Catalog

EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: İLKNUR FİLİZ Yurttaş dövize koştuKatılım bankalarındaki döviz mevduatı yıl başından bu yana 1.4 milyar dolar yükseldi Türklerin mevduatla rı içinde dövizin payı yüzde 46.6 ile 13 yı lın zirvesine yükse lirken, ‘İslami banka cılık’ yapan katılım bankalarında bu oran yüzde 60’a dayandı. Hükümetin paranızı doara yatırmayın söylemine karşılık, yurttaş birikimini korumak için dö vize yönelmeye devam edi yor. Yurtiçi yerleşiklerin dö viz mevduatı yıl başından 15 Şubat’a ka dar olan dönem de 161 milyar dolardan 169.3 emre deveci milyar dolara yükseldi. Bir bu çuk aydaki ar tış 8.3 milyar dolar oldu. Ay nı dönemde gerçek kişilerin döviz mevduatı 96.5 milyar dolardan 102.4 milyar dola ra, tüzelkişilerinki ise 64.4 milyar dolardan 66.8 milyar dolara yükseldi. Aynı dönemde yurtiçi yerleşiklerin bankalardaki TL mevdu Kamu muslukları açtıatlarise1trilyon15milyar TL’den 1 trilyon 11 milyar TL’ye geriledi. Türkiye’deki bankalarda toplam mevduat içinde yabancı para payı yüzde 49’a ulaştı. Son aylarda kredi faizlerindeki geri çekilmeye rağmen özel bankalarda kredi daralması sürerken, kamu bankaları seçim öncesinde kredi musluklarını açtı. Merkez Bankası verilerine göre, bankacılık sektöründe eylülde başlayan kredi daralması 15 Şubat haftasında da azalarak da ol Katılımda atak sa devam etti. Hükümetin ta Öte yandan, katılım ban 13 yılın zirvesikaları hızlı arttı. Mevdu at bankalarında her 100 TL’lik TL mevduata karşı Elık 93 TL’lik döviz mev duatı bulunurken, katılım bankalarında her lebi üzerine faizlerde indirime giden kamu bankalarında 25 Ocak’tan bu yana kredi büyü ylül 2018’den bu yana Türkle mesi başladı. rin 18 milyar dolarlık TL’yi dövi 15 Şubat haftasında kur ze çevirdiğini aktaran Bloomberg ajan etkisinden arındırılmış 13 sı, yurtiçi yerleşiklerin toplam mevduatla haftalık ortalama kredi rı içinde yabancı para payının 1 Ocak15 Şu daralması özel bankalar 100 TL’lik TL mevdua bat döneminde ortalama yüzde 46.6 ile son da yıllık yüzde 10.7 olur ta karşı 145 TL’lik dö 13 yılın zirvesine yükseldiğini aktardı. Bu oran ken, kamu bankalarında ym1myvyrıiıoe4nzliirrlldmbl.yymeaaKaaşikeşrrlaiyıviktddnadıdloolderuöıllramaadvaenrrtiozıaablababiamruutrunt.lıaealykyurvşaaaundtnlkırauu.ataB1i1çt6uıi.4.n3 un2r0ağ11mıy’d2üeye0kvo1sy8dndeü’udlulaziaşeadteetoeyışfngülaiu2teiztz8mhdeçl.ea5merscrl’ueeii4inşzh3g,kinee.kae9tdudnlk’marieaillmrkreyiyergüseoidzikes,riesri.nTnieyLliienslmmdeyiiaekşeştvtnaei.fnnlTadLssıo nTfaLif’SzyaeVeinçyiykdaüizümaimrzkldddeöeaiıe.nsrfriBc1Boigea7leasdna.nri3knçün’adkleü,oekşkk1nlVeü.ku5şartrtkemikd.ıdfriBileüybadoünink lerinde aylık faiz oranını yüzde 1.63’ten yüzde 1.49’a indirdi. İkinci el ve sıfır araçlarda, taşıt kredilerinde de indirime giden banka, yüzde 1.72 olan aylık faiz oranını yüzde 1.55’e çekti. VakıfBank’ta indirim öncesinde aylık yüzde 1.77’den başlayan bireysel ihtiyaç kredisi faiz oranı ise yapılan değişiklik sonrasında yüzde 1.59’dan başlayan oranlara indirildi. Böylelikle 10 yıl vade ile 100 bin konut kredi kullanacak olan VakıfBank müşterisi bu indirimle 13 bin 120 TL avantaj yakalarken, aynı miktarda 48 ay vade ile taşıt kredisi kullanan müşterinin avantajı 6 bin 469 TL oldu. 36 ay vade ve 10 bin TL tutarında bireysel ihtiyaç kredisi kullanacak müşteriler ise 490 TL avantaj sağlayacak. işçiye zam enflasyonu yükseltiyormuş Merkez Bankası İletişim ve Dış İlişkiler Genel Müdürü