Catalog

13 NİSAN 2022 ÇARŞAMBA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR AVRO STERLİN FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 14.6700 15.9500 19.1040 22.86 2.463 6202.94 925.91 0.30 kuruş 2.50 kuruş 8.90 kuruş 0.96 puan 14.65 puan 22 lira 5.71 lira Hükümetin faiz takıntısının bedelini yine yurttaş vergileriyle ödeyecek Hazine’ye ‘süper’ fatura A’dan Z’ye bozuk düzen Hükümetin faiz arttırmadan kuru korumak için ürettiği Kur 940’lı yılların başlarında dönemin Korumalı Mevduat ve YUVAM hesabından sonra sırada süper başbakanı Refik Saydam, ülkede bono benzeri enflasyon korumalı tasarruf ürünleri var. 1uygulamaların, işlerin gerektiği gibi yapılmamasından “A’dan Z’ye bozuk” KP’nin “faiz neden- nünün felakete yol açabile- söylemiyle yakınmıştı. 1970’li yıllarda da Ecevit düzenin bozukluğundan ya- dir enflasyon sonuç” ceğini belirtti. “Bu süper bo- kınarak “Düzen değişmelidir” sloganı Atezinde, politika fai- no niteliğinde bir ürün ola- ile sorunu gündemde tutmuştur. İşlerin, zi yüzde 14’e indiği halde en- caktır” diyen Ulusoy, şöyle de- uygulamaların düzenli olmadığı geçmiş- fasyon yüzde 61’e çıksa da vam etti: ALİ CAN te de yakınma konusu olmuş, yine de ısrar sürüyor. Türk Lirası ta- POLAT “Seçime yakın ‘faiz artırma- sorun günümüzdeki kadar ağır ve yay- sarruflarda ortaya çıkan 47 dık ama süper bonomuz var’ gın olmamıştır. Günümüzdeki düzensiz- puan negatif faizin kur üzerinde diyecekler. Bu ‘felakete gidiyo- liği tanımlamak için bozuk sözcüğü, öl- yarattığı sorunları önce Kur Ko- ruz ama görmesinler’ demek gi- çü olarak Z harfi yetersiz kalır. Aslında eksiklikler, sorunlar görülür, rumalı Mevduat’la çözmeye çalı- bi bir şey. Makro ekonomik karar- düzeltme niyetiyle yaklaşılırsa aksama- şan hükümet şimdi de enflasyon lar siyasetin bir oyuncağı olduğu ların bir bölümü giderilir. Bu bağlamda korumalı tasarruf ürünü ile çöz- için doğrudan faiz artırmak yerine somut örnek olarak yaşadığım olayı ak- me çabasında. Ekonomistlere gö- böyle ucu açık faizler öneriliyor.” tarayım. re 1990’ların süper bonosuna ben- İleri yaşım, kronik hastalığım nedeniy- Kur atağına önlem zeyen yeni ürünlerin yükü de le kızıma umumi vekâletname vermek Yeni ürünün süper bononun bir Hazine’ye binecek. gereğini duydum. Noterde işlemin ya- türevi olduğunu söyleyen bir diğer Enflasyonun makul seviyelere pılabilmesi için bir devlet hastanesin- den ateh getirmediğime, temyiz yete- isim ise Evren Devrim Zelyut oldu. inmesini aralık ayındaki baz etki- neğimi yitirmediğime, akıl sağlığıma iliş- Fed’in faiz artırım kararı ile gel- sine bırakan Hazine ve Maliye Ba- kin rapor almam, aynı gün notere baş- mesi muhtemel dolar atağını önle- kanı Nurettin Nebati, önceki gün vurarak işlemi gerçekleştirmem gereki- mek için atılan bir adım olduğunu yaptığı açıklamada enflasyonu yordu. Hastaneye