Catalog

BULMACA TASARIM: SERPİL ÜNAY 1310 ŞUBAT 2019 PAZAR SEDAT YAŞAYAN SOLDAN SAĞA 1 Resimde gördüğünüz, dilimize de çevrilen “İdeolojinin Yüce Nesnesi”, “Ahir Zamanlarda Yaşarken”, “Gıdıklanan Özne” gibi yapıtlarıyla tanınmış Sloven filozof... Japonya’ya özgü bir kukla türü. 2 Salatası yapılan lahana filizine verilen ad... Közlenmiş patlıcan, kıyma ve yoğurtla yapılan bir tür kebap... “Antil kayısısı” da denilen bir meyve. 3 Asaf Halet Çelebi’nin bir şiir kitabı... 18811937 yılları arasında yaşayan ve izlenimci anlayıştaki manzaralarıyla tanınan ressamımız... Japon müziğine özgü, 13 telli bir tür gitar. 4 Yeniçeri kışlası... Sodyum elementinin simgesi... İyi, hoş, güzel... Güney Afrika Cumhuriyeti’nin plaka imi... Pamuk ipliğini sarmaya yarayan el çıkrığı. 5 Tavlada “üç” sayısı... “Âlem behişt ender behişt her guşe bir bağı ” (Nefi)... Dalgaların sahile attığı ağaç parçaları... Boşnak mutfağına özgü, tulumba tatlısına benzer bir tatlı. 6 Cömert... Kalınbağırsak iltiha bı... Karşıtlık. 7 “Bir kez gönül yıktın ise / Bu kıldığın değil” (Yunus Emre)... Hırvatistan’ın para birimi... “Hazanbel” de denilen ve kökü hekimlikte kullanılan otsu bir bitki... Uzaklık anlatmakta kullanılan söz. 8 Aziz Nesin’in bir öykü kitabı... Üzerine yazı yazılan tabaklanmış ceylan derisi... Otomobilin ön düzeninde bulunan ve her yöne dönebilen küre biçiminde bir parça. 9 Askeri donanımın metal bölümlerini temizlemede kullanılan üstübeç, alkol ve sabun karışımı madde... Yıllık... İtalya’da, eğri kulesiyle ünlü kent... Rusya’daki Başkırdistan Özerk Cumhuriyeti’nin başkenti. 10 Önü hendekli siper... Keçi sütünden yapılan bir cins İtalyan peyniri... İhsan Oktay Anar’ın bir romanı. 11 Bankaların yaptığı elektronik para transferi... Konya’nın Derebucak ilçesinde bir mağara... “Kametine diyen gör ne uzun hayal eder” (Nesimi)... Helyum elementinin simgesi. 12 Lübnan’ın plaka imi... Bir is Bu haftaki bulmaca ödülü Yeni Paradigmayı Oluşturmak Fikret Başkaya Yordam Kitap 27 OCAK 2019 1713 KAZANANLAR: Arslan Eser, Alım Irmak, Ahmet Çelikcan, Feridun Karacaoğlu, ANKARA, Figen Kafesçiler, Veli Yel, Aslı Türegün, Zafer Atay, Bahar Mumcuoğlu, İZMİR, Cumhur Çiftçi, BALIKESİR, Hakan Öztop, Murat Şentürk, Cevher Cangür, Esen Aslantepe, İSTANBUL, Cihat Kasapoğlu, GİRESUN, Ganimet Sapmaz, Eylül Öztaş, AFYON, Avni Özerkan, ZONGULDAK, Ahmet Sezgin, Ozan Can Elvan, SAMSUN, Sami Akpınar, ÇORUM, Levent Suberk, BURSA, Mehmet Cangür, Derya Koç, ANTALYA, Erdal Yıldırım, MALATYA Not: Bulmaca yanıtlarını bundan böyle bulmaca@cumhuriyet. com.tr veya (0212) 343 72 64 numaralı faksa gönderebilirsiniz. Posta ile gönderilen yanıtlar ise aynı adrese gönderilmeye devam edecek. 