Catalog

12 TEMMUZ 2023 ÇARŞAMBA 10 ekonomi@cumhuriyet.com.tr EKONOMİ Türkiye’de 5 milyon civarında mülteci var, bunların yaratabileceği sorunları yeni görüyoruz Korku nefrete dönüştü Avrupa Birliği yolu Prof. Dr. M. Murat Erdoğan: Türkiye, dünya tarihinde demokrasiden 5 MILYON ender görünen bir sığınmacı ve düzensiz göç akını ile Türkiye’deki tahmini geçiyor mülteci ve düzensiz karşı karşıya kaldı. Süreç yönetiminde politik kararsızlık göçmen sayısı riskleri artırıyor, popülist söylemlere alan açıyor. ürkiye ekonomisinde 2001 krizi kadar derin bir kriz yaşanıyor. Kasa ülkelere ulaşabiliyor. Biz başta Ttamtakır. Enflasyon çift hanelerde. konuya sadece işin uluslararası Dövizde artış baskısı sürüyor. Uluslararası Para Fonu (IMF) olmadan boyutu ile baktık ve insan girişini uygulanan bir IMF programının içindeyiz çok küçümsedik. Bunların sorunlar adeta. yaratacağını yeni görüyoruz. Kriz yıllarında duymaya alıştığımız Temmuz 2023 itibarıyla Türkiye’de mali disiplin, yapısal reformlar Hazine toplamda yaklaşık 3.7 milyon ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in Suriyeli var ve yılda yaklaşık 100- dilinden düşmüyor. 110 bin Suriyeli bebek Türkiye’de Türkiye ekonomi modeli adı altında doğuyor. uyguladığı politikalarla krizin fitilini n Suriyeli olmayanlar da var ama... ateşleyen Cumhurbaşkanı Recep ltica ve Göç Araştırmaları Tayyip Erdoğan ise bugüne kadar ters Türkiye’de Suriyeli olmayan ve Merkezi bünyesindeki IGAM düştüğü tüm ülkelerle anlaşma peşinde. çoğunluğu Afgan ve Pakistanlı İAcademy Başkanı Prof. Dr. Bu konudaki en büyük sürprizi ise Avrupa olan kendilerine uluslararası M. Murat Erdoğan, “Türkiye Birliği konusunda yaptığı açıklama oldu. koruma verilen yaklaşık 300 toplumunun yüzde 88.5’i Erdoğan, İsveç’in NATO üyeliğini bin mülteci daha var. Ama Suriyeliler gitsin diyor. Ama yüzde destekleme karşılığında “Türkiye’nin asıl problemli grup düzensiz AB’de önünü açın” dedi. 90’ı da en az bunların yarısının göçmenler. Düzensiz göçmeni Türkiye’de kalacağını düşünüyor. Yurttaşların yüzde 88.5’i yakaladığınızda normalde  50 yıldır kapıdayız Toplumun içindeki kaygıları ülkesine geri gönderme hakkınız Türkiye 1963 yılından beri tam yöneticilerin ciddiye alması var. Ama uygulamada bu hiç de 50 yıldır AB’nin kapısında bekliyor. ‘Suriyeliler gönderilsin’ diyor gerekiyor” dedi. Seçimler öncesi kolay olmuyor. Son 10 yılda 2 1995’te imzalanan Gümrük Birliği ile gündemin birinci sırasında yer milyonu aşkın düzensiz göçmen vites değiştiren Türkiye’nin AB’ye en n Ne tür problemler? ülkede kalacakları anlaşılıyorsa, alan mülteci sorununu Prof. Dr. M. yaklaştığı yıllar AKP iktidarının ilk ayları yakalandı, gönderme sayıları Toplumlar, büyük sayılardaki uyum politikaları yapmak. Murat Erdoğan ile konuştuk. olmuştu. da arttı ama ne kadarının geri kontrolsüz insani akınlarda, Türkiye üç seçeneği de gündemde Aralık 2002 Kopenhag Zirvesi n Türkiye’de mültecilerin son