Catalog

DIŞ HABERLER EDİTÖR: BETÜL BERİŞE TASARIM: BAHADIR AKTAŞ dishab@cumhuriyet.com.tr ‘Trump, kriz kaynağı’Golan Tepeleri’ni İsrail toprağı olarak tanıma kararı uluslararası toplumda tepki yarattı Şam hükümetinden ‘Golan Tepeleri’ni geri almak için daha da kararlıyız’ mesajı geldi. ABD Başkanı Donald Trump’ın Tel Aviv yanlısı politikalarına bir halka daha ekleyerek Suriye’nin işgal altındaki Golan Tepeleri’ni İsrail toprağı olarak tanıma kararı, başta Ankara olmak üzere uluslararası toplumda rahatsızlık yarattı. Trump yönetiminin tek taraflı adımlarla krizlere neden olduğu görüşünde birleşildi. İsrail, 1967’de Ürdün, Mısır ve Suriye’yle giriştiği Altı Gün Savaşı’nda asker yerleştirerek işgal ettiği stratejik sınır bölgesi Golan Tepeleri’ni 1981’de tek taraflı olarak ilhak ettiğini duyurmuştu. Birleşmiş Milletler (BM) ve dünya devletlerinin işgal altındaki Suriye toprağı olarak tanıdığı bölge için geçen hafta “İsrail kontrolündeki bölge” tanımı yapan ABD yönetimi önceki gün de Trump’ın ağzından yapılan açıklamayla “İsra AA’ya yaptığı açıklamada, BM Güvenlik Konseyi’nin 1981 yılında aldığı 497 sa yılı karara işaret ederek “ABD’nin kararı hüküm süzdür” ifadesini kullandı. BM İnsan Hakları Konseyi İsrail’in Golan Tepeleri’ni işgaline karşı çıkan ve Tel Aviv’i BM kararlarına uy İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, ABD’li maya çağıran karar tasarı Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham ve sını kabul etti. Pakistan’ın ABD’nin İsrail Büyükelçisi David Friedman ile önerdiği tasarıya araların geçen hafta bölgeyi ziyaret etmişti. da İngiltere, Japonya ve il egemenlik bölgesi olarak” kabul edeceğini ilan etmiş oldu. İspanya’nın da olduğu 16 ülkenin aleyhte oy kullanması dikkat çekti. AB de İsrail’in Golan Te ‘Golan, Arap kalacak’ Suriye Dışişleri Bakanlığı’ndan bir yetkili, SANA ajansına verdiği demeçte Trump’ın açıklamalarını “sorumsuzca ve uluslararası hukuka aykırı” olarak değerlendir peleri üzerindeki egemenliğini tanımadığını duyurdu. İslam İşbirliği Teşkilatı Komite Toplantısı’nda konuşan Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, “Golan Tepeleri’nin işgalinin meşrulaştırılmasına asla izin verme di, “Golan’ın Suriyeli ve Arap kala yiz, veremeyiz” ifadelerini kullan cağını” belirtti. “Golan Tepeleri’ni dı, Trump’ın “bölgeyi yeni bir kri her yolu kullanarak geri almaya zin eşiğine getirdiğini” belirtti. Al daha da kararlı olduklarını” söy manya ve Fransa’dan da Trump’ın ledi. BM Genel Sekreter Sözcüsü ifadelerinin BM kararlarına aykı rı olduğu çıkışı geldi. Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov ise “Trump’ın açıklamasının sadece çağrı olarak kalmasının umulduğunu” belirttiği konuşmasında “Ortadoğu’daki durumun istikrarsızlaşması endişesini” dile getirdi. Peskov, Rusya Devlet Başkanı Putin’in gelişmeleri değerlendirmek üzere Güvenlik Konseyi’ni topladığını da duyurdu. ‘Yahudilerin kurtarıcısı’ İsrail ve ABD’nin Golan’la ilgili baskısının hedeflerinden olan İran’ın Dışişleri Bakanı Cevad Zarif ise Trump’ın geçen yıl Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıma kararına atıf yaptığı açıklamasında “Trump’ın ırkçı İsrail’e kendisinin olmayanı vermeye çalışmasıyla şoke olduk” ifadelerini kullandı. ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ise İsrail’de katıldığı TV programında, sunucunun “Trump Yahudileri İran tehdidinden kurtarmak için yetiştirilmiş olabilir mi?” şeklindeki sorusuna “Bir Hıristiyan olarak kesinlikle bunun mümkün olabileceğine inanıyorum” yanıtını verdi. Nefrete karşı dayanışma Yeni Zelanda’nın Christchurch kentinde geçen cuma günü en az 50 kişinin hayatını kaybettiği, ırkçı, İslamofobik terör saldırısının ardından dehşetin hedefi olan El Nur ve Linwood camileri, dün cuma namazıyla birlikte yeniden ibadete açıldı. Ülkenin tüm kentlerinde anma törenleri düzenlenirken, Yeni Zelanda Televizyonu (TVNZ) ve Radyo Yeni Zelanda (RNZ) ezanı canlı olarak yayımladı. Yeni Zelanda Başbakanı Jacinda Ardern Christchurch’deki Hagley Park’ta kılınan cuma namazına katıldı. Anma töreninde, Ardern, kimi katılımcılar ve bazı polisler başörtüsü taktı. Ülke genelinde yapılan törenlerde de Yeni Zelandalı kadınlar, Ardern’in çağrısı üzerine başörtüsü takarak Müslümanlara destek verdi. Sosyal medya kullanıcıları #HeadScarfforHarmony (Uyum için başörtüsü) etiketiyle fotoğraflarını paylaştı. Namaz öncesindeki kısa konuşmasına bir hadisle başlayan Ardern, “Peygamber Muhammed dedi ki, ‘karşılıklı şefkat, merhamet ve sempatileri ile inananlar tek bir beden gibidir. Vücudun herhangi bir kısmı acı çekerse, tüm vücut acı hisseder.’ Yeni Zelanda sizinle. Yasta, biz biriz” ifadelerini kullandı. Ezanın ardından konuşma yapan El Nur Camisi imamı Gamal Fouda ise Başbakan’a ve Yeni Zelandalılara desteklerinden dolayı teşekkür etti. Ardern’e ölüm tehdidi Öte yandan saldırının ardından söylemleri, aldığı tedbirler ve birleştirici tavırlarıyla takdir toplayan Başbakan Ardern’in sosyal medyada aşırı sağ, İslam karşıtı hesaplardan ölüm tehditleri aldığı bildirildi. Yerel basına göre ilk tehdit iki gün önce “beyaz ırkın üstünlüğünü savunan” bir Twitter hesabından geldi. Silah fotoğrafının eklendiği mesajda Ardern hedef alınarak “Sırada sen varsın” denildi. Başka bir mesajda ise Ardern ile Yeni Zelanda polisi etiketlendi, aynı fotoğraf eşliğinde “Bir sonraki sen olacaksın” denildi. Paylaşımlar dün Twitter’dan kaldırılırken polis soruşturma başlattı. IŞİD bilmecesi Beyaz Saray, Suriye’de IŞİD’in elindeki toprakların tamamının örgütten temizlendiğini açıkladı. Beyaz Saray, Başkan Donald Trump’ın gelişmeyle ilgili olarak Savunma Bakan Vekili Pat Shanahan tarafından bilgilendirildiğini duyurdu. Ancak ilerleyen saatlerde Ankara’nın terör örgütü olarak gördüğü YPG’nin ana omurgasını oluşturduğu SDG’den IŞİD’in Suriye’de elindeki son toprak parçası olan Bağuz’da çatışmaların sürdüğü açıklaması geldi. Yeni Zelanda Başbakanı Jacinda Ardern, saldırganın hedef aldığı Christchurch kentinde dün Hagley Park’ta kılınan cuma namazına katıldı. Anma töreninde, Ardern, kimi katılımcılar ve bazı polisler dayanışma için başörtüsü taktı. Ülke genelinde yapılan törenlerde de Yeni Zelandalı kadınlar, Ardern’in çağrısı üzerine başörtüsüyle Müslümanlara destek verdi. Öte yandan Yeni Zelanda Televizyonu ve Radyo Yeni Zelanda ezanı canlı olarak yayımladı. Yeni Zelandalı Bakan’dan Atatürk mesajı İslam İşbirliği Teşkilatı’nın (İİT) dün İstanbul’da İslamofobi ve Christchurch saldırısı gündemleriyle düzenlenen olağanüstü toplantısına Yeni Zelanda Dışişleri Bakanı Winston Peters