Catalog

24 HAZİRAN 2022 CUMA 10 ekonomi@cumhuriyet.com.tr EKONOMI CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR AVRO STERLİN FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 17.3800 18.3000 21.3700 23.49 2543 6890.95 1032.67 1 kuruş 3 kuruş 1.1 kuruş 0.04 puan 31.09 puan 4.56 lira 10 kuruş Suudi Arabistan Prensi Selman’ın ziyaretinden Merkez’i rahatlatacak para çıkmadı Ziyaret ‘sözde’ kaldı ABD modelini dar tepkiliydi ki Türk malı ithal eden Türkiye’de iş insanlarına neredeyse “hain” dam- Jale Özgentürk gası vuruluyordu… Böylece Türkiye’nin 7 milyar dolar- uygulamak - 6 lık hacimle dış ticaretinde 15’inci ülke olan Suudi Arabistan ile ithalat ve ihra- Türkiye’de sanayileşmenin YAKIN PLAN cat neredeyse sıfır noktasına gerilemişti. durması jale.ozgenturk@cumhuriyet.com.tr İşler bu yılın başında değişmeye baş- BD sanayisinin 1970’lerde rekabet üs- ladı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Er- tünlüğünü kaybetmesiyle üretim tesis- doğan, özellikle Cemal Kaşıkçı cinaye- Alerini başka ülkelere kaydırmaya baş- Somut kararların açıklan- tine yönelik geri adımlar atınca iki ülke ladığını, bunun sonucunda ABD’de 1970’te ilişkileri de yeniden ısınmaya başladı. madığı ziyarette Suudi bakan- istihdamda yüzde 30 olan sanayinin payı- Cumhurbaşkanı Erdoğan, nisan nın bugün yüzde 10’a düşmüş olduğunu 3 lar iş insanlarına gümrükler- ayında Suudi Arabistan’ı ziyaret et- Haziran’daki yazımda anlattım. 2002-2008 ti, Prens Muhammed bin Selman da deki mallar, çalışma vizeleri arasında TL’nin dolara karşı reel değerinin önceki gün 35 kişilik iş insanı heye- ve ihalelere katılabilecekleri- iki katına çıkması Türkiye’de de aynı süre- ti ile Türkiye’ye iade ziyarette bulun- ci başlattı. Bu şekilde reel ücretlerde orta- ne, yani ambargonun bitece- du. Türkiye’nin Suudi Arabistan’a yö- ya çıkan yapay artışın yarattığı rekabet gücü nelmesinin nedenini bazı yorumcular ğine ilişkin sözler verdi. kaybına AKP’nin neoliberal reçete doğrultu- si 35 Türk iş insanının bir araya geldiğini 4 Malların gümrükteki durumu, çalış- yaşadığı derin ekonomik krize bağlı- sunda devletin sanayileşmeye verdiği des- söylüyor. Bu toplantıda gıda konusunda ma vizeleri, ticari vizeler ve Türk firma- yordu. Hem nisanda yapılan hem de nce Türkiye’nin körfez politikaları, teği durdurması, verimli olanlar dahil bütün Yaşar Grubu ve Gesaş, gıda işbirliği ko- larının ihalelere katılması konularında bu- Prens Selman’ın ziyaretinde en fazla me- sonra Suriye operasyonu, ardından KİT’leri haraç mezat satması da eklenince nusunda anlaşma imzalamış. günden itibaren bütün engeller kalkacak. rak edilen de Merkez Bankası’nın azalan Türkiye de sanayisizleşme sürecine girdi. Öda gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayeti… Talimat verildi. döviz rezervlerine katkı sağlayacak bir Bu süreci istihdam rakamlarından okuya- Türkiye ile Suudi Arabistan arasında iliş- swap anlaşmasıydı. Ancak iki ziyaretten Ambargo bitecek mi? 4 2030 vizyonumuzda 3.3 trilyon do- biliyoruz. 