Catalog

DIŞ HABERLER TASARIM: İLKNUR FİLİZ dishab@cumhuriyet.com.tr 730 HAZİRAN 2019 PAZAR Erdoğan, Trump görüşmesinin ardından ABD’den 100 uçak alınması sürecine değindi S400’e karşı Boeing kartı AnkaraWashington hattında Rus S400/F35 gerilimi sürerken dün dikkatler Japonya’nın Osaka kentindeki G20 zirvesi çerçevesinde iki ülke arasında en üst düzey görüşmeye çevrildi. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Donald Trump görüşmesinden samimi kareler gündeme düşerken Ankara’nın “yaptırım beklemiyoruz” umuduna karşılık Washington’ın “karışık, sorunlu konular, kaygılız” vurgusu da vardı. Erdoğan ile Trump’ın yaklaşık 35 dakika süren kritik görüşmesinin beklenildiği üzere sıcak maddesi Türkiye’nin Rus S400 hava savunma sistemlerini satın alma hamlesi, buna ABD’den F35 uçakları programından çıkarılma dahil yaptırım kartının masaya getirilebileceği çıkışıydı. Erdoğan zirve çerçevesindeki açıklamalarında da S400 satın alınması konusunda geri adım atılmayacağı mesajını yineledi, “bu iş bitmiştir” dedi. ‘Egemenlik hakkımız’ Erdoğan, görüşme sonrasında düzenlediği basın toplantısında “stratejik ortağı Türkiye’ye yaptırım uygulamayacağını ABD Başkanı’nın ağzından dinlediklerini” söyledi. “Bizim S400 olayı bir taraftan yürürken Amerika’dan da Lockheed Martin’den Boeing uçaklarını alıyoruz. 100 adet Boeing alıyoruz. Serbest piyasa ekonomisinin olduğu bir dünyada bunları birbirine karıştırmayacağız. Biz Amerika’yla stratejik ortağız. Stratejik ortak ola Trump’tan Kim’e: Bir merhaba diyeceğim Washington, Pyongyang’la sonuçsuz kalan müzakere sürecini yeniden canlandırmak için harekete geçti. ABD Başkanı Donald Trump, Japonya’daki G20 zirvesinin ardından dün Güney Kore ziyaretine başlamadan önce sürpriz bir açıklamayla Kuzey Kore lideri Kim Jongun ile ara bölgede görüşme önerisini basına duyurdu. “Bu hafta sonu oradayken, Kuzey Kore Başkanı Kim ile sadece elini sıkıp, merhaba nasılsın demek için Kuzey ve Güney Kore sınırındaki silahsız bölgede buluşmak istiyorum” ifadesini kullandı. İki lider Kuzey Kore’nin nükleer faaliyetlerine yönelik daha önce iki kez bir araya gelmiş ancak net sonuç alınamamıştı. Kuzey Kore’den Trump’ın bu davetine ilişkin “ilginç bir öneri” yanıtı geldi ancak kendilerine resmi görüşme talebinin iletilmediği de kaydedildi. Rus savunma sistemi S400 ile F35 krizinin masaya yatırıldığı görüşmeye ilişkin Ankara, stratejik ortaklık vurgusuyla “ABD yaptırımı olmayacak’ beklentisini dile getirdi. Trump ise ‘Türkiye’ye adil davranılmadı” derken gelinen noktayı “karmaşık” olarak nitelendirdi. Zirve oturumları arasında Türkiye heyetiyle birlikte TrumpPutin yakınlaşması kameralara yansıdı. Trump’ın, görüşme sırasında Erdoğan için “Çok çetin biri” ifadesini kullanması, Türkiye’den gelen heyete övgüler yağdırması dikkat çekti. “Çok iyi bir ekip, anlaşmak çok kolay. Hiçbir Hollywood setinde böylesine güzel insanları bir araya getiremezsiniz” sözlerini Türk heyeti gülerek karşıladı. Erdoğan’a atıfla “Onunla anlaşıyorum... Biliyorsunuz Rahip Brunson’ı geri verdi. Ona adaletsiz davranıldığını düşünüyorum. Suriye sınırında 55 bin asker bulundurmak zorunda. Güçlü ordusu var. Ve NATO üyesi” dedi. rak da bizim atacağımız bu adımlarda Türkiye’nin egemenlik haklarına birilerinin müdahale hakkı yoktur” diye konuştu. Erdoğan ayrıca Amerikan F35 jetlerine yönelik krize de değindi: “1 milyar 400 milyon