Catalog

6 OCAK 2023 CUMA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 Yüksek enflasyonun artırdığı ödeme tutarları, büyük kâğıt para ihtiyacını patlattı Uçtu uçtu ‘200 TL’ uçtu ‘Kaya Sınıfı’nı Merkez Bankası’nın güncel öldürüyorlar... verilerine göre 2022 sonu itibarıyla Kucaktaki Bomba... tedavüldeki 200 TL’lik banknot n düşük gelir seviyesindeki SERHAT sayısı son bir yılda yüzde 104 ALİGİL grup değil... En üst, kaymak ta- artarak 967 milyon adede yükseldi. Ebaka da değil... Gelir dağılımı- nın ortasındaki en geniş grup, yani KP iktidarı, ay- ya düştüğünü vurgulamış- orta sınıf. Her ülke gibi Türkiye’yi de lık artışlar devam tı. İşte tedavüldeki parala- ayakta tutan grup. Onların arasında Aederken baz etki- rın son durumu: çalışanları, üretenleri rahmetli Do- siyle yıllık artış oranı dü- ğan Kuban Hoca, “Kaya Sınıfı” ola- ‘Bozuk para’ oldu rak tanımlamıştı. şen enflasyonla (TÜFE) Hoca ne yazmıştı: “... Bu insanla- övünüyor. Oysa, TÜİK’in 4 Merkez Bankası’nın rın arasında genelde lise ve üniver- hesaplamasıyla ile ilgili açıkladığı verilere gö- site eğitimi görmüş, ailesini geçin- re Aralık 2022 sonu iti- tartışmalar bir kenara bı- dirmek için yaşamın sağladığı bü- rakılsa bile 2022 yılı için barıyla 2021 sonuna kı- tün olanaklara yapışmış, gelir seviye- açıklanan birçok veri enf- yasla tedavüldeki “200 si orta ve ortanın alt boyutlarda, ka- TL”lik banknot sayısı yüz- dın-erkek karışık, bekâr ve evli, yaşı lasyonun gerçek durumu- 50’yi geçmeyen bir sınıftan söz edi- nu gösteren sonuçlarla de 104 artarak 966 milyon yorum. Bu sınıf öğretim derecesi ne dolu. Bunlardan biri de te- 978 bin adede ulaştı. Bu- olursa olsun, Türkiye’nin ayakta kal- davüldeki kâğıt (banknot) nun yanı sıra “100 TL”lik masını sağlayan sınıftır...” ve madeni (bozuk) para- banknot yüzde 7 artışla 1 Peki ya bir ülke kendi “Ka- larla ilgili. Çünkü yüksek milyar 176 milyon 729 bin ya Sınıfı”nı öldürürse? Darmada- enflasyon nedeniyle alış- adet, “50 TL”lik banknot ğın olur... Sağlıktan eğitime, nere- verişlerle ilgili ödeme tu- yüzde 1 artışla 409 milyon yi tutsan ilmek ilmek dağılır... İşte Türkiye’de tam da böyle oluyor. Bü- tarlarındaki büyük artış, 562 bin adet, “20 TL”lik tün ekonomik ve politik yanlış karar- özellikle büyük kupürlü banknot yüzde 18 düşüşle ların, savrulmaların en büyük bede- kâğıt para ihtiyacını orta- 211 milyon 205 bin adet, lini orta sınıf ödüyor. Çalışan, ken- ya çıkardı. “10 TL”lik banknot yüz- dine ve çocuklarına daha iyi bir ge- 2022 sonu itibarıyla açık- yon adet, “10 kuruş” yüz- 2022 yılı içinde 2021’e kı- Anımsanacağı gibi, eko- de 44 artışla 423 milyon lecek sağlamaya çalışan kesim. Bi- ladığı verilere göre 2021 de 3 artışla 2 milyar 351 yasla tedavüle çıkarılan 1 nomi yönetimi