2002’de toplam istihdamın yüzde kiler üç yıldır bu sorunlar nedeniyle siyasi lar yatırım hedefi var. Türkiye için fırsat- de bu konuda bir açıklama çıkmadı. Dün de Suudi Ticaret Bakan Macid Ab- 35’i tarımda, yüzde 19’u sanayide ve yüz- bir gerilim içindeydi. Bu gerilim de ekono- lar var. Siyasi irade de var. Ziyaret sonrası yayımlanan ortak bildiride dullah el Kasabi ve Yatırım Bakanı Halit de 42’si hizmet sektöründeydi. TL’nin reel miye yansımış açıkça ilan edilmese de cid- Olpak, açıklamaları samimi bulduklarını, somut yatırım ya da anlaşmalar açıklanmadı. bin Abdulaziz el Falih’in katıldığı toplantı- değeri 2008 yazında zirve yaptı, dolayısıyla di bir ambargo süreci yaşanmıştı. gelişmelerin takibi için Yatırım Bakan Yar- İş dünyasının beklediği ticaret konusunu larda halen sürmekte olan ticari engellerin TL’nin aşırı değerlenme sürecinin sonucu- Bu süreçte Suudi Arabistan Türk ürün- dımcısı el Badr’ın görevlendirilmesinin de da toplantılara katılan Dış Ekonomik İliş- konuşulduğunu dile getiren Olpak’ın anlat- nu 2009 istihdam rakamlarından görmemiz lerine katma değer vergisini yüzde 5’ten önemli olduğunu söylüyor. Şimdi gözler Su- kiler Kurulu (DEİK) Başkanı Nail Olpak’a tıklarına göre Ticaret Bakanı el Kasabi, şu mümkün. 2009’da tarımın istihdamdaki pa- 15’e çıkarmış, Türk menşeli tüm ürünler udi gümrüklerinde ve vize taleplerinin kar- yı yüzde 25’e düşmüş. 1960 - 2000 dönemi sordum. İki toplantı yapıldığını anlatan Ol- açıklamayı yapmış: ve özellikle yaş meyve ve sebze gibi güm- şılanmasında. Bakalım üç yıl süren ve adı istihdam rakamlarından görülebileceği gi- pak, önce Suudi Arabistan Odalar Birliği 4 Bugüne kadar sorunlarımız oldu. Ama rüklerde bekletilerek ciddi sorunlara yol konulmamış ambargonun sonu geldi mi? bi, AKP’nin her fırsatta kötülediği “eski Tür- Federasyonu üyesi 35 Suudi, DEİK üye- dostane çözüm bulacağız. açmıştı. Suudi Arabistan Türkiye’ye o ka- kiye” şartlarında tarımdan kopan bu 10 pu- anlık istihdam payının çoğu sanayiye gider- di. Ne var ki 2002 - 2009 döneminde böyle Antalya, Marmaris, Bodrum, Çeşme gibi bölgelerde yabancı talebi çılgınlaştı olmamış, tarımın istihdamdaki payı 10 pu- an azaldığı halde sanayinin istihdamdaki payı yerinde saymış, yine yüzde 19 olmuş. Buna karşılık hizmet sektörünün payı yüz- de 42’den yüzde 50’ye yükselmiş, tarımdan Kıyılarda barınma krizi kopan 10 puanlık istihdamın 8 puanı buraya kaymış. Geri kalan 2 puan da tahmin edile- ceği gibi inşaat sektörüne gitmiş. ürkiye’nin her köşesinde ev krizi Konyaaltı gibi semtlerde kiralar ay- de işletmeler yanlarında çalışanla- 2003-2008 dönemi AKP’ye ve o zaman- Tyaşanıyor. Kiralar patladı, yeni ev lık 150 bin TL’ye çıkmış. rın ev bulamamasından şikâyetçi. lar AKP üst düzeyinde görev yapıp bugün almak ise hayal oldu. En büyük çıl- “Outlet ülke olduk” diyor