Catalog

DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr 7 1 ARALIK 2020 SALI Oruç Reis, 10 bin 955 kilometre 2B sismik veri toplayarak Antalya’ya döndü Zirve öncesi limanda Oruç Reis gemisinin Doğu Akdeniz’de 10 Ağustos’ta başladığı ve eylül ayında Avrupa Birliği (AB) ile yaşanan gerilim nedeniyle 1 ay ara verilen sismik araştırma görevi önceki gün tamamlandı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Oruç Reis’in “Demre” sahasında yaklaşık 11 bin kilometrelik sismik veri toplayarak araştırmalarını tamamladığını açıkladı. Böylece Oruç Reis, 1011 Aralık’ta Türkiye’ye yönelik yaptırımların gündeme gelebileceği AB Liderler Zirvesi öncesi Antalya Limanı’na dönmüş oldu. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, dün sosyal medya hesabı üzerinden “Oruç Reis araştırma gemimiz, 10 Ağustos’ta başladığı Demre sahasındaki iki boyutlu (2B) sismik araştırmalarını tamamladı. 10 bin 955 kilometre 2B sismik veri toplayan gemimiz, Antalya Limanı’na döndü” açıklamasını yaptı. Eylüldeki AB zirvesi öncesi çekilmişti Oruç Reis için son olarak 21 Kasım’da yayımlanan NAVTEX mesajında geminin 29 Kasım’a kadar sismik araştırma yapacağı alanların koordinatları açıklanmıştı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, aynı gün geminin10 Ağustos’ta başladığı sismik araştırmalarının 29 Kasım’da tamamlanacağını duyurmuştu. Doğu Akdeniz geriliminde gözler 1011 Aralık’taki AB liderler toplantısına çevrili. Türkiye’ye yönelik yaptırım kartında Berlin’in tutumu kritik önemde. Gemi, ilk olarak 10 Ağustos 12 Eylül tarihleri arasında BM’ye bildirilen Türk kıta sahanlığının güney sınırlarından başlayarak 28 numaralı doğu boylamının doğusuna doğru uzanan geniş bir alanda sismik araştırma faaliyeti yürütmüştü. Yunanistan, bu alanların kendi kıta sahanlığıyla örtüştüğünü savunarak bu faaliyete tepki göstermiş, Ankara ve Atina arasında gerilim yaşanmıştı. Almanya, arabuluculuk rolü üstlenmişti. Türkiye, eylül ayında AB Liderler Zirvesi öncesi Oruç Reis gemisinin sismik araştırma faaliyetine “diplomasiye fırsat tanımak için” ara verildiğini açıklamış, bir aylık bekleyişin ardından 12 Ekim’de Oruç Reis, araştırmalarına devam etmek üzere Doğu Akdeniz’e tekrar açılmıştı. 12 Ekim29 Kasım arasında da 28 numaralı boylamın doğusundaki bölgelerde Türkiye Petrolleri’ne 2012’de verilen ruhsat sahalarında araştırmalarını sürdürdü. Gemi önce batıdoğu ekseninde yaptığı araştırmalarını aynı bölgeleri kuzeygüney ekseninde de tarayarak ayrıntılı sismik veriler elde etti. Yaptırım tehdidi Oruç Reis’in Doğu Akdeniz’de Yunanistan’ın tepkisine neden olan sismik araştırmaları, 1011 Aralık’taki AB zirvesinden önce tamamlanmış oldu. Bir önceki AB Liderler Zirvesi’nde Yunanistan, Güney Kıbrıs Rum Kesimi (GKRY) ve Fransa’nın Türkiye’ye yaptırım çağrılarına karşın Almanya, İspanya ve İtalya Türkiye’ye yönelik yaptırım uygulanmasına karşı çıkmıştı. Buna karşın Berlin’den son dönemde yaptırımlar konusunda yeni açıklamalar geldi. 