Catalog

12 15 OCAK 2019 SALI ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: SERPİL ÜNAY EKONOMİ Sağlıkta fark ödenmesinSağlık gelirlerinin giderleri aşarak 21 milyar lira fazla verdiğini söyleyen hekimlerden çağrı Genel Sağlık Sigortası’nın önceki yıl geliri 99.6 milyar lira, gideri de 78.6 milyar lira oldu. Aradaki farkın 21 milyar lira olduğuna dikkat çeken hekimler, yurttaşın hastanelere fark ödememesi gerektiğini savundu. Türkiye’de yurttaşların Genel Sağlık Sigortası (GSS) için ödediği katkı ve ka Genel Sağlık Sigortası fon varlığında kalması ve sağlık hizmetleri için kullanılması gere tılım payları, Sosyal Güvenlik kirken, kanunun açık hükmüne Kurumu’nun (SGK) sağlık hiz rağmen bu para sosyal sigorta meti harcamalarına yettiği gibi fonuna aktarıldı. ciddi bir miktarda Diğer yandan yurttaşlar sağ da arttı. Artan bu lık hizmetlerine ihtiyaç duydu miktar geçen yıl ğunda 14 kalemde katkıkatılım 21 milyar 294 mil payı vererek adeta soyuluyor. OLCAY yon lira oldu. Önceki yıl ise 16 mil Sorular sıralandı BÜYÜKTAŞ yar 456 milyon lira Kurumun gelir ve giderlerini idi. Zira geçen yıl ortaya koyan hekimler şu soru GSS prim gelirleri 99 milyar ları sıralıyor: 964 milyon lira oldu. Gider 4 Genel Sağlık Sigortası fon ler ise 78 milyar 670 milyon li gelirleri, Genel Sağlık Sigortası ra. Konuya ilişkin olarak İstan kapsamında sağlanan sağlık hiz bul Tabip Odası üyesi Dr. Gü metlerini karşılamak için yeter ray Kılıç ve Dr. Ergün Demir, li ve hatta fazla verirken; Sosyal SGK 20142017 faaliyet rapor Güvenlik Kurumu neden vatan ları, Hazine ve Maliye Bakan daşlardan katılım payı alıyor? lığı bütçe istatistikleri, SGK 4 Yurttaşlar ısınma ve geçim 2013/2016 yılı Sayıştay rapo derdinde, hastaneler ise borçla ru verilerinden yola çıkarak rını ödeme ve tıbbi malzeme sı bir rapor hazırladı. Ortaya çı kıntısı yaşamadan ayakta dur kan veriler ışığında da önemli ma çabasında iken SGK, neden bir çağrıda bulunuyorlar: Ma GSS Fon gelirlerini usulüne gö demki sağlık gelirleri, giderle re kullanmıyor? rini aşıyor, o zaman yurttaşlar, Genel Sağlık Sigortası gelir hastanelere fark ödemesin... lerinin kullanımı 5510 sayılı SGK’ye aktarılıyor Kanunu Madde 74; Genel Sağlık Sigortası gelirlerinin kulla Rapora göre, tedavi katılım nım amacı “Genel Sağlık Sigor paylarının da içinde yer aldığı tası prim gelirleri; yönetim gi genel sağlık sigortası fon gelir derleri, genel sağlık sigortasın leri, genel sağlık sigortası kap dan sağlanan sağlık hizmetleri samında sağlanan sağlık hiz ve diğer haklar dışında başka metlerini karşılamak için ye bir amaçla kullanılamaz” şek terli geliyor. Hatta fazlası var. linde belirtildiğini hatırlatan Bu miktar son beş yılda toplam hekimler, hükümetin yurttaşın 76.2 milyar lira. cebinden elinin çekilmesi ge Yani bu kadar fazla miktarın rektiğini savundu. Nereye ne ödeniyor? 4 Devlet 2. Basamak 6 lira. 4 Üçüncü basamak eğitim hastaneleri 7 lira. 4 Üniversite ve özel hastane 15 lira. 4 Ortez, protez, iyileştirme araç ve gereçleri için asgari ücretin yüzde 75’ini geçmeyen bir ücret. 