Catalog

10 23 MART 2021 SALI DOLAR AVRO STERLIN FAİZ ekonomi@cumhuriyet.com.tr BORSA EKONOMI ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 7.8840 61.6 kuruş 9.4430 81.2 kuruş 10.8120 72.9 kuruş 1637 Sabit 1379 149.74 puan 2982.69 234.59 lira 436.88 29.18lira Anadolu Hayat Emeklilik Genel Müdürü Ertürk, salgının etkilerini yorumladı: SEDDK Başkanı Gürsoy: BES topluma yayılıyor Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (SEDDK) Başkanı Türker Gürsoy, yeni açıklanan ekonomi paketindeki sigortayla ilgili düzenlemeleri değerlendirerek “Sigorta ve emeklilik sektörümüzü daha da güzel günler bekliyor” dedi. Gürsoy, bu kapsamda uzun yıllardır gündemde olan 18 yaş altına BES’e giriş imkânının sağlanmasının BES’in toplumun tüm katmanlarına yayılması anlamında milat olabilecek bir düzenleme olduğunu söyledi. Gürsoy bu düzenlemenin 23 milyonluk bir kesimi kapsayacağını belirtti. Yeşim Taşlıoğlu Türkiye’de 65 yaş üstü nüfus oranı yüzde dokuz AvivaSA Pazarlama ve Transformasyon Genel Müdür Yardımcısı Yeşim Taşlıoğlu, 1824 Mart Yaşlılar Haftası kapsamında dün bir basın toplantısı düzenleyerek güncel açıklamalar yaptı. Türkiye’de yaşlı nüfusun son beş yılda yüzde 21.9 artarak 2019’da yedi milyonu aştığını ve toplama oranının yüzde dokuzu bulduğunu belirten Taşlıoğlu, TÜİK’in nüfus projeksiyonlarına göre Türkiye’de yaşlı nüfusun 2023’te yüzde 10.2, 2060 yılında ise yüzde 20’yi aşacağının öngörüldüğünü hatırlattı. Taşlıoğlu şöyle devam etti: “Tüm bu verileri incelediğimizde Türkiye’de 65 yaş üstü nüfus artmasına ve bir demografik dönüşüm sürecinde olmamıza rağmen yaşlanma ve yaşlılık çalışmalarının gündeme henüz hak ettiği ölçüde giremediğini söylemek mümkün.” Bu süreci değiştirmek için başlattıkları “Her Yaşta” kurumsal sosyal sorumluluk projesiyle ilgili de bilgi veren Taşlıoğlu “17 Kasım’da başladığımız kampanya ile 1.5 ay gibi kısa bir sürede kampanya filmimiz ve medya çalışmalarımızla toplamda 22 milyon erişim elde ettik” dedi. Tasarruf öne çıktı Yurttaşın, geleceğe ilişkin artan kaygılar nedeniyle geçen yıl tercihini tüketim yerine tasarruftan yana kullandığını belirten Yılmaz Ertürk, bunun da BES’i büyüttüğünü vurguladı. Anadolu Hayat Emeklilik Genel Müdürü Yılmaz Ertürk, küresel Covid19 salgınının bireysel emeklilik sistemine (BES) etkilerini yorumlayarak “Salgın başladıktan sonra gönüllü BES’ten ‘çıkış artar’ diye düşündük ama olmadı. BES 2020’yi iyi kapadı. Geleceğe ilişkin kaygılar arttı. İnsanlar da tercihini tüketim yerine tasarruftan yana kullandı” dedi. Bu konuda H.E. Leland’ın 1968’de yayımladığı “İhtiyat Güdüsü ile Tasarruf Hipotezi” başlıklı makalesine atıf yapan Ertürk, BES’teki son gelişmelerin bununla uyumlu olduğunu belirtti. ‘Taze para’ yüksek 2020 sonu itibarıyla Gönüllü BES’e 30 bin, otomatik BES’e 633 bin net giriş olduğunu, toplam katılımcının 13.5 milyon kişiyi aştığını hatırlatan Ertürk, fon büyüklüğünün de 43 milyar lira artarak 170 milyar lirayı geçtiğini belirtti. Bu artışın 12 milyar lirasının taze ya da yeni para girişi olduğunu ifade eden Ertürk, şöyle devam etti: “Elbette Gönüllü BES’in daha hızlı artması iyi olur ama otomatik BES’in etkisi unutulmamalı. Bunu bileşik kaplar gibi düşünebiliriz. Unutmayalım ki tasarruf açığı Türkiye için büyük sorun. Dış tasarruf ise çok istikrarlı değil.. BES’te trend önemli ve yukarı yönde. Biz iyi yoldayız. Gidecek çok yolumuz var. BES uzun soluklu bir araç. Bu nedenle enseyi karartmamak lazım.” Ertürk’ün verdiği bilgiye göre ayrıca gönüllü BES’te 2019’da 17 bin 340 lira olan katılımcı başına ortalama fon tutarı geçen yıl 22 bin 947 liraya ulaştı. Yılmaz