Catalog

10 24 MART 2019 PAZAR TASARIM: SERPİL ÜNAY BULMACA SEDAT YAŞAYAN SOLDAN SAĞA 1 Resimde gördüğünüz, Meksika’da büyük bir köylü ayaklanmasına önderlik eden ünlü devrimci... Babillilerin sıvıları ölçmekte kullandıkları, “eşek yükü” anlamına gelen hacim ölçüsü birimi. 2 Ekmek içi, ceviz ve salçayla yapılan bir tür meze... Çöllerde ya da kurak düzlüklerde yaşayan iri bir antilop... Japon mutfağına özgü bir tür şehriye çorbası. 3 Türk müziğinde bir makam... İnsanın çevresindeki bütün şeylerin ruhlu olduğu inancı... Osmanlılar döneminde, savaş zamanlarında ordunun gereksinimlerini karşılamak için halktan toplanan erzak. 4 Sınır nişanı... Havada on milyonda bir oranında bulunan element... Korkmak, ürkmek... “Kakım” da denen kürk hayvanı. 5 “Bakır ’lerde kızarmış kuzular nar idi” (Nâzım Hikmet)... Hindistan’ın klasik dans üsluplarından biri... Kullanma süresi. 6 Tütün fidelerini örtmek için kullanılan hasır ya da ottan örtü... Tropik bölgelerde görülen ve frengiye çok benzeyen kronik deri hastalığı... Japonya’ya özgü soya peyniri. 7 Kansızlık.... Satranca benzer bir strateji oyunu... Uzakdoğu’da yetişen, özütünde güç verici, yorgunluk giderici ve afrodizyak etki bulunan otsu bir bitki... Batı Avrupa’da bir ırmak. 8 Yanılgı... Hawaii inancında savaş tanrısı... Vücudu saran elbise... Burun iltihabı. 9 Hitit... Vezir ve sadrazamların giydikleri bir tür kavuk... Bir spor takımının gözde oyuncusu... Moğol devlet örgütünde ulusla oymak arasında yer alan sosyal ve yönetsel birim. 10 Tuvalu’nun başkenti... Toplum içindeki davranışlarda izlenecek yol... Bir kimse ya da topluluğun bankalarında bıraktığı izlenim. 11 “Aba var, post var, meydanda yok” (Y.K. Beyatlı)... Etiyopya’nın para birimi... “Maltahumması” da denen ateşli bir hastalık... Bir nota. 12 “ bulunur tıyneti kâmilde kusur” (Koca Ragıp Paşa)... Sıcak bölgelerde yetişen ve lifleri tekstilde kullanılan bir ağaççık... Madagaskar’ın plaka imi... Eski bir ağırlık ölçüsü birimi. 13 Bir kişinin ya da toplumun yaşamındaki yüce bir olayı anmak Bu haftaki bulmaca ödülü Durgun Don Mihail Şolohov Yordam Kitap 10 MART 2019 1719 KAZANANLAR: Ümit Ertürk, Musa Tutal, ANTALYA, Levent Kadir Öncü, Ayfer Erkmen, Fevzi Disanlı, Simge Gül, Hale Özgülen, Zeki Demirci, Yalçın Koçer, Aysel Bayraktar, İSTANBUL, Orhan Eren, BARTIN, Ahmet İhsan Kutlar, GAZİANTEP, Hüseyin Kabaz, SAMSUN, Nevzat Ural, İlker Özoğul, İZMİR, Hüseyin Tarakçıoğlu, Seyit Ahmet Şen, AYDIN, Okan Özkan, ÇANAKKALE, Ozan Kumaş, Ayşe Akın, Necip Ateş, ANKARA, Hasan Anay, ESKİŞEHİR, Ceylin Duru Karakılavuz, MUĞLA, İsmail Ocak, TRABZON Not: Bulmaca yanıtlarını bundan böyle bulmaca@cumhuriyet. com.tr veya (0212) 343 72 64 numaralı faksa gönderebilirsiniz. Posta ile gönderilen yanıtlar ise aynı adrese gönderilmeye devam edecek. 