Catalog

DIŞ HABERLER EDİTÖR: BETÜL BERİŞE 15dishab@cumhuriyet.com.tr 10 ŞUBAT 2019 PAZAR ABLondra tahterevallisiBELİRSİZLİKLERLE BİRLİKTE BREXIT SÜRECİNDE GERİ SAYIM SÜRÜYOR Gözler İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden anlaşmalı mı anlaşmasız mı boşanacağında. Domino taşı etkisi yaratıp yaratmayacağında... Coğrafi konumu bir yana, siyasi, ekonomik dengeler, çıkarlar açısından Kıta Avrupa’sının hem içinde hem de dı şında kalma yönündeki diplomatik ince ma nevra becerisi küçümsenemeyecek İngilte re, Avrupa Birliği’nden (AB) çıkış namı di ğer Brexit darbesinin savrulmasında... Oy sa hatırlayın, 2016’da AB’de kalalım mı kalmayalım mı re ferandumundan kıl payı çıkan “evet” birçoğumuz gibi birli ğin içinde de nasıl şok dalga mine esen sı yaratmıştı. Ekonomik, siyasi tıkanmışlık, sığınmacı akını, aşırı sağ, popülist söylemlerin kriz havasın dan kendine alan yaratmasının da etkisiyle AB’nin geleceğine ilişkin, bölündü bölüne cek tartışmaları nasıl hararetlenmişti. Tran satlantiğin öte yanında gelmesi o sıralar an meselesi olan Trump iktidarıyla ise henüz böylesine tanış değildik... “Kraliçem çok yaşa!” nidalarının sürdü ğü İngiltere’de yaklaşık yüzde 52, 1973’ten bu yana devam eden AB macerasında “ar tık ayrılma vakti” demişti. Demişti ama AB ilk şoku atlattıktan sonra soğukkanlı eş ro lüyle ortaya koyduğu ağır boşanma faturası Londra’da siyaseti toz duman edecekti. İngiltere’de Brexit referandumundan bu yana tartışmalar hız kesmedi. Ülke siyaseti çalkantılı bir dönemden geçerken AB’den çıkış yanlılarıyla kalalım diyenler sık sık meydanlara çıkıyor. Öte yandan belirsizliklerle birlikte Avrupa’nın pek çok ülkesinde İngiltere’nin ayrılma kararına karşı hazırlıklar da arttı. Hollanda, önceki gün geçen yıldan bu yana yaklaşık 40 kadar şirketin genel merkezlerini kendi ülkelerine taşıma kararı aldığını duyurdu. Brexit, Berlin ilePCraonfa.nDrS.okullu: Paris dengesini bozabilir Cameron’ın siyasi hayatı bitti Yaklaşık üç yılda neler mi oldu? Brexit referandumu vaadini bizzat kendi ve Bahçeşehir Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bö ğımsızlık cephesinin sesini yükseltmesine, bölünme kaygılarına yol aça vunma, ordu kurulması hedefi var. İngiltere’siz bu ne kadar mümkün...  rip son düzlüğe geldikçe “aman ha ayrıl lüm Başkanı Prof. Dr. Ebru CananSo bilir. Ancak unutma Güvenlik konusunda NATO’dan ta mayalım” panikliğindeki Muhafazakâr Da kullu, şu anki tablonun İngiltere ile AB mak lazım ki kriz ha mamen bağımsız bir Avrupa Ordusu vid Cameron’ın başbakanlığındaki hükümet arasında Brexit konusunda 29 Mart’a vası ne kadar ağır kurulması fikrinin öyle hemen yaşa sandıktan çıkan “evet”le dağıldı. Ama yiği kadar kesin uzlaşısının olmayacağı olursa olsun İn ma geçebilecek bir noktada olduğu din hakkı yiğide misali, genç Cameron başa nı gösterdiği düşüncesinde. Fransa giltere AB içinde düşüncesinde değilim. Özellikle ulu rısızlığının sorumluluğunu aldı, istifasını sun ile Almanya’nın kıtadaki hırslı strate Almanya’dan son sal kimlik vurgulu iktidarların çıktığı du. Yetinmedi, siyasi kariyerine de veda etti. jik hedefleri açısından İngiltere’nin bir ra ikinci, küresel açı Avrupa coğrafyasında, AB üyesi ülke May’in içeride ve denge unsuru oluşturduğunu söyleyen Prof. CananSokullu, Brexit’in ya dan bakarsak ise G7 içindeki en güçlü CananSokullu lerin kendi aralarında ve ayrıca NATO ile de görüş ayrılıkları