Catalog

14 kultur@cumhuriyet.com.tr 5 MART 2019 SALI KÜLTÜR EDİTÖR: ÖZNUR OĞRAŞ ÇOLAK TASARIM: İLKNUR FİLİZ ‘Büyük Birader’in George Orwell’in ünlü romanı ‘1984’ün ‘Büyük Gözaltı’ başlıklı sahne uyarlaması, içinde bulunduğumuz tiyatro döneminin üstünde düşünmeye değer oyunlarından biri olarak öne çıkıyor. Robert Evans, Wilton E. Hall ve William A. Miles’ın yazdığı metni, Artun Özsemerciyan ve Celal Üster’in oyun/roman çevirilerinden yararlanarak Taner Barlas kurgulamış, Rutkay Aziz de sahnelemiş. Perdeci Oyuncuları’nın sunduğu oyun bir Aysa Prodüksiyon Tiyatrosu yapımı. ‘1984’ İngiliz edebiyatının en ünlü distopyalarından biridir. İnsanlık için en özlenir (‘ideal’) sayılan düşsel koşulların dile geldiği ‘ütopya’ anlayışının tam tersini imleyen ‘distopya’ kavramı, yaşamdaki doğal dengelerin insanı kısıtlayacak biçimde alt üst edildiği varoluş durumlarını irdeler. Orwell, 1949 yılında toplumu ‘baskıcı’ yöntemlerle denetim altında tutan ‘totaliter’ rejimleri hedef alarak yazdığı romanının öyküsünü, ‘uzak bir gelecek’ olarak düşündüğü 1984 yılına yerleştirmişti. Günümüzdeyse Orwell’in yapıtını ‘bilimkurgu’ anlayışına yakın bir öykü olarak okumuyoruz. Yazarın politiktoplumsal tartışmasının güncel bir geçerlilik taşıdığını, dünyayı, toplumları ve içinde yaşadığımız koşulları düşündüğümüzde hemen görebiliyoruz. Varoluşumuzun politik/ekonomik/toplumsal düzeyde, küresel/emperyalist/faşist güçlerce baskı altında tutularak, bir distopya ortamına doğru çekildiğini yadsımak olası mı? Perdeci Oyuncuları’nın, Orwell’in yaptığı ‘uyarı’yı sergileme amacı da bu... Beyni yıkanmış toplum Olay ‘düş ürünü’ bir ülkede geçiyor. Bu ülkenin insanları bir otomatlar toplumu olup çıkmış gözü üstünüzde ‘1984 BÜYÜK GÖZALTI’ ENKA Kültür Sanat Sahnesi, yeni haftada George Orwell’in kült romanı 1984’ten uyarlanan “1984Büyük Gözaltı” oyununa ev sahipliği yapıyor. Dikta rejiminin hüküm sürdüğü bir korku evreninin tasviri olan oyun, bugün saat 20.30’da izleyiciyle buluşacak. tır. Başta ‘medya’, çeşitli beyin yıkama yöntemleriyle değerleri, davranış biçimleri, dahası duyguları bile denetim altına alınmıştır. İnsanlar ‘gerçekler’i görme yerine, çeşitli aldatma/manipülasyon yöntemleriyle geçerli kılınan ‘posttruth’ (gerçek sonrası) algılara bağlı kılınmıştır. Çarpım kuralları bile değişmiş, ‘2 x 2 = 5’ olmuştur. Toplumu avucunun içine almış olan ‘Büyük Birader’ her an televizyonda boy göstermek te, korkutucu bakışları ve öfkeli sesiyle yalanlar savurmakta, ‘bireysel özgürlük’ hevesindekilere sürekli olarak gözdağı vermektedir. Bir tür düşünsel ve duygusal köleliktir yaşanan. Amaçlanana ters düşen ve ‘ihanet’ sayılan düşünce ve davranışların ‘tahrikçiler’ ve ‘ihbarcılar’ tarafından izi sürülmekte, ‘suç’u açığa çıkan birey, faşist yöntemlerin pençesine düşmektedir. Oyun, ‘Gerçek Bakanlığı’ çalışanı Winston Smith’in kendi bildikleri ve topluma ‘gerçek’ olarak yutturulanlar arasında bir uyuşmazlık sezmesiyle ivmelenir. ‘Farkına varma’ edimi, toplumsal mekanizmanın kölesi olmaktan kurtuluşun, bireysel özgürlüğe yönelişin ilk adımıdır. Winston, kendini bireysel düşünce ve duygularının akışına bırakacak, gizlice de olsa, ‘büyük birader’in ve topluma egemen olan örgütün tabularına karşı çıkacaktır. Düşüncelerini kâğıda dökecek, Julia’ya âşık olacak, onunla birlikte yaşamak isteyecektir... Oyunun son aşamasında Winston’un ‘özgürlük’ girişiminin sonuçlarını izleriz. Sonuç ne olursa olsun, ‘farkında olmak’ önemlidir. İnsanı robotluktan çıkartıp ‘özgür birey’ konumuna yaklaştırmanın simgesel edimi 2x2’nin 4 olduğunun, düşüncede netleşmesidir. Yalın ve enerjik sahneleme Karşımızda, romanın bir buçuk saate indirilmiş anlatımı var. Söz konusu olan, romanın derinliklerinde kulaç atamasanız da Orwell’in uyarısını kavramanıza yetecek düzeyde ayrıntı içeren bir sahne metnidir. Yönetmen Rutkay Aziz, yalın ve enerjik bir sahnelemeyle, olayları oyunun sarkmasına izin vermeden baştan sona götürüyor. Bu çok tablolu oyunun her tablosunun merkezine dev bir televizyon ekranı yerleştirilmiş ve her tabloda ‘büyük birader’ ekrandan sizi gözetlerken, medya sunucuları totaliter anlayışın propaganda taktikleri doğrultusunda yayın yapıyor. Sahnedeki her şey siyahbeyaz, soğuk ve yabancılaştırıcı. Dekor durmadan değişiyor ama ne zaman ve nasıl değiştiğini farketmiyorsunuz bile. Rutkay Aziz’in Metin Deniz’in dekorgiysi, Mahmut Özdemir’in ışık tasarımlarıyla ve Cahit Berkay’ın müziğiyle oluşturduğu sahne metni oyunun içeriğiyle birebir örtüşüyor. Winston’u Taner Barlas, öteki rolleri de Rutkay Aziz, Özcan Alper, Levend Yılmaz, Ekin Aksu, Aytaç Öztuna, Hüseyin Uçurtma ve Hüseyin Demir yorumlarken, abartıya kaçmayan, sözü ön düzeye çıkartan bir çalışma içine girmişler. ‘Büyük Gözaltı’ amacına ulaşan bir yapım. Fransızca filmler festivali başlıyor İstanbul ve Ankara Fransız Kültür Merkezleri, İtalyan Kültür Merkezi ve İstanbul Modern işbirliği ile ikincisi düzenlenen “İlk uzun metrajım!” Fransızca Filmler Festivali 7 11 Mart tarihleri arasında yapılacak. Festival çağdaş yönetmenlerin ilk uzun metrajlı filmleri teması ile Fransız sinemasını tanıtmayı amaçlıyor. Dünya Kadınlar Günü’ne de uygun olarak kadın yönetmenleri ve kadın portreleri ön plana çıkarmayı ve kadın meselelerine odaklanmayı amaçlayan Fransız Film Festivali’nde, kadın, gençlik, kesişen kaderler ve dire niş hikâyeleri ele alınıyor. Bu yıl, Léa Fehner (ilk