Catalog

DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr 7 15 KASIM 2020 PAZAR Terör örgütünün iki numarasının İsrail ajanları tarafından öldürüldüğü iddia edildi İran’da El Kaide bilmecesi ABD’de seçilmiş başkan Joe Biden’ın dış politikasına dair merak edilen konuların başında İran gelirken terör örgütü El Kaide’nin iki numaralı ismi Abdullah Ahmed Abdullah’ın, Washington’ın emriyle İsrail tarafından Tahran’da öldürüldüğü iddia edildi. Abdullah, ABD’nin Kenya ve Tanzanya’daki büyükelçilik binalarına 7 Ağustos 1998’de düzenlenen ve 224 kişinin yaşamını yitirdiği saldırıların planlayıcısı olarak gösteriliyordu. New York Times (NYT) gazetesinin, adı açıklanmayan istihbarat yetkililerine dayandırdığı haberine göre, Ebu Muhammed el Masri kod adlı Abdullah (58), ABD elçiliklerine yönelik saldırının 22. yıldönümü olan 7 Ağustos’ta motosikletli iki İsrail ajanı tarafından Tahran’da suikasta uğradı. Haberde kızıyla birlikte evinin yakınlarında aracıyla seyir halindeyken Abdullah’a ateş açıldığı kaydedildi. Olayda, Abdullah ve kızı Meryem’in öldüğü öne sürüldü. NYT, İran medyasının ölenlerin kimliğini gizlediğini savundu. Buna göre İran’da gündeme yansıyan haberlerde ölenlerin Lübnanlı tarih öğretmeni Habib Davud ve kızı Meryem olduğu belirtildi. İran Şii İran ve Sünni El Kaide arasında çatışmalar sürerken örgütün üst düzey ismi Abdullah’ın İran’da uzun yıllardır yaşadığı iddiası dikkat çekti. Tahran’dan “Hollywood senaryosu” çıkışı yükseldi. Abdullah (sağda), ABD elçiliklerine yönelik saldırıdan sorumlu tutuluyordu. ABD’nin en çok arananlar listesinde yer alan Abdullah için, 10 milyon dolarlık ödül konmuştu. Devrim Muhafızları, Davud’un Hizbullah üyesi olduğunu aktardı. ‘Psikolojik savaş’ İran Dışişleri Bakanlığı’ndan dün yapılan açıklamada ise haberin gerçeği yansıtmadığı belirtildi. İran topraklarında “El Kaide teröristi olmadığı” kaydedildi. “Washington ve Tel Aviv, her zaman olduğu gibi işlenen suçların sorumluluğundan kaçmak için İran’ın bu gruplarla bağlantısı olduğunu öne süren yalanlar ortaya atıyor” denildi. İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü iddiaları “ABD ve İsrail tarafından sürdürülen psikolojik savaşın bir parçası” ve “Hollywood senaryosu” olarak nitelendirdi. NYT’nin haberinde, El Kaide lideri Eymen el Zevahiri’nin görevini devralacak kişi olarak gösterilen “Abdullah’ın öldürüldüğünün düne kadar gizli tutulduğu” vurgusu dikkat çekti. Haberde işaret edilen başka bir nokta da Şii İran ile Sünni El Kaide arasındaki çatışma nedeniyle Masri’nin İran’da yaşadığı haberlerinin şaşırtıcı olduğuydu. NYT’ye konuşan bir ABD’li yetkili, “Masri’nin 2003’ten beri İran’da gözaltında olduğu belirtilse de 2015’ten beri Tahran’nın üst düzey mahallelerinden birisinde özgürce yaşadığını” savundu. Kimi uzmana göre, Tahran hükümeti, El Kaide’den isimlerin ülkede bulunmasına izin vererek örgütün İran’a operasyon düzenlemesine engel olma yönünde güvence amacında. Ayrıca Tahran’ın El Kaide’nin ABD’ye saldırı için topraklarını