Catalog

12 30 EYLÜL 2020 ÇARŞAMBA HABER/YORUM Azerbaycan’ın eli bu kez daha kuvvetli Ermenistan bir kez daha Azerbaycan’a saldırdı. Azerbaycan’ın beklediği bir saldırıydı bu. Hazırlıklıydı. Nitekim Ermenistan işgali altındaki Dağlık Karabağ’da, Azerbaycan işgal altındaki yedi köyünü geri aldı. Askeri ve moral üstünlüğü pekişti. Özgüveni yükseldi. Konuyu bu sütunda daha önce de yorumladık (“Dağlık Karabağ, büyük güçler ve Türkiye”, 18 Temmuz 2020). Sorun çok boyutlu olduğundan, büyük güçlerin müdahalesi öne çıktığından, uzun yıllar gündemimizde kalacak. Tarafların tutumlarını birlikte tartışalım... Ermenistan saldırgan, haksız, işgalci Ermenistan saldırgan, haksız taraf. Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi, 1993’te aldığı 4 kararla, BM Genel Kurulu 2008’de aldığı kararla, bu durumu kayıt altına aldılar. Dünyada, arkasındaki güçler dahil, Ermenistan’ın işgalini haklı gören yok. Ermenistan’ın Dağlık Karabağ’a PKK terör örgütü unsurlarını yerleştirmesi, doğrudan Türkiye’yi kışkırtmaya yönelik. Bu sayede, kendisini mağdur, Türkiye ve Azerbaycan’ı saldırgan gösterip, dünya kamuoyunu arkasına almaya çalışıyor. Ermenistan yoksul ve zayıf bir ülke. Siyasi istikrar açısından kırılgan. Enerji zengini değil. Azerbaycan ve Gürcistan’a yönelik tutumu, enerji güzergâhı olma şansını da engelliyor. Bölgesel projelerden dışlanıyor. Rusya, ABD ve Fransa’nın desteğine muhtaç. Bu üç ülke aynı zamanda AGİT’e bağlı Minsk Grubu’nun eşbaşkanları. Sorunun çözümü konusunda ısrarlı ve samimi değiller. Çözümsüzlük işlerine geliyor. Ermenistan üzerindeki nüfuzlarını sürekli kılıyor. Ermenistan üzerinde en etkili güç olan Rusya, bu ülkede üs sahibi, asker bulunduruyor. Ermeni diyasporası da ülkenin iç ve dış siyaseti üzerinde etkili. Erivan’da Batı ve Rusya yanlıları da rekabet halinde. Azerbaycan haklı, vatanını savunuyor Azerbaycan’ın işgal altındaki topraklarını kurtarmasına kimse itiraz edemez. Azerbaycan, bu süreçte işgal altındaki topraklarını mümkün olduğu kadar geri almak istiyor. Askeri başarı, müzakere masasında da elini güçlendirir. Azerbaycan, Ermenistan’la kıyaslanmayacak kadar zengin. Büyük güçlerle, komşularıyla, İsrail’le ilişkileri dengeli. Rusya’nın ağırlığını biliyor. ABD’nin bölgeye yönelik ilgisinin farkında. Azerbaycan, askeri ve siyasi gücünü pekiştiriyor. Diplomasi ve uluslararası hukuku gözetiyor. Haklıyken, haksız duruma düşmek istemiyor. İşgal altındaki topraklarının tamamını kurtarmak için sadece askeri gücün yetmeyeceğini, politik ve diplomatik dengeleri gözetmek gerektiğini biliyor. Dağlık Karabağ’ın tamamını askeri yolla geri almaya çalışırsa, Rusya ve ABD’nin karşı çıkacağının bilincinde.    Türkiye, Azerbaycan’ın yanında Türkiye, Azerbaycan’ın yanında. Doğru, haklı, meşru olan bu siyaset, Cumhuriyetin kuruluşundan beri izleniyor. Azerbaycan’a verilen desteğin siyasal, toplumsal, kültürel, tarihsel, ulusal, duygusal boyutları yanında, askeri, stratejik, jeopolitik, ekonomik boyutları da var. Mevcut iktidar, Azerbaycan’a destek açıklamaları yapsa da “Ermenistan açılımı” denen büyük yanlışı da belleklerde. Rusya, nüfuzunu artırıyor Rusya’nın Ermenistan ve Azerbaycan üzerindeki etkisi