filmiyle César adayı), Julie Bertuccelli (Depuis qu’Otar est parti Otar Gittiğinden Beri adlı yapıtı ile en iyi ilk film dalında César ödülü sahibi) festivalin konuk yönetmenleri olarak Türkiye’ye gelecek. Festival kapsamında ilk uzun metraj filmleri gösterilecek yönetmenler arasında, Agnès Varda, Léa Fehner, Julie Bertucelli, Léonor Seraille, Elsa Diringer gibi kadın sinemacıların yanı sıra Philippe Faucon ve Xavier Legrand da bulunuyor. l Kültür Servisi Keltek yeni projesiyle Cannes’da “Meteorlar” ve “Gulyabani” adlı filmleriyle yurtdışında ve içinde çeşitli ödüller alan Gürcan Keltek yeni projesiyle mayıs ayında Cannes Film Festivali’ne gidiyor. Henüz çekimlerine başlamadığı “Yeni Şafak Solarken” ile Cinefondation Atölyesi’ne seçilen Keltek burada dünyanın dört bir yanından gelen yapımcı ve yönetmenlerle bir araya gelecek. Cinefondation Atölyesi’nde bu yıl Şili, Pakistan, Suriye, Myanmar, Finlandiya gibi ülkelerin de aralarında bulunduğu toplam 15 ülkeden 15 proje yer alıyor. Cannes Film Festivali 14 25 Mayıs tarihleri arasında düzenleniyor. l Kültür Servisi Sergi, 24 Nisan’a kadar Macar Kültür Merkezi’nde edilebilir. ‘sŞeirigrisRi easçimıldlıe.r..i’ Macar çocuk kitabı illüstrasyonunun uzun hikâyesini hem 1950 ve 60’ların efsane grafikerleri, hem de çağdaş sanatçıların eserleriyle gözler önüne seren “Şiir Resimleri Macar Çocuk Kitabı İllüstrasyonlarından Görüntüler” isimli sergi, ALX Hungary sponsorluğunda Macar Kültür Merkezi’nde açıldı. “Şiir Resimleri” sergisi elliye yakın sanatçının çizimlerini kapsıyor. Sergi Macar illüstrasyonunun zenginliğini, sembolizmden groteske uzanan geniş bir yelpazede ele alıp, izleyicileri şiir ve masalların büyüleyici dünyasına oyunlarla interaktif bir şekilde davet ediyor. Sergi, resimlerin yanı sıra son yıllarda yayımlanan Macar çocuk kitaplarından örnekler de içeriyor. Ünlü illüstratör ve kuklacı Dávid Remsey’in sunuşuyla açılan serginin küratörlüğünü Gürçim Yılmaz üstleniyor. Duvar resimleri İstanbul’da yaşayan Macar ressam Lea Tóth tarafından yapılan sergi, László Réber, Endre Bálint, Gyula Hincz ve János Kass gibi pek çok ulusal ve uluslararası ödüle layık görülmüş Macar illüstrasyon geleneğinin efsane isimleri ile çağdaş illüstratörler bir araya getiriyor. Sergi 24 Nisan’a kadar kadar görülebilecek. Her yıl nisan ayında gerçekleşen Bologna Çocuk Kitapları Fuarı’nda da yer alması planlanan sergide illüstrasyonlarıyla yer alan sanatçıların bazıları ise şöyle: Mariann Máray, Krisztina Maros, Annamária Megyeri, Jacqueline Molnár, Diána Nagy, Nagy Norbert, Orosz Annabella, Pap Kata, Pásztohy Panka, Paulovkin Boglárka, Pikler Éva... l Kültür Servisi ÇAĞSAV Onur Ödülleri sahiplerini bulDU Ödüller Büyükişleyen ve Çankaya’ya... Çağdaş Sanatlar Vakfı’nın (ÇAĞSAV) sanata destekleri nedeniyle öne çıkan kişileri ödüllendirmek amacıyla 2001’den bu yana sürdürdüğü ÇAĞSAV Onur Ödülleri sahiplerini buldu. 