aynı “Bu bölgelerde öğretmen, dok- AKP’ye muhalefet edenlere göre Türkiye’nin hızla zenginleştiği ekonominin altın çağıdır. gınlık ise kıyı şeridinde yaşanıyor. turizmci. Antalya’da alışveriş çıl- tor, polis barınamazsa eğitim, gü- Ne var ki küresel dolar bolluğunun sanayi- Dün bir grup turizmci ile sohbet gınlığı yaşanıyormuş. “AVM’lerde venlik, sağlık krizi de başlayacak” leşme ve kalkınma yerine TL’nin aşırı değer- ettim. Anlattıkları gerçekten ürkü- mağazaların rafları neredeyse ta- yorumu yapılıyor. lenmesine ve ona bağlı olarak ithal mal tü- tücü. Özellikle Antalya, Bodrum, lan ediliyor” diyor. Edirne, Van gi- İhracatı, yabancı turizmini öncele- ketimine ve konut spekülasyonuna yönlen- Marmaris gibi turizm merkezlerin- bi şehirlerde olduğu gibi. yen ekonomik politikalar vatandaşa dirilmesiyle ortaya çıkan bu yapay refah dö- neminin ekonomik röntgenini istihdam ra- de artık memur, işçi, polis gibi ma- “yeme, içme, gezme” diyordu, buna Çalışana ev yok kamları gözler önüne sermekte: Bu dönemde aşla geçinenlere yer yok. bir de “evsiz kal” mı eklenecek. Türkiye’nin yegâne çıkış yolu olan sanayileş- Kıyılarda kiraların astronomik ra- Bir turizmci Rusya Ukrayna sava- Hükümetin bu bölgelerde çalışan- me süreci durmuş, tarım ve hayvancılığın da kamlara ulaştığı tek yer Antalya de- şının ardından Rusların akın etti- ların çığlığını duyması şart. Yurtta- Turizmciler “Yakın zamanda kıyı neoliberal mantıkla ihmal edilmesinin yol aç- ğil. Marmaris ve Bodrum’da çalışan- ği Antalya’da ciddi bir barınma krizi şın mağduriyetini çözecek yeni ko- bandında yerli kalmayacak daha tığı kırsaldan hızlı kopuşla şehirlere yığılan is- lardan da aynı çığlık geliyor. Bölge- içlere çekilecek” diyor. yaşandığını anlatıyor. Murat Paşa, nut modellerine acil ihtiyaç var! tihdam fazlası olduğu gibi hizmet ve inşaat sektörüne, yani düşük vasıflı, düşük gelirli bir istihdam alanına mahkûm edilmiştir. 2013’ten başlayarak Türkiye’ye finansal sermaye akışının yavaşlaması iş güvencesi Bayram öncesi canlı hayvan arzı yüzde 25 düşerken fiyatlar yüzde 107 arttı ve katma değeri sanayiye göre düşük olan hizmet ve inşaat sektörü çalışanlarının ço- ğunun hayat standartlarını koruyabilmek için borç batağına gömülmesine yol açtı. Bekle- diğim gibi bundan sonra küresel likidite da- ha da daralacak olursa bankalar da bu ke- Et fiyatları el yakacak simi fonlayamaz hale gelecek ve bu ke- simin çoğu geniş bir varoş yoksulları kat- manı oluşturacak. AKP’nin birçok şehrimi- urban Bayramı yaklaşırken ze doldurduğu milyonlarca mültecinin de Khayvan pazarları da yavaş ya- Türkiye’nin yoksullaşmasından paylarını ala- vaş kuruluyor. Ancak bu yıl kur- cağını düşünülürse büyükşehir varoşların- İTO TİCARET GAZETESİ da ortaya çıkabilecek huzursuzluklara karşı banlık fiyatları el yakacak. Tür- şimdiden tedbir almak gerekir. kiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) 137 yıllık ‘İstanbul AKP