gönderildiği çok belli değil. kalıcılık emareleri ortaya çıkınca tutmalı ama gerçeklikten de sonucunda Türkiye’nin kriterleri durumu nedir? Tahminlerime göre Türkiye’de 1 “merhametten” ayrılıp, “endişe”ye uzaklaşmamalı. Suriyeli ve diğer karşılaması şartıyla müzakerelerin Nisan 2011’de Suriyeliler milyon civarında düzensiz göçmen yöneliyor. Hatta endişeler nefrete mültecilerin süreç yönetimini iyi başlayacağı açıklanmıştı. Türkiye’ye gelmeye başladı. O var. Şu anda Türkiye’de mülteci ve dönüşebiliyor. Başlangıçta yapamazsak, onların çocuk ve Bu kriterler siyasi reformların dönemde Türkiye’deki mülteci düzensiz göçmen toplamı 5 milyon mültecileri “mazlum-mağdur” gençlerini Türk toplum sisteminin derinleştirilmesi ve içselleştirilmesi, sivil sayısı 58 bindi ama Türkiye civarında. görenler, “tehdit” olarak görmeye içine katamazsak, bu ciddi bir risk toplumla diyaloğun güçlendirilmesi gibi 2014’te en fazla mülteci barındıran başlıyor. Toplumdaki endişe alanı doğurur. Araştırmalarda, demokrasinin güçlenmesine yönelik Devlet hâlâ kararsız ülke konumuna geldi. Şimdi reformlardı. ciddiye alınmaz ve topluma Türk toplumunun yüzde 90’ının 2004’te Brüksel’de gerçekleşen AB Türkiye’de toplamda 5 milyon n Bu durum nasıl yönetilir, tatmin edici bilgiler verilmez, Suriyelilerin Türkiye’de kalacağına zirvesinde Türkiye ile müzakerelerin civarında mülteci ve düzensiz nasıl risklerle karşı karşıya önlemler alınmaz ise o zaman inandığını ama buna rağmen 2005 yılında başlatılması kararı alınmış hem toplumda panik başlıyor 88.5’inin Suriyelilerin gitmesini göçmen var. Türkiye’de mülteciler kalacağız? hatta 15 Aralık 2004’teki toplantıda hem de popülist politikacılara, istediğini görüyoruz. Toplumun konusunun son dönemde Mülteci süreç yönetimi çok Avrupalı parlamenterler, tüm Avrupa ırkçılara alan açılıyor. Türkiye’de içindeki kaygıları yönetenlerin tartışılması şaşırtıcı değil. Çünkü zordur. Çünkü göç gibi gelenleri dillerindeki “evet pankatlarını” kaldırarak Suriyelilerin varlığı 12 seneyi geçti. ciddiye alması gerekiyor. Biz bu sayılarda mülteciler her ülkede biz tespit etmedik, konu “göç” Türkiye’nin tam üyeliği için yeşil ışık Bu konuda üç temel seçenek kardeşiz bir şey olmaz gibi önemli bir tartışma konusudur. değil, “kitlesel sığınma” ve sayı yakmışlardı. var: Ülkelerine gitmeleri, başka duygusal söylemler ile süreç AB çıpası sayesinde Türkiye Zengin, ekonomileri gelişmiş 5 milyondan fazla görünüyor. ülkeye gönderilmeleri ya da eğer yönetilemez. ekonomisi için en parlak günler de o devletler, göçmenle mülteci Süreç yönetimi bu açıdan göç zaman yaşanmış, yatırımlar birbiri ardına arasında ciddi ayrım yapıyor. ile karşılaştırılmayacak kadar gelmişti. Çünkü göçmen planlanır ve siz zor. Türkiye’de en önemli ön kontrolleri yapıp, ihtiyacınıza sorun, Suriyeliler konusunda 2023 son tarihti 500 milyar Avroluk fatura göre seçersiniz. devletin politikasının ne Ancak ilişkiler sonraki