2018’in ödülleri, düzenlenecek törenle kişisel dalda ressameğitimci Zahit Büyükişleyen’e, kurumsal dalda ise Çankaya Belediyesi’ne verilecek. Ödül töreni, 18 Mart Pazartesi günü saat 18.30’da Ankara Kalesi’ndeki Erimtan Arkeoloji ve Sanat Müzesi’nde yapılacak. Vakıf kurucularından heykeltıraş Mehmet Aksoy’un imzasını taşıyan Ödül Heykelciliği bu törende sahiplerine sunulacak. ÇAĞSAV Başkanı Şefik Kahramankaptan, ödüllerin Türkiye’yi yurtdışında başarıyla temsili, soyut peyzaj resmine yeni bir anlayış getirmesi ve Türk resim arşivine kazandırması nedeniyle Büyükişleyen’e; başkentin değişik bölgelerine kazandırdığı sanat galerisi, kültür merkezi gibi sanat mekânlarını arttırmaya verdiği önem, bu mekânların kapılarını ulusal ve uluslararası etkinliklere açması nedeniyle de Çankaya Belediyesi’ne verileceğini açıkladı. l ANKARA/Cumhuriyet TELEVİZYON Hazırlayan: ÖZNUR OĞRAŞ ÇOLAK Yarış tutkunları: ‘Sokak Çılgınları’ “Sokak Çılgınları” adlı programda Oklahoma City’nin seçkin sokak yarışçıları ekibi kontaklarını çalıştırıp gaza basıyorlar. Geçen sezonun liste yarışlarının sıkıntılı bitiminden sonra 405 Ekibi, kuralları yeniden gözden geçirmek ve ileriye dönük bir plan yapmak için bir araya geliyor. Uzun tartışmalar ve oylama sonunda yeni bir başlangıç yapabilmek için listeyi yeniden oluşturmaya karar veriyor lar. Bu, herkesin listedeki yerini kaybetmesi ve gecenin sonunda kimin 10 bin dolar kazanacağı ve birincilik tacını giyeceğinin kıyasıya bir maç ile belirleneceği anlamına geliyor. Eskiden en başta olan beş yarışçı yeniden başa geçebilecekler mi yoksa şans altlarda takılan yarışçılara gülecek ve onları yukarılara taşıyacak mı? Discovery Channel 22.50 Aykut Köksal ile Mimarlık Söyleşileri Mimarlık Kuramcısı Aykut Köksal, mimarlık alanının önde gelen aktörleriyle, mimarlığın dünü ve bugünü üzerine söyleşiyor. Mimari yapıtların yaratım süreçleri ve mimari üretimin sorunları örnekler üzerinden derinlemesine irdeleniyor. TRT 2 16.10 Ekrem İmamoğlu NTV’de... Seçime Doğru Adaylar NTV’de adlı program da Ekrem İmamoğlu (Mil let İttifakı’nın İstanbul Büyükşehir Belediye Baş kan Adayı) katılacak ve İmamoğlu İs NTV 21.00 tanbul ile ilgili projelerini anlatacak. KADIN... FOX 20.00 Yapımcılığını Fatih Aksoy, Faruk Bayhan’ın üstlendiği, yönetmenliği ise Nadim Güç’e ait “Kadın” adlı dizide başrolleri Özge Özpirinçci, Caner Cindoruk ve Bennu Yıldırımlar paylaşıyor. Dram türündeki dizinin son bölümünün özeti şöyle: Pırıl’ı almaya gelen