Catalog

DIŞ HABERLER EDİTÖR: BETÜL BERİŞE TASARIM: BAHADIR AKTAŞ dishab@cumhuriyet.com.tr 23 OCAK 2019 ÇARŞAMBA 7 Irak’ta ABD tartışmasıSuriye’den askerlerini çekme kararı alan Trump yönetimine Bağdat’ta tepki artıyor ABD’nin Ortadoğu’daki askeri varlığı, Suriye’den sonra şimdi de Irak’ta tartışma konusu oldu. Irak meclisinde ABD askerlerinin ülkeden çıkması yönünde hazırlanan tasarının yanı sıra Şii dini liderden de ABD’ye karşı protesto çağrıları yükseldi. Suriye’den birliklerini çekme kararı alan ABD’nin, bölgedeki askerlerini Irak’a çekme, bu ülkedeki askeri üslerinin de sayı ve kapsamını artırma kararı aldığına ilişkin iddialar geçen haftalarda gündeme gelmişti. Tahran ile Washington arasındaki çekişmenin merkez üslerinden biri olan Irak’ta ABD askerlerinin bu ayın başında çarşıda askeri üniformalarıyla gezmeleriyle alevlenen tartışma meclise de yansıdı. Ülkede geçen sene yapılan seçimlerde İran’a yakın Haşdi Şabi milislerinin desteklediği Şii gruplardan oluşan Fetih listesi içinde yer alan Sadıkun Koalisyonu’ndan bir milletvekili geçen hafta Başbakan Adil Abdülmehdi’ye ABD askerlerinin ülkeden çekilme takvimlerine ilişkin bir soru önergesi vermişti. Sadıkun koalisyonu mecliste 15 vekile sahip. Fe Irak meclisinde milletvekillerinin ‘yabancı güçlerin ülke topraklarından çıkarılması ve ABD üslerinin boşaltılmasını’ öngören bir tasarı hazırladığı belirtildi. ABD Başkanı Donald Trump, geçen aralıkta Irak’taki ABD askerlerine sürpriz bir ziyaret gerçekleştirmişti. tih listesinden milletvekillerinin ayrıca “Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’ndekiler (IKBY) dahil olmak üzere yabancı güçlerin Irak topraklarından çıkarılması ve ABD üslerinin boşaltılmasını” içeren bir yasa tasarısı hazırladığı bildirildi. Sadıkun’dan Mahmud el Rubai, AFP’ye yaptığı açıklamada Irak’ta yabancı askerlerin varlığını ilkesel ola rak reddediyoruz” ifadelerini kullandı. Mecliste Irak’ın eski başbakanlarından Nuri el Maliki liderliğindeki Kanun Devleti Koalisyonu’yla İran’a yakın Şii grupları bir araya getiren Bina Koalisyonu milletvekili Mansur Buayci ise AA’ya verdiği demeçte “tasarının tüm siyasi gruplar tarafından desteklendiğini” öne sürdü. Irak’ta ABD’nin yaklaşık 5 bin askeri bulunduğu düşünülüyor. Geçen aralıkta ABD’nin Irak’ın Anbar bölgesine iki yeni askeri üs daha inşa etme kararı aldığı bildirilmişti. Protesto çağrısı Ülkenin Şii dini liderlerinden Cevad elHalisi de Iraklıların cuma namazından sonra ülke genelinde “ABD işgalini protesto etmek” için gösteri yapılması çağrısında bulundu. Açıklamada, “Amerika’ya hayır”, “İşgale hayır” gibi söylemlere yer verildi. Suriye’den çekeceği askerleri Irak’a yerleştireceği öne sürülen Washington yönetiminin Bağdat yönetimine İran destekli Haşdi Şabi güçlerinin silahsızlandırılması konusunda baskı yaptığı yorumları gündeme yansımıştı. ABD’nin İran’ı hedef alan yaptırım kararlarının bir amacının da bu ülkenin giderek nüfuzunu artırdığı Irak’la bağlantısına darbe indirmek olduğu değerlendirmeleri yapılıyordu. Bağdat yönetimi, başta elektrik olmak üzere enerji alanında önemli tedarikçilerinden olduğu İran’a