gitmeden önce İstan- söyleyen Zelyut da şöyle konuştu: düşürmek için çalışmalar yaptık- bul Beşiktaş Sait Çiftçi Hastanesi’nden “Enflasyonu ortadan kaldırma- larını belirterek “Enflasyon koru- 1 Nisan saat 14.00’te randevu aldım. dan kuru tutmak için yapılan bu malı yeni ürünler üzerine çalışı- Notere de buluşma saati için başvur- liyor. Yani iktidar temmuzda enf- riyor ama TL’deki değer kaybı ile hamleler, teknik olarak süreci yoruz” demişti. dum. Hastanede müracaat bölümün- lasyonu yüzde 70 olarak açıklaya- ekonominin stagflasyonunu engel- de görevlilerden biri, sağlık kurumuna Hazine’nin iflasına kadar götüre- ABD, Almanya gibi ülkelerin fa- cak, ama herkes gerçek enflasyo- lemeye çalışıyorlar. Faiz artırma- başvuru yapılabilmesi için gereken iş- bilir. Ama AKP’nin umrunda de- iz artırımı kararı aldığı ve küre- lemlere ilişkin bir pusula verdi. Sağlık nun yüzde 140 olduğunu bilecek. ma inadı bu tarz ensturmanları ço- ğil. Çünkü AKP sadece seçime ka- sel risklerin arttığı bir dönemde Bakanlığı’ndan sağlanacak kişisel bil- Yani bu mevduatla alınacak fark, ğaltacak” dedi. dar kuru stabil tutma derdinde. gerçek reformlar yerine başarı- gi formunu doldurmam gerekiyordu. gerçek enflasyon zararını karşıla- Bu gibi ürünlerin hükümetin gü- Türk hazinesini teknik iflasa gö- sı meçhul yeni ürünlerin çare ola- Teknoloji özürlü olduğum için üniver- mayacak. Bir de bu ürünü bu kez nü kurtarma projeleri olduğunu türecek bir duruma dahi razı ol- mayacağını belirten ekonomistle- sitede öğretim üyesi olan ve idari gö- yıl sonuna kadar vadeli olarak uy- söyleyen Prof. Dr. Erinç Yeldan ise muş bir çaresizlik içinde” re göre bu işin sonu 1994’te yüz- revleri de olan kızım zorunlu olarak bir- gulayıp yıl sonunda baz etkisiyle şöyle konuştu: de 400 faiz imkanı sunan süper likte gelmişti. E-devlet üzerinden Sağ- düşen enflasyona odaklayabilirler. “Yandaş şirketlere rant aktarma- ‘Faiz inadı sürüyor’ lık Bakanlığı’na başvurulduğunda teknik bonoya kadar gidecek.” Hükümet bu gibi ürünlerle günü ya, ekonomik başarısızlığı örtme- arıza nedeniyle ilişkiler kurulamadı. Bir Bu mevduata para yatıranların da zaman aralığı ile yeniden başvuru yapıl- kurtarmaya çalışıyor.” ye yönelik projelerden birisidir. ‘Hazine’yi iflasa sürükler’ zarar edeceğini belirten ekonomist dığında da sonuç alınamadı. Kur Korumalı Mevduat ile dolar, Bunun maliyeti de yurttaşa ve ge- TÜİK’in yüzde 61.14 olarak açık- Duran Bülbül ise şu yorumu yaptı: Bilgi formunun sağlanamaması üzeri- YUVAM ile altın, yeni ensturman lecek nesillere borç olarak yükle- “Bu üründe mevduata normal fa- ladığı enflasyonu yüzde 142 ola- ne hasta hakları dahil çeşitli görevlilere ile de TL birikimleri kontrol altına niyor. Verdiği faiz oranları süper rak ölçen Enfasyon Araştırma izin üzerine enflasyon farkı ka- başvurdum. Bilgi formunun ancak Sağ- alınmaya