4 Reçetede yer alan üç kaleme/üç kutuya kadar ilaç/ilaçlar için 3 lira. 4 İlave her bir kalem/ kutu ilaç için 1 lira. 4 10 gün içerisinde başvuruda muayene ücretine ek olarak 5 lira. 4 İlaç bedelinin yüzde 10 20’si. 4 Vücut dışı protez ve ortez bedelinin yüzde 10–20’si. Gelir, gideri karşılamadı SGK, sağlık hizmetlerini kamu veya özel sağlık hizmet sunucularından satın alıyor. Finansman, GSS bütçe gelirlerinin yaklaşık yüzde 67.3’ünü işçilerin, kamu çalışanlarının, bağımsız çalışanların, ev hizmetlerinde ve diğer çalışanların ödedikleri primler oluşturuyor. Yüzde 10.4’ünü devletçe karşılananlar primler, yüzde 18.8’ini sağlık primine dev let katkısı, yüzde 3.5’ini de vatandaşlardan alınan katılım payları oluşturuyor. Sosyal Güvenlik Kurumunun 2017 yılı giderlerinin yüzde 67’sini emekli aylıkları, yüzde 24.84’ünü sağlık giderleri, yüzde 8.16’sını ek ödeme, faturalı ödemeler ve diğer giderler oluşturdu. GSS fon gelirleri Genel Sağlık Sigortası kapsamında sağlanan sağlık hizmet lerini karşılamak için yeterli gelmekte ve fazla verdi. Ancak sosyal sigorta fon gelirlerinin sosyal sigorta fon giderlerini (malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları) karşılamadı. Sonuç olarak SGK, Genel Sağlık Sigortası fon varlığında kalması ve sağlık hizmetleri için kullanılması gereken bu fazlayı kanunlara aykırı olarak sosyal sigorta fonu için kullandı. Devlet ‘devir’ için özelleştirme diyor MUSTAFA ÇAKIR Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, geçen hafta sonu Sakarya’daki Tank Palet Fabrikası’yla ilgili devir yönetimini, “Kaldı ki burada yapılan iş, özelleştirme de değildir. Özelleştirme farklı bir şey. İşletme hakkının belli şartlar, belli süreler, belli kısıtlamalar dahilinde BMC’ye devredilmesidir. Olay budur” diyerek savundu. Ancak yasal mevzuata göre “işletme hakkının devri” 5 özelleştirme yönteminden birisi. Özelleştirme ihalelerini gerçekleştiren Özelleştirme İdaresi Başkanlığı da (ÖİB) özelleştirme yöntemlerini sıralarken, “işletme hakkı devrine” yer veriyor. 5 yöntemden biri Kamu kuruluşlarının özelleştirmeleri, ÖİB tarafın dan gerçekleştiriliyor. İhale sonuçları ise Özelleştirme Yüksek Kurulu (ÖYK) tarafından onaylanıyor. Ağustos ayında yayımlanan genelge ile ÖYK’ye yasa ile verilen görev ve yetkiler Cumhurbaşkanı tarafından kullanılıyor. Bu görevler arasında kuruluşların özelleştirme programına alınması ile ihalelerde verilen kararları onaylamak da bulunuyor. ÖİB’nin internet sitesinde yer alan bilgilere göre Türkiye’de uygulanan özelleştirme yönetmeleri “İşletme hakkı devri, kiralama, satış, mülkiyetin gayri ayni haklar tesisi, gelir ortaklığı modeli ve sair hukuki tasarruf” olarak sıralanıyor. Ayrıca işletme hakkı devri şöyle tanımlanıyor: “Kuruluşların bütün olarak veya aktiflerindeki mal ve hizmet üretim birimleri ile madenlerin, mülkiyet hakkı saklı kalmak kaydıyla bedel karşılığında, belli süre ile işletilmesi hakkının verilmesi.” Bu yönteme ise daha çok madenlerde başvuruluyor ve işletme hakkı 2550 yıl arası devrediliyor. l ANKARA İzmir ve Mardin’de iş cinayeti: 3 ölü, 2 yaralı İş cinayetleri can almaya devam ediyor. İzmir’in Torbalı ilçesinde bir fabrikada bakır tozu üretimi yapılırken kazanın patlaması sonucu 2 kişi öldü, 2 işçi yaralandı. Mardin’in Nusaybin ilçesinde su kanallarının döşendiği alanda inceleme yaparken göçük altında kalan müteahhit yaşamını yitirdi. İzmir Torbalı’da Yeniköy Organize Sanayi Bölgesi’nde bakır tozu üretimi yapılan bir fabrikada dün üretim esnasında kazanda büyük bir patlama meydana geldi. Patlama sırasında işçi Sel çuk Çelebi yaşamını yitirdi, 3 kişi yaralandı. Yaralılardan Torbalı Devlet Hastanesi’ne kaldırılan mühendis Aziz Yıldız, tüm müdahalelere rağmen kur tarılamadı. Yaralanan 2 işçinin hastanede tedavisi sürüyor. Mardin Nusaybin’de Beylik Mahallesi mevkiinde dün su kanallarının döşendiği alanda inceleme yapan müteahhit Mahsun Ceba, toprak kayması sonucu göçük altında kaldı. Göçük altında çıkarılan Ceba kurtarılamadı. l İHA Kazanana kadar direniş İnşaatİş Sendikası üyesi işçilerin, Taş