Catalog

EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: SERPİL ÜNAY 11 26 ŞUBAT 2020 ÇARŞAMBA Çin’in dünya ekonomisine aylık katkısı 357 milyar dolar iken, 50 milyar dolara düştü Virüs zammı yolda Yeni tip koronavirüs (Covid19) sebebiyle Çin’den gelen siyah ayçekirdeği yüzde 5 zamlandı. 23 ay içinde tüm elektronik ürünlere yüzde 20 zam bekleniyor. Koronavirüs sebebiyle Çin’deki üretim düşünce ithalat sınırlandı. Yaşanan züm olarak yerli deniz ürünlerine yöneldi. Tüm Gıda Dış Ticaret Derneği’nden aldı ÇIN’DEN ITHALAT n Hammadde 10.1 milyar dolar tedarik sıkıntısı sonucu Türkiye’de bazı ürünler GAMZE ğımız bilgiye göre, tuBAL rizm sektörünün ta n Tüketim malı 2 milyar dolar zamlandı. Çin’den yıllık 80 bin ton ithal edilen siyah ayçekirdeğinin fiyatı yüz lep ettiği suşi çeşitleri, restoranlardaki dondurulmuş deniz mahsulleri, n Tüketici elektroniği 248 milyon dolar de 5 arttı. Tüm Kuruyemiş Sanayicileri ve İş Adamları Derneği (TÜKSİAD) Başkanı Hüsamettin Karaman, “Top kalamar gibi ürünlerde ciddi tedarik sıkıntısı yaşanıyor. Piyasalar durgun olduğu için hiçbir firma büyük n Gıda hammaddesi 97 milyon dolar Kaynak: TÜİK tan ithalatta yaşanan yüzde 5’lik fiyat artışı henüz vatandaşa yansımadı. Biriken zamlar mart veya nisanda stoklarla çalışmıyor ve stokların erimesi sonucunda bu ürünlerin de zamlanma ihtimali var. 5 milyon şirket tehlikede yüzde 15 şeklinde kendini gösterecek” dedi. Elektronik Cihazlar İmalatçıları Derneği Başkan Vekili Metin Nil ise, “Çin’den ithalat devam ediyor ancak üretim düştüğü için ithalat da sınırlı. Çin’de çalışmaya başlayan fabrikalar kapasitelerinin yüzde 40’ını ancak kullanmaya başladı. Biz de ürünleri yüksek maliyetlerle temin etmek zorunda kalıyoruz. Böyle sürerse tüm elektronik cihazlara 23 ay içinde yüzde 1020 bandında bir zam gelecek” diye konuştu. K Turizm Restoran Yatırım cıları ve Gastronomi İş letmeleri Derneği Başkanı Kaya Demirer ise “Uzakdoğu temalı res 1 TRILYON DOLARLIK KAYIP üresel veri analitiği ve danışmanlık şirketi Dun&Bradstreet, koronavirüsün, satış gelirleri 2 toranların ya Dış Ekonomik İlişkiler trilyon doları şadığı ham Kurulu (DEİK) TürkiyeÇin İş bulan 17 bin madde so Konseyi Başkanı Murat Kolbaşı, şirketi doğ runu, yerli ürün satışlarına yöneltti. Virüs sorunu çözülemezse ve “Çin’in dünya ekonomisine aylık katkısı 357 milyar dolar idi. Bu, şu anda 50 milyar doların altına indi. 3 ay daha böyle sürerse küresel ekonomide yalnızca Çin kaynaklı kayıp, 1 trilyon doları bulur” dedi. Kolbaşı, “Elektronikte ithalatın rudan ilgilendirdiğini açıklayan bir rapor açıkladı. Buna turizm sek neredeyse tamamı Çin’den göre, içeri törünü da geliyor. Şu anda bu ürünlerin iç sinde Fortu lediği bölgede tedarikçisinin bulunması dolayısıyla risk altında. Söz konusu virüsün küresel ekonomiye olası etkilerini, iki temel senaryo ile analiz eden raporda, dikkat çeken bazı noktalar şöyle: *Koronavirüsün etkisini yoğun bir şekilde hissettirdiği bölgede, 17 bin şirketin merkezi var. Hong Kong, ABD, İspanya, Almanya ve