Ertürk, şirket olarak bu yıl 18 yaş altına odaklanacaklarını, ayrıca esnaf kesimi için özel bir çalışma açıklayacaklarını söyledi. OTOMATIK BES’I AKSATANA UYARI Çalışanlarını otomatik BES’e dahil edip sonrasında ödemeleri aksatan işverenlere ilgili de açıklama yapan Ertürk, “Bu konuda hatırlatmalar düzenli olarak yapılıyor. Toplam sonuçlar belli değil. Salgın nedeniyle aksamaların olduğu da biliyoruz. Otomatik BES’e çalışanlarını henüz dahil etmemiş işverenler konusunda ise TSB üzerinden öneriler yapıyoruz” dedi. Ertürk’e göre özellikle 10 kişiden az çalışanı bulunan işverenlerde otomatik BES’e katılım oranı düşük seviyelerde kaldı. BIRIKIMLI HAYAT SIGORTASI GELIŞTI Hayat branşıyla ilgili değerlendirme yapan Anadolu Hayat Emeklilik Genel Müdürü Ertürk, şunları anlattı: “Kredi artışı hayat sigortasına yön veriyor ama birikimli hayat sigortalarında da önemli bir gelişme var. Tasarruf ve sağlık ihtiyacı bu branşı olumlu etkiledi. İnsanlar bu tür risklerini teminat altına almak istediler. Birikimli hayat geçen yıl yüzde 55 büyüdü. Bu eğilim devam edecek. Getiriler de mevduatın çok üstünde.” Yeni açıklanan ekonomik pakette de vurgulanan BES düzenlemelerine ilişkin değerlendirmeler yapan Ertürk, şu noktalar dikkat çekti: n Dövizle BES bir dizi alt düzenleme gerektiriyor. Çünkü Türklerin yoğun olduğu çok sayıda ülke var. Bu nedenle bu yıl başlamasını zor görüyorum. Ama burada potansiyel var. 18 yaş altı öncelik n 18 yaş altı ise önemli katkı verecek BES’e. Elbette bu kesimin katılım düzeyi ailelerin gelirleriyle de bağlantılı olacak. Ayrıca bu Türkiye’nin büyümesiyle ilgili de bir konu. Yüzde beş ve üzeri büyüme Türkiye için yeni istihdam ve gelir artışı anlamına geliyor. Bu uygulamanın bu yıl başlamasını bekliyoruz. İyimserlik için de alt düzenlemeler önemli. n Ayrıca BES birikimlerinin katılımcılar tarafından kredi kullanırken teminat gösterilebilmesi ya da tüm hesabı bozmadan kısmen çekme olanağı tanınması da sektörün gündeminde olmaya devam ediyor. Mesafe olsun, varsın TOMRA COLLECTION PROJESİ Depozito iade sistemini Türkiye’ye getirecekler Tüketim alışkanlıklarında yaşanan değişikliklerle tek kullanımlık ambalaj tüketimi artarken, bunların dönüşümünü hızlandırmak için planlanan “depozito iade sistemi”nin 2022 yılında başlaması hedefleniyor. Türkiye’de cam, metal, pet ve karton olmak üzere yıllık ortalama 20 milyar adet içecek ambalajının ortaya çıktğını belirten Tomra Collection Solutions Türkiye Genel Müdürü Metin Tek, geliştirdikleri ve 60’tan fazla ülkede 84 binden fazla kurum işbirliğiyle kullanılan depozito iade makineleriyle her yıl 40 milyardan fazla kullanılmış içecek ambalajını kapalı döngüye kazandırdıklarını ifade etti. l Ekonomi Servisi PAŞABAHÇE’DEN YENİLİK ‘Farklılaşma rekabette daha fazla öne çıkıyor’ Paşabahçe Mağazaları’nın, müşteri memnuniyetini daha da artırmak için ilk özel deneyim mağazasını İstanbul Erenköy’de açtığı duyuruldu. Bu mağazayı dijital çözüm ve uygulamalarla desteklediklerini, cam enstalasyonu ve taze çiçek alanlarıyla bütünleştirdiklerini belirten Paşabahçe Mağazaları Genel Müdürü Esra Tokel, “Değişimleri, gelişimleri takip etmek ve farklılaşmak rekabette giderek daha fazla ön plana çıkıyor. Alışveriş sürecinde bir ürünün niteliği ve kalitesi kadar, tüketiciye sunuluş şeklinin önemi de giderek artırıyor” dedi. 1200 metrekare alana kurulu mağazada 6 bin farklı Esra Tokel ürün satılıyor. l Ekonomi Servisi yemekler geç Hotel Letoonia Başkanı Cihat Gazel “yeni normal”in “yeni tatil” biçimlerini de zorunlu kıldığını söyledi. OLCAY BÜYÜKTAŞ Pandemiden en çok etkilenen sektörlerden biri turizm. Seyahat yasakları