10.03.2019 tarihli Cumhuriyet Gazetesi’nde yayımlanan bulmacanın çözümü ve bulmacayı doğru yanıtlayanlar arasında yapılan çekilişte C.ReyesR.Elgueta’nın Çizgilerle Şili’de Allende’li Yıllar (Yordam Kitap) kitabını kazananlar: 10 Mart tarihli kapak bir önceki haftanın kitabıyla gazetemizden kaynaklanmayan nedenlerle “C. Reyes R. Elgueta Çizgilerle Şili’de Allende’li Yıllar” kitabı yayımlanması gerekirken “Kadınlar ve Sosyalizm” kitabı tekrar yayımlanmış. Okuyucularımızdan özür dileriz. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 MÜ Ş F İ K K E N T E R GÜZ E Ş T E 2AZA VAA L EM İ NE E L P EK 3REK İ Z İ T VAR TAVAR ASO 4GR İ L MAKU L E MA R E NGO 5AL İÇ NAK İ KURA LAL E 6R İ SK İ ALU MA S UR A TA Ş 7 E K İ MOZ ÇA P AN KAM E RE 8T ME MBUT İ L E R T ANG L 9 A S UNC İ ON LAPAS T İ R İM 10 T U R AHM E D İ Y E UT KARO 11 W A G N E R TUTA MR EN BAB 12 O T ANAÇ Z ANK A RE Ş ED İ 13 O T U R RAM İ İ R R A S YON E L 14 D A V E T TAKA AİD 15 Ş A N A Y N O K S A N İ 16 T E K LABA RUL E T 17 E R A D İ K A S Y O N RO 18 R R UMUZ APAŞ N 19 İ T İ R A Z ADON İ S 20 N E URADDA L PUR üzere yazılan lirik şiir türü... İstek, arzu... Mersin yöresine özgü biberli un çorbası... İri taneli bir pirinç cinsi. 14 İlkel benlik... Saydam, esnek ve pelte kıvamında madde... “Lahos” da denen eti lezzetli bir balık. 15 Eski Yunanlı tarihçi Ksenophon’un “On Binlerin Dönüşü” olarak da bilinen yapıtı... Deride sinirler boyunca birtakım ağrılı fiskelerin dökülmesiyle beliren hastalık. 16 Tifo gibi bazı hastalıklara eşlik eden kas zayıflığı... Bir hakkın diğer bir kimseye geçirilmesi. 17 Yağmur suyunun biriktiği çukur yer... Mal ya da hizmet karşılığı yapılan ticaret; takas... İskambilde koz. 18 Kuzey Amerika’da yaşayan Siyu kızılderililerinin ruhsal arınma evi... Reçineli ve kozalaklı bir orman ağacı. 19 “Abuzambak, bengildek” gibi adlar da verilen otsu bir bitki... Din işlerini devlet işlerine karıştırmayan... Eski dilde su. 20 Hz. Muhammed’in bayraklarından birinin adı... Eli ya da ayağı sakat olan kimse... Yurdumuzun güneybatısında da yetişen ve gövdesinden çok değerli bir balsam elde edilen ufak ağaç. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1 Eğitimde çağdaşlaşmanın ilköğretimden değil yükseköğretimden başlatılacak reformlarla gerçekleşebileceğini savunan “Tuba Ağacı Kuramı”yla tanınan Osmanlı eğitimci... Süryanilerin 1 Nisan’da kutladıkları bahar bayramı. 2 Dalgalı parıltılar verilmiş olan bir tür kumaş... İnsanın yaradılış özelliği... Avı çekmek için dökülen yem. 3 Kuzey Anadolu Fay’ını keşfeden ünlü yerbilimcimiz.... Bir nota... Ayvalık’ta, Sarımsaklı plajından denize dökülen bir dere. 4 İslamlıktan önce Kabe’de duran üç puttan biri... Yunan abecesinin üçüncü harfi... Fildişi Kıyısı’nın eski başkenti...