dönemlerde Mülteciyi ise bir olduğunun netleşmemesi ve aynı parlaklıkta süremedi. AB, 2006 n Mültecilerin Türkiye’ye kimliksel bozulması ve güvenlik an kapınızda sınırdan geçişlerin azaltılsa da yılında katılım süreci için en erken 2021 faturası nedir? ön plana çıkıyor. Dahası mülteci yılını öne sürerken Erdoğan ise katılımın bulursunuz ve durdurulamamasıdır. Bir gün Türkiye’de bu konuda gerçekçi sayısı kontrol edilebilecek olanın 2023’te gerçekleşmemesi halinde üyelik süreç yönetimi bizde kalacak kardeşlerimizdir bir hesaplama yok. Ama mesela üzerine çıkınca, popülist, aşırı müzakerelerini sona erdirebileceklerini çok daha diyor, diğer gün göndereceğiz, Almanya’da bir mültecinin yıllık sağ, ırkçı söylemler güçleniyor. ima etmişti. zordur. Onun üçüncü gün helalleşeceğiz deniyor. maliyeti 15 bin Avro olduğu Bu da ülkenin demokrasisine risk O tarihten itibaren ilişkilerin üzerine için dünyadaki Bu konuda devletin kafası çok hesaplanıyor. Türkiye’deki yaratıyor. bir göçmen krizi eklenince AB ile 100 mültecinin karışık. Bu olduğu sürece de bu işi mülteciler Almanya’da olsaydı n Iç savaşa gider mi? müzakere süreci dondu. AB Türkiye sadece 15’i yönetmek daha da zorlaşıyor ve kaça mal olurdu diye bir Toplumdaki kırılma ve ekonomisi için son derece önemli bir partner. Gümrük Birliği sayesinde simülasyon hesap çıkarınca, 12 endişelerden nemalanan gelişmiş/zengin riskler artıyor. gelişen ilişkiler nedeniyle Türkiye’nin yıldaki hesap 500 milyar Avro’ya popülistlerin sınırsız ve sorumsuz katma değerli ihracatının yüzde 50’si çıkıyor. Türkiye’ye mülteciler için söylemleri bir tarafa, bu bölge AB ülkelerine yapılıyor. Türkiye’ye yılda 2-2.5 milyar Avro civarında zor ve ne yazık ki pek çok terör doğrudan yatırımlarda da en büyük pay HUZURU KAÇIRACAK dış kaynak geliyor. Ama bu örgütünün de kullanıldığı bir AB ülkelerine ait. yetmez ve konu sadece para ile bölge. İngiltere, Danimarka Peki Erdoğan’ın sürpriz talebi nasıl çözülemez. ülkelerinde birkaç bin mülteciyi karşılanacak? AB koridorlarından bazı M. Murat n Mülteciler ne tür kaygılar yaşıyor? n Nedir peki ana mesele? başka ülkelere gönderme uzmanlara sordum. Erdoğan Suriyeliler de Türkiye’de kendilerini daha önceki yıllara göre Türkiye için bir yeşil ışık görünmüyor. Mültecilerle ilgili çabasında. AB her geçen gün daha az güvende hissediyor ve yüzde 60’tan fazlası bir fırsat bulsa Avrupa Komisyonu’na göre İsveç’in kaygılar arasında daha korumacı önlemlere Avrupa’ya gitmek istiyor. Suriyeliler içinde Türk toplumuna müteşekkirlik NATO üyeliğinin, blokun genişleme suç oranlarının yöneliyor. Bu ortamda kaygıların planlarıyla ilişkilendirilmesi doğru değil. duygusu azalıyor, öfke artıyor, bu da yeni bir Suriyeli milliyetçiliğine zemin hazırlıyor. artması, işinden sebeplerini küçümsememek Aslında AB üyeleri bir süredir Türkiye Suriyelilerin de kendi içinde gelişecekleri bu milliyetçilik Türkiye toplumu içindeki olma, kamu lazım. İç