ve yeni kurallar insanların büyük bölümünün tatil planlarını ertelemesine neden oldu. Bu süreç içerisinde misafirlerini kabul eden tesisler olduğu gibi hizmet vermeyen kurumlar da oldu. 200 bin geceleme yapan ve tesisi tam kapasite çalıştığında 1800 konuğa, sezonda 700 çalışanla hizmet veren Club & Hotel Letoonia Yönetim Kurulu Başkanı Cihat Gazel ise bu sektörde var olmak isteyen tüm turizmcilerin 2020’yi yenilenme ve planla ile geçirdiklerini anlattı. Geçen yılı Cumhuriyet’e değerlendiren ve 2020’yi “turizm ArGe”sine odaklanarak tesisi “yeni normal” kavramına adapte ederek geçikdiklerini dile getiren Cihat Gazel, “Evlere kapandığımız süreç tatil, keşfetme ve kendine dönme motivasyonlarımızı artırdı. Doğadan, temiz havadan ve yeni deneyimlerden Cihat Gazel mahrum kaldığımız bu süreçte insanların tatil iştahlarının da kabardığını ifade edebiliriz. Elbette her sektörde olduğu gibi turizm sektöründe de geleceğe ‘yeni normal’ perspektifinden bakılıyor” yorumunu yaptı. Açık büfeye elveda Pandemi uzasa da insanların tatil gereksinimlerinin arttığını belirten Gazel’e göre tatil anlayışında en büyük değişiklik geniş alana kurulmuş, doğayla iç içe ve sosyal mesafe kurallarına uygun bir şekilde tasarlanmış tesisler tercih edilecek. Bu süreçte en önemli konulardan biri yiyecek servisi ve bağlantılı hizmetler olacak. Açık büfe sistemi ortadan kalacak. Bu yemek servisinini bir parça daha yavaş ilerlemesine neden olacak ama bu yeni normalin bir gereği. Gazel ayrıca yarattıkları ekosistemle bölge çiftçisi, organik pazar esnafına destek verdiklerini, her yıl turizm eğitimi almış 100 genci sektöre kazandırdıklarını belirtti. SALGIN KEŞIF DUYGUSU AŞILADI Tesislerini sosyal mesafeye uygun olarak yeniden yapılandırdıklarını ifade eden Cihat Gazel, şunları belirtti: “2.5 kilometrelik sahil ve 165 bin metrekarelik doğayla iç içe alanda kimseyle temas etmeden tatili mümkün hale getirdik. Tatillerde artık aktiviteler ve sağlıklı beslenme önerileri daha fazla önem kazanacak. Pandemi birçok insana hayallerini ve yeni yönlerini keşfetmeyi ertelememe duygusu aşıladı. Elbette sosyal mesafe açısından daha güvenli, doğayla iç içe ve kalabalığın içerisine karışmadan bir tatil deneyimi önem kazandı.” gelsin ‘Ağbal depremi’nin büyüklüğünü tahmin edemediler Piyasalarda oluşan “Ağbal depremi”nin yarattığı hasarın iktidarın beklentilerinden çok daha büyük olduğu, hasarın nasıl onarılacağının da bilinemediği gözleniyor. AKP’lilerin yaptığı açıklamaların hasarı büyüttüğünü de söyleyebiliriz. Cumartesi sabah Merkez Bankası Başkanı Naci Ağbal’ın görevden alınmasıyla birlikte piyasacılar, pazartesi günü piyasalar açıldığında yangın yaşanacağını görüyorlardı. Belli ki iktidar da patırtı çıkmasını bekliyordu ki pazar günü yeni Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu, banka genel müdürleriyle internet ortamında bir araya gelip “mevcut politikaların değişmeyeceği” mesajını iletti. Toplantıdan sonra konuştuğum bir genel müdür, Başkan’ın bankacı kökenli, teorik kısmını üniversitede tamamlamış biri olduğunu belirtip fazla sorun olmayacağını umduğunu ifade etmişti. Banka yöneticileri somut bir şey söylemekten kaçınıyorlardı. Ancak özellikle operasyonlarla ilgili bankacılar, hafta sonunu, piyasalar açıldığında olabilecekler konusunda çalışmakla geçirdikleri için bunu tahmin ediyorlardı. Yabancı bankacılardan gelen haber ve yorumlar da Ağbal’ın görevden alınmasına çok sert bir tepki geleceğini gösteriyordu. Yani piyasalar dün yaşanan hareketleri, aşağı yukarı kestirebiliyorlardı, ancak iktidarın, özellikle Cumhurbaşkanı’nın bu kadarını beklemediğini tahmin