27.01.2019 tarihli Cumhuriyet Gazetesi’nde yayımlanan bulmacanın çözümü ve bulmacayı doğru yanıtlayanlar arasında yapılan çekilişte Jacques Pauwels’in Hayırlı Savaş Söylencesi (Yordam Kitap) kitabını kazananlar: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 L E Y L A E R B İ L MAHA L VAR İ 2 İ SMEYT OYAKATOĞ LU İL 3L İ ŞTEŞ İ T ENEK ARAKA 4L İR ARAP AND E S NAN S 5İS OR PUF ARAR OVATA 6ATAR HU S E R AN A S UMAN 7N İ KOLAT E S LA İ RS R AN 8 HA Y İN TL NAZ İ R E SK İ 9 E R A S MU S İ SABE T TA EL 10 L E K A KUMKUVA T SÜVAR İ 11 L ARAK DAKAR L İ VAS N 12 M A A Y A G N S A T E N R A T E 13 A B A Y A UA OY ATAME L İ K 14 N A B İ P A S AVAN O 15 K A SURAT İ Aİ L 16 M A K U M B A O T İ N G O 17 E N R O N A L D İ J 18 K M A K S İ M A B U L İ 19 R U A İ P M A R A L K 20 İ S T İ N A B E P RUVA kambil oyunu... Daha çok pantolon ve mont yapımında kullanılan bir kumaş türü... Hindistancevizinden yapılan bir tür tespih. 13 Nişastayı parçalayarak şekere çeviren enzim... Şaşma belirten bir ünlem... Hindistan’a özgü, 2500 yıllık bir geçmişi olan resim sanatı. 14 Keman yapımıyla ünlü bir italyan ailesi... İçin için kızma, öfkelenme. 15 Bir nota... Kısa mızrak... “ süzülmüş şişeden ruhsârı al olmuş sana” (Nedim). 16 Maksim Gorki’nin bir romanı... Aldatma işi, hile... Alt tarafı çan biçiminde genişleyen etek biçimi için kullanılan sözcük... Molibden elementinin simgesi. 17 Satranca benzer bir strateji oyunu... Kadınların süs olarak kullandıkları bir çeşit başlık... Hava ve gaz akımları oluşturmakta kullanılan aygıt. 18 Özsu... Büyük Okyanus’ta bir ada ülkesi. 19 Şekerkamışından elde edilen bir içki... Hatay yöresine özgü bir zeytin cinsi... Nişan. 20 Evlendikten sonra kadının ailesinin bulunduğu yere yerleşen aile... Öznenin dış dünya ile ilişkiyi reddederek kendi iç dünyasına kapanması. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1 Hegelci idealizme tepki olarak metafizik bir istem öğretisini savunmuş, yapıtlarıyla varoluşçuluğu ve Freudcu psikolojiyi etkilemiş ünlü Alman filozof... Kırmızı bir üzüm cinsi. 2 Bir şiir üzerine bestelenmiş müzik yapıtı... Asya’da bir ülke... Belçika’da yaşayan başlıca iki kültür ve dil grubundan biri... Küba kökenli bir dans. 3 Eski dilde su... Sonsuza giden bir eğrinin çeşitli noktalarının gittikçe yaklaştığı başka bir eğri ya da doğru... Fas’ın plaka imi... “Kayakeleri” de denilen bir tür kertenkele. 4 Toplardamar... Mitoloji... Kat kat açılmış yufkalar arasına çeşitli harçlar konarak hazırlanan Boşnak böreği... Kahverengiye çalar kırmızı renk. 5 Halk şairi... “Pancar pezik değil mi / Yürek değil mi / Ben sevdim eller aldı / Bana yazık değil asi” (Türkü)... Trabzon yöresine özgü, akıtmaya benzer bir tatlı... Fırın temizliğinde kullanılan 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 İsim:......................................................................................................................................... Adres:...................................................................................................................................... ................................................................................................................................................. Tel:.......................................................................................................................................... ucuna bez sarılı sırık. 