yalanlasa 514 bin adet ve “5 TL’lik” ri yazmış sosyal medyada “Biz Anka- yılına kıyasla tedavülde- milyon adet, “5 kuruş” kuruş sayısı yüzde 75, 5 da geçen yıl “500 TL”lik ra Koleji’nde okurken memur maaşı banknot yüzde 13 artışla ki “1 TL”lik toplam bozuk kuruş sayısı yüzde 63 ve yüzde 3 artışla 2 milyar ile iki çocuğunu kolejde okutan aile- banknotla ilgili çok sayıda 358 milyon 560 bin adet para sayısı yüzde 15 ar- 366 milyon adet ve “1 ku- toplam bozuk para sayısı ler vardı hatta çoğunluktalardı, dedim tartışma yapıldı ve bu hâlâ oldu. Özellikle 10 TL’deki çocuklarıma. Delirmişim gibi baktı- tışla 3 milyar 261 milyon ruş” yüzde 1 artışla 341.2 yüzde 17 azaldı. devam ediyor. Ayrıca CHP artış bu paranın da hız- lar. Onlara o kadar imkânsız geliyor ki adede çıktı. Ayrıca “50 milyon adede çıktı. Öte yandan 2022 sonu Sözcüsü Faik Öztrak da, la “bozuk para” statüsüne bu... Oysa 80’lerde de öncesinde de kuruş” sayısı yüzde 13 ar- Bu kapsamda geçen yıl itibarıyla tedavüldeki top- geçen ay yaptığı açıklama- doğru gittiğini gösteriyor. gayet mümkündü.” tışla 1 milyar 377 milyon tedavüle dört ay boyunca lam bozuk para sayısı 11 da 2009 başında tedavüle Evet mümkündü. Şimdi ise yaşam ‘1 kuruş’ unutuldu adet, “25 kuruş” yüzde 8 1 kuruş, bir ay ise 5 ku- milyar 426 milyon adede çıkan 200 TL’nin bugün- çeperleri tamamen daraltılmış, yok- sullaştırılmış, gelecek umutları elle- kü alım gücünün 29 lira- 4 Darphane’nin, yine artışla 1 milyar 729 mil- ruş çıkarılmadı. Ayrıca yükseldi. rinden alınmış bir orta sınıf, bir “Kaya Sınıfı” var. Kimin umurunda? Aralıkta ÖTV desteğiyle yüzde 85 arttı ama yılı yüzde 6.2 ile kapattı Alay eder gibi... Bir yandan asgari ücrete zamla övünürken öte yandan zamları yağdırıyorlar. Devlet böy- le yaparsa özel sektör niye yapma- sın? Hadi onlar da... Suya, sigara- Otomotivi ‘vergi’ kurtardı ya, ekmeğe, simide, elektriğe, ulaşı- ma, ısınmaya... Kiralar, üst baş, ço- cuklara bir iki oyuncak derken es- tomobil ve hafif ticari araç pa- “2023’te de ilginç bir yıl bizi bek- kiden yapılan ve adına “hayat stan- Ozarı aralık ayında geçen yılın liyor. Otomotivde tahminler çok 2022 YILI VERİLERİ dardı” dediğimiz ayda bir iki yeme- aynı ayına göre yüzde 85.1 artışla zor. Yarının tahminini bile yap- ğe çıkmak, tiyatro vs. belki birey- Kruvaziyer yolcu 115 bin 220 adede çıkarken 2022 mak suya yazı yazmaktan öte- sel sağlık sigortası, anaokulu ücreti, yılını ise bulunurluk sorunu nede- ye geçemez. O yüzden geçen yılla belki çocukları özel okulda okutmak, sayısı bir milyon niyle yüzde 6.2 sınırlı artışla 783 hemen hemen aynı bir 2023 bizi yaz tatili gibi etkinlikler lükse dönüş- bin 283 adet olarak kapattı. bekliyor” dedi. tü. Kısacası tamamen yoksullaştırıl- laştırma ve Altyapı Bakanı