Catalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 11 OCAK 2025 CUMARTESİ 2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER Halk sağlığında yapay zekâ kamu sağlığı kuruluşlarının arama motoru sorgularını kestirimi için büyük veri kümelerini PROF. DR. ÇAĞATAY GÜLER kaynakları daha etkili bir şekilde çözümleyerek ilaç geliştirme sürecini ve diğer çevrimiçi verileri apay zekâ, birçok alanda paylaştırmasına ve potansiyel hızlandırabilir. Demografik verileri, çözümleyerek sağlık olduğu gibi verilerin hastalıkların yaygınlığını ve tedarik sağlık tehditlerine hızla kampanyalarının ve mesajlarının Yçözümlenmesi, eğilimlerin zinciri lojistiğini değerlendirerek aşı yanıt vermesini sağlayabilir. uygun biçimde oluşturulmasına belirlenmesi ve müdahalelerin dağıtımını en uygun hale getirebilir. Hastalıkların yayılmasını yardımcı olabilir. tasarımında devrim yaratarak Aşı uygulamalarının gerçek zamanlı çözümleyip, örüntüleri halk sağlığına evrimsel katkılar İlaç kullanımına etkisi izlenmesi, aşılama programlarının belirleyerek; nüfus yoğunluğu, sağlayabilir. Elektronik güvenliğini ve etkinliğini artırabilir. seyahat düzenleri ve iklim Yapay zekâ destekli sağlık kayıtları, sosyal medya Sağlık kuruluşlarından gelen koşulları gibi etmenlere dayalı benzetimler (simülasyon), paylaşımları ve çevresel veriler verileri çözümleyerek minicanlıların olarak gelecekteki olası salgınları araştırmacıların hastalıkların gibi çeşitli devasa sağlık verisini antibiyotiklere direncinin kestirebilir. Böylece halk sağlığı nasıl geliştiğini ve potansiyel erken belirtileri saptayacak ortaya çıkışını ve yayılmasını müdahalelerine ve politikalarına tedavilerle nasıl etkileştiğini biçimde çözümleyerek izleyebileceğinden uygun antibiyotik yön gösterebilir. anlamalarını kolaylaştırabilir. salgınların erken evrede kullanımını yönlendirebilir. Sağlık Yapay zekâ, halk sağlığı Potansiyel ilaç adaylarını birimlerinin hasta kabul oranlarının, belirlenmesini sağlayabilir. davranışlarını ve duygularını belirlemek ve bunların kaynak taleplerinin ve personel Kestirimsel modeller, anlamak için sosyal medyayı, etkinliğinin ve güvenliğinin gereksinimlerinin kestirimiyle kaynak dağılımını iyileştirerek sağlık sistemleri üzerindeki yükü azaltabilir. Geçmiş ve gelecek arasında köprü kuran kitaplar... Çevresel verileri çözümleyebilir Hava ve su kalitesini izlemek, kirlilik düzeylerini kestirmek ve bunların halk sağlığı üzerindeki etkilerini değerlendirmek için çevresel verileri çözümleyebilir. Hasta verilerini, hastalığın ilerleyişini kestirebilecek biçimde çözümleyerek ve daha iyi sağlık sonuçları elde edecek biçimde kişiselleştirilmiş müdahaleler önererek süreğen hastalıkların yönetilmesine yardımcı olabilir. Farklı müdahalelerin ve senaryoların etkisini İstklal Mahkemelernn kuruluş kanununda da belrtldğ üzere lk amacı, şgal dönemnde Türk ordusunun düzenl modelleyerek politika kararlarına bilgi br duruma getrlmes ve yaşaması çn asker kaçakları, düşmanla şbrlğ yapan casus ve bozguncular le vatana sağlayabileceğinden en etkili izlemlerin hanet suçlarını yargılamak ve ç güvenlğ sağlamaktı. Kurtuluş Savaşı’nın kazanılması