uygulanan yaptırımların parçası olmayacağını açıklamıştı. İngiltere uçak çekiyor Bu arada IŞİD’e karşı uluslararası koalisyonun üyelerinden İngiltere’nin Irak ve Suriye’deki savaş uçaklarının yarısını geri çekeceği bildirildi. Daily Mail gazetesinin askeri yetkililere dayandırdığı haberine göre, Irak ve Suriye’den İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetleri’ne ait “RAF Typhoon” tipi 8 savaş uçağı gelecek ay geri çekilecek. Haberde, 6 “RAF Typhoon” savaş uçağı ve 10 kadar Reaper uçağının, Ortadoğu’da kalmayı sürdüreceği belirtildi. Kerç faciasında kayıplar artıyor Karadeniz ile Azak Denizi’ni birbirine bağlayan Kerç Boğazı’nda önceki gün iki gemide meydana gelen yangında yaşamını yitirenlerin sayısının14’e yükseldiği bildirildi. Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı Moskova Basın Müşavirliği tarafından AA muhabirine yapılan açıklamada, Tanzanya bandıralı “Kandiy” ve “Maestro” adlı gemilerde toplam 31 denizcinin bulunduğu ve bu gemilerdeki 8 Türk vatandaşının kurtarıldığı belirtildi. Kurtarılanların isimleri, Maestro gemisinden Ozan Güleç, Eren Köklü, Alper Boyayapan, Tolga Görgülü, Kandiy gemisinden ise Eralp Akat, Emre Şen, Ali Karaoğlu, Tamer Yankı olarak açıklandı. 31 kişilik mürettebatın 16’sının Türk,15’inin ise Hintli olduğu açıklanmıştı. Rus uçağında korsan paniği Rusya’da havada seyir halindeyken güzergâh değiştiren bir yolcu uçağı, kaçırılma korkusuna neden oldu. Sibirya’dan Moskova’ya giderken acil durum bildiriminde bulunan Aeroflot’a ait SU1515 sefer sayılı uçağın kalktığı limana geri döndüğü bildirildi. Rus basınına yansıyan haberlere göre, silahlı ve sarhoş olduğu öne sürülen bir yolcu uçağın Afganistan’a uçurulmasını istedi. Buna göre, güzergâh değişikliği talep eden yolcunun ikna edilmesinin ardından, uçak kalktığı havalimanına dönerek iniş yaptı. Uçağın iniş yaptığı havalimanında çok sayıda polis tarafından karşılandığı ve yolcunun gözaltına alındığı belirtildi. Fırtına düşürdü Bu arada, Rusya Savunma Bakanlığı, bir Tu22M3 bombardıman uçağının Murmansk Bölgesi’nde kar fırtınasına girmesi nedeniyle düştüğünü duyurdu. Uçaktaki dört kişilik mürettebattan üçünün hayatını kaybettiği, birinin ağır yaralı olduğu açıklandı. Meksika’da yine gazeteci cinayeti Basın mensupları için dünyanın en tehlikeli ülkelerinden Meksika’da geçen cumartesi gününden beri kendisinden haber alınamayan gazetecenin ölü bulunduğu duyuruldu. Baja California Sur eyaleti savcılığından yapılan açıklamada, yerel bir radyo istasyonunun yöneticisi olan ve ölüm tehditleri aldığı belirtilen Rafael Murua’nın (34) cesedinin eyalete bağlı Mulege kasabasında bir yol kenarında bulunduğu belirtildi. Bıçaklanarak öldürüldüğü sanılan Murua’nın kesin ölüm nedeninin otopsi sonucu belli olacağı ifade edildi. Gazetecileri Koruma Komitesi Meksika Temsilcisi JanAlbert Hootsen, sosyal medyadan yaptığı paylaşımda, Murua’nın, ülkedeki gazeteci koruma programının bir parçası olduğunu kaydetti. Gazetecenin, Mulege kasabasının eski ve yeni belediye başkanları tarafından tehdit edildiğini söylediği de aktarıldı. Venezüella’da kimi gruplar, darbe girişimi için