biliniyor. Dış ticaret ortağı ve enerji tedarikçisi olarak Türkiye üzerindeki etkisini, nükleer santral ihalesi alarak ve S400 hava savunma sistemi satarak daha da artırdı. Türkiye ile Doğu Akdeniz, Libya ve İdlib’de karşı karşıya olan Rusya’nın takım çantasında çok ve çeşitli araçları var. Son olayda Ermenistan’a, “Arkanda olmazsam, Azerbaycan karşısında duramazsın. Haddini bil. ABD ile yakınlaşma” mesajı verdi. ABD’ye, “Seni buralarda istemiyorum” dedi. Türkiye’ye, “Bu konudaki hassasiyetini anlıyorum. Ama benimle karşı karşıya gelmemeye dikkat et” diye seslendi. Yunanistan, İsrail ve Arap ülkelerinin tutumu Yunanistan, Ermenistan’ı destekliyor. İsrail, konuyla doğrudan ve açıktan ilgilenmese de Türkiye ve İran’ın bölgesel ölçekte güçlenmesini istemiyor. Son dönemde İsrail ve Yunanistan’la hızla yakınlaşan Suudi Arabistan liderliğindeki Arap ülkeleri ise açıkça dillendirmeseler bile İsrail’e yakın bir çizgi izliyorlar. Dağlık Karabağ sorununda başından beri Ermenistan’a yakın duran İran’ın, son yıllarda Azerbaycan ile gelişen ilişkilerini de yakından izliyorlar. Mevcut iktidarın kapsamlı, bütüncül, tutarlı bir Avrasya, Kafkasya, Türk dünyası siyaseti yok. Kafkasya’daki ağırlığı azalan ABD’yi, Suriye ve Libya’da daha aktif olmaya çağırması da diğer önemli sorun. Dağlık Karabağ meselesinin halli; büyük güçlerin, öncelikle ve özellikle Rusya’nın tavrına, Türkiye ve Azerbaycan’ın güçlenmesine, Türk dünyasının Azerbaycan’a vereceği desteğe bağlı. 30 EYLÜL 2020 SAYI: 34689 İmtiyaz Sahibi: CUMHURİYET VAKFI adına ALEV COŞKUN Genel Yayın Yönetmeni AYKUT KÜÇÜKKAYA Yayın Koordinatörü Serkan Ozan Yazıişleri Müdürleri İpek Özbey Olcay Büyüktaş Akça (Sorumlu) Hakan Akarsu (Ekler) Görsel Yönetmen Münevver Oskay Reklam Genel Müdürü Ayla Atamer Törün l Haber Merkezi: Murat Hantaş l Gece: Ayça Bilgin Demir l Dış Haberler: Mine Esen l Ekonomi: Jale Özgentürk l İç Politika: Ali Açar l Kültür Sanat: Yazgülü Aldoğan l Fotoğraf: Uğur Demir l Spor: Sami Gürel l Ankara Temsilcisi: Sertaç Eş Güvenevler Mah. Güneş Cad. No: 8/1 Çankaya 06690 Ankara Tel: (0312) 442 30 50 l Ege Bölge Temsilcisi: Tuncay Mollaveisoğlu Halit Ziya Bulvarı 1352 sok. 2/3 Pasaport İzmir. Tel: (0232) 441 12 20 Yayın Kurulu: Alev Coşkun (Başkan), Ali Sirmen (Bşk. Yrd.), Aykut Küçükkaya, Emre Kongar, Şükran Soner, Kemal Işık Kansu, Orhan Bursalı, Mine Kırıkkanat, Miyase İlknur, Ataol Behramoğlu. l Mali ve İdari İşler Müdürü: Osman Selçuk Özer Yayımlayan ve Yönetim Yeri: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 343 72 64 eposta: posta@cumhuriyet.com.tr Reklam Yönetimi: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 251 98 68 eposta: reklam@cumhuriyet.com.tr Yaygın süreli yayın Baskı: l İstanbul: İleri Basım mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş Yenibosna mh. 29 Ekim Cd. no: 1A/41 Bahçelievler/İstanbul Tel : 0212 454 35 10. l Ankara : İleri Basım mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş Saracalar mh. 57. cd. no: 21/A Akyurt/Ankara Tel : 0312 353 29 61. l İzmir: İleri Basım mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş Fatih mh. 199 sok. no:1/7 SarnıçGaziemir/İzmir Tel : 0232 483 96 60. l Adana: