinayetlerinin rekor oranlara kömür madenciliği yapıyoruz. desteklenirse buradaki istihdam kaybetti. İşçi sağlığı ve iş devretmeleri neticesinde kullandı. Türkiye’nin ulaştığı bir dönemde kadın eşitliği Kömür gerçekten emek yoğun bir fazla olacak” vurgusu yapan güvenliğini önceleyen, üretimden çekilmeye coğrafyasının maden ve özgürlüğünü sembolize eden bir sektör. Eskiden beri söylenen bir madenciler, “Burada 4 bin çevresel duyarlılıkları başladıklarını görüyoruz. çeşitliliği açısından oldukça anıtın aynı saldırganlık ve yıkıcılıktan söz vardır: ‘Bir kömür madencisi işçi var. Bu işçilerin emeğinin gereklilikleriyle yerine getiren Kurumlarımız geçmişte zengin olduğunu söyleyen payını alması şaşırtıcı değil.” dışarıda 13 işçiye bakar.’ Katma çöpe gitmemesi için ithal bir madencilik paradigması Başta Kadıköylüler olmak sektöre sağladıkları insan Sır, “Ancak madenlerimizin değer oluşturur. Dolayısıyla, kömürün Türkiye pazarına oluşturmak gerekiyor. Bu da kaynağını sağlayamıyorlar” yüksek oranda hammadde üzere, kadın eşitliği, kadın hakları, doğrudan istihdamın yanında girmemesi lazım. Biz madeni madencilik sektörünün tüm özgürlük ve laiklik için mücadele dedi. Maden mühendislerinin olarak yurtdışına ihraç dolaylı istihdam da kömür kapatırsak Soma bitecek, bileşenlerinin katılımı ve Maden Kanunu kapsamında edildiğini görüyoruz. Ulusal eden tüm ilerici cumhuriyetçiler ve madenciliğinde çok çok önemli. katkısı ile mümkün olabilir” devrimci yurtseverler bu heykele insanlar iş bulamayacaklar” sahalarda “Daimi Nezaretçi” bir madencilik politikası Bu sadece Soma’da değil, burada dedi. Madencilik sektöründe sahip çıkmalı! değerlendirmesinde bulundu. olarak görev yaparak oluşturmamız şart” diye çalışanlar Kütahya, Zonguldak, kamunun üretim ve denetim faaliyetleri incelediğini, konuştu. l ANKARA l ANKA