20 Kasım’da ilk kez Türkiye’ye yönelik yaptırım olasılığından söz eden Almanya Başbakanı Angela Merkel, dün yaptığı açıklamada ekim ayındaki AB zirvesinden bu yana Türkiye ile ilişkilerde birçok zorluklar ve engeller olduğunu belirterek “Türkiye ile ilişkilerde maalesef istediğimiz gibi bir ilerleme olmadı” dedi. Yapılacak AB zirvesinde Türkiye konusunun gündemde olacağının altını çizen Merkel, tartışmanın nasıl sonuçlanacağını beklediklerini vurguladı. Türkiye’ye Doğu Akdeniz konusundaki olası bir yaptırım için Almanya’nın AB zirvesindeki tutumunun etkili olacağı belirtiliyor. Yeni sahalara gidilmedi Öte yandan Oruç Reis’in 10 Ağustos 29 Kasım arasında yaptığı araştırmalar, Türkiye’nin Libya Ulusal Uzlaşı Hükümeti ile 2019’da yaptığı anlaşmayla belirlenen 28 numaralı meridyenin batısında bulunan Türk kıta sahanlığının Akdeniz’deki batı sınırlarını kapsamadı. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Oruç Reis’in faaliyetine başlamasından sonra 11 Ağustos’ta yaptığı açıklamada, Mısır ve Yunanistan’ın imzaladıkları anlaşmayla belirledikleri deniz yetki alanı sınırıyla da kesişen bölgede bulunan Türkiye Petrolleri’nin ruhsat başvurusunda bulunduğu 28 numaralı doğu meridyeninin batısındaki yeni sahalarda ağustos ayı sonunda araştırmaya başlanacağını söylemişti. Buna karşın Oruç Reis’in 10 Ağustos 29 Kasım arasında yaptığı araştırma bu bölgeleri kapsamadı. lANKARA/Cumhuriyet Moderna’dan ‘yüzde yüz etkili’ çıkışı Dünyayı sarsan yeni tip koronavirüs (Covid19) salgınında dün itibarıyla vaka sayısı 63 milyonu aşarken can kaybı 1 milyon 467 bin 506’ya yükseldi. Gözler, aşı ve tedavi çalışmalarındayken ABD merkezli ilaç şirketi Moderna, geliştirdiği Covid19 aşısı için 30 binden fazla kişiyle yürütülen klinik deneylerin üçüncü aşamasının tam sonuçlarının ciddi bir komplikasyonla karşılaşmaksızın yüzde 94.1 oranında etkililik göstermesine dayandığını, ağır vakaların önlenmesinde bu oranın yüzde 100’e çıktığını açıkladı. Moderna, acil kullanım yetkisi için ABD’nin Gıda İlaç Dairesi’ne ile aşı ve ilaçlara onay veren Avrupa Birliği (AB) kurumu Avrupa İlaç Ajansı’na da şartlı onay için başvurdu. ABD basını, Moderna aşısının 21 Aralık’tan itibaren Amerikalılar için erişilir olabileceğini iddiasını aktardı. Koronavirüs vakalarının arttığı Sri Lanka’nın batısında yer alan Mahara Cezaevi’nde, Covid19 önlemlerinin yetersizliği nedeniyle mahkumlar isyan başlattı. En az sekiz mahkum öldü, 50 kişi yaralandı. Londra’dan aşı kampanyası Öte yandan Guardian gazetesi Covid19 aşısına yönelik toplumdaki şüphelerden kaygılanan İngiliz hükümetinin, koronavirüs aşısını özendirmek için takipçisi yüksek ünlülerle ve sosyal medya fenomenleriyle çalışma kararı aldığı iddiasını aktardı. Financial Times’ın haberinde ise İngiltere’de koronavirüse karşı ilk aşılamanın 7 Aralık’ta yapılabileceği kaydedildi. Öte yandan Avrupa Komisyonu Sağlık Politikası Sözcüsü Stefan de Keersmaecker, Rus aşısı Sputnik V’nin Macaristan’da acil durumlar için kullanılmasının onaylanması halinde diğer AB ülkelerinde kullanılamayacağını ifade etti. Tasarıya ve artan polis şiddetine karşı 28 Kasım’da ülke çapında 100’den fazla gösteri düzenlenmişti. Paris’teki eylemlerde polis şiddeti olayları yaşanmıştı. FRANSA GERİ ADIM ATTI Fransa’da güvenlik güçlerinin görüntülerinin yayımlanmasını yasaklayan güvenlik yasa tasarısının 24. maddesinin, gelen tepkiler nedeniyle değiştirileceği bildirildi. İktidardaki LREM, Modem ve Agir Partisinin Ulusal Meclis’teki Grup Başkanvekilleri, Elysee Sarayı’nda Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Başbakan Jean Castex ile görüştükten sonra mecliste basın toplantısı düzenledi. Castaner, bu maddenin iyi anlaşılmadığını ifade eden Castaner, bu maddenin yeniden yazıldıktan sonra hükümete sunulacağını söyledi. ‘İŞGALE