sonrasında se halkın egemenlğnn sağlanması ve yapılan devrmler le çağdaş br uygarlık düzeyne ulaşmak hedeflenmşt. seçilmesine yardımcı olabilir. Yapay zekâ doğa nedenli afetler, İstklal Mahkemeler olağanüstü dönemn mahkemeleryd, şgal altında ve tehlkede olan br ülkede, oluşmuş salgınlar ve diğer acil durumların yasama organının çnden seçlen üyelerden kurulu, olağanüstü yetklere sahp mahkemelerd. Fransız olası etkilerinin kestirimini Devrm’nden örnek alınan İstklal Mahkemeleryle, önce vatanın kurtuluşu ve mlletn özgürlüğünü sağlamak, daha sağlayarak kaynak ayrımını sonra da br kşnn egemenlğn kaldırıp mlletn egemenlğn başarmak amaçlanmıştı. Böylelkle hem düzenl orduyu oluşturmak ve bu sayede düşman şgalnden kurtulmak amaçlanarak Kurtuluş Savaşı kazanılmış hem de yönlendirebileceğinden müdahale feodal br toplumdan uygar br topluma ulaşmayı ana erek olarak saptayan Türk Devrm gerçekleştrlmşt. planlarının oluşturulmasını kolaylaştırabilir. Prof. Dr. Ergün Aybars’ın kaleme aldığı ve alanlarında en genş çaplı özgün araştırma olma ntelğn koruyan İstklal Demografik ve sağlık Mahkemeler 1920-1927, Kurtuluş Savaşı sırasında ve Cumhuryet’n lk yıllarında etknlk gösteren İstklal verilerini çözümleyerek farklı Mahkemeler konusunda temel br eser… Cumhuryet Ktapları olarak bu öneml esern gözden geçrlmş yen baskısını Türk okuruna ulaştırmanın kıvancını yaşıyoruz. topluluklardaki sağlık eşitsizliklerini belirleyebileceğinden sağlık hizmetlerine erişim eşitsizliklerinin ve 13,5x21 / İnceleme / 764 sayfa sonuçlarının somutlaşmasını sağlar. Asal ve etik sorun Ancak yapay zekânın halk sağlığı alanında kullanımının etik, yasal, teknik ve sosyal etmenlerden kaynaklanan bazı sorunları da söz konusu olabilir. Kapsamlı verilere dayandığından hasta mahremiyeti, veri ihlalleri ve hassas sağlık bilgilerine yetkisiz erişimle ilgili endişeleri artırmaktadır. Yapay zekâ zincir-işlemleri, biçimlendiği verilerdeki yan tutmaları devralabileceğinden var olan eşitsizlikleri sağlık-bakım sonuçlarına yansıtabilir. Kestirimlerin doğruluğu büyük ölçüde eldeki verilerin kalitesine ve miktarına bağlı olduğundan kestirimlerdeki hatalar halk sağlığı 13,5x21 / Anı / 272 sayfa 13,5x21 / Tarh / 263 sayfa 13,5x21 / İnceleme / 238 sayfa 12,5x19,5 / Öykü / 118 sayfa kararlarını olumsuz etkileyebilir. Onam, karar verme yetkisi, önerilere ilişkin sorumluluk ve hesap verebilirlikle ilgili etik sorunlar ortaya çıkabilir. Yalnızca yapay zekâ araçlarına bağlı olmak, sağlık okuryazarlığını ve hastanın anlaşılmasını engelleyerek teknolojiye aşırı güvenmeye yol açabilir. Yapay zekâ araçlarına aşırı güvenmek, insan yargılaması ve deneyiminin etkinliğini azaltarak yanlış kararlara neden olabilir. Buna mevzuat zorlukları, kaynak kısıtlılığına bağlı engeller, değişime karşı direncin yarattığı güçlükler eklenebilir. Yapay zekâ kullanım yetkinliği ancak bu güçlüklerin üstesinden gelinmesiyle 13,5x21 / İnceleme / 256 sayfa 16x24 / Yaşamöyküsü / 253 sayfa / Cltl 13,5x21 / İnceleme / 160 sayfa 13,5x21 / İnceleme / 392 sayfa kazanılabilir. 13,5x20,5 / Gençlk / 142 sayfa 13,5x21 / Yaşamöyküsü / 308 sayfa 13,5x21 / Çocuk / 54 sayfa 13,5x21 / Çocuk / 54 sayfa