destek isteyen askerlerin çağrısıyla önceki gün sokaklara çıkmıştı. Yüksek Mahkeme’den Ulusal Meclis kararı Ekonomik ve siyasi krizin pençesindeki Venezüella’da Yüksek Mahkeme, Devlet Başkanı Nicolas Maduro’nun meşruiyetini kabul etmeyeceklerini açıklayan Juan Guaido liderliğindeki Ulusal Meclis’in yeni yönetimini ve aldığı hükümet karşıtı önlemleri geçersiz ilan etti. Mahkeme, çoğunluğu mu haliflerden oluşan Ulusal Meclis liderliğinin kendisinin de geçerli olmadığı yönünde karar verdi. Yüksek Mahkeme hâkimlerince yapılan açıklamada, Venezüella başsavcısı, Ulusal Meclis liderlerinin ülkenin anayasasına açıkça karşı çıkma konusunda suçlu olup olmadıklarını araştırmaya çağırıldı. Muhalefet mil letvekili Juan Guaido, 5 Ocak’ta Ulusal Meclis Başkanı olarak yemin etmişti. Guaido, Devlet Başkanı Maduro’yu yasadışı ilan ederken, orduya da demokrasinin yeniden inşası için destek çağrısında bulunmuştu. Venezüella’da önceki gün yönetime karşı ayaklanma çağrısı yapan bir grup askerin yakalandığı duyurulmuştu. Askerlerin sosyal medyada yayımladıkları video ile halktan destek istedikleri gündeme yansımıştı. BerlinParis hattındaAlmanya Başbakanı yeni anlaşmayı ‘Avrupa Ordusu’ için adım olarak nitelendirdi ortaklık pekiştirildi Göçmen krizi, aşırı sağın yükselişi, İngiltere’nin birlikten ayrılma süreci (Brexit), transatlantik ilişkilerindeki sorunların gündemi meşgul ettiği Avrupa Birliği’nin (AB) lokomotif ülkeleri Almanya ve Fransa, 2. Dünya Savaşı’ndan sonra iki ülke arasında yapılan Elysee Antlaşması’nın yıldönümünde işbirliğini artırma hedefiyle yeni bir dostluk anlaşmasına imza attı. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile Almanya Başbakanı Angela Merkel’in katılımıyla dün Kuzey RenVestfalya eyaletinin Aachen kentinde düzenlenen imza töreninde resmiyete dökülen, 22 Ocak 1963’te dönemin Almanya Başkanı Konrad Adenauer ve Fransa Cumhurbaşkanı Charles De Gaulle’ün imzaladığı Elysee Anlaşması’nın temeli üzerine hazırlanan anlaşma, 7 başlık altında 28 maddeden oluşuyor. Terörle mücadele işbirliği AlmanFransız İşbirliği ve Entegrasyon Anlaşması ile iki ülke arasında ekonomi, dış politika, savunma ve güvenlik politikalarının yanı sıra kültür, eğitim, araştırma, teknoloji, yapay zekâ, iklim ve çevre alanlarında işbirliğinin daha da geliştirilmesi amaçlanıyor. Anlaşma ParisBerlin dostluğunun derinleştirilmesini, hem iki ülkenin hem de Avrupa’nın karşılaştığı zorluklara hazırlanmasını, vatandaşların yararına ilişkilerin yeni bir basamağa çıkarılmasını kapsıyor. Savunma işbirliğini de içeren yeni Elysee Antlaşması’nın odağında terörle ortaklaşa mücadeleye yer veriliyor. Pekiştirilmiş ortaklığın aynı zamanda Avrupa’da artan popülizm ve milliyet Anlaşmanın imza töreninin yapıldığı Aachen’daki belediye binası önünde Sarı Yelekli bir grup protesto gösterisi yaptı. Eylemciler, “Aachen Anlaşmasına Hayır”, “Merkel ve Macron istifa” sloganları attı. Sarı Yeleklilerin eylemleri geçen yıl Fransa’da akaryakıt zamlarına tepki olarak başlamıştı. Eylemler başka ülkelere de sıçramıştı. çiliğe karşı savaş ilanı anlamına geldiği yorumları gündeme yansıdı. Saldırılara