Adil dık. Orta gelirliye konut kampanyası Otomotiv Distribütörleri ve Mo- UKaraismailoğlu, 2022 yılında şaka gibi. Hanehalkı gelirinin aylık 80 Elektrikli artıyor bilite Derneği (ODMD), 2022 yı- kruvaziyer gemi sayısının 991’e bin lira olması gerekiyor, bunu 40 bi- Türkiye otomobil pazarı motor ti- yükseldiğini, yolcu sayısının 1 mil- lı otomobil ve hafif ticari araç sa- ni konut kredisine ödenecekmiş. Bı- mobil ve hafif ticari araç satışı 956 yon 6 bin kişiye ulaştığını açıkladı. tış rakamlarını açıkladı. Geçen ay pinde, benzinli otomobillerin ağır- rakın asgari ücretliyi emekliyi, “Ka- Karaismailoğlu, geçen yıl 464 bini aşmıştı. lığı devam etti. Geçen yıl benzin- otomobil satışları bir önceki yılın ya Sınıfı”ndan ayda 80 bin lira kaza- gemi ve 493 bin 834 yolcu ile en 2021’e göre bir yıllık sonuçlara aynı dönemine göre yüzde 99.2 ar- li otomobil satışları 408 bin 920 nan kaç kişi çıkar? Yazılımcısı, dok- fazla kruvaziyer gemiye ev sahipli- göre ise otomobil satışları yüzde adetle pazardan yüzde 69 pay alır- tarak 86 bin 774 olurken hafif ti- toru, mimarı, fırsatını bulan kapağı ği yapan limanın Kuşadası olduğu- 5.5 artarak 592 bin 660 olurken, cari araç satışları da yüzde 55.2 ken, dizel otomobil satışları 103 yurtdışına attı. Kalanlar da fırsat kol- nu, yılın limanı seçilen Galataport’a hafif ticari araç satışları ise yüzde bin 311 ile yüzde 17.4 pay aldı. Ge- luyor. Genç işsizliği, üniversite me- artışla 28 bin 446 seviyesine ulaş- 143 gemi yanaştığını ve 220 bin zunu işsizliği aldı başını gidiyor. Peki 8.6 artarak 190 bin 623 adet ola- tı. Son ay artan satışa kasımda ge- çen yıl elektrikli araç satışlarında- 82 yolcunun ağırlandığını du- Türkiye’yi kim ayakta tutacak? rak gerçekleşti. ki artış da dikkat çekti. 2022 yılın- len matrah düzenlemesinin pozitif yurdu. Ayrıca 98 gemi ve 95 bin Saatli bomba kucakta. Çeper daral- ODMD Yönetim Kurulu Başka- etkisi olduğu görüldü. Böylelikle da 7 bin 733 elektrikli otomobil sa- 462 kruvaziyer yolcu ile Bodrum dıkça saatin tıkırtıları artıyor. Ekono- nı Ali Haydar Bozkurt, 2023 yılı- tışı gerçekleşti. 2021’de ise bu ra- pazarda yıllık bazda 2017 yılından Limanı’nın üçüncü sırada yer aldı- mik çöküş öyle boyutta ki seçimi kim na yönelik pazar tahmini yapma- ğını belirten Ulaştırma Bakanı Ka- bu yana en yüksek yıllık satış ra- kam 2 bin 846 adet olarak gerçek- kazanırsa onun kucağında patlayacak raismailoğlu, Sinop, Amasra ve nın zor olduğunu vurgulayarak leşmişti. l Ekonomi Servisi kamına ulaşıldı. 