açtığı da iddialar arasında. Tahran, El Kaide üyelerinin topraklarında bulunduğu yönünde geçmişte de gündeme gelen idiaları yalanlamıştı. Abdullah, ABD istihbaratına göre, El Kaide’nin kurucularından. Abdullah’ın kızı Meryem, El Kaide eski lideri, ABD tarafından öldürülen Usame bin Ladin’in oğlu Hamza bin Ladin’le evliydi. Oğul Ladin de ABD operasyonunda öldürülmüştü. WashingtonTahran arasında uzun yıllar süren müzakereler sonrasında nükleer anlaşmanın imzalanmasıyla yumuşama emareleri gösteren ilişkilede, Başkan Donald Trump’ın anlaşmadan çıkıp yaptırım kartını masaya koymasıyla gerilim artmıştı. Trump yönetimi son aylarda İran’a karşı yaptırım listesini genişletmişti. ABD seçimlerinin ardından Tahran’dan yeni yaklaşımların mümkün olabileceği demeci gelmişti. Pompeo’nun ziyareti Yoğun program bahanesi ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun önceki gün Fransa’dan başlayan, yedi ülkeyi kapsayan turu kapsamında Türkiye ziyaretinde resmi bir görüşme yapmayacağının açıklanmasının yankıları sürüyor. Amerika’nın Sesi’nin haberine göre, ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan üst düzey bir yetkili Pompeo’nun Türkiye ziyaretinde sadece Fener Rum Patriği’yle görüşecek olmasının program sıkışıklığından ve ziyaretin dini özgürlüklere odaklı olmasından kaynaklandığı yanıtını verdi. Yetkili, “‘Bakan, Ekümenik Patrikhane’nin bulunduğu İstanbul’u ziyaret ediyor. Program çok sıkışık. Anladığımız kadarıyla Cumhurbaşkanı ve Dışişleri Bakanı dahil Türk yetkililerin de seyahat programları olduğundan orada olmayacaklar” dedi. ÇAVUŞOĞLU KKTC’DE Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin (KKTC) 37. kuruluş yıldönümü kutlamaları için Lefkoşa’da bulunan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar ile bir araya geldi. Çavuşoğlu, “Önümüzdeki dönemde birlikte atacağımız adımları ele aldık. Milli davamızda söylem ve eylem birliğimiz sarsılmazdır” dedi. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile MHP lideri Devlet Bahçeli, KKTC’nin kuruluş yıldönümü etkinliklerine katılmak için bugün adaya gidecek. Erdoğan ve Bahçeli ardından 46 yıl sonra açılan Kapalı Maraş’ta birlikte piknik yapacak. Rum Yönetimi lideri Nikos Anastasiades, ziyareti “şimdiye kadar görülmemiş bir provokasyon” olarak niteledi. ATEŞ BÜYÜYOR Birleşmiş Milletler bölgedeki şiddetle birlikte yaklaşık 14 bin 500 sivilin komşu Sudan’a sığındığını duyurdu. Etiyopya’nın kuzeyindeki Tigray eyaletinde şiddet tırmanırken siviller güvenli bölgelere ulaşma çabasında. Merkezi yönetimin ayrılıkçı olarak gördüğü, terörle bağlantılı olmakla suçladığı Tigray Halk Kurtuluş Cephesi (TPLF) güçleriyle, ordu arasında çatışmalar son dönemde artmıştı. Havaalanına saldırı Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed, TPLF’yi sorumlu tuttuğu askeri üsse saldırının ardından geçen hafta bölgeye geniş operasyon kararını duyurmuştu. Bölgede operasyonlar sürerken dün Tigray’a komşu Amhara eyaletinde iki havaalanına roket saldırısının düzenlendiği