ortak yanıt AB’de alınacak kararlarda iki ülke arasında işbirliğinin derinleştirilmesi ve eşgüdüm sağlanmasını içeren anlaşma, bunun için birliğin büyük toplantıları öncesinde istişare yapılması ve ortak tutum sergilenmesi için çaba harcanmasını öngörüyor. Dışişleri bakanlıklarının ve diplomatik misyonlarının işbirliğinin genişletileceği vurgulanan anlaşmada “Almanya’nın Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne daimi üye olarak alınması AlmanFransız diplomasisinin önceliğidir” ifadesine de yer veriliyor. Anlaşmaya göre iki ülke bundan böyle muhtemel askeri saldırılara ortaklaşa karşılık verecek. Siyasi alanda “Savunma ve Güvenlik Konseyi”, ekonomik alanda ise ortak “Ekonomi Uzmanları Konseyi” oluşturulacağı belir tilen anlaşmada, silah ihracatına ilişkin ortak yaklaşım geliştirileceği de ifade edildi. Almanya Başbakanı Angela Merkel, imzanın ardından yaptığı açıklamada, anlaşmanın “Avrupa Ordusu”nun ilk adımları olduğunu belirtti. Fransa Cumhurbaşkanı Macron ise “Avrupa, dünyadaki yeni fırtınalara karşı halklarımızın koruma kalkanı olmalı” diye konuştu. AB’de Fransa ve Almanya’nın öncülüğünde bağımsız bir ordu kurulması tartışmaları daha önce gündeme yansımıştı. Öte yandan, anlaşma iki ülkedeki muhalefet partilerinin eleştirilerinin hedefi oldu. Alman Sol Parti Genel Başkan Yardımcısı Tobias Pflüger, anlaşmanın Avrupa’daki silahlanmayı ilerleteceğini, bu durumda AB’nin barışçıl bir Avrupa vizyonundan uzaklaşacağını kaydetti. Fransa’da aşırı sağcı Ulusal Cephe lideri Marine Le Pen, anlaşmanın “Fransa’ya ihanet” olduğunu savundu. Çavuşoğlu, ABD’li mevkidaşı Pompeo ile geçen kasım ayında Washington’da bir araya gelmişti . Suriye’de ‘güvenli bölge’ mesaisi Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in bu günkü kritik Moskova zirvesi öncesinde Suriye’nin kuzeyine ilişkin AnkaraWashing ton temasları yoğunlaştı. Cumhurbaşka nı Tayyip Erdoğan ve ABD Başkanı Donald Trump’ın telefon görüşmesinin hemen ar dından Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da ABD’li mevkidaşı Mike Pompeo ile görüştü. Pompeo’nun, Çavuşoğlu’na Suriye’nin Tür kiye sınırında kurulması planlanan “güvenli bölge” konusunda hem “Türkiye’nin güvenlik kaygılarını giderecek”, hem de Ankara’nın terör örgütü olarak gördüğü YPG’nin “korun masını sağlayacak” bir formül üzerinde çalı şıldığını aktardığı bildirildi. ABD’nin Suriye’den çekilme kararı ve Trump’ın ülkenin kuzeyinde Türkiye sınırın da 32 kilometre derinliğinde güvenli böl ge kurulması önerisiyle ilgili Türkiye ve İdlib’e ABD arasında görüşmeler sürerken ön saldırı ceki gün önce Erdoğan ve Trump, ardından Çavuşoğlu ve Pompeo telefonda görüştü. Türk Dışişleri Bakanlığı kay Türkiye ile Rusya arasında geçen eylülde varılan tampon bölge uzlaşısının henüz tam olarak hayata geçmediği, El nakları, iki bakanın Nusra bağlantılı He “ABD’nin Suriye’den yet Tahrir Şam gru çekilme süreci ve gündemdeki ikili konuları” görüştükleri bilgisini paylaştı. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcü Yardımcısı Robert Palladino ise iki baka bunun etkinliğini artırdığı İdlib’in güney bölgelerine Suriye ordusuna bağlı güçler tarafından topçu saldırısı düzenlendiği iddia edildi. Muhalif kaynaklar, vilayete bağlı Han Şeyhun nın “ABD’nin kuv ve Cisr eş Suğur ilçe vetlerini Suriye’den lerinin kırsal bölgeleri planlı ve eşgüdümlü bir şekilde çekilmesi kapsamında süren TürkAmerikan angajmanını” gö ile Hama’nın kuzeyine, Suriye ordusu ile İran destekli gruplar tarafından atış açıldığını aktardı. rüştüklerini bildir di. Palladino, “Bakan Pompeo, ABD’nin, Türkiye’nin Suriye sınırına ilişkin güvenlik kaygılarının giderilmesi konusunda kararlı lığını yinelemiş, ABD ve IŞİD’e karşı küresel koalisyonun birlikte çalıştığı kuvvetlerin ko runmasına ABD’nin verdiği önemi vurgula mıştır” dedi. l ANKARA/Cumhuriyet ‘May’ın B planına destek yok’ İngiltere’de Brüksel ile hükümet arasın da uzlaşılan boşanma anlaşması için parlamentodan destek alamayan Başbakan Theresa May’in açıkladığı B planının, partisi Muhafazakârlardan destek bulmadığı öne sürüldü. Önceki gece İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden (AB) çıkış süreci (Brexit) için öngördüğü alternatif yol haritasına dair açıklamalarda bulunan May, geçen haftaki kaybettiği oylamanın ardından hükümetin yaklaşımının değişmesi gerektiğinin ortaya çıktığını söyledi. Muhalefetteki İşçi Partisi’nin işçi hakları konusundaki talebine sıcak yaklaştıklarını belirten May, AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti ile Birleşik Krallık’ın parçası olan Kuzey İrlanda arasındaki sert sınır uygulamasında da geri adım atacaklarının işaretini verdi. İngiltere Başbakanı, anlaşma çerçevesinde İrlanda bölgesinde uygulanması öngörülen ve eleştirilere neden olan “serbest ticaret bölgesi” projesine ilişkin de alternatif seçenekler üzerinde çalıştıklarını söyledi. Toplu istifa yaşanabilir Öte yandan, May’in gelecek dönemde anlaşmasız bir boşanma seçeneğinin halen masada olduğuna ilişkin vurgusunun ise kabine ve parti üyelerinin tepkisine neden olduğu belirtildi. İngiliz basını, AB’den herhangi bir anlaşma yapmadan ayrılma seçeneğinin ortadan kalkmaması durumunda çok sayıda bakanın önümüzdeki hafta topluca istifa etmeyi değerlendirdiğini yazdı. Fransa ve İtalya arasında Afrika krizi İtalya Başbakan Yardımcısı Luigi Di Maio’nun Fransa’yı Afrika’yı sömürmek ve göçü tetiklemekle suçlaması ParisRoma hattında gergin ilişkilerde tansiyonu yükseltti. Koalisyon ortağı sağ popülist 5 Yıldız Hareketi lideri, Ekonomik Gelişme, Çalışma ve Sosyal Politikalar Bakanı Di Maio pazar günü yaptığı açıklamada Fransa’nın Afrika politikaları nedeniyle Avrupa Birliği’nin yaptırım uygulaması gerektiğini savunarak, “Bugün insanlar ülkelerini terk edip Avrupa’ya geliyorsa bunun sorumlusu en başta Fransa’dır. Fransa onlarca Afrika ülkesini sömürmeyi hiçbir zaman bırakmadı. AB Fransa’ya ve Fransa gibi Afrika’yı yoksullaştırarak bu insanların ülkelerini terk etmesine yol açan tüm ülkelere yaptırım uygulamalı” ifadelerini kullanmıştı. Di Maio’nun sözlerinden dolayı İtalya’nın Paris Büyükelçisi Teresa Castaldo’nun önceki gün Dışişleri Bakanlığına çağırıldığı belirtildi. İtalya ve Fransa daha önce de göç politikalarında anlaşmazlık yaşamıştı. C MY B