Hakan Atasoy, dövizdeki artışın nedeninin borçlanarak harcama olduğuna işaret etti. “Türkiye’de yaşanan enflasyonu sorsam; herkes ‘döviz kuru arttı, maliyetler yükseldi, enflasyon yüzde 20 oldu’ der” diyen Atasoy, “Gelirimizden fazlasını harcayıp borçlanıyoruz. Dövizdeki artışın sebebi de bu, borçlanarak harcama” diye konuştu. Enflasyondaki artışa da değinen Atasoy, “Ev sahibi kirayı artırıyor. İşçi maaşına zam istiyor. Kredi veren faizini yükseltiyor. Çünkü herkes kendisini enflasyona karşı korumaya çalışıyor. Enflasyondan korunma çabası ve enflasyon beklentileri fiyat artışlarını sürekli hale getiriyor” dedi. l Ekonomi Servisi UYP açığı 355 milyar dolar Türklerin yurtdışındaki varlıkları ile yabancıların Türkiye’deki varlıklarını karşılaştıran Uluslararası Yatırım Pozisyonu (UYP) açığı Aralık 2018’de 355.1 milyar dolar oldu. 2017’de rakam 462.6 milyar dolardı. 2018 Aralık sonu itibarıyla Türkiye’nin yurtdışı varlıkları, 2017 sonuna göre yüzde 0.7 artışla 234.2 milyar dolar, yükümlülükleri (yabancıların Türkiye’deki varlıkları) ise yüzde 15.2 oranında azalışla 589.4 milyar dolar olarak gerçekleşti. Nicolas Maduro Maduro’dan talimat: Türkiye’de hesap açın Venezüella Devlet Başkanı Nicolas Maduro, 50 şirkete Türkiye, Rusya, Çin ve Hindistan’da banka hesabı açmaları talimatı verdi. Bloomberg’e isminin açıklanmasını istemeyen ve toplantılara katılan iki yetkilinin aktardığı bilgiye göre, Maduro’nun Türkiye, Rusya, Çin ve Hindistan ile ikili ilişkilerin geliştirilmesi adına banka hesabı açılması yönünde çağrıda bulunduğunu açıkladı. Konunun hükümet yetkilileri ile şirket temsilcilerinin bir araya geldiği toplantıda ele alındığı kaydedildi. Yetkili, Maliye Bakanlığının bu ülkelerde nasıl banka hesabı açılacağının anlatılacağı bir bilgilendirme toplantısı gerçekleştirileceğini dile getirdi. Ekitap’ta da KDV sıfırlansın Basılı kitap ve süreli yayınlardaki KDV oranının sıfırlanmasını da içeren kanun teklifi dün akşam TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilirken Türkiye Yayıncılar Birliği Başkanı Kenan Kocatürk, “Önerimiz ekitap’ta da KDV’nin istisnaya tabi tutulması” dedi. Kocatürk bu talebi, ithal edilen kâğıdın dövizdeki artışla birlikte yayıncıların maliyetlerini artırması ve yüksek tirajlı olmayan küçük kitapların da yavaş yavaş ekitaba dönüşmesi sebebiyle istediklerini aktardı. Kocatürk, kitapçıların kapanmaması için dünyanın birçok ülkesinde uygulanan sabit fiyat yasasının Türkiye’de de uygulanması gerektiğine vurgu yaptı. ‘BMC’ye imtiyaz tanındı’ Beyaz eşya satışları yüzde 9 düştü ÖTV teşviklerine rağmen 2018’de yüzde 17 daralan beyaz eşya sektörü, yeni yıla da kötü başladı. Türkiye Beyaz Eşya Sanayicileri Derneği (TÜRKBESD) verilerine göre buzdolabı, çamaşır makinesi, bulaşık makinesi ve fırından oluşan dört ana ürün grubunda iç satışlar 2019 Ocak’ta yüzde 9 düşüşle 364 bin 676 adete geriledi. Aynı dönemde ih racat da yüzde 3 düşüşle 1.22 milyon adet oldu. Beyaz eşya üretimi ise yüzde 14 azalarak 1.57 milyon adete düştü. TÜRKBESD Başkanı yıl sonu değerlendirmesinde, mart sonuna kadar uzatılan ÖTV indiriminin 2019 boyunca devam etmemesi durumunda sektörün yüzde 15 küçülmesinin beklendiğini söylemişti. l Ekonomi Servisi Türk Harbİş: Tank Palet Fabrikası’nın BMC’ye verilmesi önceden planlanmış. Gizli bilgiler şirkete geçecek, yürütme durdurulmalı MUSTAFA ÇAKIR Türkİş’e bağlı Türk Harbİş Sendikası Sakarya’daki Tank Palet Fabrikası’nın