İleri Basım mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş Levent mh. 1791 sok. no: 33/A Yüreğir/Adana Tel : 0322 346 36 25. l Trabzon: İleri Basım mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş Organize sanayi Bölgesi no: 2 Arsin/Trabzon Tel : 0462 71 40 20. l Antalya: İleri Basım mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş Yenigöl mh. Serik cad. Havaalanı yolu üzeri no: 38 Antalya Tel : 0242 340 50 40. Dağıtım: Turkuvaz Dağıtım Pazarlama A.Ş. Cumhuriyet’te yer alan haber, yazı ve fotoğrafların yeniden yayım hakkı saklı tutulmuştur. İzin alınmadan ve kaynak göstermeksizin yayımlamak Basın Kanunu gereğince hukuki ve cezai yaptırıma tabidir. NAMAZ VAKİTLERİ İmsak Güneş Öğle İkindi Akşam Yatsı İstanbul 05:28 06:53 12:59 16:17 18:55 20:15 Ankara 05:14 06:37 12:44 16:02 18:40 19:58 İzmir 05:38 06:59 13:06 16:26 19:04 20:19 En son örnek, Saray medyasından taşan yalan ve iftira çamurunun devamıydı. CHP Genel Sekreteri Selin Sayek Böke, bilgi ve belgeleri ile Cumhuriyet gazetesi ve TELE 1 ekranlarından deşifre ettiğim şehir hastaneleri ile ilgili önemli bir açıklama yaptı. Önce hatırlatayım; İktidarın büyük bir başarı gibi sunduğu şehir hastanelerinin olağanüstü maliyetlerini, müteahhitlere ödenen bir yıllık kira parası ile devletin bir hastane yapabildiğini, kira anlaşmalarının 25 yıllık yapıldığını, yani bir hastanenin kiralama yolu ile halka maliyetinin 25 kat olduğunu, yandaş müteahhitlerle ayrıcalıklı, onları koruyan, müteahhitlerin lehine devletin aleyhine sözleşmeler yapıldığını, fahiş fiyatların denetlenmediğini birçok yazı ile gündeme taşımıştım. Köprü, yol, tünel, havalimanı ve şehir hastaneleri, gelişmiş ülkelerin “halka maliyetleri korkunç” diye terk ettikleri bir model ile yapılıyor. Kamu/Özel İşbirliği modeli İngiltere de dahi yolsuzluklara engel olunamadığı için rafa kaldırıldı. Hazine’ye boru hattı döşenmiş gibi para akıtılan şehir hastaneleri ve benzer projelerin ne yapılacağı tartışılırken CHP’li Böke, “İktidar olduğumuzda bu projeleri kamulaştıracağız” dedi. Yani CHP, “Hazine’den Kamu Özel İşbirliği müteahhitlerine döşenen boru hattını keseceğim” diyordu... “Vay sen misin şehir hastanelerine laf eden!”... Böke, havuz medyasında anında hedef yapıldı ve sözlerindeki “şehir hastaneleri” vurgusu buharlaştırılarak “Böke, özel sektörü tehdit etti”, “Alın size diktatörlük” başlıkları atıldı... Havuzcuların saldırısının ardından, AKP Genel Başkanı Erdoğan da topa girdi... Böylece bir kez daha şunu anladık: AKP’nin, Saray siyasetinin yumuşak karnı yandaş iş insanları ile gerçekleştirdikleri “mega projelerdi”... Öyle iş insanları ki dünyanın en çok devlet ihalesi alanlar liginde zirvede 5 Türk müteahhit var. Onlar başta olmak üzere KÖİ modeliAKP’nin yumuşak karnı yandaş müteahhitler... ne dokunan yanıyor, hedef oluyor... Eski CHP milletvekili, hukukçu Haluk Pekşen ise kamulaştırma tartışmasını daha da derinleştiriyor. Pekşen: “Kamulaştırmak için bu yandaşlara para ödemek gerekir, oysa yapılması gereken zaten hak ettiği parayı fazlası ile alan bu müteahhitlerden projeleri özel bir kanunla, milletin cebinden bir kuruş daha çıkmadan geri almaktır...” İhaleler onlara, cennet