savaş sözü çok fazla ile ilişkilerin stratejik geleceği üzerine milliyetçiliği daha ırkçı bir zemine çekebilir. Bu durumun Türkiye’nin gelecekte huzurunu hizmetlerinin ama insanlar kendilerini 2011’den hazırlıklar yapıyordu. kaçırmaya aday bir sorun olması ihtimalini göz ardı etmemeliyiz. kötüleşmesi, önceki dönemden daha az Şimdi ise İsveç’in NATO üyeliği n Bundan sonra ne yapılabilir? ekonomiye güvende hissediyorsa bu başlı karşığında Erdoğan’ı tatmin edecek bir Türkiye’de uzunca bir süre sorun bir “mülteci” sorunu değil, “Suriye” sorunu olarak ele alındı. format arayışı başladı. yeni yük başına bir sorundur ve toplumun Mülteciler konusunun toplumsal ve siyasal etkileri çok küçümsedi. Konuyu hâlâ Suriye’deki yönetim ile İki alan var. Biri artık zaman aşımına gelmesi, ikna edilmesi gerekir. ilişkilendirmek artık gerçekçi görünmüyor. Gönüllü geri dönüş konsepti Suriyelilerin içinde yok. Önemli uğramış Gümrük Birliği’nin bir husus topluma uyum politikalarının ne olduğunun anlatılmasıdır. Uyum politikası sığınmacılara bir modernizasyonu. Diğeri de vize serbestisi. hediye değil, temelde Türk toplumunun huzurunun, refahının bozulmaması için yapılır. Konuştuğum uzmanlar vize serbestisinde 5 milyon göçmen barındıran Türkiye için çok önemli bir değişim beklenmeyeceğini söylüyor. Yapılabilecek şey yeşil pasaportluların ‘Bitcoin değil aracı KOBİ’lere 300 bin sayısının artırılması, belli kesimlere vize serbestisi. regüle edilmeli’ TL sel desteği Erdoğan’ın üyelik için samimiyeti ise demokrasi, insan hakları, hukukun üstünlüğü YERLI kripto para alım satım SANAYI ve Teknoloji Bakanı konularında atacağı adımlara bağlı. platformu BtcTurk, sektördeki Mehmet Fatih Kacır, Karadeniz Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin 10’uncu yılını kutladığı bir basın bölgesinde yaşanan sel ve Avrupa Konseyi’nin kararlarını toplantısı düzenledi. Toplantıda felaketinden etkilenen illerdeki uygulamayan Türkiye’nin tam üyelik için konuşan BtcTurk Kurucusu Küçük ve Orta Büyüklükteki yeni bir fasıl açması ise hayalden öte bir Kerem Tibuk ve Üst Yöneticisi İşletmeler’e (KOBİ) KOSGEB adım olur. (CEO) Özgür Güneri, beklenen Dünya Demokrasi Endeksi’nde 167 tarafından 300 bin liraya kadar Şemsi Bayraktar, buğday üretiminin yüzde 3.8 artarak regülasyonları değerlendirdi. Yeni ülke arasında 103’üncü sırada yer alan, “Acil Destek Kredisi” sağlanacağını 20.5 tona, arpa üretiminin yüzde 1.2 artışla kabine ile henüz bu konuda bir yönetim biçimi tam demokrasi bile duyurdu. Kacır, Twitter hesabından 8.6 milyon tona yükseleceğini söyledi. sayılmayan Türkiye’nin bu reformları görüşme gerçekleştirmediklerini yaptığı paylaşımda, söz konusu başlatması mümkün mü? söyleyen Güneri, “Yakın zamanda krediye ait kâr payı veya faizinin bu konuyu konuşacağımızı tamamının KOSGEB tarafından umuyoruz. Regülasyonun karşılanacağı bildirildi. TMO’ya buğdayda ‘alım’ çağrısı önemine ve nelerin regüle edilmesi Acil Destek Kredisi Programı, SETL’den bankalara gerektiğine vurgu yapacağız. 