sürerken ortak Brüksel’le savaşı... Görev halihazırda Muhafazakâr hükümetin kabine üyelerinden Therasa May’e veril di. May referandum kararını demokrasi ge reği, boynumuzun borcu diyerek cebe koyup AB ile pazarlıklara başladı. Tabii, bu sırada içi boş bir özgüvenle erken seçimle re gidip, tabir yerindeyse duvara tosladı. İk tidarda kalabilmek için Kuzey İrlandalı sağ, aşırı muhafazakârlarla işbirliğine gitti. Ama bu siya si kaosta AB ile aylarca zor lu pazarlıklarla varılan çıkış anlaşması için halkın çoğunluğunu, muhale fet partililerini bir ya na bırakın, kendi Muhafazakâr vekillerini dahi tam ola rak ikna etmede sı nıfta kaldı. Gelinen noktada bir dahaki seçimlerde aday lığını koymayacağını da ilan etti... Süreçte kendi kabinesinden pek çok isimle yolunu ayırdı, hatta May ile Juncker hafta Brexit Bakanı David Davis istifa etti. Fren boşalırcasına gelişmeler birbirini izle di. Brexit anlaşmasına ilişkin parlamento oy lamasında geçen haftalarda aldığı tarihi ha yır hezimeti, az farkla kazandığı güvenoyunun ardından, özellikle İrlanda sınırı, ticaret, vergiler konusunda parlamento tartışmala rı aldı yürüdü. AB’nin Avro’suna bile yüz ver meyip kendi para birimi krallığının hüküm sürdüğü coğrafyada, bizim için olağan ama onlar için epeydir uzak olan, “bilmiyoruz, ne olacak halimiz” kaygısı başgösterdi. BÖte yandan Brexit tartışmalarıyla, bu ara lar İngiltere Parlamentosu son zamanların en adrenalinli dönemlerinden birini yaşıyor. Bize biraz yabancı gelecek bir tablo... Tari şama geçmesiyle birlikte Birliğin fi ekonomilerden biri Avrupa Ordusu projesi şu aşamada nansal açıdan güçlü bir kaynağını yiti si. Brexit’in yaşama geçmesiyle ABD ivedi bir şekilde hayata geçebilecek receğine de işaret ediyor.   ile İngiltere arasında ticaretin kendi gibi görünmüyor. n AB ile İngiltere, sancılı boşanma ne daha avantajlı bir yol bulması da Bir de Avrupa’nın iki güçlü lokomo sürecini nasıl değerlendiriyorsunuz? mümkün.  tifi BerlinParis hattında İngiltere bir AB’den anlaşmasız ayrılma seçeneği sadece İngiltere için değil, Bir Avrupa kalesi aşınır denge unsurudur. Almanya’nın Doğu Avrupa’ya yakınlık politikası Fransa’yı lik açısından da yeni gerilimleri bera Şu anki tabloda AB’nin kaybede genel olarak tarihsel olarak tedirgin berinde getirecektir. Öte yandan, ni Londra olur mantığı da bir noktada etmiştir. Fransa’nın ta Napolyon döne AB liderliklerinden yeni müzake tam gerçeği yansıtmıyor. İngiltere’nin minden beri istediği kıta Avrupası’nda relere kapının kapatıldı çıkışı gerçekleşirse ticari açıdan üçün en güçlü olma hedefi ise şu an için ya ğı mesajlarının yanı sı cü taraflar için aşılması güç Avrupa şama geçebilecek gibi değil. Bu da ra  unutmamamız gere kalesi aşınmış olacak. Bunun AB için BerlinParis hattının tarihsel güç den ken bir diğer unsur da etkileri de azımsanmayacak ölçüde. gesi açısından İngiltere’ye duyulan ih geçen aralık ayında Göçten iklime pek çok konuda AB ku tiyacını ortaya koyuyor bir bakıma. Birliğin en yük rumlarına ciddi mali kaynak sağlayan sek yargı or güçlü bir ülke İngiltere. AP seçimleri önemli ganı olan Avrupa Adalet Kotalara uymayabilir n İngiltere’de yeni bir referandum olasılığı mümkün mü?. Divanı’nın İngiltere’nin AB’den ay rılmayı tek taraflı ola rak iptal edebile ceğini iliş arasında yine bir araya geldi. kin kararı. Bu AB Komisyon Başkanı Juncker başta ol mak üzere Birliğin Londra’ya