6 Yok olan, ortadan kalkan... İri bir deniz salyangozu... Kuzey Amerika’da yaşayan, iri boynuzlu bir geyik... Hicap. 7 Bir şeyin fiyatını artırma... Tekel idaresine eskiden verilen ad... Elazığ’ın eski adı... Mektep. 8 Bir nesneye zorunlu olarak bağlı olmayan ve onun özünde bulunmayan nitelik... Kısa saplı odun baltası... Osmanlı donanmasında kullanılmış bir tekne tipi. 9 Cem Sultan’ın Batı dillerindeki adı... Düz kenarlı şapka... Antalya’da bir plaj bölgesi. 10 Kedi ya da köpek yavrusu... Nepal’de tanrıça olarak seçilen kız çocuğuna verilen ad... İnce ve donuk renkli bir tafta. 11 Altay Türklerinde kahramanlık destanlarına verilen ad... İstanbul Boğazı’nda Anadolufenerinin bulunduğu burun... Atın eşkin yürüyüşü... Kokmuş hayvan ölüsü... Asalak bir böcek. 12 Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da yaşayan bir halk... Nijer’in başkenti... Bir nota. 13 Ruanda’nın başkenti... Filipinler’de etkin bir yanardağ... Şöhret... Ortaoyunu ve Karagöz’de sarhoş tiplemesine verilen ad. 14 Motorlu taşıtların elektriğini sağlayan aygıt... Japon müziğine özgü bir tür flüt... Yaşamın anlamını mutlulukta bulan ahlak öğretisi. 15 Habeş soylusu... Düzelme, iyileşme. 16 İstekler, emeller... İtalyan mutfağına özgü bir cins pasta. 17 Boğa güreşi için boğa yetiştiren kimse... Bağışlama. 18 Parola... Bir meyve... Adıyaman’ın bir ilçesi... Tantal elementinin simgesi. 19 Konuşur gibi söylenen şarkı ve söyleme üslubu... Ekin biçerken sıralanan işçi takımı. 20 Halojenler grubunun dördüncü ametali olan element... “Akdeniz anemisi” de denilen kansızlık hastalığı. BRİÇ VOLKAN DENİZCİ vdenizci@gmail.com Öldüren Defans SATRANÇ Makale GM SUAT ATALIK suata@hotmail.com ¦ D109 ¦ R1074 ¦ V763 ¦ 54 ¦ V952 ¦8 ¦ AD104 ¦ D1083 Güneyin 1¦ açışını Kuzey 2¦’ e yükseltiyor ve Güney 4¦ ilan ediyor. ¦5’li atağınıza oynayan yerden küçük verince ortağınız Asla alıyor ve ¦8’lisini dönüyor. Siz Damla alıp Ası da çekiyorsunuz; ortaktan ¦9’lu, oynayandan ¦Rua geliyor. ¦2’lisi ile çıktığınızda oynayan Rua ile alıyor ve As Rua trefli çektikten sonra ¦2’lisini oynuyor. Oynayanın oyun tarzı hakkında ne düşünüyorsunuz? Kendinize sormanız gereken soru şudur: Oynayan kozlar dururken neden trefleri oynuyor? Tek yanıtı olabilir: Elleri saymaya çalışıyor. Herhalde koz Damı elinde değil ve diğer renklerin dağılımını keşfetmeye uğraşıyor. Sizde dörtlü pik ve dörtlü karoyu biliyor, treflin de dörtlü olduğunu keşfederse ortağın koz Damına empas atar. Bu yüzden bu löveye Damı verin. (Viktor Mollo’nun “More Killing Defence at Bridge” adlı kitabından alınmıştır.) Ellerin tamamı: ¦ D109 ¦ R1074 ¦ V763 ¦ 54 ¦ V952 ¦8 ¦ AD104 ¦ D1083 ¦ A874 ¦ D93 ¦ 982 ¦ 976 ¦ R3 ¦ AV652 ¦ R5 ¦ ARV2 Geçen Haftaki Problemin Çözümü (20195) imp Herkes zonda ¦ AR3 ¦ 874 ¦ 985 ¦ AD76 Analiz ve çözüm: Kozun uzun olduğu el temel el olarak alınıp kayıp sayılır. Buna göre (Trefl ve pik kötü