2023 yılı içerisinde yaşanan aşırı SERBEST piyasada düşük seyreden ortalama olarak makarnalık buğday Bu regülasyonlar Bitcoin’e yağışlardan etkilenen Bartın, arpa ve buğday alım fiyatlarının için ton başına 8 bin 79 lira, ekmeklik yönelik olmamalı. Onun yerine teknoloji desteği Düzce, Ordu, Zonguldak, çiftçiyi mağdur ettiğini belirten buğday için ton başına 6 bin 982 lira, aracı kuruluşlar regüle edilmeli” Samsun, Kastamonu ve Sinop’taki Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) arpa için ise ton başına 5 bin 697 lira NEW York Merkez Bankası’na bağlı New York dedi. Sektörün geleceğini işletmeler için geçerli olacak. Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, seviyesinde. Yoğun şikâyetler geliyor. İnovasyon Merkezi, Citi, Bank of America, değerlendiren kurucu Kerem Tibuk Anaparası banka kaynaklarından Toprak Mahsulleri Ofisi’ni (TMO) Serbest piyasadaki fiyatlar bölgesel HSBC, Mastercard ve SWIFT gibi büyük ise şunları söyledi: “Alternatif karşılanmak üzere kullandırılacak acilen piyasa fiyatlarını yükseltmeye olarak bazı yerlerde maliyetin finans kurumlarının da aralarında olduğu kripto paraların sürdürülebilir kredilerde işletme başına azami çağırdı. altında kalıyor, bazı bölgelerde ise kuruluşlarla birlikte dijital merkez bankası olduğunu düşünmüyorum. Kısa limit 2022 yılı net satış hasılatı 300 Yaptığı yazılı açıklamada TMO’nun ancak maliyeti karşılıyor. Bu durum ile ticari banka dijital paralarının birlikte yer vadede, Bitcoin taklidi coinlerin bin liranın altında olan işletmeler hızlı alım ve erken ödeme ile çiftçiye sürdürülebilir değil ve çiftçinin alabileceği bir ağın güvenilirliğini araştıran yanı sıra hisse senedi ve tahviller için 200 bin lira olarak sağlanacak. destek olması gerektiğini belirten üretimden uzaklaşmasına neden bir etkinlik düzenledi. Etkinliğin ana teknoloji gibi menkul değerlerin token’lara Söz konusu illerde 2022 yılı net Bayraktar, “TMO, satış fiyatını oluyor. TMO acilen etkili alım sağlayıcısı yerli fintek platformu Colendi’nin dönüşeceğini düşünüyorum.” satış hasılatı 300 bin lira ve makarnalık buğday için ton başına 10 politikasını güçlendirerek piyasaya bağlı kuruluşu SETL oldu. Bu çalışmada SETL, Tibuk, yeni dönemde BTC Hisse üstünde olan KOBİ’ler için ise 300 bin 200 lira, ekmeklik buğday için 9 da hâkimiyeti sağlamalı; hızlı alım tüm katılımcılar için Ledger (Mutabakat platformu ile hisse senedi alım bin lira kredi kullandırılabilecek. bin 350 lira ve arpa için 7 bin 725 lira ve erken ödeme yaparak piyasa Sistemi) ve akıllı sözleşme cüzdanlarını satımına da aracılık yapacaklarını l Ekonomi Servisi olarak belirledi. Açıklanan bu fiyatlara fiyatlarını yükseltmeli” dedi. barındıran temel teknoloji sağlayıcılarından da söyledi. l Ekonomi Servisi rağmen serbest piyasada fiyatlar l ANKARA biri olarak hareket etti. l Ekonomi Servisi