İngiltere menşeli bu şirketlerin toplam çalışanlarının sayısı en az 1 milyon düzeyinde. lerin yüzde 17.8’i dayanıklı malların toptan ticareti sektöründe yer alıyor. n Rapordaki birinci senaryoya göre, virüs 2020’de kontrol altına alınırsa, bu yıl virüsün çıktığı Hubei eyaletinin büyümesinde 3, Çin’in büyümesinde ise 2 puanlık gerileme olacak. Dünya ekonomisi üzerindeki olumsuz etkisi ise görece sınırlı kalacak. n Virüsün kontrol altına alınmasının 2020 sonrasına sarkmasını öngören ikinci senaryoya göre ise, Hu Çin lokantasında hamsi Etkilenen sektörlerden biri de gıda. Gıda ithalatının tamamen durmasıyla hammadde tedarik edemeyen Çin ve ha fazla et piyasadaki fiyatları konusunda ne 1000’de kilerse biz de darboğaz yok. Ancak yer alan 938 o oranda etkileniriz. Stoklar eridiğinde fiyatlar artar ve enflas önümüzdeki dönemde yükselme ihtimali olabilir” diye konuştu. küresel devin bulunduğu en az 5 milyon şirket, virüsün etki n Dünya üzerinde 51 bin şirketin, bu bölgede bir ya da daha fazla birinci derecede tedarikçisi bulunuyor. n Virüsün etkilendiği bölgede tedarikçisi olan şirket bei eyaletinin büyümesi 4, Çin’in büyümesi 3 puan düşecek. Dünya ekonomik büyümesini 1 puan düşerek çok ciddi bir etkiye neden olacak. l Ekonomi Servisi Japon restoranları, geçici çö yonu tetikler” dedi. ‘Riskli işlemden kaçınmalı’ 1.4 milyar ‘akıllı’ satışı Dünyanın en büyük pazar araştırma şirketlerinden GfK’nın (Growth from Knowledge) raporuna göre, 2020 yılında küresel düzeyde 1 milyar 370 milyon adetten çok akıllı telefon satılacak. “Tüketicilerin 2020 yılında teknoloji ve dayanıklı tüketim mallarına ayırdığı bütçenin neredeyse yarısı akıllı telefonlara gidecek” denilen araştırmada, bunun akıllı telefonlar için 444 milyar Avro’luk ciro anlamına geldiğine dikkat çekildi. Ayrıca araştımaya göre, büyük ekran talebi 2018’de tüm satışların yüzde 24’ünü olştururken geçen yıl yüzde 70’e tırmandı. Yine 2019’da satılan telefonların yüzde 37’sinde hafıza 128GB’tı. l DHA Esigara ithalatı yasaklandı Elektronik sigara ve bunlarda kullanılan mamuller ile elektronik cihaz, aksam, yedek parça ve solüsyonlarının ithalatı yasaklandı. Bu ürünler arasında şunlar yer alıyor: Sigara, sarmalık kıyılmış, pipoluk, nargilelik tütün mamulleriyle puro ve sigarillo haricindeki tütün mamulleri ve elektronik nargile dahil her türlü mamul ve bunların tüketiminde kullanılan elektronik cihaz, aksam, yedek parça ve solüsyonları. Ticaret Bakanlığı, söz konusu ürünlerin yolcu beraberinde girişine ve transitine ilişkin düzenleme yapmaya yetkili olacak. l ANKARA Migros, TKK ile işbirliğini artırdı Migros, Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri (TKK) ile sürdürdüğü işbirliğini artırdı. TKK’den 2019’da 50 milyon TL’lik meyve sebze alımı yapan şirket, bunu 2020 itibarıyla 100 milyon TL’ye çıkararak Türkiye çapında alım yaptığı bölge, il ve ürün sayısını genişletti. l Ekonomi Servisi Cenk Alper Cenk Alper, Kordsa’nın uzay ve sivil havacılığın önemli oyuncularının stratejik tedarikçisi haline geldiğini