SON’ HAYKIRIŞI İsrail’in Filistin topraklarındaki işgaline, yasadışı yerleşimlerine karşı Filistinli gruplar dün de eylemdeydi. Batı Şeria’nın Salfit kasabasında Filistinli gruplarla yerleşimciler arasında gerilim yükseldi. İsrailli yerleşimcilere ait bir romörk ateşe verildi. İsrail askerleri yine sert müdahalede bulunurken bazı Filistinliler gözaltına alındı. Öte yandan İsrail’de yayımlanan Haaretz gazetesinin haberinde, İsrail tarafından saldırılara karıştıkları gerekçesiyle öldürülen Filistinlilere ait cenazelerin verilmediğine işaret edildi. Bu çerçevede 2016’dan beri teslim edilmeyen cenaze sayısının 68 olduğu savunuldu. Diğer yandan ise geçen çarşamba günü Kudüs’teki bir kontrol noktasında sınır polisi tarafından vurularak öldürülen Nur Şukeyr’in cenazesinin istisnai bir şekilde ailesine teslim edildiğine dikkat çekildi. Bunun da aslında Şukeyr’in iddia edildiği gibi saldırı hazırlığında olmadığını gösterdiğini kaydedildi. İsrail güvenlik güçleri, Şukeyr’in araçla saldırı düzenleme hazırlığında olduğunu savunmuştu. ‘Silahta İsrail izi bulundu’ Uğradığı suikast sonucu yaşamını yitiren İran’ın nükleer programının mimarlarından Muhsin Fahrizade için dün Tahran’da cenaze töreni düzenlendi. Tahran’da anacaddeler, Fahrizade’nin resimleri ve İran bayraklarıyla donatıldı. Fahrizade’nin cenazesi askeri bir tören kıtası tarafından taşındı. Yeni tip koronavirüs salgını ile ilgili tedbirler kapsamında sadece aile üyeleri ile üst düzey generallerin katıldığı törende konuşan İran Savunma Bakanı Emir Hatemi, “Düşmanlarımız, İran’da işlenen suçların hiçbirinin cevapsız ve cezasız kalmayacağını bilir” dedi. ‘Halkın Mücahitleri de karışmış’ İran’dan saldırıya ilişkin İsrail’i hedefe koyan suçlamalar da sürüyor. İran Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi Sekreteri Ali Şamkani, İsrail istihbarat servisi Mossad’ın yanı sıra Tahran’a muhalif Halkın Mücahitleri örgütünün olayla ilişkili olduğunu söyledi. Suikastın uzaktan, elektronik ekipmanlar kullanılarak düzenlendiğini savundu. Şemhani’nin istihbarat birimlerine eleştirisi de dikkat çekti. “Fahrizade hakkında 20 yıldan bu yana birçok suikast istihbaratı olması nedeniyle maalesef gerekli ciddiyet gösterilmemiş ve bu sefer düşman başarılı olmuştur” dedi. İran’ın İngilizce yayın yapan devlet televizyonu Press TV’ye konuşan bir kaynak da suikastın gerçekleştiği bölgeden toplanan silah kalıntılarının üzerinde İsrail endüstrisinin logoları ve özellikleri olduğunu söyledi. İran Savunma Bakanlığı da suikastı düzenleyenlerin kimliğiyle ilgili yeni ipuçları elde edildiğini, yakında bilgilendirme yapacaklarını duyurdu. ‘Muslim Shahdan öldürüldü’ iddiası Öte yandan AA’nın yerel kaynaklardan edindiği bilgiye göre, İran Devrim Muhafızları Ordusu komutanlarından Müslüm Şehdan, dün sabah, Suriye’ye geçtikten kısa süre sonra, Deyrizor’un doğusundaki Elbukemal ilçesindeki Suveyiyye köyü yakınlarında, aidiyeti bilinmeyen bir savaş uçağının saldırısına maruz kaldı. Saldırıda Şehdan ve 3 koruması öldü. Çiftçiler ayakta Hindistan’da tartışmalı tarım reformu tepkilerin merkezinde. Binlerce çiftçi protesto düzenlerken hafta sonunda başkent Yeni Delhi’ye uzanan yolları kapattı. Eylül ayında Modi hükümeti tarafından getirilen ve çiftçilerin ürünlerini, Walmart gibi büyük kurumsal alıcılar da dahil olmak üzere her yerde satmalarına izin veren yasaya itiraz ediliyor. Küçük