yoksullara... Cumhuriyet’ten İpek Özbey’in röportajıydı... Tarikatların elinde bir milyon çocuk esaret altındaydı... Uluslararası anlaşmalar dahil, hem anayasaya hem insan haklarına aykırı bu fotoğraf ülkemizin dinmeyen sızısı ve utancı... Bugünümüzü ve yakın geleceğimizi tehdit eden bu yapılanmalar AKP’nin açık/örtülü desteği ile büyüyor, güçleniyorlar... Yolsuzluklarla ilgili Türkiye’nin kısa tarihi yazılsa AKP’den önceki birçok iktidar ve siyasi lider de sayfalar arasında yer alır... Ancak AKP iktidarının öncekilerden önemli bir farkı var. Bu dönemde ihalelerden tarikat ve cemaat yapılanmalarına olağanüstü para akıtıldığını görüyoruz. Yandaş işadamlarının ceplerinde tarikat liderlerinin elleri var... Devlette önleri açıldığı gibi Cumhuriyet düşmanı bu gruplara ihalelerden de pay aktarılıyor. Bu nedenle AKP iktidarı döneminde yolsuzluk ekonomisi, önceki iktidarlardan farklı olarak bir milli güvenlik sorunu olarak öne çıkıyor... FETÖ’yü hatırlayın... Örgütün lideri Gülen, “bir lokma bir hırka” görüntü verip yoksulluktan kırılan milyonlara cenneti vaat ederken, bağlı işadamları ihalelerden milyarları götürüyorlardı... FETÖ’nün boşluğunu da doldurmakta gecikmediler... AKP, kendine yakın gördüğü başka grupların önlerini açtı... Çare, hukukun üstünlüğünü, Meclis’in denetimini ve itibarını yeniden var etmekten geçiyor... Çare, ülkenin asırlık teftiş ve denetim birimlerinin üzerindeki zinciri kırmaktan, demokrasiye inanan, hukuka inanan bir iktidardan geçiyor... Dayanışma zamanı... TELE 1’de yayımlanan Anında Manşet programına 1 dakika ekran karartmasının ardından başladık. En temel anayasal hakkımız olan düşünce ve ifade özgürlüğüne yönelik baskıları protesto etmek için Halk TV’nin kapalı kaldığı her gün saat 21.00’de, TELE 1 de ekran karartacak... Bir elin parmakları kadar kalmış bağımsız gazeteciliğin dayanışma örneğidir TELE 1’de yapılan... 180 ülke arasında 154. sırada Türkiye... Basın özgürlüğünde 153 ülke Türkiye’nin önünde! AKP ile birlikte devletin tüm kurum ve kuruluşlarına bulaşan çürüme, Hazine’den beslenen medya sektörünü de gazeteciliği de kuruttu sayılır... Müyesser Yıldız gibi bir gazetecinin tutuklu kaldığı memlekette yaptığımız havanda su dövmek gibi görünse de! PençeKaplan Harekâtı’nda şehit olan Temelli toprağa verildi Şehide hazin tören Irak’ın kuzeyinde PençeKaplan Harekâtı bölgesinde, teröristler tarafından tuzaklanan mühimmatın patlaması sonucu şehit olan Uzman Çavuş Serdar Temelli (23), memleketi Mardin’in Derik ilçesi kırsal Bozbayır Mahallesi’nde düzenlenen törenle gözyaşları içinde toprağa verildi. Pençe Kaplan Harekâtı’nda, PKK’li teröristlerin tuzakladığı mühimmatın infilak etmesi sonucu şehit olan Uzman Çavuş Serdar Temelli’nin cenazesi dün memleketi Mardin’in Derik ilçesi kırsal Bozbayır Mahallesi’ne getirildi. Bekâr olan şehidin bayrağa sarılı tabutu, babaevine götürüldü. Şehidin naaşı getirilirken baba Ahmet Temelli ile anne Adile Temelli, Kürtçe ağıtlar yaktı. Helallik alınması ile duaların ardından şehidin naaşı, askerlerin omzunda köy meydanına getirilerek musalla taşına koyuldu. Cenaze törenine Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakan Yardımcısı Mehmet