dağılmamışsa) dört karo kaybımız var. Bir karo kaybından kurtulmanın yolu karonun 33 dağılmasına veya AR’nın Doğuda olmasına bağlı gibi görünüyor. Fakat ele tersten bakarsak, yani yeri temel el olarak kabul edersek üç kör ve üç karo kaybımız var. Eğer üç kör kaybına çakabilirsek geriye sadece üç karo kaybı kalıyor. Bu planı uygulamak için atağa çakıp Dam kozu çekip kozla yere geçiyoruz ve bir köre daha çakıyoruz, sonra trefle yere geçerek kör çakasını tekrarlıyoruz. Trefle tekrar yere geçerek dışardaki son kozu da alıyor ve karolarla uğraşmadan üç pik, üç kör çakası ve dört trefl yaparak on löveye ulaşıyoruz. Bu oyunun başarılı olması için kozların ve treflerin 32 olması gerekiyor; ayrıca treflin 41 olduğu bazı ellerde de: Üçlü koz Doğudaysa yanında Vale dörtlü trefle ve üçlü koz Batıdaysa yanında dört boş trefle de yapılabiliyor. İşte dört el: ¦ 102 ¦ RV92 ¦ AV107 ¦ 954 ¦ AR3 ¦ 874 ¦ 985 ¦ AD76 ¦ V75 ¦ AD10653 ¦ R3 ¦ V8 ¦ D9864 ¦ ¦ D642 ¦ R1032 Bu oyun tekniğine “ters yer oyunu dummy revers” denir. Haftanın Problemi (20194) imp KG zonda ¦ V10985 ¦ 86 ¦ 8652 ¦ A2 ¦ D9864 ¦ ¦ D642 ¦ R1032 Güney 1¦* 4¦ *5+ pik Batı 2¦ Herkes pas Kuzey 1¦ 2¦ Atak ¦2’li. Nasıl oynarsınız? Doğu 1¦ 3¦ Güney 1¦ 4SA 6¦ ¦ ARD72 ¦ A72 ¦ AR43 ¦V Batı 3¦ Pas Herkes pas Kuzey 3¦ 5¦ Doğu 4¦ Pas Atak ¦R. Nasıl oynarsınız? İyi bir hafta sonu diliyoruz. Seviye diğer tüm konularda olduğu gibi satrançta da birçok hususun belirleyicisi unsur. İdareci, hakem ve antrenörler defalarca yazmış olduğum gibi satrancın içinden çıkmalı ve satrançta seviye sahibi olmalılar. Son zamanın yaygın uygulaması her önüne gelenin kitap yazması da konumuzla ilgili. Türkiye’de gerçekten satrançla ilgilenen amatör bir kitlenin varlığı sabit ama niceliği bilinmiyor. Göz önünde olan sözde satrançla ilgili camia ise seviyesi düşük olduğu için bilgi ve bilimsellikten uzak. Hal böyle olunca türeyen tüccar yazarlar bu diğer kitleye hitap etme gayretiyle bir taraftan seviyesi düşük kitaplar derleyip satarken başka bir açıdan. Örneğin dergide kaliteyi biraz yükselttiklerinde aynı kitlenin almamasına şaşırıyorlar. Gazete köşelerinde bir konum veya partiyi analiz edemeyenlerden tutun, ekran karşısında dans eden youtuberlere dek hiç bir kesimden iyi üretimiş bir eser çıkmıyor! Nasıl çıksın ki? Haftanın inceleyeceğimiz ilk konumu adeta tarihin tekerrürden ibaret olduğunu göstermekte: Konumumuz GM NavaraGM Melkumyan, Cebelitarık 2019 oyunundan alınma. Hamlede olan Beyazların materyal fazlasıyla kazanca oynayacağı aşikâr. Fakat daha bir hafta evvel oynanmış olan sansasyonel GiriShankland ,Wijk aan Zee 2019 oyunundaki finali gözardı eden Navara 1.b4 (Fikri ilk anda gören 1.a4! ile başlardı.) ab4 2.ab4? (2.a4! Ff1 3.Fb3c4 kazanç yoluydu.) Ff1 3.b5 Fg2!= ile temayı hatırlayan rakibine yarım puan kaptırdı. Oyunun devamını kısaltacak olursak 4.b6 cb6 5.Şb6 Fc6 6.Şc6 Şe6! 7.Fb3 Şe7 8.