çapta tarım üreticileri büyük işletmelere karşı savunmasız kalacakları, buğday ve pirinç gibi temel ürünler için fiyat desteğini kaybedebilecekleri endişesinde. KUSHNER’DEN DOHA HAMLESI ABD’nin mevcut başkanı Donald Trump’ın Beyaz Saray’ı seçilmiş başkan Joe Biden’a bırakmama çabaları sürerken hem danışmanı hem damadı Jared Kushner’in, Suudi Arabistan ile Katar yönetimleri arasındaki gerginliği düşürebilmek amacıyla bu hafta Riyad ile Doha’ya gideceği bildirildi. ABD medyasına yansıyan haberlere göre adı açıklanmayan bir Beyaz Saray yetkilisi, Kushner’in beraberinde küçük bir ekiple önce Suudi Arabistan’ın Neom kentine gideceğini söyledi. Burada Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman ile bir araya gelecek olan Kushner’in ajandasında Katar’la olan gerginliği azaltmak ve İsrail’le normalleşme süreci olacak. Ardından Ankara ile yakın ilişkilerdeki Katar’a geçecek olan Kushner, burada Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed el Sani ile görüşecek. İkili arasında, Körfez ülkeleri ile Katar arasındaki gerginliğin yanı sıra ABDKatar ilişkileri ve bölgedeki diğer gelişmeler ele alınacak. Kushner’e ABD’nin Uluslararası Müzakereler Özel Temsilcisi Avi Berkowitz ile İran Özel Temsilcisi Brian Hook’un eşlik edeceği belirtildi. İsrail medyası İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun 23 Kasım’da Riyad’da görüşmeler yaptığını ileri sürmüştü. Kushner’in ziyaretinin İran’ın nükleer programının babası olarak bilinen fizik profesörü Muhsin Fahrizade’nin geçen hafta suikasta uğramasının ardından gerçekleşmesi dikkat çekti. Olay ile ilgili Tahran, İsrailABD cephesini sorumlu tutmuştu. New York Times gazetesine konuşan bir İsrailli yetkili, “İran’ın baş nükleer bilimcisini öldürdüğümüz için dünya bize teşekkür etmeli” ifadelerini kullanmıştı. BM yetkilisi Lute, 3 Kasım’da ara bölgede Tatar ve Anastasiadis’le görüşmüştü. BM, Kıbrıs’ta tarafları yokluyor Birleşmiş Milletler (BM) İsviçre’nin CrassMontana kasabasında çöken müzakerelerden 3 yıl sonra Kıbrıs’ta taraflar ve garantör ülkelerin katılımıyla 5+1 gayri resmi konferans için hazırlıklara başladı. BM Genel Sekreteri geçici özel temsilcisi Jane Holl Lute temaslarda bulunmak üzere önceki gün Kıbrıs’a gitti. Konferans planı Lute, dün BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Temsilcisi ve BM Kıbrıs Barış Gücü Misyon Şefi Elizabeth Spehar ile bir araya geldi. Lute’nin bugün Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Ersin Tatar ve Güneş Kıbrıs Rum Yönetimi Başkanı Nikos Anastasiadis ile görüşeceği duyuruldu. Lute’nin iki liderle konferans için gerekli koşulların oluşturulması çabasında bir araya geleceği belirtildi. Atina’da perşembe günü temaslarda bulunacağı belirtilen Lute’nin, Türkiye’de yapacağı belirleyici görüşmelerin ise Avrupa Birliği’nin 1011 Aralık’taki zirvesinden sonra olacağı kaydedildi. BM temsilcisinin, diğer garantör ülke olan İngiltere’nin yetkilileriyle de telekonferans yöntemiyle görüşeceği gündeme yansıdı. Beyrut Tel Aviv krizi İsrail ile Lübnan arasındaki tartışmalı deniz sınırı anlaşmazlığına çözüm bulunması için yürütülen müzakerelerin bir sonraki turunun ertelendiği bildirildi. İsrail resmi yayın kuruluşu KAN’da yer alan haberde, taraflar arasında 2 Aralık’ta görüşmenin yapılmasının planlandığı hatırlatıldı. Müzakerelerin neden ertelendiğine ilişkin bilgi verilmezken BM himayesinde