özelleştirilmesine karşı Ankara’da geniş katılımla 16 Mart’ta miting yapacak. Mitinge Türkİş de destek verecek. Bu arada şartnamenin çıkması beklenirken, özelleştirmede “altın hisse” de konuşuluyor. Türk Harbİş Sendikası, “milli güvenliğe ait bilgi ve belgelerin özel şirkete geçeceğine” dikkat çekerek bir an önce yürütmenin durdurulması kararı verilmesini bekliyor. Sendika, fabrikayı BMC’nin alacağının önceden planlandığına da dikkat çekti. Türk Harbİş Sendikası Genişletilmiş Başkanlar Kurulu Ankara’da toplandı. Toplantılarda Dünya Emekçi Kadınlar Günü nedeniyle 9 Mart Cumartesi günü fabrikada çalışan işçilerin eş ve çocuklarının da katılımıyla bir program düzenlenmesi kararlaştı rıldı. Etkinlik fabrikanın bulunduğu Arifiye’de gerçekleştirilecek. Toplantıda ayrıca başkentte seçim yasakları başlamadan önce 16 Mart Cumartesi günü büyük bir miting yapılması kararı alındı. Sendika bir yandan da Danıştay 13. Dava Dairesi Başkanlığı’na özelleştirmenin yürütmesinin durdurulması ve iptali istemiyle açtığı davanın sonucunu bekliyor. Sendikanın dava dilekçesinde, Cumhurbaşkanlığı’nın özelleştirme kararı öncesinde Savunma Sanayi Başkanlığı ve BMC arasında “250 Altay Tankı Seri Üretim Sözleşmesi” yapıldığına işaret edildi. Dilekçede, “Yürütmenin durdurulması kararı verilmezse olası bir dava kabul durumunda milli güvenliğe ait bilgi ve belgelerin ihaleyi kazanan şirkete geçmesi söz konusu olacağından bu bilgilerin yayılma ihtimali gündeme gelecek” denildi. l ANKARA Turkcell’den 2 milyar TL kâr Turkcell’in net kârı TL’nin sert değer kaybettiği 2018’de finansman giderlerinin etkisiyle bir önceki yıla göre yüzde 2.1 artışla ile 2 milyar liraya çıktı. Şirket yılın son çeyreğinde ise net kârını finansman geliri ve vergi giderindeki düşüşün etkisiyle yüzde 300 artırdı ve 864 milyon liraya yükseltti. Turkcell’in satış gelirleri geçen yılın tamamında yüz de 20.8 artışla 21.3 milyar lira olurken, dördüncü çeyrek gelirleri yüzde 20.6 artışla 5.6 milyar liraya çıktı. Operasyonel kârlılığının bir göstergesi olan Faiz Amortisman Vergi Öncesi Kâr (FAVÖK) geçen yılın tamamında yüzde 41.1 artarak 8.8 milyar liraya yükseldi. Şirketin sa bit ve mobil toplam abone sayısı 2018 sonunda 36.7 milyon ile bir önceki yıla göre değişmedi. Mobil faturalı abone sayısı 18.8 milyon ile bir önceki yıla gö re yüzde 1.6 artarken, ön ödemeli abone sayısı 14.9 milyon ile bir önceki yıla göre yüzde 4.5 düşüş kaydetti. Turkcell’in mobil abone başı sağladığı ortalama aylık gelir dördüncü çeyrekte önceki yıla göre yüzde 15.8 artışla 37.4 liraya yükseldi, ancak üçüncü çeyrekteki 38.7 lira seviyesine göre düşüş kaydetti. Turkcell Genel Müdürü Kaan Terzioğlu, “Performansımızla 2015’ten beri dünyanın en hızlı büyüyen operatörü olma başarısını elde ettik” diye konuştu. l Ekonomi Servisi 1122 ŞUBAT 2019 CUMA Siyasetin kiri... Nereden bakarsan kirli... Her yerinden cerahat, irin, türlü pislikler akıyor... Bulaştığında, sıyıramıyorsun yakanı. Kulisler, pazarlıklar, Öfke, intikam, küskünlükler... Ancak bir rant, bir çıkar beklentisi olduğunda bu kadar kirlenir siyaset. Siyasetin kiri de öyle bir kirdir ki, hızla bulaşır topluma. Siyasetçiden başlar, siner her noktaya, her köşeye. Bugün yaşanan tam da bu. Siyasetin kiri paçalarımızdan akıyor, evlerimizin kapılarından, pencerelerinden içeri süzülüyor Televizyon ekranlarından sızıyor. Sokaklara, okullara, hastanelere bulaşıyor, Hipokrat yemini etmiş doktorlar, eczacılar. Mahkeme