çalıştığını söyleyen Prof. bonoyu hatırlatıyor ama o zaman- dar da getiri garantisi veriliyor. Grubu’nun (ENAG) kurucusu Prof. lık Bakanlığı’ndan sağlanabildiği, ken- Dr. Taner Berksoy ise “Ekonomi lar sistem işlemiyordu, şimdi işle- Dr. Veysel Ulusoy, enflasyona en- Ama resmi enflasyonun dizginlen- dilerinin yapabilecekleri bir şey olma- yönetimi her gün bir söz değişti- yen sistemi bozduk.” miş rakamlar olduğunu herkes bi- dığı şeklinde yanıtladılar. Benim yakın- deksli faiz veren bir mevduat ürü- mam üzerine, “Sistem çalışmıyor, sa- bahtan beri gelip gidiyorlar” söylemiy- le üstü kapalı olarak sen de genele uy öğüdünü verdiler. Noterdeki randevu 18 yılda kullanılan kredinin beşte biri sadece bir yılda çekildi da zorunlu olarak iptal edildi. Yalnız be- nim değil, belki yüzlerce kişinin zamanı boşuna yitirildi. Teknik arızalar olabileceği, sistemin çökebileceği öngörülerek, başvuranla- rın çoğunlukla ileri yaşta kişiler olduğu, Çiftçi borç sarmalında akıllı olarak nitelendirilen telefonlarının olmayabileceği, ufak punto yazıları oku- KAVCIOĞLU TIM’LE GÖRÜŞTÜ mada zorlanabilecekleri dikkate alına- MUSTAFA ÇAKIR rak zorunlu hallerde formun elle, manu- İhracatta döviz el olarak doldurulması konusunda has- azot, gübre, ilaç gibi artan tanede destek hizmeti verilerek, müra- satma zorunluluğu Mmaliyetler karşısında zorda caat servisinde bir personel görevlendi- yükselecek iddiası kalan çiftçi borç sarmalında. Çift- rilerek sorun çözülür. Yakınmaların, za- man kayıplarının önüne geçilebilir. Ni- çinin Ziraat Bankası ve Tarım Kre- ktidarın kuru kontrol altında tekim ikinci gidişimde raporu gecikme- di Kooperatifleri’nden aldığı borç İtutma girişimleri devam ediyor. den alabildim. 2021’de 18 yılda çekilen kredinin Son olarak ihracatçıların döviz Konu bozuk düzenden açılmışken, beşte birini buldu. Tüm malları- gelirlerinin yüzde 25’inin Türkiye İstanbul’un taksi sorununa da değin- nın satışından elde edilen gelirleri Cumhuriyeti Merkez Bankası’na mek gerekir. Hastaneye gidip gelmek borçlarını ödemeye yetmediği için (TCMB) satma zorunluluğu gel- de ayrı sorun, zaman kaybı. Taksi ile gi- “aciz vesikası” alan çiftçi sayısı da mişti. Son günlerde bu oranın dilmeye çalışıldığında, özellikle belli sa- yüzde 50’ye çıkarılacağı konuşu- 21 bin 333’e ulaştı. atlerde taksi bulmak adeta olanaksız. lurken Türkiye İhracatçılar Mec- Bir yere gitmek, belli zamanlarda bel- CHP Tekirdağ Milletvekili İl- li yerlerde bulunabilmek için çok önce- lisi üyeleri ile TCMB Başkanı Şa- hami Özcan Aygun, Tarım ve Or- hap Kavcıoğlu’nun bir araya gel- den harekete geçmek gerekiyor. Ço- nin tarımsal girdilere ulaşımı için yon 534 bin 983 TL tutarındaki ala- man Bakanlığı’nın 2021 İda- ğu kez zamanında ulaşabilmek kaygısı diği toplantıda bu oranın yüzde gerekli tedbirler alınacaktır” denil- cak Hazine