2017 yılında oto- gibi duruyor. Çorap söküğü gibi di- Trabzon’un da kruvaziyer turizmin- ğerlerini de peşine katarak sarıyor ül- de dikkati çektiğini ifade etti. l AA keyi... Adaletsizlik, eşitsizlik, tırpanla- nan haklar, kadın cinayetleri... Dört büyük gıda şirketine rekabete aykırı bilgi değişimi iddiasıyla soruşturma açıldı Büyük müjde diye duyurduğu İs- VERGİ ETKİSİ SÜRDÜ tanbul Sözleşmesi’nden tamamen çıktığını açıklayan Türkiye’de sadece Sigara fiyatları 2022 yılında öldürülen kadın sayısı Rekabet Kurumu’nun gözü gıdada 381, son 15 yılda öldürülen kadın sa- 3.5-4.5 TL arttı yısı 4 bin 86. ekabet Kurumu’nun, enflasyo- da yapılan ön araştırmada ciddi de- Cumhuriyet’te Murat Ağırel’ın aç- ürkiye Tekel Bayileri Platformu tığı yeni dosya dudak uçuklatıcı: 30 Rnun suçlusu ilan edilen pera- liller olması nedeniyle kararın alın- TBaşkanı Özgür Aybaş, dün siga- liralık ağrı kesiciyi kanser ilacı diye ra çeşitlerine 3.5 TL ila 4.5 TL ara- kende gıda sektörüne yönelik soruş- dığı belirtildi. 9000 dolara Sağlık Bakanlığı’na sa- sında zam geldiğini duyurdu. turmaları artıyor. Kurum dün dört Rekabet Kurumu açıklamasın- tan şirketin ortağı bir AKP milletveki- Aybaş’ın Sozcu.com.tr’ye verdi- büyük gıda şirketine daha soruştur- da Nestle Türkiye’ye bir soruşturma li. İlacın sahte olduğunu ispatlamaya ği bilgiye göre, yapılan zamla bir- ma başlattığını duyurdu. Daha önce distribütörlerinin yeniden satış fiya- çalışan müfettişe numune vermeyen likte 30 TL olan bir sigara çeşi- zincir marketlere ve tedarikçilerine tını belirlemek ve distribütörlerine Sağlık Bakanlığı... di 34-34.5 TL’ye çıkarak yüzde 13 ayrı ayrı ve birlikte soruşturmalar bölge ve müşteri kısıtı getirerek Re- Ve diğerleri... Tarikatlar, muhalefe- ila yüzde 14.9 oranında zamlanmış açan Rekabet Kurumu, her iki tara- kabetin Korunması Kanunu’nun 4. tin üzerindeki büyük baskılar... Liste oldu. En ucuz sigara da 30 TL’ye çok uzun... Ama unutmayalım baş- fa da yüksek cezalar kesmişti. maddesini ihlal etmesi nedeniyle ve- yükselmiş oldu. Yasa gereği sigara ta da dediğimiz gibi ülkeleri ayak- Kurumdan yeni rekabet soruş- rildi. Nestle Türkiye için bir diğer so- üzerindeki maktu ve asgari maktu ta tutan “orta sınıf” özellikle de on- turması kararları ise Nestle, Da- ruşturma ise Danone Tikveşli, Eti Gı- ÖTV tutarlarına her 6 ayda bir yur- ların içindeki “Kaya Sınıfı”dır. Çığı- tiçi üretici fiyatları (Yİ-ÜFE) oranın- none Tikveşli, Eti Gıda ve Horizon da ve Horizon Hızlı Tüketim ile bir- Rekabet Kurulu’nun, ön araştırmada elde edi- rından çıkmış bir Türkiye’de “Kaya da zam yapılıyor. TÜİK’e göre bu Hızlı Tüketim için geldi. Rekabet likte rekabete aykırı şekilde bilgi de- len bilgi, belge ve yapılan tespitleri 15 Aralık Sınıfı”nın yok edilmesi dibe vuruşun oran yüzde 22.29 oldu. Kurumu’nun internet sitesinde yer ğişimi yaptıkları nedeniyle verildiği 2022’deki toplantısında müzakere ettiği ve son hali olabilir... alan açıklamada şirketler hakkın- duyuruldu. l Ekonomi Servisi soruşturma