İsrail ile Lübnan arasındaki sınır anlaşmazlığına çözüm bulmak için ekim ayından bu yana devam eden görüşmelerin ilk kez ertelendiğine işaret edildi. Sarkisyan faturayı hükümete kesti Ermenistan’da Rusya arabuluculuğunda Azerbaycan ile varılan anlaşmanın siyasi depremi sürüyor. Ermenistan Cumhurbaşkanı Armen Sarkisyan, Başbakan Nikol Paşinyan’ın Dağlık Karabağ meselesi ile ilgili Azerbaycan ile anlaşma imzalamak zorunda kalması ve Ermenilerin işgal ettikleri Dağlık Karabağ’dan kısmi çekilmesini “büyük trajedi” olarak nitelendirdi. İstifa çağrısı Sarkisyan, ülkedeki durumun seçimlerin yapıldığı iki yıl önceki durumdan çok daha farklı olduğuna dikkat çekerek hükümetin istifa etmesi ve geçici bir hükümet ile en geç bir yıl içinde yeni seçimlere gidilmesi gerektiğini söyledi. Bütün partilerin üzerinde uzlaşacağı teknokrat bir hükümet kurulmasını teklif eden Sarkisyan, bu hükümetin 6 ay ya da 1 yıl çalışarak ülkeyi erken seçime götürebileceğini belirtti. Ermenistan’da Cumhurbaşkanı ya da Başbakan’ın ülke için önemli kararları tek başına almaması gerektiğini savunan Sarkisyan, “Ülkemizde anayasa hiç dengeli değil. Parlamento, hükümet ve Cumhurbaşkanlığı arasında denge olmalıdır” dedi. Öte yandan Milli Savunma Bakanı Akar, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Yaşar Güler ve kuvvet komutanlarının da katıldığı video konferans toplantısında Dağlık Karabağ ile ilgili konuştu. Akar, Dağlık Karabağ’daki ateşkesin ardından Türkiye ve Rusya savunma bakanları tarafından mutabakat zatının imzalandığını hatırlatarak “Ruslarla çalışmalar planladığı şekilde devam ediyor” dedi. Bu arada Azerbaycan Savunma Bakanlığı, Rus barış gücüne ait askeri araçların demiryolu ile Azerbaycan’a ulaştığını duyurdu. Azerbaycan Başsavcılığı ise 27 Eylül’den bu yana Ermenistan güçlerinin saldırılarında 98 Azerbaycanlı sivilin yaşamını yitirdiğini, 414 kişinin yaralandığını açıkladı. Azerbaycan Laçin’e girdi Azerbaycan ile Ermenistan arasında Rusya’nın arabuluculuğunda imzalanan ateşkes anlaşması gereği, daha önce Kelbecer ve Ağdam’ı boşaltan Ermenistan’a Laçin için verilen süre de dün gece yarısı doldu. Ermenistan ordusunun Laçin rayonundan çekildiği, Azerbaycan ordusunun bölgeye girmeye başladığı bildirildi. Ermenistan işgalinden kurtarılan Dağlık Karabağ’da mayın aramaimha çalışmaları sürüyor. Trump FBI’yı da suçladı ABD Başkanı Donald Trump, seçimlerin ardından televizyonlara verdiği ilk demeçte, FBI ve Adalet Bakanlığı’nın seçimlere “hile karıştırdığını” öne sürdü. Fox News’a konuşan Trump, “Seçimleri kolayca kazandık. Joe Biden’ın 80 milyon oy alması mümkün değil. Joe Biden’ın, Barack Obama’yı siyah oylarda geçebilmesi mümkün değil” diye konuştu. Brezilya Devlet Başkanı Jair Bolsonaro, seçimlere hile karıştırıldığına dair kanıtlar bulunduğunu öne sürerek seçilmiş başkan Joe Biden’ı kutlamak için biraz daha bekleyeceğini söyledi. Bu arada Biden’ın, Beyaz Saray basın ekibinin tamamını kadınlardan oluşturduğu, bunun ülke tarihinde bir ilk olduğu belirtildi. Beyaz Saray’ın yeni iletişim direktörü Biden’ın seçim kampanyasında görev yapan Kate Bedinfield olacak. Biden eski ABD Merkez Bankası (FED) Başkanı Jannet Jellen’ı Hazine Bakanlığı’na önerdi. Ayağı sakatlandı Öte yandan Biden’ın köpeği Major ile oynarken ayağında çatlaklar oluştuğu öğrenildi. Biden, çalışmalarını birkaç hafta boyunca özel bir ayakkabı giyerek sürdürecek.