belirtti. ‘Teknoloji ve dijitalleşme ile öncülüğümüz sürüyor’ Sabancı Holding’in 2019 konsolide satışlarının 2018’e kıyasla yüzde 10 artarak 60 milyar liraya ulaştığı açıklandı. Ana ortaklığa ait net kâr ise yüzde 1.3 düşüşle 3.8 milyar lira oldu. Sonuçlarla ilgili bilgi veren ve “Yeni Neslin Sabancı’sı stratejik yol haritasıyla uyumlu olarak ilerlemeyi sürdüreceğiz” diyen Sabancı Holding Üst Yöneticisi (CEO) Cenk Alper, şöyle devam etti: “Var olduğumuz tüm sektörlerde tekno loji ve dijitalleşme odağımızla öncü olmayı sürdürdük ve büyümeyi yakaladık. Dinamik stratejik potföy yönetimi, teknolojik ve kültürel dönüşüm odağımız olmaya devam edecek. Hisse performansı önceliğimizi koruyacağız. Uzun vadeli stratejimizde de yer alan çevre ve iklim değişikliğini hassasiyetlerini ön planda tutarak tüm faaliyetlerimizde sürdürülebilirlik sorumluluklarımızı gözetmeye devam edeceğiz.” l Ekonomi Servisi Ünlü & Co DAHA Finansal Danışmanlık Müdürü Akyol, küçük yatırımcıların panik havasına kapılmamasının önemli olduğunu söyledi. Özellikle Çin merkezli koronavi tif sonuçlar doğurabilir. Bu tip riskli işlemler rüsün etkisiyle, ön den kaçınmanın ya ceki gün Türkiye nında panik havası ve dünya çapında na kapılmadan port büyük sarsıntı ge Murat Akyol föyü konjonktüre göre çiren mali piyasalar, yapılandırmak en doğ dün yön arayışındaydı. ru strateji olacaktır. Bu da Bölgedeki jeopolitik risk portföyün çeşitlendirilmesi lerin de etkisiyle önceki gün nin önemini bir kez daha gös 6.16 liraya dayanan dolar, teriyor. Ayrıca küçük yatırım dün sabah 6.07 liraya kadar cının hakkında bilgi sahibi ol düştükten sonra yenide 6.12 madığı yatırım araçlarından 6.16 bandına yerleşti. Gün uzak durması ve profesyonel içinde 1600 puanlık bir dal destek alması en doğru seçe galanma yaşan Borsa İstanbul da, günü düşüşle kapat nek.” l Ekonomi Servisi tı. Böylesi bir ortamı yatırımcılar açısından Cumhuriyet’e yorumlayan Ünlü & Co DAHA EN ÇOK PROJE BORCU ENERJIDE Finansal Danışmanlık Müdürü Murat Akyol, oluşan panik havasının küçük yatırımcının pozisyon almasını zorlaştırdığı, ayrıca mevcut portföyü açısından da risk yarattığını belirtti. Akyol şunlar Türkiye Bankalar Birliği’nin açıkladığı verilere göre, bankaların proje finansmanı kredileri risk bakiyesi Aralık 2019 itibarıyla bir önceki yıla göre yüzde 2’lik artışla 439 milyar TL’ye yükseldi. dikkat edilmesini önerdi: Bu bakiyesinin 400 milyar “Volatilite yüksek seyretti TL’si nakdi, 39 milyar TL’si ği için bu tip dönemlerde kü gayri nakdi krediden olu çük yatırımcının kısa vadeli şuyor. Bu kredilerin yüzde pozisyon alıp fiyatlardaki yön değişiminden fayda sağlamayı amaçlaması son derece nega 42’si enerji, yüzde 30’u altyapı, yüzde 10’u gayrimenkul sektörüne ait. OYAK akaryakıta hızlı girdi OYAK Genel Müdürü Süleyman Savaş Erdem, akaryakıt şirketleri Total Oil Türkiye (Güzel Enerji) ve M Oil’i (Milan Petrol) Demirören Holding’den devralmak üzere Rekabet Kurulu’na başvurduklarını açıklandı. Bu konuda ilk açıklamalar geçen kasım ayında