ile Etnik Topluluklar Bakanı Jennifer Salisa da katıldı. Toplantıda yaptığı konuşmada uluslararası topluma “nefret ideolojileriyle” mücadelede dayanışma çağrısı yapan Peters, “Müslüman toplumun ülkemizde güvenli hissetmesi önceliklerimizdendir” dedi. Peters, saldırının ardından yakalanan Avustralyalı zanlı ile ilgili “Bu kişi Yeni Zelanda hukukunun tüm gücü ile karşı karşıya kalacak ve ömrünün geri kalanını bir cezaevinde yalnız başına geçirecek. Ancak yargılaması sırasında her taşın altına bakıldığından emin olmak için polisimiz tarihimizdeki en geniş soruşturmayı başlattı” ifadelerini kullandı. ‘Yanlış anlaşılmalar giderildi’ Yeni Zelandalı Bakan, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın saldırının görüntülerine mitinglerinde yer vermesi ve Anzaklara atıf yaptığı belirtilen “İstanbul’u Konstantinapol yapamayacaksınız. Dedeleriniz geldiler, kimi ayakta kimi tabutta geri döndü. Aynı niyetle gelecekseniz sizi de bekleriz” Çavuşoğlu Peters Erdoğan ifadelerinin ardından Ankara’yla oluşan gerginlik konusunda “yanlış anlaşılmaların çözüme kavuştuğunu” söyledi. Winston Peters, Erdoğan’a katliam görüntülerini kullanmaması için bir talep dile getirmediğini çünkü bu durumun zaten sona erdiğini söyledi. Ancak Cumhurbaşkanı’nın dün Konya’da düzenlenen mitingde katliam görüntülerine flu bir şekilde izlettiği gündeme yansıdı. Yeni Zelanda Başbakanı Ardern, Erdoğan’ın Christchurch’teki saldırıyla ilgili açıklamalarının ardından Dışişleri Bakanı’nı Türkiye’ye göndereceğini açıklamıştı. Erdoğan ise İİT’deki konuşmasında, yaşanan son olayın Müslümanları hedef alan ilk saldırı olmadığını belirterek, “Tıpkı PPK gibi neoNazilerle de terör kapsamında mücadele edilmeli” dedi. İİT’ye Müslümanları hedef alan saldırılar, İslamofobi ve yaban cı düşmanlığı gibi konularda daha fazla inisiyatif alma çağrısı yaptı. Jacinda Ardern’in tutumunun tüm dünya liderlerine örnek olması gerektiğini söyledi. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da “Bu terör saldırısını münferit bir vaka olarak görmek akla, mantığa uygun değildir. Bu saldırının bir terör eylemi olduğunu dile getirmekten bile imtina eden siyasetçileri görmekten üzüntü duyuyoruz” diye konuştu. Haluk Levent’e teşekkür Peters, İİT toplantısının ardından gazetecilerin sorularını yanıtladı. Erdoğan’ın sözlerinin hatırlatılması üzerine, “Erdoğan bana Türkiye’ye gelecek vatandaşlarımıza daha önce de olduğu gibi iyi davranılacağının ve hoş karşılanacağının güvencesini verdi” ifadelerini kullandı. “Dostluğumuzu sürdürmek istiyoruz. Atatürk’ün Yeni Zelandalı askerler için ne kadar bağışlayıcı olduğunu biliyoruz. Avustralya askerlerine de aynı şekilde yaklaştı, Türkiye’yi bu şekilde düşünüp hatırlamak istiyoruz” diye konuştu. Öte yandan Peters, şarkıcı Haluk Levent’e, Çanakkale konserinin gelirini saldırıda ölenlerin yakınlarına bağışladığı için teşekkür etti. Terör zanlısı suçlamaları kabul etti Hollanda’nın Utrecht kentinde pazartesi günü bir tramvayda 3 kişinin yaşamını yitirdiği, 5 kişinin yaralandığı saldırının Türk asıllı zanlısı Gökmen Tanış’ın saldırıyı düzenlediğini kabul ettiği açıklandı. Savcılık, Tanış’ın “suçu tek başına işlediğini” söylediğini bildirdi. Tanış, savcılık tarafından “terör amaçlı katliam” ile suçlanı yor. İnceleme hakiminin