Türkiye’nin sanayileşme süre- Genel Başkanı Şemsi Bayrak- cine son verirken ucuz bir popülizm- belleği’ artık dijital tar, fiyatların büyükbaşta yüzde le Türkiye’nin her ilinde mantar gibi devlet 107.6, küçükbaşta ise yüzde 90.6 üniversiteleri türetmeye başladığı gibi özel stanbul Ticaret Odası (İTO), 1885 yılın- oranında arttığını açıkladı. üniversiteciliğin de önünü açarak büyükşe- İdan günümüze yayımladığı Osmanlıca, hirleri merdiven altı üniversitelerle doldurdu. Kurban Bayramı öncesi gelişmele- Fransızca, Almanca, İngilizce tüm gazete Ekonomiye faydadan çok zarar getirece- ve dergileri “İstanbul Ticaret Gazetesi Di- ri değerlendiren TZOB Başkanı Bay- ği aşikâr olan bu üniversiteler taşra illerinde jital Arşivi (İTGA)” adıyla ücretsiz olarak raktar, bu yıl kesilecek kurban sayı- “Şehrinize hocalar, öğrenciler gelecek, ev- ilk kez internette kullanıma sundu. sında en az yüzde 25 azalma öngör- 2 milyon lerinizin kirası yükselecek, esnafınız para ka- İTGA projesini tanıtmak amacıyla dün düklerini belirtti. Yüksek girdi mali- zanacak” diye pazarlandı. Sonuçta bugün 870 bin baş düzelenen basın toplantıda konuşan İTO nüfusu Türkiye’ye çok yakın olan sanayi ve yetleriyle şehirlerdeki pazarların ve Yönetim Kurulu Başkanı Şekib Avdagiç, Bu yıl kesilecek kurban sayısı teknoloji devi Almanya’da 3 milyon üniver- çadır sayılarının da düşeceğini akta- Şemsi Bayraktar “Bu projemizle, biz sadece 137 yıllık ga- site öğrencisi mevcutken Türkiye’de bu sa- ran Bayraktar, şu bilgileri verdi: zetemizi değil, aynı zamanda Türk iktisat yı 8 milyon. Çocuklarını büyük fedakârlıkla lamda ortalama 25.8 milyar lira ramiyesinde yapılacak ciddi iyileş- tarihini de elektronik ortama aktarmış bu gecekondu veya merdiven altı üniversi- Alım gücü korkutuyor ödeneceğini söyleyen Bayraktar, tirme satışları hareketlendirecek- telerde okutarak onların sınıf atlayacağını oluyoruz. Artık, tam 318 ciltlik İTO ga- “Bu yıl yaklaşık 720 bin büyük- uman alt ve orta gelir grubundan milyon- zetesi, yani 185 bin adet imaj, bir başka canlı ağırlık fiyatının kilogram ba- tir” diye konuştu. Pazar yeri kirala- baş, 2 milyon 150 bin küçükbaş, top- larca aile bugün 1 milyonun üzerindeki ka- rakamla 6 bin 500 süreli yayınımız, bü- şına büyükbaş hayvanlarda 50 li- rına da değinen Bayraktar, “Satıcılar yıtlı üniversite mezunu işsiz ve AVM kapı- tün araştırmacılarımıza bir tuş kadar ya- lamda ise 2 milyon 870 bin kurban- ra ile 75 lira, küçükbaş hayvanlar- 15 gün için Ankara’da 6-8 bin lira, larında güvenlikçilik yapan üniversite me- kın” dedi. l Ekonomi Servisi lık hayvan kesileceğini tahmin edi- da ise 50 lira ile 80 lira arasında İstanbul’da 10-40 bin lira, İzmir’de zunlarının oluşturduğu acıklı tablo karşısın- yoruz. Üretici maliyetlerindeki ciddi olacağını öngördü. 