yönelik “taviz yok” çıkışlarına karşılık  Adalet Divanı’nın açık kapı bırakması anlamı na geliyor. Bu İngiltere için bir anlam da can simidi olabilir. Herkesin birbirine küstüğü bir boşanmanın etkileri ne olur? Birleşik Krallık’taki Brexit depremi Balıkçılık konusunu es geçmemek gerek, Birliğin can alıcı politikalarından bir tanesi ve taraf ülkeler –özellikle İspanya, Fransa ve Hollanda açısından karasularında balıkçılık politikaları nasıl yeniden düzenlenecek, kotalar ne doğrultuda kim tarafından belirlenecek gibi pek çok sorunu beraberinde getiriyor. Brexit sonrası AB kuralları çerçevesinde kotalara İngiltere uymayabilir. İngiliz balıkçıları lehine kotaları azaltabilir, karasularına giriş çıkışı zorlaştırabilir. Fransa, İspanya, Hollanda balık sektörü bu konuda kaygı duyabilir. Bu, sorunlu alanlardan sadece birisi. n AB içinde BerlinParis hattının Birliğe yönelik uzun süredir ortak sa İngiltere’nin AB’den çıkışı bu tartışmalı sürece bakarsak 2022’ye de sarkabilir, böyle bir durumda yeni bir referandum olasılığını da dışlayamayız, çünkü kamuoyunda bu talepte olan kesimler azımsanmayacak kadar ve artan bir şekilde seslerini duyuruyor. Ayrıca 26 Mayıs’ta sonuçlanacak Avrupa Parlamentosu (AP) seçimleri de önemli. Diyelim ki bu seçimler öncesinde İngiltere AB’den çıkışını yaptı, peki o zaman AP’de İngiliz vekillerden boşalan sandalyelere ilişkin dağılım nasıl yapılacak, denge nasıl sağlanacak. Tüm bunlar üye ülkelerin ulusal çıkarları açısından son derece önemli süreçler. Ki burada aşırı sağcı, popülist, AB’ye şüpheyle yaklaşan siyasi akımların etkisini artırdığını ve AP se İskoçya, İrlanda’da ba çimlerinde oylarını ve vekillerini art ‘TÜRKİYE DESTEKÇİSİNİ rexit süre tırma olasılıklarını da he ciyle birlikte İngiltere’ye saba katmamız ge giden Türkiye vatandaşlarına çalışma, işyeri açma olanağı veren Ankara Anlaşması’nın akıbetinin nasıl şekilleneceği önemli. Bu çerçeve rekiyor. KAYBEDECEK’ de taraflar arasında görüşmeler de sürüyor zaten. Diğer yandan ise AnkaraBrüksel hattında gerilim kaynaklarından olan sığınmacılara yönelik mali yardım ko hi Avam Kamarası’nda alışılmış üzere ikti nusu var. Aday ülkelerin Birlik bütçesinden alacakları mali yardım kotalarında daralma darı, muhalefeti dip dibe karşılıklı oturma kararının Türkiye’yi ne yönde sıkıntıya sokabileceği konuları düşünüldüğünde Birliğe ciddi bütçe katkısı yapan düzeninde, tenis maçı gibi bir oraya bir bu İngiltere’nin ayrılmasıyla bütçe krizi daha da belirsiz hale gelebilir. İngiltere’nin Gümrük Birliği’nden çıkma olasılığı, bu raya verilen söz sıraları, havada uçuşan en na üye Türkiye için ticari ilişkileri ilerletmesi önünde ciddi bir engel teşkil edecektir. Sonuç olarak unutulmaması gereken ağırından suçlamalar. Ama tüm bu gerilime asıl konu, Türkiye’nin üyeliği sürecinde AB içindeki en önemli destekçilerinden olan İngiltere’nin desteğinden yoksun kal karşın kol, bacak gibi uzuvların güç gösteri ması olasılığı esas itibarıyla Ankara için en temel sorun olarak kabul edilmelidir. sinden ziyade fikirler, kelimeler mücadelesi nin sahnelendiği anlar... uzlaşıya karşı çıkanlar bunun, Birleşik Brüksel’den Londra’ya mesaj ise değiş seniz, yeniden referandum mu diyecek Güvenlik, ticaretten bölünme kaygılarına... Krallık’ın tamamında gümrüklerin kontrol edilememesi anlamına geleceğini, ticari, sınır güvenliği açısından sorun ya miyor: Var olan anlaşma masada, yenisi