yapılmıştı. Milangaz sırada Şirket olarak, mevcut faaliyet alanları dışında yeni fırsatları titizlikle değerlendirdiklerini ve yatırım yaptıkları sektörlerde hızla ilerlediklerini hatırlatan Erdem, bu kapsamda enerji sektöründeki dönüşümü ve potansiyeli de öngördüklerini belirtti. Erdem, şöyle devam etti: “Tüpgaz, otogaz, dökmegaz pazarının öncü şirketi Milangaz’ı satın almak amacıyla Demirören Holding ile görüşmelere devam etmektedir. OYAK, 30’un üzerinde ana sektörü doğrudan etkileyen ve yaklaşık 150 bin kişiye doğrudan istihdam sağlayan akaryakıt ve otogaz sektörünün büyük oyuncularından biri olmayı hedeflemektedir. Üyelerine ayrıcalıklı ve avantajı hizmet sunma vizyonuyla hareket eden OYAK, üyelerinin birikimlerini verimli yatırımlarla değerlendirmeye, ülkemizin büyüme ve istihdam yaratma hedeflerine ortak olmaya devam edecektir.” 5. büyük olacak Şirketlerin sitelerinde yer alan bilgilere göre, Türkiye çapında Total’in 500’den fazla, M Oil’in 400’e yakın akarya kıt istasyonu bulunuyor. Ayrı ca bu şirketlerin akayakıt ve LPG depolama tesisleri, made ni yağ fabrikaları da bulunuyor. EPDK’nin Kasım 2019 sonu ve rilerine göre bu iki şirketin yur tiçi satışları akaryakıt ve diğer ürün satışları 1.6 milyon ton. Sa tın alma sonra sı OYAK bu şir ketlerle pazar da, istasyon açı sından dördün cü, satış açısın dan beşin ci sıra ya yerle şecek. l Ekono mi Servisi Erdem Yeni Elektrik’in faaliyeti durdu Bankalar Yeni Elektrik’in 560 milyon dolar tutarında kredi borcunu yeniden yapılandırılmasını reddetti. Mahkeme ise bu gelişme üzerine 865 megawatt (MW) kurulu güçte doğalgaz çevrim santralı işleten şirketin faaliyetlerinin durdurulması kararını verdi. Yeni Elektrik’in yüzde 60’ına sahip olan Unit Group tarafından Reuters’a yapılan açıklamada mahkeme kararının tebliğ edilmesinin ardından temyiz için bir üst mahkemeye başvurulacağı ifade edildi. Yeni Elektrik’te İtalyan Ansaldo Energia’nın yüzde 40 payı bulunuyor. Yeni Elektrik borçlarını refinanse etmek için Ağustos 2017’de anlaşma yapmıştı. Para Politikası Kurulu toplantısının ardından T.C. Merkez Bankası, geçen haftaki Para Politikası Kurulu toplantısında uygulamakta olduğu bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını (politika faizi) yüzde 0.50 puan düşürerek, yüzde 11.25’ten 10.75’e indirdi. Bu kararla birlikte ulusal ekonomi medyamızda, Merkez Bankası’nın ezoterik söz oyunlarına dayalı iletişim stratejisi bir kez daha tartışmaya açıldı. Bu arada Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ve AKP ekonomi idaresinin uzun zamandır sürdürdüğü “enflasyonun nedeni yüksek faizdir” inancına bağlı tartışmalar da yeniden ekonomi gündemimize yerleşti. Bir kez daha vurgulamak gerekiyor ki, “enflasyonun nedeni yüksek faizlerdir ve dolayısıyla, enflasyonu düşürmek için faizleri aşağı çekmek gereklidir” söylemi ne içsel olarak tutarlı bilimsel bir teori ne de gerçeklerle uyumlu bir görüştür. İçsel olarak tutarlı değildir, zira bu söylem faizler ile enflasyon arasında doğrudan bir ilişki kurgulamaya