Müsteşarlığı’ndan tah- ri Faaliyet Raporu’na göre, 2003- uzun süre beklemelere, zaman kaybına 40’a çıkarılacağının konuşulduğu diğine işaret ederek, “Çiftçinin gir- sil edilmiştir. Aciz belgesi, borçlu- 2021 arasındaki 18 yılda çiftçi- yol açıyor. İBB Başkanı İmamoğlu’nun iddia edildi. l Ekonomi Servisi diye ulaşımında sorun yok ki. So- nun tüm mallarının satılmış olma- nin Ziraat Bankası ve Tarım Kre- bu konudaki önerileri, ne yazık ki Cum- run girdi maliyeti. Ama girdilerin sına rağmen satılan mallardan elde di Kooperatifleri’nden 479.7 milyar hur İttifakı’nın oylarıyla, İmamoğlu prim YILLIK ARTIŞ YÜZDE 8.5 sübvanse edileceği yönünde güven- edilen miktarın borçlarını ödeme- TL kredi kullandığına dikkat çekti. yapar kaygısıyla sürekli reddediliyor. ce verilmiyor. Bu yolla ne tarım dü- ye yetmemesi durumunda verilen Cumhur İttifakı kökünün Bağımsızlık 2021’de kullanılan kredi miktarının ABD’de yüksek zelir, ne de vatandaşımız ucuz gıda belgedir. Çiftçiyi borç batağında Savaşı’na karşıtlığa değin uzandığı, nü- ise 97.3 milyar TL’ye çıktığına işaret vesinin de Türk-İslam sentezi alalama- alabilir” diye konuştu. boğdunuz” dedi. Çiftçilerin borçla- eden Aygun, çiftçinin kırılma nokta- enflasyon şoku sıyla emperyal güçler tarafından oluştu- Aygun, Türkiye Tarım Kredi Ko- rının faizinin silinmesini, uzun va- sının, 2021 olduğuna işaret etti. rulduğunu düşünmem nedeniyle Cum- operatifleri 2021 Faliyet Raporu’na deli borçlanma yapılmasını iste- merika Birleşik Devletleri’nde hur İttifakı’nın kararları, uygulamala- göre de “aciz vesikasına” bağla- yen Aygun, “Yoksa geride ne çift- ‘Bu yolla düzelmez’ Aenflasyon mart ayında re- rı, şaşırtmıyor ama sorunlar da ağırlaşa- nan 21 bin 333 çiftçi olduğuna işa- çi kalacak, ne de tarım yapılacak Aygun, faaliyet raporunun öneri- kor kırarak yıllık yüzde 8.5 ola- rak, düzensizlik artarak sürüyor. ret ederek “Buna ilişkin 267 mil- arazi” dedi. l ANKARA ler ve tedbirler bölümünde, “Çiftçi- rak gerçekleşti. Yıllık enflasyo- Toplumda farklı iki kişilik davranış nun Aralık 1981’den beri en yük- gözlemleniyor. Bir yanda düzgün, top- lumsal sorumluluk bilinci olan, görevi- sek seviyeye çıktığı ABD’de enf- ni tam yapmaya çalışan, gösterişsiz, al- lasyon şubat ayında yıllık bazda çakgönüllü, topluma katkı sağlayanlar, yüzde 7.9 seviyesindeydi. öte yanda, biliyormuş, çalışıyormuş gi- Enflasyon aylık bazda da yüzde Eski bakanlar tarımı ‘vakıfla’ kurtaracak bi gösteri yapan, yüksekten konuşan, 1.2 ile 2005’ten beri en sert artışı övünen, takıyye yapan, kendi çıkarını kaydetti. Açıklamada akaryakıt fi- sonra görevden alındı. Bu kez sahne- sin İstanbulluoğlu, İrfan Erol, Güsel Kü- SEFA UYAR kollayan, çıkarı için her türlü davranışı yatlarının mart ayında yüzde 18.3 ye eski tarım bakanları ve bakanlık gö- sek ve Mustafa Kayhan da yer aldı. Kay- kendilerine hak görenler. Bu zıt davranı- yükseldiği, akaryakıt fiyatlarındaki ski tarım bakanları Mehmet Meh- revlileri çıktı. 