İngiliz birahanesi. 5 Parola... Bez parçası, paçavra... İsrail yapımı bir savaş uçağı... “Çok uzaklardan kuşları geçiyor / Tüyleri diken diken” (B.R. Eyüboğlu). 6 Bartın’ın bir ilçesi... Çölde fırtına sonucu tepecikler halinde yığılan kum kütlesi... Mersin’in Mut ilçesinde bir yayla... Yiyecek bulamayan, yoksul kimse. 7 Itırlı bir bitki... Bhutah’ın para birimi... Buzul ve don etkisiyle oluşmuş, kenarları sarp ve yarı çember biçiminde çukur. 8 Güney Amerika’da bir ırmak... 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 İsim:......................................................................................................................................... Adres:...................................................................................................................................... ................................................................................................................................................. Tel:.......................................................................................................................................... Adları sıfat yapan bir yapım eki... Fas’ta sultanı devirmek isteyen kimseye verilen ad... Yalnızca İzlanda atlarında görülen dinamik bir koşu. 9 İspanya’da bir kent... Bir nota... Berilyum elementinin simgesi... Basımevlerinde kitap formalarını kırmak, katlamak için kullanılan tahta ya da kemikten yapılmış küçük araç. 10 Kayınbirader... Bir kamu kuruluşunu yöneten kimse... Yurdumuzda kurulmuş yirmi bir Köy Enstitüsünden biri. 11 Resim ya da fotoğrafta duruş... Ruhun varlığının maddeden daha üstün ve ondan daha önce var olan bir gerçeklik olduğunu ileri süren öğreti... Işık kaynağının 1 saniyede çevresine yaydığı ışık enerjisi. 12 İnce ve donuk renkli bir tafta cinsi... Duman lekesi... Nijerya’da yaşayan bir halk. 13 “’ye almak”: Biriyle alay etmek... Tür, çeşit... Doğal magnezyum ve kalsiyum silikat... “Dedim lebin şeker midir bal mıdır / Dedi bana edeceğin mıdır” (Gevheri). 14 Katarakt rahatsızlığına verilen bir baş ka ad... Sıcaklık nedeniyle su buharı ve kirli gazların atmosfere yükselemeyip yeryüzüne çökmesi... Madagaskar’da yaşayan bir maymun cinsi. 15 18601914 yılları arasında yaşayan, koşma ve atışmalarıyla tanınan halk şairimiz... Paramızı simgeleyen harfler. 16 Cezayir’de doğan ve Arap müziğiyle Batı müziğinin karışımı olan müzik türü... Afrika’da yaşayan bir antilop... “Bir çeksem karşıki dağlar yıkılır” (Türkü). 17 Kabuğu yemeklerde tat verici olarak kullanılan küçük hindistancevizi... Özür dileme. 18 Tavır, davranış... Türkiye’nin en yüksekten dökülen şelalesi... Eklem ağrıları ve şişliklerle kendini gösteren hastalığın kısa yazılışı. 