Selim Bağlı, Mardin Valisi ve Büyükşehir Belediye Başkan Vekili Mahmut Demirtaş, 70. Mekanize Piyade Tugay Komutanı Tuğgeneral Burhan Aktaş, İl Jandarma Komutanı Tuğgeneral Halil Şen, Mardin Cumhuriyet Başsavcısı Aydın Turhan, Derik Kaymakamı Hicabi Aytemür ile şehidin yakınları ve yurttaşlar katıldı. Şehit Uzman Çavuş Serdar Temelli, aile mezarlığında toprağa verildi. l DHA KIRMIZI BÜLTENLE ARANAN SAYDALIMOV YAKALANDI Milli Savunma Bakanlığı, kırmızı bültenle aranan terör örgütü El Kaide bağlantılı İslom Saydalimov’un yakalandığını bildirdi. MSB’den yapılan açıklamaya göre kırmızı bültenle aranan El Kaide bağlantılı İslom Saydalimov, hudut birliklerince Hatay’ın Altınözü ilçesinde yakalandı. Eşi ve 3 çocuğuyla birlikte yakalanan Saydalimov, Altınözü ilçesindeki Babatorun Jandarma Karakolu’na teslim edildi. l ANKARA/Cumhuriyet KİM KİME DUM DUMA BEHİÇ AK behicak@yahoo.com.tr ÇİZGİLİK KAMİL MASARACI kamilmasaraci@gmail.com ANKARA’DA BYLOCK OPERASYONU Ankara’da, FETÖ/PDY’nin gizli haberleşme programı ByLock kullanıcısı oldukları iddiasıyla haklarında gözaltı kararı verilen 15 zanlıdan 12’si yakalandı. Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’nca FETÖ/PDY’ye yönelik yürütülen soruşturma kapsamında, terör örgütü içerisinde faaliyet gösterdiklerine dair haklarında etkin pişmanlık beyanları/teşhis bulunan ve örgütün gizli haberleşme programı ByLock kullanıcısı oldukları tespit edilen 15 kişi hakkında yakalama kararı çıkarıldı. Zanlılardan 12’si, eşzamanlı operasyonla Ankara Emniyet Müdürlüğü Terörle Mücadele Şube Müdürlüğü ekiplerince gözaltına alındı. Diğer 3 zanlının ise firari olduğu öğrenildi. l ANKARA/Cumhuriyet BULMACA SEDAT YAŞAYAN 1 23 4 5 6789 1 2 3 4 5 6 7 8 9 SOLDAN SAĞA: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1/ Önünde 1 T E M E T T Ü A arabacı, 2 ENEZE NEY arkasında uşak yerleri bulunan iki kişilik at arabası. 2/ “Sana ge3 S İ NARA L V 4 E KO A T AMA 5 T RAMA Z AN 6 TEAT İ AS 7 ÜS ESAT İ R rek ise / Gel 8 R E P L İ K Y O göresin bu 9 R O N A V E L sinleri” (Yunus Emre)... Bazı Türk lehçelerinde “ağa” yerine kullanılan sözcük. 3/ Kuzu sesi... Elleri soğuktan korumak için kullanılan astarlanmış kürk. 4/ Dişi deve... Bir nota. 5/ Metal ya da tahta üzerine kazıldıktan sonra basılan resim. 6/ Dingil... Meslek... Bir spor takımının gözde oyuncusu. 7/ Bir dokuma maddesi... Kalıtımın maddi temeli olan maddenin kısa yazılışı. 8/ Tarladaki sebze... Yağı çıkarılan bir fasulye cinsi. 9/ Boru sesi... İki takım arasında top ve sopayla geniş bir çim alanda oynanan spor dalı. YUKARIDAN AŞAĞIYA: 1/ Hindistan’da piramit damlı tapınaklara verilen ad... Satrançta bir taş. 2/ Avrupa’da büyük bir yarımada... Kahverengi kabuklu ve yeşil etli bir meyve. 3/ Kripton elementinin simgesi... Bir tür ufak ve hafif motosiklet. 4/ Değme, dokunma... Bir işi yaptırabilme gücü. 5/ Gerçeğe uygun, asıl, esas. 6/ Ölen kimsenin vücudu... Bir nota. 7/ “Ne şair döker, ne âşık ağlar / Tarihe karıştı eski sevdalar” (F.N. Çamlıbel)... Gemi yapılan ya da onarılan, üstü örtülü havuz. 8/ Müzikte “eşlik etme” anlamında kullanılan terim. 9/ Bir anda oluveren... “Bir bozuk ’tir yüreğim / hep sende durur” (Turgut Uyar).