dolar ödememiz var. Biz pazar değiliz, ortak üreticiyiz. Şu ana kadar bize teslimatı yapılan dört tane F35 uçağı var. Alacağımız 100 artı 16. Bunların beklentisi içindeyiz.” Erdoğan, alınacak S400’lerin Doğu Akdeniz’deki hidrokarbon kaynakları üzerinde yaşanan sorunlar nedeniyle Türkiye’nin Akdeniz şeridine yerleştirilip yerleştirilmeyeceği şeklindeki soruya ise “Doğmamış çocuğa don biçilmez, önce adımları bir atalım’’ yanıtını verdi. ErdoğanTrump görüşmesine ilişkin Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı açıklamasında da “ikili ilişkiler ve Suriye’deki son gelişmeler başta olmak üzere bölgesel meseleler ele alınmıştır. İki lider tarafından daha önce belirlenen 75 milyar dolarlık ticaret hedefi yeniden teyit edilerek, atılacak adımlar değerlendirilmiştir” denildi. Obama’yı suçladı Trump ise TürkiyeABD ilişkilerinde krize yol açan S400 füze savunma sistemleri ile ilgili olarak selefi Obama yönetimini suçlayan ifadeler kullandı. “Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Patriot al Rusya Devlet Başkanı Putin ile İngiltere Başbakanı May de zirve çerçevesinde buluşan liderlerdendi. May’in, eski çifte ajan Skripal’in zehirlenme vakasına da atıfla Rusya’nın İngiltere ve müttefiklerini tehdit eden faaliyetlerini durdurana kadar ilişkilerin normalleşemeyeceğini May Putin ifade ettiği belirtildi. May’in sert ifadesi kameralara yansıdı. Putin’le suriye mesaisi Cumhurbaşkanı Erdoğan G20 temasları çerçevesinde dün bir diğer önemli görüşmesini de Suriye İdlib’de gerilimin arttığı bir ortamda Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yaptı. Putin, “Türk dostlarımızla da Suriye konusundaki temaslarımız ABD ile olduğundan daha da yoğun bir şekilde devam ediyor. Durum kontrol altında” diye konuştu. Ayrıca Rusya’dan dün S400 açıklaması da geldi. S400’de kısmi teknoloji Kremlin Sözcüsü, Türkiye’yle yapılan S400 anlaşmasının, alıcı ülkeye kısmi teknoloji transferi öngördüğünü söyledi. Erdoğan ayrıca Almanya Başbakanı Merkel, Fransa Cumhurbaşkanı Macron ile de ikili görüşmeler gerçekleştirdi. masına izin verilmedi. Onlar da S400 aldılar. ‘Diğerini alacağız’ dedikten sonra ‘Bizimkini alabilirsiniz’ dediler. Adil değil, böyle iş yapılmaz” diye konuştu. ‘Kaygı aktarıldı’ “Türkiye’ye adil davranılmalı. Askeri ve ticari alanlardaki işbirliğimiz devam edecek” diyen Trump’ın, S400/F35 krizine ilişkin “Bu karmaşık bir anlaşma, karışık bir konu... Farklı çözümlere bakıyoruz. Kuşkusuz bu bir sorun” ifadesi de dikkat çekti. Beyaz Saray ise görüşmede ABD Başkanı’nın Türkiye’ye S400’ler konusunda endişelerini de dile getirdiğini vurguladı. Açıklamada “Trump Türkiye’yi, NATO İttifakı’nı güçlendirecek şekilde savunma işbirliği çerçevesinde ABD ile çalışma konusunda cesaretlendirdi” denildi. Trump Türkiye’ye yönelik çözüm bulma yönündeki tutumunu yaşama geçirse bile ABD Kongresi’nde Ankara’nın Rus sistemlerini satın alması halinde bunun sonuçsuz bırakılmaması yönünde eğilim olduğu biliniyor. Temsilciler Meclisi Dışişleri Komisyonu Türkiye’nin Rusya’dan S400 sistemi alması halinde F35 programından çıkarılması çağrısı yapan tasarıyı geçen ay kabul etmişti. AKP Genel Başkan Yardımcısı da katıldı ABD heyetiyle görüşmede, Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, Milli Savunma Bakanı Akar, Hazine ve Maliye Bakanı Albayrak, MİT Başkanı Fidan’ın yanı sıra, AKP Genel