ediyorum. Aksi takdirde kurultay öncesi bu kadar büyük bir patırtı çıkacağını bilse, bence böyle bir kararı, en azından bu zamanda almazdı. Seslerini çıkaramasalar bile AKP’nin tabanında önemli rolü olan Anadolu sermayesinin ve KOBİ’lerin, kararın çok yanlış olduğunu söylediklerine bizzat şahit oldum. Bence bu karardan en fazla rahatsızlık duyan kişilerden biri de Hazine ve Maliye Bakanı Lütfü Elvan’dır. Elvan’ın yakın çevresine şaşkınlığını ve kararın yanlışlığını dile getirdiğini de duydum. Peki, Ağbal’ın görevden alınması neden bu kadar sert bir tepki oluşturdu? Ağbal’ın son dönemde ekonomideki tek çıpa haline gelmesinin, oluşan hayal kırıklığında büyük etkisi var. Zaten kırılgan bir ekonomi ve tek tutanağınız deneyimli, işini iyi yapan, partide de sözü geçtiğini bildiğiniz bir kişi. Ağbal’ın, Cumhurbaşkanı’nın faiz eleştirisi üzerine, daha önce “Ancak böyle yapılabilir başka bir yol görmüyorum” dediği, hatta “Başka türlü yapmak istiyorsanız beni alın” sözleri kulislerde konuşuluyordu. Ancak buna rağmen Cumhurbaşkanı’nın böyle bir karar alacağını tahmin etmiyordum. “Kurultay öncesi güç gösterisini pekiştirmek” niyeti var mıydı bilemiyorum ama Cumhurbaşkanı’ndan bile beklenmeyecek bir karar olduğu açıktı. Kararın HDP’nin kapatma davası, İstanbul Sözleşmesi’nden çıkış kararıyla birlikte gelmesi, bence etkisini artıran bir unsurdu. Ancak tek başına Ağbal görevden alınsaydı bile yüzde 10 olmasa bile, en azından yarısı kadar bir kur etkisi baştan beklenmeliydi. Yangına benzin döken açıklamalar Son iki hafta içerisinde yaşananlar ister istemez, sadece ekonomik değil, siyasi olarak da Batı’dan kopuş sinyalleri olarak görüldüğü için etkisinin büyük olduğunu da söyleyebiliriz. Bu arada dün yapılan açıklamalar aslında paniğin ne kadar büyük olduğunu, beceriksizlik algısını pekiştirdiğini, çözüm konusunda da bir senaryo bulunmadığını gösteren işaretlerdi. Örneğin Bakan Elvan, hafta sonu basına sızan bir yabancı rapordan etkilenerek dün ilk açıklama olarak “Serbest piyasa mekanizmasından taviz olmayacağını ve liberal kambiyo rejiminin uygulanmasına devam edileceğini” açıkladı. Enflasyonun düşürülmesine öncelik verileceğini söyleyerek piyasalara yeniden güven vermeye çalıştı. Ancak kambiyo rejimi değişikliği sözü bile paniğin büyüklüğünü gösteriyordu. AKP Genel Başkan Yardımcısı ve Ekonomi İşleri Başkanı Nurettin Canikli, “Merkez Bankası başkanının değiştirilmesi piyasalara meydan okumak değildir” açıklaması yaptı. Sözde, “O makama gelen herkesin enflasyonu düşürmeye çalışacağını” yani hedeften sapma olmayacağını söylemeye çalıştı ancak açıklamanın içinde söyledikleri “Merkez Bankası başkanını talimatla iş yapan basit bir memur” olarak gördüklerini bir kez daha ortaya koyuyordu. Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu’nun bir partili alışkanlığıyla, sosyal medyadan ayetler paylaşıp cuma kutlaması yapması ise görev bilinci konusundaki tereddütleri artırdı. Borsadaki büyük dalgalanmalar ve kapanmaların ardından yapılan açıklamada ise işlemlerin anlık izlendiğini, mevzuata aykırı işlemlerin özellikle açığa satışların cezalandırılacağı belirtilirken kullanılan “uygun olmayan işlere karşı gerekli her türlü tedbirin alınacağı” ibaresi bile piyasalarda tedirginlik yarattı. Bu arada sosyal medyada ekonomi çevrelerince en çok paylaşılan tweet’lerden bazıları da İstanbul yaklaşımından çıkılmasını savunan Ayasofya Başimamı Boynukalın’ın ekonomiyle ilgili attığı, söyledikleri idi... Ağbal’ın görevden alınması beklenmiyordu ama öncü depremler çoktu ve zaten bir zemin hazırlamıştı. Bu depremlerin ortak adı; tek adam sistemi ve kötü yönetim...