10 isim, TARPOL’u kurdu. han, halihazırda Et ve Süt Kurumu Ge- şı Yunus Emre, “Er odur ki alçak dura, yıllık artışın ise yüzde 48’i buldu- Edi Eker ve Kutbettin Arzu, es- Vakfedenler arasında en dikkat çeken nel Müdürlüğü’nü yürütüyor. Kayhan bu yüceden bakan göz göz değil” özdeyi- ğu belirtildi. Veri öncesinde piya- ki Tarım Bakanlığı Müsteşarı Ve- iki isim, 2011-2015 arasında bakan- göreve, ete zam yapılmasını “uzun kuy- şiyle vurgulamış. Montesquieu de “İn- sa beklentileri enflasyonun yüzde dat Mirmahmutoğulları ve bakanlık- lık yapan Mehmet Mehdi Eker ile ondan rukların bitirilmesi” gerekçesiyle açıkla- san ne kadar az düşünürse o kadar çok 8.4 düzeyine yaklaşacağı yönün- ta görev yaptığı dönemde “Türkiye’ye sonra kısa süreliğine de olsa bakanlık yan Osman Uzun’un görevden alınması- konuşur” gözlemiyle ifade etmiş. Bu deydi. Enflasyondaki artışa gerek- Çekoslavakya’dan koli basilli tereya- koltuğunda oturan Kutbettin Arzu oldu. nın ardından atanmıştı. Coşkun ise ha- tümceye az biliyorsa ibaresi de eklene- çe olarak gıda ve Ukrayna’daki ğını bilerek sokmaktan ceza alma- Arzu, Temmuz 2021’de Kamu Görevlile- lihazırda Meteoroloji Genel Müdürlüğü bilir. Halkımız da çenesi çalışanın eli iş- savaşın da etkisiyle enerji fiyatla- sıyla” gündeme gelen Mehmet Ersin ri Etik Kurulu üyeliğine atanmıştı. görevinde. Tarım Bakanlığı’nın eski müs- leyemez olarak ifade etmiş. rındaki büyük artış, tedarik zinci- İstanbulluoğlu’nun da arasında olduğu teşar yardımcılarından Durali Koçak ise Aslında sorunların önemli bir bölü- rindeki bozulmalar ve artan tüke- 10 isim, Tarımsal Strateji ve Politika Yönetimde yok yok vakfın yönetim kurulunda bulunuyor. mü, gerekli niteliklere sahip kişilerin tici talebi gösterildi. Verinin açık- Geliştirme Vakfı’nı (TARPOL) kurdu. Ankara’da 90 bin lira mal varlığı ile ku- Diğer vakfedenler arasında Tarım yetkili konuma getirilmesiyle “doğru lanması sonrasında dolar cinsi he- İklim değişikliği ve gıda krizi tar- rulan vakfın amacı “doğal kaynakların Bakanlığı’nda müsteşarlık görevini yü- işe doğru kişi” kuralı ile çözülür. Ancak saplanan ons altın fiyatları 1955 tışmaları sürerken Tarım ve Orman sürdürülebilirliği esasına bağlı olarak, rüten Vedat Mirmahmutoğulları, eski sıradanlığın, vasatlığın hegemonyası, dolardan 1968 dolara yükseldi. Bakanlığı’nda üst düzey değişiklikler tarımsal üretimi geliştirme stratejileri, müsteşar yardımcılarından Volkan Mut- tersine seleksiyon, sorunların çözümü- l Ekonomi Servisi yaşandı. Bekir Pakdemirli görevinden gıda güvenliği konularında çalışma yap- ne olanak vermiyor. lu Coşkun ile bakanlıkta çeşitli tarihler- “affını” isterken, yardımcıları da daha mak” olarak açıklandı. l ANKARA de genel müdürlük yapan Mehmet Er-