Başkan Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın da yer aldığı belirtildi. “Sevdiklerinizi eğitim bursuyla yaşatın!” CUMHURİYET’TEN YENİ BİR ATILIM... Cumhuriyet Vakfı’nda eğitim bursu için fon oluşturduk. CUMHURİYET GELECEĞİN ÖNCÜSÜ GENÇLERE DESTEK OLUYOR. Selman’a övgülere doyamadı ABD Başkanı Donald Trump’ın Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayetiyle uluslararası tepkilerin merkezindeki Suudi Veliaht Prens Muhammed Selman’a G20 zirvesinde yakın ilgisi dikkat çekti. Suudi Arabistan heyetiyle görüşmesi öncesinde Trump, bu ülkenin ABD as keri teçhizatlarını satın almasından memnunluk duyduğunu belirtti. Prens Selman için “arkadaşım” ifadesini kullandı, “Suudi Arabistan’daki sosyal, ekonomik açılımlar çerçevesinde, özellikle kadınlar konusunda son 5 yılda çok şey yapan Prens ile bir araya gelmek onurdur” dedi. Bölünmüş yapıdaki, kaosun hüküm sürdüğü Libya’da ateş durmuyor. ‘LİBYA’DA DÜŞMAN HEDEFSİNİZ!’ Hafter’den Türkiye’ye tehdit Libya’da son dönemde Birleşmiş Milletler (BM) destekli Ulusal Mutabakat Hükümeti’nin kontrolündeki Trablus’u ele geçirmek amacıyla saldırıya geçen Halife Hafter liderliğindeki Libya Ulusal Ordusu, Türkiye’ye yönelik tehditlerini artırıyor. Ülkenin doğusunda ve güneyin bir bölümünde kontrolü elinde tutan Libya Ulusal Ordusu’nun sözcüsü General Ahmet el Mismari, “Türkiye’yle bağlantılı tüm hedefleri vurma emri verdiklerini” söyledi. El Mismari, “Libya karasularına giren Türk gemilerini, tekneleri hedef alma” talimatını duyururken ayrıca Türkiye’nin ya da onunla bağlantılı stratejik bölgelerin, şirketlerin de düşman olarak kabul edildiği iddiasında bulundu. “Libya topraklarındaki Türkiye vatandaşlarının da tutuklanacağını, Türkiye’ye uçuşların durdurulacağını” da ekledi. Mismari, bu tehdit söylemine gerekçe olarak da “son haftalarda Trablus’daki çatışmalarda Libya Hafter topraklarının kanuna aykırı şekilde Türk saldırılarına maruz kalması” iddiasını gösterdi. İHA düşürdüğü iddia edilmişti Ankara, BM’nin desteklediği Feyyaz el Saraj liderliğindeki Trablus hükümetine yakınlığıyla biliniyor. Hafter cephesi, Ankara’yı radikal İslamcı gruplarla işbirliği yapmakla suçladığı Ulusal Mutabakat Hükümeti’ni (UMH) desteklemek, onlara kendilerini hedef alan İnsansız Hava Aracı (İHA), teçhizat, askeri eğitim vermekle itham ediyor. Geçen haftalarda da Türkiye’ye ait bir İHA’nın Hafter güçlerince düşürüldüğü iddiası gündeme yansımıştı. Trablus’u ele geçirmek üzere geçen nisan ayında kuşatmaya girişen Hafter güçleri ile UMH arasında sert çatışmalar yaşanmıştı ancak sahada iki taraf da tam anlamıyla birbirine üstünlük elde edemedi. Geçen çarşamba günü UMH güçleri, Hafter birliklerinin başkentin yaklaşık 100 km. güneyinde ikmal noktası olarak kullandıkları Giryan kentini ele geçirdiğini duyurdu. Erdoğan: Bilgim yok G20 Liderler Zirvesi kapsamında düzenlenen basın toplantısında Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan konuyla ilgili soruya “Hangi gemilerin vurulması talimatı verilmiş? Şu anda bu konuda bir bilgim yok” cevabı verdi. “Eğer Hafter tarafından böyle verilmiş bir talimat varsa şu anda ilgili birçok arkadaşım burada, biz onu da inceletiriz. Zaten bu konuyla ilgili de gerekli tedbirlerimiz alınmıştır. Bundan sonra çok daha farklı bir şekilde bu tedbirleri de alırız” diye ekledi. Diktatör Kaddafi’nin 2011’deki “Arap Baharı” dalgasında kitlesel ayaklanmayla kanlı şekilde devrilmesinin ardından fiilen ikiye bölünen Libya, silahlı grupların iktidar için sekiz yıldır bitmeyen savaşının gölgesinde. Afrika’nın en büyük petrol rezervine sahip olan Libya’da halk, terör saldı rılarının yarattığı güvensizlik ortamının yanı sıra ekonomik zorluklarla da mücadele ediyor. Ülkede siyasi bölünmüşlüğü sona erdirmek için yapılan müzakerelerden de net sonuç alınmış değil. 