19 Küçük çocuklarda ishal ve kusmalara neden olan bir virüs... Demir elementinin simgesi... Gelin tacı. 20 Öğütülmüş tahıl... Uyuşturucu, bir madde... En gelişmiş konuşma yeteneğine sahip papağan cinsi. BRİÇ VOLKAN DENİZCİ vdenizci@gmail.com Çıkış Yok SATRANÇ GM SUAT ATALIK suata@hotmail.com Öğrenme Geçen Haftaki Problemin Çözümü (201911) imp DB zonda ¦ A10 ¦ AR752 ¦ A104 ¦ RD6 ¦ RDV96 ¦4 ¦ 763 ¦ 7542 Güney Pas 2¦ Batı 2¦2 Pas Kuzey Pas 4¦... Doğu 1SA1 2¦ 1) 1315 OP 2) Köre transfer Batı ¦9’lusunu çıkar (Sekans başı top of nothing). Dokuz löve sayıyorsunuz, onuncusu için bir yol görüyor musunuz? Analiz ve çözüm: Kozun uzun olduğu Güney’in elini temel el olarak kabul ediyor ve kayıplarımızı sayıyoruz. Birini köre attığımızdan bir karo kaybımız ve üç trefl kaybımız var. Trefl 33 dağılmışsa hiç koza dokunmadan hemen trefl oynayarak eldeki son treflimizi sağlayıp onuncu lövemizi yapıyoruz. Trefl Batıda dörtlü ise son trefli ne sağlayabiliyoruz ne de yere çaktırabiliyoruz. Çünkü trefli çaktırmak için iki defa treflden Doğuya el vermek zorundayız, bu da iki defa koz oynayabileceği anlamına geliyor, yani trefli çaktıramıyoruz. Ancak her şey göründüğü gibi değildir! İsterseniz oynayan için zor olan dağılımı, Doğuya 44 siyah renkleri verelim, öyle devam edelim: ¦ A10 ¦ AR752 ¦ A104 ¦ RD6 ¦ 53 ¦ V9843 ¦ 9852 ¦ 93 ¦ 8742 ¦ D10 ¦ RDV ¦ AV108 ¦ RDV96 ¦4 ¦ 763 ¦ 7542 Atağı alıp, ¦AR’yı çekelim ve elden bir karo atalım. Şimdi yerden bir kör daha oynayalım! Doğu ne atsın? a) Karo atarsa: Çakar, karo oynarız ve yerden küçük veririz. Doğu alır, şimdi ¦10’lumuz sağlanmıştır koz döner. Kozları toplar, trefl oynarız. Sonuç olarak ¦10’lusu onuncu lövemiz olur. b) Trefl atarsa: Çakar, trefl oynarız. Durum: ¦ 53 ¦ V9 ¦ 852 ¦9 ¦ A10 ¦ 75 ¦ 104 ¦ D6 ¦ RDV9 ¦ ¦7 ¦ 754 ¦ 8742 ¦ ¦ DV ¦ V10 Şimdi Doğu iki tur karo oynarsa çakar, trefl Damı tahsil eder ve trefl oynarız. Doğu şimdi koz gelse bile eldeki trefli çaktıracak kozumuz var yerde. Eğer Doğu trefl Asla eli aldıktan sonra koz oynarsa yerden Asla alır ve yine Damını çeker trefl oynarız. Şimdi bize çaktırırsa biz de son treflimizi yere çaktırırız; koz oynarsa kozları toplarız, elimizdeki son trefli onuncu lövemiz olur. c) Doğu trefl veya karo attığında oyun olduğu için AR körden sonra yerden çevirdiğimiz köre çakar! Biz de üste çakar ve trefl oynarız. (Yalnız burada dikkat etmemiz gereken bir durum var. Üste çakarken 9’luyu elimizde muhafaza etmeliyiz. Doğu ¦87’den birini çakarsa RDV’den biri ile çakacağız, küçük çakarsa ¦6’lı ile geçeriz. Bunun nedeni de son durumda yerde 10’lu elde 9’lu koz kaldığında yere geçebilmektir.) Şimdi Batı en iyi hamle olarak koz oynar; yerden Asla alır, kör çeviririz. (Doğu yukardaki nedenlerden dolayı yine çakar.) Dam kozla çakar ve ¦Damla yere