Şc7 Şf8= 2 yıl önce kurulan Tarih Komisyonu daha evvel de belirttiğim gibi tarih yazmak haricinde başta harcırah almak üzere her işi yapabilir. Satranç tarihi üzerine bir makale yazmak için illa o günleri yaşamak da şart değil, önemli olan araştırma yapabilmek. Chess. com isimli internet sitesinde tarihin ilk berabere biten dünya şampiyonluğu unvan maçını inceleyen Rus FM Andrey Terehov öyle bir makale kaleme almış ki Hübner’in yazılarını eksiksiz okumuş olmama rağmen benim bile bilmediğim noktaları hatırlatmış. 1910 yılında Schlechter, Lasker’i defi ettiğinde maçın organizatörlüğünü de Alman dünya şampiyonu üstlenmişti.Maçın sadece 10 partiden oluşma sebebi maç öncesi Schlechter’in Lasker’in Rubinstein ile birinciliği paylaştığı Sankt Peterburg 1909’u ancak %50 ile bitirmesiymiş. 30 oyunluk planlanan maçın 6 ayağının planlandığı aday şehirlerden Münih, Londra, New York, Stokholm ve Riga adaya şans tanımadıklarından çekilince sponsorluk Berlin ve Viyana’ya kalmış. 2000 yılında Londra’da oynanan KasparovKramnik maçıyla ortak noktalar gösteren karşılaşmanın bir unvan maçı olup olmadığı konusu hâlâ tam açıklık kazanmamışken bir diğer taraftan Euwe’nin başkanlığında FİDE’nin reddettiği Fischer’in önerisi olan şampiyonun ancak 2 farkla unvanı kaybetmesi maddesinin bu maçta uygulanıp uygulanmadığı da hiç bir zaman kesin değildi. Sabit olan tek konu 5. oyunu kaybeden Lasker’in, diğer maçın organizatörü Kasparov’un durumuna son oyundaki performasıyla düşmekten kurtuluşu: Emanuel LaskerKarl Schlechter, Maç (10) 1910, Slav Savunması, Schlechter Varyantı1.d4 d5 2.c4 c6 3.Af3 Af6 4.e3!? g6!? 5.Ac3 Fg7 6.Fd3 00 7.Vc2!? (7.00 Fg4) Aa6 8.a3 dc4 (8...Ac7! Alekhine.) 9.Fc4 b5 10.Fd3 b4 11.Aa4 ba3 12.ba3 Fb7? (12...c5! şarttı.) 13.Kb1 Vc7 14.Ae5!? (14.00 ve Beyaz pozisyonelman üstün.) Ah5!? 15.g4!? Fe5 16.gh5!? (1 saat 15 hamle temposunda ajurne sonrası zor karar.) Fg7 17.hg6 hg6 18.Vc4 Fc8 (18...c5 19.Kg1 e6 20.Kb7 Vb7 21.Va6 Va6 22.Fa6 cd4 23.e4) 19.Kg1 Va5 20.Fd2 Vd5 21.Kc1 Fb7 22.Vc2 Vh5 23.Fg6?! (23.Vb3 Kab8 24.Kg6 Hübner.) Vh2 24.Kf1 fg6 25.Vb3 Kf7 26.Vb7 Kaf8 27.Vb3 (27.Va6?? Kf2 28.Kf2 Kf2! hemen kaybederken 27.f4 Vg3 28.Şd1 Vg4 29.Şc2 Vf5 30.Şd1=) Şh8 28.f4 g5! (28...Vg3? 29.Şd1 Kf4 30.Kf4 Kf4 31.Şc2 Lasker’in fikri.) 29.Vd3! gf4 30.ef4 Vh4 31.Şe2 Vh2 32.Kf2 Vh5 33.Kf3 Ac7 34.Kc6? (Lasker stiline uygun 34.Kh1 Vh1 35.Kh3 Vh3 36.Vh3 Şg8 37.Ac5 Fd4 38.Ae4! varyantını reddediyor.) Ab5! (34... Ad5!? 35.Vg6!=) 35.Kc4 Kf4?! (35...Vg4 ve Siyah iyi.) 36.Ff4 Kf4 37.Kc8 Ff8 38.Şf2 Vh2 39.Şe1 1 farklı mağlubiyetin unvanı korumak için şampiyona yeteceği hissini uyandıran en önemli konum.39...Vh4! 40.Şd2 Vh2 41.Şe1 (41.Şe3 Kf3 42.Şf3 Vh3 43.Şe2 Vc8 44.Vb5=,41.Ve2 Ve2 42.Şe2 Ad4 43.Şe3 Kf3 44.Şd4 Şg8 45.Ac5=) Vh4 44.Şd2 Vh2 daimi kişlerle berabere olurdu. Lakin Schlechter’i d4 erinin düşüşü yanıltmış olmalı. 39...Vh1? 40.Kf1 Vh4 41.Şd2 Kf1 42.Vf1 Vd4 43.Vd3 Vf2 44.Şd1 Ad6 45.Kc5 Fh6 (45...Fg7f6) 46.Kd5 Şg8 47.Ac5 Vg1 48.Şc2 Vc1 49.Şb3 Fg7 50.Ae6 Vb2 51.Şa4 ve kalite fazla olan Lasker oyunu 71. hamlede kazanıp unvanını korumuş oldu. C MY B