salonları, adaletin terazisini ayakkabı kutularına yerleştirip unutan hâkim ve savcılar... Vicdanlarını cüzdanlarına kilitleyen tüccarlar, tacirler, iş insanları, aracılar, ihaleciler... Herkes elbirliği ile o pis lekeyi büyütüyor, büyütüyor, devasa ülkeyi o kirin esiri haline getiriyor. Küçük resimler birbiri içine geçerek, eklemlenerek büyük resmi oluşturuyor. Ülkenin üzerini kaplayan büyük leke daha da kararıyor. HHH Siyasetin kiri demokrasinin olmazsa olmazlarından biri olan bağımsız medyayı boğuyor, gazeteciliği öldürüyor; sivil toplumculuğun önünü tıkıyor. Gazetemizin eski yazar, çizer ve yöneticilerine verilen hapis cezaları örneğin... “Terör örgütüne üye olmamakla birlikte...” diye başlayan, hukuka sığmayan bir suçlamayla hüküm giymeleri... Musa Kart, Güray Öz, Hakan Kara, Önder Çelik, Mustafa Kemal Güngör, Emre İper, Bülent Utku yeniden demir parmaklıkların ardına girecekler... Karar dehşet verici. Ama “hukukun iktidarın emri ile işlediği bu düzene” sessiz kalmak çok daha dehşet verici. Gezi iddianamesi de farklı değil 15 aydır tutuklu yatan Osman Kavala, sanatçı Memet Ali Alabora ve eşi, sivil toplumcu Yiğit Aksakoğlu, Mimarlar Odası’ndan Mücella Yapıcı ve diğerleri... HHH Siyasetin kiri yaklaşan yerel seçimlerle birlikte daha bir görünür oluyor. Daha bir yapışıyor üzerine insanın. Siyasetin büyük aktörlerinin verdikleri kararlar illerde, ilçelerde, küçük aktörlerin, aktör bozmalarının çirkin kavgalarına, itişmelerine, seviyesiz söylemlerine dönüşüyor. AKP, Reis’lerinin kimsenin bozmaya cesaret bile edemeyeceği kararları doğrultusunda sahaya çoktan inip çalışmalarına başlamışken; güya “parti içi demokrasinin” en fazla olduğu CHP, “kavgacı demokrasiden”, ‘katılımcı demokrasiye’ geçişi bir türlü başaramıyor. Siyasetin kiri ya bir gün bu ülkeyi kendi çamurunda boğacak. Ya da... İsviçre’ye 3 milyar Avro sigorta yatırımı Bünyesinde 14 şirket grubunu barındıran küresel petrol, doğalgaz, yenilenebilir enerji, inşaat, marina ve hayvancılık üzerine şirketlerde aktif olan Yükselir Group, İsviçre’ye 3 milyar Avro sigorta yatırımı yapacak. İlk etapta 1.8 milyar Avro yatırım yapılacağını söyleyen Yükselir Group Yönetim Kurulu Başkanı Yavuz Yüksel, “Yatırımlarımıza sene içinde 1.2 milyar Avro ile devam edeceğiz. İsviçre sigorta sektörü uzun zamandır radarımızdaydı. Yatırım için şu an en uygun zaman olduğuna karar verdik. Şubatta başlayan yatırım sürecimiz sene sonuna kadar toplamda 3 milyar Avro’ya ulaşacak” dedi. l Ekonomi Servisi KISA... KISA... KISA... n Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, “2018 yılı mazot ve gübre destekleme ödemelerine yarından itibaren başlanacak, çiftçilerimize toplamda 2.9 milyar lira ödeme yapılacak” dedi. n Türkiye İş Bankası’nın yapay zekâ teknolojisine dayalı, doğal dil işleme yeteneğine sahip kişisel asistanı Maxi Google Asistan uygulamasına entegre edildi. Maxi, Google Asistan kullanıcılarına vadeli hesap getirisi hesaplama, kredi faizi hesaplama, kredi kartına dair genel bilgiler, en yakın İş Bankası şubesi ve bankamatik sorgulama ve kampanyalar da dahil olmak üzere 500’e yakın konu başlığıyla ilgili sorulara yanıt vererek yardımcı oluyor. n Türkiye Petrolleri, Turkuaz Petrol birleşmesi tamamlandı. 2016’da Zülfikarlar Holding, Turkuaz’daki 400’ü aşkın akaryakıt istasyonu, 7 akaryakıt depolama tesisi, 333 bin metreküp akaryakıt depolama kapasitesi ve 2 LPG dolum tesisi ile Türkiye Petrolleri’ni satın almıştı. C MY B