geçeriz. Durum: ¦5 ¦V ¦ 852 ¦ ¦ 10 ¦7 ¦ 104 ¦6 ¦ V9 ¦ ¦7 ¦ 75 ¦7 ¦ ¦ DV ¦ V10 Yerden kör oynarız: Doğu aynı açmaz içindedir. Çakarsa üste çakıp son treflimizi yere çaktırırız. Karo atarsa Vale ile çakar, karo oynarız. Doğu ya son treflimizi çaktırmamıza izin vermek ya da koz oynayıp ¦10’lumuzu yaptırmak zorundadır. Trefl atarsa 9’lu koz ile çakar, trefl oynarız. Doğu koz oynarsa onuncu lövemiz eldeki son treflimiz olur, trefl oynarsa yerden yapacağımız çaka. Sonuç olarak ya eldeki son treflimizi çaktırarak ya da sağlayarak yapıyoruz ya da yerdeki ¦10’luyu. Haftanın Problemi (201912) imp DB zonda ¦ ARD ¦ AD ¦ AV7 ¦ A6532 ¦ ¦ RV10963 ¦ 8643 ¦ RV9 Güney Batı Kuzey 2¦ 2¦ Pas 2SA 3¦ Pas 4SA 6¦* Pas 7¦... * 1 kc, pik şikan Atak ¦V, nasıl oynarsınız? İyi bir hafta sonu diliyoruz. Doğu Pas Pas Pas Yağdanlık olmak kolay değil! Günlük gazetelerden birinde 14. Onur(!) Yılına giren köşe yazarı iki yıldır gösterimde olan satranç hakkındaki çizgi film sayesinde çocukların satrancı daha iyi öğrendiğini iddia edip, yapımı ‘Beyaz Gölge’ dizisine benzetmiş! Çizgi filme, kimlerin ne şekilde hazırladığına değinmeyeceğim bile ama 80’li yıllarda Beyaz Gölge dizisi devlet tekelindeki tek kanallı televizyon zamanı Türkiye’de basketbola ivme kazandırmıştı. Galatasaray Lisesi’nde okurken her teneffüs basketbol oynamaya çıktığımızı hatırlıyorum. O devirde psikolojinin önemini tam olarak anladığımı söyleyemem ama Boğaziçi Üniversitesi’ne geçtiğimde, psikoloji ve onun şemsiyesi altındaki belki de en mühim konu olarak gördüğüm öğrenmeye bugün değineceğiz. İlk olarak öğrenemeyenlerden başlayalım: TSF’yi 12 sene yaptığı haksızlık ve çarpıklıklarla yönetenin aynı yolla dışarıda kaldığını öğrenemediği açık. Düşmanımın düşmanı benim dostum diye onun bloğuna benim ilgimi çekmek için yazı yollayan zavallı gibi. Haksızlık, suiistimal, rüşvet, şike ve diğer konularda yazmaktan geriye adım atmayacağımı bile bile! Çocuklarla resim çektirmeyi satranca hizmet sanan sponsor, idari amirlerle temsili hamle yapmayı satrancın kendisi zanneden idareci, zaten okunmayacak derleme kitabı selfie yoluyla satmaya çalışan yayıncı da hiçbir zaman öğrenemeyecekler. Seçilebilmek için verdikleri kapitülasyonlarla yönetim kuruluna aldıkları tanımadıkları isimler ve onların üzerine inşa edilen kurumlarla satranca verilen zarar ayrı bir konu. ‘Satrançla Büyüyorum Derneği’ adı altında anaokullarında ders üzerine yapılandırılan kurumun operasyonla satranççı ve hatta TSF yönetiminden temizlenmesi ortaya çıkan tehlikeyi öğrenebilenlere işaret veriyor. Nereden çıktığı bilinmeyen bırakın satranç, briç geçmişi bile olmayan bir meczubun satrancı akıl oyunları kefesine düşüren röportajları ve verilen cevaplar öğrenmenin ye rine varmadığını gösteriyor. Spor