çabalarken, paranın diğer bir fiyatını döviz kurunu, göz ardı etmektedir. “Yüksek faizin enflasyonu artırdığı” yolundaki savlar ancak ve ancak dış dünyaya kapalı bir ekonomi için; son derece dar varsayımlar altında ve geçici olarak kurgulanabilir. Türkiye’de ve sermaye hareketlerinin serbest kılındığı mevcut dışa açık ekonomi koşullarında böylesi bir söylemi savunmak mümkün değildir. Dahası, “ılımlı enflasyon beklentileri ve göstergeler”; “temkinli duruş”; “daha ölçülü bir indirim” ve benzeri sözcüklerin ardına gizlenen para politikasına yönelik siyasi müdahaleler, kurumun bağımsızlığına ve genel anlamda makro ekonomi politikalarının tutarlılığına ilişkin endişeleri derinleştirmekte, güvensizlik ve belirsizlik yaratmaktadır. Böylesi bir ortamda Türkiye’nin risk primi yükselmekte, döviz kuru üzerindeki baskılar yoğunlaşmaktadır. Merkez Bankası politika faizi kararları ile döviz kuru arasındaki yakın dönemdeki bağlantıların incelenmesi bu yorumu desteklemektedir. Aşağıdaki grafikte 2018’den bu yana MB politika faizi ile döviz kurunun (TL / ABD Doları) seyri çizilmektedir. Veriler döviz kurunda 2018’in mart ayından başlayan bozulmanın, eylül ayında ulaşmış olduğu zirvenin ardından yepyeni bir eşiğe yükselerek tamamen kontrolden çıktığını net biçimde sergilemektedir. 2019’un temmuz ayı sonunda başlatılan faiz indirimleri dövizin fiyatını yeniden ivmelendirmiş ve tüm finansal varlık piyasalarını belirsizliğe sürüklemiştir. Türk Lirası’nın uluslararası döviz piyasalarında en hızlı değer yitiren para birimleri arasında olması, söz konusu tutarsız ve rasgele para ve makro ekonomi politikalarının kaçınılmaz sonucudur. Kaynak: TCMB veri dağıtım sistemi Son söz olarak, bu köşede sık sık dile getirdiğimiz üzere, Türkiye’de yaşanan enflasyonu sadece “parasal” bir mesele değil, ulusal ekonomideki yapısal dengesizliklerin doğrudan bir tezahürü olarak değerlendirmek gerekmektedir. Söz konusu yapısal dengesizlikler ise AKP’nin de bizzat yürütücüsü olduğu dışa bağımlı sanayi(siz)leşme ve Türkiye’yi bir ucuz ithalat ve ucuz işgücü cennetine dönüştüren neoliberal politikaların ve inşaat betonuna dayalı hormonlu büyüme tercihlerinin sonucudur. KISA.. KISA.. KISA n Rusya, Türkiye’den ithal ettiği domatesin kotasını 50 bin ton artırarak 200 bin tona çıkardı. Rusya, 2019 yılının mayıs ayında domates kotasını 50 bin tondan 150 bine çıkarmıştı. n İngiltere’nin en büyük perakendecisi Tesco Çin’de devletin kontrolündeki China Resources Holdings (CRH) ortak girişimindeki yüzde 20 hissesini satarak Çin’den çıkışını tamamladı. Tesco, bu satıştan 357 milyon dolar gelir sağlayacak. n Huawei’nin resmi uygulama mağazası Huawei AppGallery’in, dünya çapında ana uygulama ve hizmetleri kapsayan aylık 400 milyon aktif kullanıcısı (MAU) ile 170’ten fazla ülkede ve bölgede kullanıldığı açıklandı. n Hilton, bu yıl Türkiye’de üç yeni bölgede daha otel açmaya hazırlanıyor. Açıklamaya göre şirket bu yatırımlarıyla Hopa, Yüksekova ve Erzurum’da yatırım yapan ilk uluslararası otel zinciri markası olacak.