kararı aldığı belirtildi. AMAZON’DAN AÇIKLAMA Bu yıl 18 bin kişi KNİDOS KÜLTÜR SANAT DERNEĞİ BORSAYI SEÇIM VE ABD YIKTI GENEL KURUL İLANI işten çıkarılacak Derneğin olağanüstü genel kurul toplantısının 20.01.2023 mazon Üst Yöneticisi (CEO) Andy eni yıla rekorla başlayan re kesici uygulandı. önceki gü- ki payı 0.4 puan artarak yüzde tarihinde saat: 20.00’de Fenerbahçe Mah., Itridede Sokak, AJassy, bu yıl işten çıkarmaların 18 YBorsa İstanbul (BİST100) nü 5.523 seviyesinden kapa- 29.6 oldu. No: 17/A, Duende Art Cafe adresinde (Kadıköy) aşağıdaki bin kişiyi aşacağını ifade etti. yılın ilk haftasını dalgalı ge- tan BİST100 dün 5116’ya ka- 4 ‘Döviz’ azaldı: Yine Mer- gündeme göre yapılmasına çoğunluk sağlanamaması veya Jassy çalışanlarına gönderdiği çiriyor. Dün sabah saatle- dar geriledi ve günü bu sevi- kez Bankası’nın verilerine gö- ertelenmesi halinde 27.01.2022 günü aynı yer, saat ve gün- yazıda, şirketin 18 Ocak’ta çalışan- rinde satış ağırlıklı başlayan yeden kapattı. Gün içinde pi- re bankalardaki döviz mev- dem ile yapılmasına, üyelere toplantının gazete ilanı ile du- lara bildirmeye başlayacağı işten BİST100, ABD’den gelen ima- yasalardaki diğer gelişmeler duatının büyüklüğü 30 Aralık yurunun yapılmasına karar verildi. çıkarmaların çoğunlukla şirketin latta daralma verileri ve Cum- ise şöyle: 2022 itibarıyla son bir haftada Yönetim Kurulu e-ticaret ve insan kaynakları bö- hurbaşkanı Erdoğan’ın seçim 4 ‘Yabancı’ çıktı: Mer- 2.5 milyar dolar azalarak 192 GÜNDEM lümlerinde etkili olacağını belirtti. tarihini erkene çekme açıkla- kez Bankası’nın güncel verile- milyar dolara indi. 1) Açılış yoklama İşten çıkarmalar Amazon’un yakla- masıyla birlikte yüzde 6’yı bu- rine göre 2022 sonu itibarıy- 4 KKM geriledi: BDDK’nin 2) Divan başkanlığının seçimi, saygı duruşu ve İstiklal şık 300 bin kişiden oluşan kurum- lan gerileme yaşadı. Anaya- la son bir yılda yurtdışı yerle- verilerine göre kur korumalı Marşı sal işgücünün yüzde 6’sına tekabül sa Mahkemesi’nin HDP’nin şik yatırımcıların yaptığı net mevduat (KKM) hesaplarında- 3) Yönetim kurulunun genel kurul ile bilgi verilmesi ediyor. Oysa şirket yakın zamanda Hazine yardım hesabına blo- satışların hissede 4 milyar do- ki tutar, 30 Aralık 2022 itiba- 4) Yönetim ve denetleme kurulu raporlarının okunması yetenekli kişileri kendine çekmek ke koyması da gerilimi tırman- lar, DİBS’te sırasıyla 2.1 mil- rıyla son bir haftada 1 trilyon ibrası için taban ücretlerini iki katına çı- dırdı ve BİST100’de kayıplar yar dolar olduğu hesaplandı. 463 milyar TL’den 1 trilyon 5) Dernek çoğunluğunun asil ve yedeklerinin seçimi karmıştı. l REUTERS yüzde 7’yi buldu, iki kez dev- Bu kesimin hisse piyasasında- 415 milyar TL’ye geriledi. 6) Dilek, temenniler ve kapanış.