belirtildi. Hükümet, eyaletteki Gondar şehrindeki havaalanının vurulduğunu, Bahir Dar şehrinde ise füzenin etkisiz olduğunu duyurdu. Gondar’daki saldırıda iki askerin öldüğü, 15 kişinin yaralandığı iddia edildi. TPLF’den kimi isim saldırıları üstlendi. Bunun merkezi hükümetin kendilerine yönelik operasyonlarına misilleme olduğu savunuldu. Amhara eyaletinden çok sayıda yerel milis operasyonda federal kuvvetlere destek veriyor. Ayrıca TPLF’den komşu Eritre’yi de hedef alabilecekleri tehdidi yükseldi. Başbakan Ahmed, Eritre ile yaptığı barış antlaşması sonrası 2019 Nobel Barış Ödülü’ne layık görülmüştü. Bölgede geçen çarşamba günü bazı askerlerin öldürüldüğünü duyuran Başbakan Ahmed, olaylardan TPLF’yi sorumlu tutmuştu. Yerel kaynaklar çatışmalarda yüzlerce kişinin öldüğünü aktarırken Uluslararası Af Örgütü de Tigray’da bir kasabada çok sayıda sivilin katledildiğini belirtmişti. Katliamı kimin yaptığına ilişkin net bir delile ulaşılamadığı da vurgulanmıştı. Bazı görgü tanıkları katliamdan TPLF bağlantılı güçleri sorumlu tuttu. TPLF ise iddiaları reddetti. UUH’yle ittifak vurgusu Libya’da rakip cepheler arasında müzakereler sürerken Birleşmiş Milletler’in (BM) tanıdığı, Ankara destekli Libya Ulusal Uzlaşı Hükümeti (UUH) Savunma Bakanı Selahaddin Nemruş dün İstanbul’daydı. Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Nemruş ile görüştü. Bakanlıktan yapılan açıklamada, Akar’ın Nemruş’a “Türkiye’nin Libya’da siyasi çözüme yönelik yapılan görüşmeleri yakından takip ettiğini, Türkiye’nin amacının; toprak bütünlüğünü ve siyasi birliğini sağlamış; barış, huzur ve istikrar içerisinde yaşayan bir Libya’nın oluşumuna katkıda bulunmak olduğunu” söylediği bildirildi. Akar’ın ayrıca “Türkiye’nin Libya’ya verdiği askeri ve güvenlik alanlarındaki eğitim, yardım ve danışmanlık desteğine devam edeceğini; istikrarlı, bağımsız ve egemen bir Libya’yı desteklediğini” aktardığı kaydedildi. Libya’da Trablus merkezli UUH ile Tobruk merkezli Hafter güçlerinin geçen ay BM arabulucuğunda kalıcı ateşkes üzerinde uzlaşı sağlamasının ardından kurdukları ortak askeri komiteyle ülkedeki yabancı askerlerin durumunun değerlendirilmesi kararlaştırılmıştı. Bu gelişmenin ardından Milli Savunma Bakanlığı’ndan “UUH’nin talebi devam ettiği sürece Libya’da bulunmaya devam edeceğiz” açıklaması yapılmıştı. Öte yandan BM öncülüğünde Tunus’ta düzenlenen Siyasi Diyalog Forumu’nda, ülkedeki seçimlerin Libya’nın bağımsızlık günü 24 Aralık 2021’de yapılması üzerinde anlaşma sağlandığı duyuruldu. lDış HaberlerANKARA/Cumhuriyet GENCE’YE ZİYARET... TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkanı Hakan Çavuşoğlu ve beraberindeki komisyon üyeleri, Ermenistan’ın Azerbaycan sivil yerleşim birimlerine gerçekleştirdiği saldırılarda yaşanan hak ihlallerini araştırmak için Gence’de incelemelerde bulundu. Rus heyetle Dağlık Karabağ mesaisi sürecek Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki ateşkes uzlaşısı uyarınca Dağlık Karabağ’a Rus barış gücü konuşlandırılmasının