8-12 bin lira, Bursa’da ise 8-60 bin li- da hayal kırıklığı içinde. Bu tablonun diğer artışlar kurbanlık fiyat artışlarında Et ve Süt Kurumu’nun bayram ra civarında kira ödüyorlar. Belediye- yüzünde ise Türkiye’de uygun şartlarda iş GIDA PLATFORMU UYARDI etkili olmuştur. Ortalama fiyatların; bulamadığı için Batı ülkelerine göç eden iyi sonrasında elde kalan hayvanları uy- ler buralardan ücret almasınlar. Va- üniversitelerden mezun binlerce genç dok- büyükbaşta 15 bin ile 60 bin lira, kü- Halkın yüzde 89’u gun bir fiyata alması gerektiğini de tandaşı düşünsünler, bu maliyet ne tor ve mühendisimiz yer alıyor. çükbaşta ise 2 bin lira ile 8 bin lira hatırlatan Bayraktar, “Vatandaşları- kadar düşerse vatandaşın kesesine şeffaflık talep etti arasında değişeceği tahmin ediliyor.” mızın alım gücü oldukça düştü. Bu de o kadar olumlu etki eder” dedi. Bu yıl kurbanlık hayvanlara top- da talebi azalttı. Emekli bayram ik- l Ekonomi Servisi ürdürülebilir Gıda Platformu (SGP), Adalar ve kara bağlantısı S“Türkiye Gıdada Şeffaflık ve İzlene- bilirlik Tüketici Araştırması”nın sonuç- olmayan koylara gidecek larını açıkladı. ‘Esnafla aynı çatı altında buluştuk’ Buna göre, Türkiye’de tüketicilerin yüz- igros’un yaz aylarını Ege koylarında ge- de 72’si izlenebilirlik kavramını duymadı- Mçiren müşterilerinin ihtiyaçlarını gerçek ğını belirtirken toplumun yüzde 89’u ürün- arrefourSA’nın, son iki yıldır yüzde 35-40. Oysa Avrupa’da bu mağaza ortamında ve hızla karşılamak ama- lerin nerede, ne şekilde üretildiğini ve ürü- cıyla yedi yıl önce başlattığı “Migros Deniz Csürdürdüğü bayilik sistemiyle rakam yüzde 90’lara varıyor. Tüm nün hangi hammaddelerden üre- Market” hizmetine bu yıl da devam ediyor. yerli esnaf ve girişimciyi destekle- dünyada sektör bu yönde evriliyor. tildiğini bilmek istediğini ifade Verilen bilgiye göre, Ege’deki adalar ve ka- meye devam ettiği açıklandı. Bu nedenle bayilik sistemi organi- etti. Sürdürülebilirlik Akademi- ra bağlantısı olmayan koylara ulaşmak için Bu kapsamda 100. bayi açılışı İz- ze gıda perakende sektörüne getir- si Yönetim Kurulu Üyesi Sem- tasarlanan ve 45 metre boyu, 168 metreka- mir Alsancak’ta yapılırken bura- diğimiz önemli bir yenilik. Esnafı- ra Sevinç, “Bugün izlenebilir- re satış alanıyla mağazası formatında tasar- da konuşan CarrefourSA İcra Kuru- mız ile aynı çatı altında buluşma- lik, gıda sanayi için güvenin lanan markette 3 bin 500’den fazla ürün çe- lu Üyesi Bulut Batum, şu vurguyu yı tercih ettik.” Batum ayrıca, yılso- şeffaflığın ve sürdürülebi- şidi bulunuyor. Haftanın yedi günü müşteri- yaptı: “Ülkemizde organize gıda pe- nuna kadar 200, üç yıl sonunda da lirliğin anahtarı, kilit un- lerine hizmet, verecek marketin lokasyonu- rakendesi henüz gelişme evresin- 1000 bayiye ulaşmayı hedefledikle- surlarından biri” dedi. nun akıllı telefon ve tabletlerden takip edile- Bulut Batum (sağda), mağazayı de. Bugün toplamdaki payı henüz rini anımsattı. l Ekonomi Servisi l Ekonomi Servisi bayileri Özgür Kurt ile birlikte açtı. bildiği de belirtildi. l Ekonomi Servisi