Suat, artık Sarp’ın kızını üzmesine izin vermek istememektedir. Bahar ise Pırıl’dan onu da götürmesini ister. Çünkü artık Tarlabaşı’na gidip her şeyi polise anlatmakta kararlıdır. Ama Pırıl, Bahar’ın bu isteğini yerine getirecek midir? Arif’in kahvesinde bulunan gizemli silah ile Arif tutuklanır ve büyük bir şok içinde ne yapacağını bilemez. Hiçbir suçu olmayan Arif bu olaydan nasıl kurtulacaktır? YAYIN AKIŞI 07:00 Gri Kurt 07:45 Taksimetre İstanbul 08:15 İçimizden Üçümüz 09:10 Yiyeceğin Serüveni 09:40 Av 10:35 Aile Olmak 15:20 Geleneği Yaşatmak 16:20 Etme Bulma 18:25 Doğu’nun Kayıp Silüetleri 18:55 Alamto Sürüngenler Diyarı 11:00 Medya MahallesiAyşenur Aslan 13:00 Haber MasasıEzgi Değirmencioğlu 16:00 Haber Kritik/ Şaban SevinçSemra TopçuRahmi Aygün 17:00 Günün KonuğuCan Coşkun 18:00 AnahaberLale Arslan 21:00 AyrıntılarEnver Aysever 07.15 İsmail Küçükkaya İle Çalar Saat 10.00 Çağla İle Yeni Bir Gün 12.15 Kadın 13.00 Vurgun 16.00 Zuhal Topal İle Sofrada 19.00 Fatih Portakal İle Fox Ana Haber 20.00 Kadın 08.00 Kendine İyi Bak 10.00 Çukur 13.00 Gelin Evi 15.00 Zahide Yetiş’le 18.45 Show Ana Haber 20.00 Yol Arkadaşım 22.30 Çukur 01.30 Nöbet 09.00 Haber Merkezi 09.25 NTV Ekonomi Geri Sayım 10.00 Haber Merkezi 10.15 Sporun Not Defteri 11.00 Haber Merkezi 11.30 Seçime Doğru 12.00 Haber Merkezi 17.35 Gece Gündüz 18.05 Bana Söz Ver 19.00 Akşam Haberleri 21.00 Seçime Doğru Adaylar NTV’de Ekrem İmamoğlu... 08:00 Belgesel Çin Sanatı 1 10:00 Anjelika Akbar İle Sesler 10:45 Bir Zamanlar 11:00 Geleneğin Kalp Atışları 11:30 Koleksiyoner 12:00 Sarayın Lezzetleri 12:30 Muasır 16:10 Aykut Köksal İle Mimarlık Söyleşileri 17:20 Aramızda Müzik Var 07.30 Günaydın Türkiye 10.00 Televizyon Gazetesi 12.30 Gün Ortası 15:00 Bilim Ve Toplum 16.00 Nasıl Yani 18.30 Ana Haber 20:00 Fikir Meydanı 23.00 Gece Görüşü Habertürk 06.00 Gün Başlıyor 08.45 Para Gündem 11.00 Haber Bülteni 11.45 Spor Bülteni 12.00 Gün Ortası 12.45 Ekonomide Görünüm 14.45 Bakış 15.00 Habertürk Manşet 19.00 Akşam Haberleri 20.30 Yerel Seçim 21.00 Teke Tek 09:00 Can Ataklı İle Gün Başlıyor 11:00 Tele Ekonomi 15:00 Türkiye’nin Seçimi Öğle Kuşağı 16:00 Haber 16 17:00 Tele Ekonomi Tekrar 18:00 Ekoparazit 19:00 Ana Haber Bülteni 20:05 18 Dakika 20:30 Kulis 21:00:00 Ali Tezel’e Sorun 07:30 Avustralya Kamyoncuları 08:15 Alaska: Son Sınır 09:00 Nasıl Yapılmış? 09:45 Tamirat Tadilat 10:35 Hurda Avcıları 11:25 Tamirat Tadilat 12:15 Alaska: Son Sınır 13:05 Nasıl Yapılmış? 13:55 Avustralya Kamyoncuları 14:45 Bad Chad Garajı 15:35 Tamirat Tadilat 16:30 Alaska: Son Sınır 17:25 Hurda Avcıları 18:15 Nasıl Yapılmış? 20:05 Avustralya Kamyoncuları 22:50 Sokak Çılgınları cumtv@cumhuriyet.com.tr C MY B