ardından ateşkesin izlenmesi konusunda Türkiye’nin üstleneceği rolün ayrıntılarının ele alındığı Rus heyetle yapılan görüşmelerin ikinci gününden de sonuç çıkmadı. Rus heyetle görüşmeler gelecek hafta devam edecek. Sivil ve askeri yetkililerin içinde bulunduğu 20 kişilik Rus heyet cuma günü Ankara’ya gelmiş, Dışişleri Bakanlığı’ndaki çalışma yemeğinin ardından heyetler Milli Savunma Bakanlığı’nda teknik görüşmelere geçmişti. Heyetler arasındaki teknik görüşmeler dün ikinci gününde Milli Savunma Bakanlığı’nda devam etti. Karabağ’da ateşkesin gözlemlenmesi konusunda Türkiye’nin üstleneceği rolün ayrıntılarının ele alındığı görüşmelerin ikinci gününde de bir sonuç çıkmadı. Milli Savunma Bakanlığı, Rus heyetle görüşmelerin gelecek hafta devam edeceğini açıkladı. Türk askeri yetkililerden edinilen bilgiye göre görüşmelerde Dağlık Karabağ ateşkesinin izlenmesi konusunda görev alacak Türk askerlerinin sayısı ve görev kapsamı üzerinde henüz bir netleşme sağlanmadı. Rusya’nın inisiyatifiyle Azerbaycan ve Ermenistan arasında 10 Kasım’da varılan ateşkes uzlaşısıyla bölgeye Rus barış gücü konuşlandırılmış, Türkiye ve Rusya, ateşkesin gözlemlenmesi için TürkRus Ortak Gözetleme Merkezi’nin kurulmasına ilişkin mutabakat zaptı imzalamıştı. Türk askerinin Dağlık Karabağ’da ateşkesin gözlemlenmesi için Azerbaycan’ın belirleyeceği bir yerde kurulacak ateşkes gözlem merkezinde karargâhta görev alacağı belirtiliyor. lANKARA/ Cumhuriyet Rus gücü yerleşiyor Moskova arabuluculuğunda yapılan BakuErivan arasındaki ateşkes, Ermenistan’ın Dağlık Karabağ’daki işgaline kısmi son vermesine yönelik anlaşma kapsamında Rus barış güçleri önceki gün Hankendi’ye giriş yaptı. Rus medyası, barış güçlerinin Laçin koridorunun kontrolünü sağladığını da duyurdu. Laçin koridorunda oluşturulan gözlem noktalarının sayısının 10 olduğu bildirildi. Anlaşma, Rusya barış gücü askerlerinin konuşlanması için 16 gözlem noktasının kurulmasını da içeriyor. ‘İran sınırında karakol’ Bu arada anlaşma çerçevesinde Azerbaycan ve Ermenistan’ın, Şuşa etrafındaki çatışmalarda hayatını kaybeden askerlerin naaşlarını karşılıklı olarak iade ettiği bildirildi. Rus yetkililerin ayrıca ErmenistanNahçivan bölgesindeki 2 nokta ile Ermenistanİran sınırındaki 5 noktaya sınır karakollarının konuşlandırıldığını söylediği de savunuldu. Anlaşmanın 6. maddesi uyarınca Ermenistan’a 15 Kasım’a kadar Kelbecer’i, 1 Aralık’a kadar Laçin’i terk etmesi için süre verilmişti. BBC Türkçe’nin haberine göre ise Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, önceki gün yaptığı açıklamada, Dağlık Karabağ’daki çatışmaları sonlandıran anlaşmanın Ermenistan ve Azerbaycan arasındaki sınır anlaşmazlığı için bir “siyasi uzlaşı metni olmadığını” savundu. Paşinyan ülkesinde anlaşma nedeniyle protestoların, istifa çağrılarının hedefinde. Bu arada Ermenistan dün “Dağlık Karabağ’daki çatışmalarda 2317 savaşçısının öldüğünü” duyurdu. Rusya Devlet Başkanı Putin, iki taraftan can kaybının 4 binden fazla olduğunu söylemişti.