Gökmen Tanış’ın iki hafta daha gözaltında tutulmasına karar verdiği de du yuruldu. Savcılık, suçun boyutları ve zanlının kaçma şüphesi göz önünde bulundurularak gözaltı süresiGökmen Tanış nin uzatılmasını talep etmişti. Daha önce Tanış’ın “ailevi meselelerden” dolayı tramvaydaki bir yakınına, ardından da yardım etmek isteyenlere ateş açtığı iddiaları gündeme gelmişti. Ancak savcılık tarafından yapılan açıklamada zanlının kaçış aracında bulunan bir mektup üzerinden terör şüphesinin arttığı duyurulmuştu. 723 MART 2019 CUMARTESİ ABD Başkanı unutulan işgali neden hatırlattı? ABD Başkanı Donald Trump’ın Su luyla, tabii ki asıl istediklerini elde ede riye toprağı olan Go rek, geri veriyor. Go lan Tepeleri’ni işgal lan Tepeleri’nin işga ci İsrail’in toprağı olarak tanımaya hazırlanması bu ülke lehine at MUSTAFA K. ErdEmol linde bunlar bir hayli önemliydi ama zamanla bölge başka tığı ikinci büyük adım oldu. açılardan da İsrail için vaz İlki bilindiği gibi ABD’nin on geçilmez oldu. Birincisi, larca yıllık politikasından ko Golan’ın İsrail’in kullanabile pup Kudüs’ü İsrail’in başken ceği üç tatlı su kaynağından ti olarak tanımasıydı. biri olması. Bu nedenle Go Trump bu kararı birden lan Tepeleri’nin su kaynak bire almış değil. Geçen yıl ları, İsrail’in varlığının yanı ABD Kongresi’nin Trump’a sıra genişleme tutkusu için İsrail’in Golan’daki egemen de önemli. İkincisi de şu: liğini tanıma çağrısı yaptığı İsrail’in tuzdan arındırma te nı anımsatalım. Güçlü İsra sislerine yapılan yatırımla il lobisinin Başkan üzerinde rı Golan Tepeleri’nin su kay bir hayli etkili olduğunu da naklarına olan bağımlılığını kaydedelim. Tanınmış Cum azaltmış olsa da, Golan’daki huriyetçi Senatör Lindsey petrol keşfi, İsrail’in işgal al Graham, bu yılın başlarında tındaki topraklarda tam bir yaptığı bir açıklamada, işgal egemenlik kazanma konu altındaki Golan Tepeleri’ni sundaki kararlılığını önemli İsrail’e ait olarak tanıma ölçüde güçlendirdi. sı için Trump yönetimi nezdinde lobi yapacağını söyle BM: Yasadışı mişti. Yani, anlık kararlar al İsrail’in Golan Tepele masıyla meşhur Trump bu ri’ndeki işgali uluslarara kez “kafasına eseni” yap sı hukuk açısından yasa mış değil. dışı kabul ediliyor. BM Gü Neden şimdi? venlik Konseyi tarafından alınan üç karar vardır ki, Trump’ın “52 yılın ar çok önemlidir. BMGK’nin dından ABD için İsrail’in 242 (1967), 338 (1973) ve Golan Tepeleri üzerinde 497 (1981) sayılı kararları ki egemenliğini tam olarak dır bunlar. BMGK’nin 242 tanımanın zamanı geldi” sayılı kararının ilk madde demesinin nedenlerine ba sinde İsrail silahlı kuvvet kalım. Golan Tepeleri’nde lerinin işgal ettiği bölge 2015’te keşfedilen petrol lerden, yani Sina Yarıma rezervlerinin birinci neden dası, Batı Şeria ve Golan olduğunu belirtelim önce Tepeleri’nden çekilmesi is likle. Emperyal güçler artık teniyor. BMGK’nin 497 sa sadece petrol için o bölge yılı kararında ise açıkça İs lerde bulunmuyorlar, ka rail işgalinin yasadışı oldu bul, ama diyelim ki İsrail ğu vurgulanarak şu görüş işgali sona ererse, bulunan lere yer veriliyor: “İsrail’in o rezervlerin Suriye’ye bı Suriye’ye ait olan Golan rakılmasına göz yumar mı Tepeleri’ne yasalarını, yar ABD? Golan Tepeleri’nde gısını ve yönetimini empo keşfedilen petrol rezervi, ze etme kararı boş