psikolojisi hakkında Reuben Fine ve Nikolay Krogyus’u çıkarmış bir camiaya devamlı NBA örneğini veren cahile cevaben satrancın tüm dünyada neden spor olarak addedildiğini, satranç karşılaşması esnasında sarf edilen fiziki eforu betimleyemeyen daha büyük cahiller var. Yakında birkaç sene evveline kadar adını bile duymadığınız tarihi Türk Zekâ Oyununu icra eden mangalacılar tarafından yönetilmeye hazır olun! Bu kadar olumsuz düşünmeyin derseniz, öğrenenler de çıktı, kâr amacı gütmeyen derneğe paralı satranç kursu açmaya kalkan fırsatçı bu köşe ve sosyal medyadaki eşine az rastlanacak başka bir satrançsever sayesinde o kadar hızlı bir şekilde hizaya girdi ki araya sokmaya çalıştığı hukukçu bile buna şaştı! Geçen haftaki yazımla 3 fotoğraf tekrarını yorumcu ve hakemlerin daha iyi pekiştirip en ufak bir değişiklikte yine çuvallayacaklarını öğrendiklerine inanıyorum. Öğrenmenin yaşı yoktur, yukarıda sözü geçen çekirge misali 83 yaşındaki satranç heveslisi okurun beni ve satrancı daha iyi öğrendiğine eminim. Satranç tahtasında öğrenmeye örnek verecek olursak biri diğerlerinin önüne geçer: 1939 yılı SSCB şampiyonasında 25 yaşındaki Tula doğumlu genç Moskovit Kotov öyle bir performans sergiledi ki belki de bu sıçramanın benzeri çıkmamıştır. Lakin dünya şampiyonu adayı Botvinnik’le 1 puanlık fark ortadaydı: 1...Vg2! 2.Vg2 Ke2 Beyaz terk eder. 01 GM Carlos Enrique GuimardGM Alexan der Kotov, Groningen 1946, Yarı Slav Savunması 1.d4 Af6 2.c4 e6 3.Af3 d5 4.Ac3 c6 5.e3 Abd7 6.b3!? (Meran’a girmek istemeyenlere 6.Vc2 sonrası b3 tavsiye edilir.) Fb4! 7.Fd2 Ve7 8.Fe2 00 9.00 Fd6 10.Vc2 dc4 (10...b6!?) 11.bc4 e5 12.Fc1?! (12. Fd3 Ke8 13.Ag5 aşırı korumaya e4 karesini alır.) Ke8 13.Ke1 e4 14.Ad2 Af8 15.f4!? (15.c5 Fc7 16.Fa3 Ag6 17.Ac4 daha tematik.) ef3 16.Ff3 Ag4 (16...Fh2? 17.Şh2 Ag4 18.Fg4 Vh4 19.Fh3 Fh3 20.Af3! yorumcuların saptadığı zwischenzug.) 17.Fg4 Fg4 18.Af1 Ae6 19.Fb2 Fh5! 20.Vf2 Fg6 21.c5 Fc7 22.e4 Kad8 23.Kad1 f6 24.Ae3? (Taktik hata,kısıtlanmış merkezi 24.Ag3 ile korumak lazımdı.) Ad4! 25.Acd5 cd5 26.Ad5 Ve5! (26...Kd5? 27.ed5 Ae2 28.Şh1 Fa5 29.Kf1 Fc2 30.d6 kompanzasyon.) 27.Ac7 (27.Vd4 Vh2 28.Şf1 Fg3! ve 27.Fd4 Vh2 28.Şf1 Fe4 29.Ac7 Kd4! 30.Kd4 Fd3! kazanır.) Ae2! 28.Ve2 Vc5 29.Vf2 Vc7 30.Kd8 Vd8 31.Va7? (31.e5! denenmeliydi.) Fe4 32.Vd4 Ve7 33.Ke3 Ve6 34.a3 h6 35.h3 Şh7 36.Fc3 Vf5 37.Fd2 Vg6 38.Ke2 Fc6 39.Vf2? (Son hata! 39.Kf2 veya 39.Fe3 kötünün iyileriydi.) İki oyun ve diyagram arasındaki benzerlik müthiş. Oyunu ilk oyundaki konuma getiren Kotov’un ağzından Arjantinli kurduğu kapana (Rusçası kapkan) düşüyor. 39... Fg2! 40.Ke8 (40.Vg2 Ke2 üstteki oyunun sonu.) Fe4 41.Şh2 Ve8 42.Fb4 Ve5 43.Vg3 Vb2 44.Şg1 Vb1 45.Ve1 Vd3 46.Vc3 Ve2 47.Vg3 Vd1 48.Fe1 Fc6! Beyaz terk eder. 01 C MY B