2014’teki tartışmalı seçimlerin ardından iki rakip otorite ortaya çıktı. Siyasi ve askeri bölünmenin bir yakasında, başkent Trablus’ta ülkenin batısına hâkim olan, BM destekli UMH var. El Saraj liderliğindeki Trablus hükümetini, Kaddafi rejiminin devrilmesinde rol alan askeri güçler ve muhafazakâr gruplar destekliyor. Bölünmenin bir diğer tarafında ise Libya Ulusal Ordusu isimli hava gücü de bulunan silahlı gruba liderlik eden, Kaddafi rejiminin mirasçısı olarak görülen Hafter ve Tobruk Temsilciler Meclisi yer alıyor. Hafter, ABD’de yaklaşık 20 yıl boyunca siyasi sığınmacı olarak yaşamış, eski silah arkadaşı Kaddafi’nin devrilmesi üzerine Libya’ya dönmüştü. Askeri desteğini büyük ölçüde Rusya’dan aldığı iddia edilen Hafter güçleri, ülkenin enerji kaynaklarının yaklaşık yüzde 80’inin bulunduğu doğusunda kontrolü elinde tutuyor. Kendisini “Büyüyen cihatçı tehdide karşı Libya’nın kurtarıcısı” olarak sunan Hafter’e Körfez’in Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’yle Mısır cephesinden de destek geldiği daha önce gündeme yansımıştı. Gazeteniz Cumhuriyet’te yayınlanan vefat ve başsağlığı ilan Uzlaşıya Avrupa’dan nefes gelirlerinin %20’sini Atatürk Cumhuriyeti’nin ilerici gençleri için Cumhuriyet Vakfı tarafından oluşturulan eğitim fonuna aktarıyoruz. Başarılı ve ihtiyaç sahibi gençlerimizin eğitim masraflarına destek olmanız acınızın bir parça dinmesine ve sevdiğinizin adının yaşamasına yardımcı olacaktır. C ANKARA : 0312 442 30 50 İSTANBUL : 0212 343 72 74 İZMİR : 0232 441 12 20 İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Abbas Arakçi, ülkesine yönelik ABD yaptırımlarının aşılması, Avrupa ülkelerinin İran ile ticaretlerinin sürdürülmesi için oluşturulan özel ödeme mekanizması INSTEX’in faaliyete geçtiğini bildirdi. Tahran’ın duyurusu, ABD’nin geçen yıl tek taraflı çekildiği İran’la uluslararası nükleer anlaşmanın geleceği açısından kritik önemde görülen Viyana’da önceki günkü toplantının ardından geldi. JCPOA’ya taraf AB, Almanya, İngiltere, Fransa, Çin ve Rusya’dan diplomatlarla bir araya gelmesinin ardından Arakçi, “INSTEX faaliyete geçti, ilk transfer gerçekleştirildi” dedi. Bunu Avrupa dışı 3. ülkelerin kullanımına da açmayı planladıklarını söyledi. Katar’a jet konuşlanma ABD’nin Körfez’de İran geriliminin artması üzerine Katar’daki üsse ilk kez F22 jetlerini konuşlandırdığı bildirildi. “Amerikan güçlerini ve çıkarlarını korumak üzere” bu adımın atıldığı duyuruldu. GAZZE ATEŞİ DİNMİYOR İsrail güçleri abluka altındaki Gazze Şeridi’nde önceki gün düzenlenen “Büyük Dönüş Yürüyüşü” eylemlerine yine sert müdahalede bulundu. Filistinli kaynaklar olaylarda 8’i sağlık görevlisi biri gazeteci 49 kişinin yaralandığını duyurdu. Filistinliler, 30 Mart 2018’den bu yana abluka altındaki Gazze Şeridi’nin İsrail sınırında “Büyük Dönüş Yürüyüşü” adı altında protestolar düzenliyor. İsrail askerlerinin bir yılı aşkın süredir devam eden gösterilere ateşinde 200’den fazla Filistinli yaşamını yitirdi.