ve ge petrolünün büyük bir kıs çersizdir, uluslararası hu mını dışarıdan alan İsrail’i kuki bir etkiye de sahip bir petrol ihracatçısı hali değildir.” ne getirebilecek “milyar larca varil” ham petrol içeriyor tahminlere göre. Bunu Suriye’ye bırakacak bir Golan Tepeleri nasıl işgal edildi? ABD hayal edebilebilir mi? Golan Tepeleri, BM ka Golan Tepeleri, İs rarlarına göre işgal altındaki bir bölge olarak kabul edildiğinden, bu büyük petrol rezervlerinin işlenmesi, ihracatı İsrail için kolay değil. Bu nedenle mevcut durumun değişmesi gerekiyor. BM kararlarına uymama konusunda kabarık bir sicili olan ABD, rail ile Suriye sınırında 1.800km’lik bir alan. 1967’deki Altı Gün Savaşları’nda İsrail tarafından işgal edilinceye kadar Suriye’ye aitti. İsrail günümüzde Golan Tepeleri’nin üçte ikisini, ki bunlar en stratejik noktalardır, kontrol ediyor. İsrail Go İsrail’in güvenlik sorunları lan Tepeleri’ni işgal et nı bahane ederek bu işga mesinin birkaç nede li tanımakla mevcut duru ni var. İlki, tabii ki sınır mu İsrail lehine değiştire larını genişletmek, ikin cek, bu ülkenin petrol konusunda ortağı haline de gelecek. Golan Tepeleri’nde ABD merkezli bir petrol şirketi olan Genie Energy Co.’nun keşif kuyuları açılmış durumda. ABD’nin İsrail işgaline destek vermesinin, İngiltere’nin de sessiz kalmasının nedeni bu. Yine bu nedenle Golan Tepeleri’nde hak iddia et cisi de en kararlı düşmanı olan Suriye’ye karşı bir tampon bölge oluşturmak. Büyük bölümü İsrail’in eline geçtiği andan bu yana Golan Tepeleri’nde zaman zaman sınır çatışmaları ve karşılıklı ateş açma olayları yaşandı ama işgalden sonra yaşanan en büyük savaş 1973 Arapİsrail Savaşı’dır. (Arapların Ramazan Savaşı, İsrail’in ise meyecek bir rejim oluştur Yom Kippur olarak ad mak için Suriye’de Esad yö landırdıkları savaş yani). netiminin devrilmesine çalı Bu savaş sırasında, İsrail şılıyor hâlâ. iki Arap cephesiyle karşı İsrail için karşıya kalmıştı: Sina yarımadasında Mısır, Golan neden önemli? Golan Tepeleri’nin yüksek rakımı, İsrail’e Suriye’nin derinliklerinde gözlem yap Tepeleri’nde de Suriye. Golan Tepeleri’nde Suriye ile İsrail güçleri arasında çok sert ve kanlı bir savaş yaşandı. Eğer ma avantajı sağlıyor her Amerikan askeri yardı şeyden önce. Bir de bölge mı almasaydı, İsrail sade nin işgali İsrail’in “barış için ce Golan Tepeleri’ni de toprak” olarak adlandırılan ğil tüm savaşı kaybede politikasına uygun. Bu poli bilirdi. İsrail 1967’de işgal tika uyarınca İsrail işgal et ettiği Golan Tepeleri’ni tiği bölgeleri müzakere yo 1981’de resmen ilhak etti. Brexit’e şartlı erteleme İngiltere Başbakanı Theresa May’in, ülkesinin Avrupa Birliği’nden (AB) çıkış (Brexit) takvimine ilişkin istediği ertelemeye Brüksel’den şartlı onay geldi. Brüksel’de düzenlenen AB liderler zirvesinin ardından açıklama yapan Avrupa Konseyi Başkanı Donald Tusk, May’in Brexit’in 29 Mart’tan 30 Haziran’a ertelenmesi talebinin kabul edilmediği ni ancak İngiltere’ye12 Nisan ve 22 Mayıs şeklinde iki seçenek verildiğini duyurdu. May ile uzatma tarihleri konusunda uzlaşıya vardıklarını belirten Tusk, AB’nin Brexit’i, daha önce kabul edilmeyen ayrılık anlaşmasının İngiliz parlamentosunda gelecek hafta onaylanması halinde 22 Mayıs’a, aksi halde 12 Nisan’a kadar ertelediğini söyledi. C MY B