yok ama belki uzlaşının ardından ek bir deklarasyon olabilir... siniz” sorusuna ise muhalefet lideri şimdilik pek renk vermiyor. Ama kulislere yansıyan İşçi Partisi içinde yeni referan Gelelim önümüzdeki gerçekliğe... Yara bereli May yönetiminin başında AB’nin ay ratacağı görüşünü dile getiriyor. Bir diğer muhalefet noktası ise Bir Erken seçim çağrısı dum isteyenlerin de olduğu. Corbyn’in ise iktidara gelmesi halinde AB ile özel rılık saati gürültülü bir sarkaç gibi sallanıyor. Anlaşmalı boşanma mı, çekişmeli sürece devam mı... Fikir ayrılığına merhem bulunamaması halinde taraflar arasında ticaretten, güvenliğe pek çok konuda gerilim daha da artacak. ABLondra arasında çıkış tarihi 29 Mart için geri sayım hızla sürmekte. May’in, AB ile uzlaşısındaki Kuzey İrlanda için “backstop” olarak adlandırılan (Bizim basına yansıyan deyimiyle tedbir maddesi) konu el yakıyor. Bununla taraflar, Brexit sonrası AB ile İngiltere arasındaki serbest ticaret anlaşması müzakereleri nasıl sonuçlanırsa sonuçlansın, Birleşik Krallık’ın parçası Kuzey İrlanda ile AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti arasında fiziki sınır olmamasının garanti altına alınmasını amaçlıyor. Ancak İngiltere ile AB arasında varılan anlaşma, taraflardan herhangi birinin bu sürece tek taraflı son verememesini öngörüyor. İngiltere’de AB ile leşik Krallık’ta bölünmelerin başgösterebileceği... Bu maddeyle Birleşik Kralık’a bağlı İskoçya’da bağımsızlık referandumu talebinin yeniden yükselebileceği, Kuzey İrlanda’nın İrlanda Cumhuriyeti’nin parçası haline gelebileceği kaygıları dile getiriliyor. Brüksel’de de AB’den uzlaşısız çıkışa karşı eylemler düzenlendi. LondraBrüksel hattında tarafların mevcut pozisyonlarını değiştirmemeleri halinde, İngiltere AB’den anlaşmasız ayrılacak. Bu iki taraf için de ağır yük getiriyor. Böyle bir durumda taraflar arasında “gümrüksüz ticaret” devri sona eriyor, sınırlar yeniden yükseliyor. Sakin görünümlü ama parlamentonun Brexit oturumlarında içinden enerji fışkıran Jeremy Corbyn liderliğindeki İşçi Partisi ise “May hükümeti hezimeti kabul etsin, erken seçim vakti” diyor. May’e “partini bile ikna edemiyorsun” yönündeki haklı çıkışlarına karşın May’in “peki iktidara gel likle kalıcı bir Gümrük Birliği’ne dayalı daha iyi bir anlaşma yapacaklarından emin olduğu savını taşıdığı. İngiltere’nin belirsiz sürece yol almasına en sert çıkışlardan biri de hafta arasında AB Konseyi Başkanı Donald Tusk’tan geldi. Polonyalı muhafazakâr cepheden Tusk, “Anlaşmasız Brexit isteyenler için cehennemde özel bir yer var” diyerek Londra’ya çıkıştı. Kim nerenin yolcusu bilinmez ama İngiltere’de olası uzlaşısızlık durumunda yaşanacak kaosa karşı Kraliyet güvenliğinden sınırdaki faaliyetlerin aksamasına protesto dalgası olasılığına karşı hazırlıkların da bir koldan sürdüğü haberleri gündeme yansıyor. Dünyada nefesler tutulmuş, ABLondra tahterevallisinde yumuşak mı sert mi hamleler sonuca yansıyacak, bekleniyor. İsrail ateşi yine can aldı Gazze’de her hafta düzenlenen Büyük Dönüş Yürüyüşü’nde önceki gün İsrail askerlerinin ateş açması sonucu yine kan döküldü. 14 yaşındaki Hasan Şalabi ve 18 yaşındaki Hamza İştavi yaşamını yitirirken 17 kişinin yaralandığı duyuruldu. İki gencin cenazeleri dün gözyaşları arasında toprağa verildi. Geçen yıl mart ayında Toprak Günü kapsamında başlayan Büyük Dönüş Yürüyüşü’nde bugüne kadar İsrail ateşinde 200’den fazla Filistinli hayatını kaybetti. Fransa durulmuyor Fransa’da akaryakıt zamlarını protesto ile başlayan, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron karşıtı gösterilere evrilen Sarı Yelekliler dün 13. perde için sokaklardaydı. Başkent Paris’teki gösteriler sırasında polisle çatışan eylemcilerden birinin elinin koptuğu duyuruldu. AFP’ye konuşan bir görgü tanığı olaya polisin kullandığı flashball adı verilen LBD 40 tipi plastik mermilerin neden olduğunu söyledi. Plastik mermilerin daha önce çok sayıda göstericinin gözünü kaybetmesine neden olduğu haberleri gündeme yansımıştı. Bu arada Le Figaro gazetesinin haberine göre, aralarında öncü isimlerinden Thierry Paul Valette’in de olduğu Sarı Yelekliler’den bir grup, eski ABD Başkanı Obama ile görüşme talebinde bulundu. Paris’te dünkü gösterilere polis müdahale etti. Guaido, işgale ‘hayır’ demedi Trump yönetiminin “askeri seçenek masada” mesajı verdiği Venezüella’da kendi sini “geçici devlet başkanı” ilan eden muha lif Ulusal Meclis Başkanı Juan Guaido, “Dev let Başkanı Nicolas Maduro’yu koltuğundan indirmek ve insani krizi önlemek için yaban cı bir gücün ülkeye müdahalesi” ihtimalini dışlamadı. Guaido, “yabancı bir gücün aske ri müdahalesine izin verip vermeyeceklerine” yönelik soruya “muhalefet olarak mümkün olan her şeyi yapacakları” yanıtını verdi. Ağır siyasi ve ekonomik krizle boğuşan Venezüella’da Maduro’nun meşruiyetini ka bul etmeyen ABD ve bölgedeki bazı ülkelerin “insani yardım” iddiasıyla başlattıkları ve as keri müdahale ihtimaline evrilen tartışmalar sürüyor. Guaido, birçok batı ülkesi tarafın dan tanınan “geçici devlet başkanlığı” sıfatı ile ABD ya da başka bir gücün varlığına yeşil ışık yakıp yakmayacağı yönündeki soru üze rine şu ifadeleri kullandı: “Biz elimizden ge len her şeyi yapacağız. Bu elbette çok po lemiğe neden olan bir konu fa kat çocukların ölmemesi, hayat ları kurtarabilmek ve ülkeyi yö netilebilir hale getirip insani du ruma müdahale edebilmek için Ulusal Meclis’in egemenliğini kullanarak ne gerekiyor sa onu yapacağız.” Guaido Çin’e Uygur Türkleri tepkisi Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hami Aksoy, “Çin makamlarını, Uygur Türklerinin temel insan haklarına saygı göstermeye ve toplama kamplarını kapatmaya davet ediyoruz” dedi. Aksoy yazılı açıklamasında Uygur Türklerinin tanınan halk ozanı Abdurrehim Heyit’in Çin’de bir hapishanede hayatını kaybettiğini üzüntüyle öğrendiklerini belirterek “Keyfi tutuklamalara maruz kalan bir milyondan fazla Uygur Türkünün toplama kamplarında ve hapishanelerde işkence ve siyasi beyin yıkamaya maruz bırakıldıkları artık bir sır değildir. 21. yüzyılda toplama kamplarının yeniden ortaya çıkması ve Çin makamlarının Uygur Türklerine yönelik sistematik asimilasyon politikası insanlık adına büyük bir utanç kaynağıdır” ifadesini kullandı. Aksoy, açıklamasında “Uluslararası toplumu ve BM Genel Sekreteri’ni de Sincan bölgesindeki insanlık trajedisinin sona erdirilmesi için etkin adımlar atmaya çağırıyoruz” dedi. l Haber Merkezi Kıbrıs için yeni görüşme umudu Birleşmiş Milletler (BM) 26 Şubat’ta KKTC ve Güney Kıbrıs Rum Kesimi liderleri Mustafa Akıncı ile Nikos Anastasiadis arasında gayriresmi bir görüşme gerçekleşeceğini duyurdu. İki yıl önce sekteye uğrayan kalıcı barış görüşmelerinin tekrar canlandırılmasının hedeflendiği toplantı BM kontrolündeki Yeşil Hat’ta yapılacak. C MY B