Yapı’nın yüklenici firma olduğu Okmeydanı Eğitim ve Araştırma Hastanesi inşaatında taşeron firma HS Ring Elektrik tarafından ödenmeyen mesai, asgari geçim indirimi ve ihbar tazminatları için başlattığı eylem 6. gününde devam ediyor. İşçiler, “Tüm haklarımızı alana kadar direneceğiz” pankartı açarak direnişini sürdürürken, polis aracı ve TOMA hastane şantiyesi girişinde bekletiliyor. Direnişteki işçilerden Bayram Karakurt, “Sözleşmemiz feshedildi. Ardından bizi 15 gün şantiyede yatırdılar. Şantiyeden darp edilerek dışarıya atıldık. Toplam 60 kişiyiz fakat burada direnen 7 kişiyiz. Diğer arkadaşlar kalacak yerleri ve paraları olmadığı için memleketlerine döndüler. Haklarımızı alana kadar buradayız” dedi. l İSTANBUL TEB’e göre 34 bin 870 eczacıdan 5 bin 655’i çalışmıyor 6 eczacıdan 1’i işsiz ŞEYMA PAŞAYİĞİT Sağlık Bakanlığı, 2023’te 9 binden fazla eczacının işsiz kalmasını öngörüyor. Türk Eczacılar Birliği (TEB) verilerine göre de üye 34 bin 870 eczacıdan 5 bin 655 eczacı işsiz. Son dönemlerde eczacılık alanında yaşanan en önemli sorunlardan biri de eczacılık fakültesi kontenjanları ve sayılarındaki artış. Eczacılık fakülte sayısı 20032004 öğretim yılında 11 iken şimdi aktif olarak 37 eczacılık fakültesi öğrenci alımı yapıyor. Eczacılık fakültesin den yeni mezun olan eczacılar da 6 aylık stajını tamamlamış olmasına rağmen “yardımcı eczacılık” adı altında eczacıların yanında çalışmaya başlıyor. İstihdam sorunu çözülemezken Sağlık Bakanlığı verilerine göre; 2023’te 9 bin fazla “eczacı” olması öngörülüyor. TEB’in “Sağlık İlaç ve Eczacılık İstatistikleri Yıllığı”na göre, TEB’e üye her 6 eczacıdan bir işsiz. Araştırmaya göre, dünyada yaşam süresinin en uzun olduğu ülke 83.9 ile Japonya. Japonya’yı sırasıyla İsviçre, İspanya, İtalya, Avustralya ve İzlanda izliyor. Türkiye’de ise kadınlarda 80.7, erkeklerde 75.3 olmak üzere yaşam uzunluğu ortalama 78. 2006’da yüzde 53 olan ithal ilaç harcaması yüzde 585’e çıkarken, yüzde 49 olan yerli ilaç harcaması yüzde 45’e düştü. Yerli ve ithal ilaçların kutu bazındaki dağılımda da ithal ilaç yüzde 15.8’den yüzde 25.9’a yükseldi, yerli ilaç yüzde 84.2’den 74.1’e düştü. 2018 itibarıyla Türkiye’de serbest eczane sayısı 25 bin 896’ya yükseldi. Eczacılık fakültelerinde 2 bin 608 kontenjan bulunuyor. l ANKARA İş kuyruğu uzadı Kilis’te, Türkiye İş Kurumu tarafından kamu kurumlarında 6 ay süreyle istihdam edilmek üzere 1500 kişinin işe alınacağı duyuruldu. Duyurunun ardından dün sabah saatlerinde binlerce kişi iş bulma umuduyla İşKur İl Müdürlüğü önünde kuyruk oluşturdu. Polis ekip lerinin önlem aldığı İşKur İl Müdürlüğü önüne gelenler, işe girmek istediklerini ifade etti. Yetkililer, 18 Ocak’a kadar başvuruların devam edeceğini ve işe alınacak kişilerin daha sonra noter huzurunda yapılacak kura çekimiyle belirleneceğini ifade etti. l Ekonomi Servisi Trump doları 5.54’e sıçrattı ABD Başkanı Donald Trump, Türkiye’deki mali piyasaları dalgalandırdı. Trump’ın, Suriye’deki Kürtlere saldırması halinde Türkiye’nin ekonomik açıdan “harap” olacağını ifade etmesi sonrası, yeni gerginlik algısıyla TL karşısında hızla değer kazanan dolar, gün içinde 5.5424’e kadar yükseldi. TL yüzde 1’in üzerinde değer kaybederken benzer para birimlerinde yüzde 0.3 ile yüzde 0.6 arasında değer kaybı yaşandı. Bir bankanın döviz masası işlemcisi, “Geçen hafta jeopolitik endişelerle belirginleşen negatif ayrışma trendinin güç kazandığını görüyoruz. ABD ile ilişkiler ve Suriye süreci piyasada yakından izleniyor. İki ülke ilişkilerinin yeniden gerilmesi durumunda satış baskısı da kuvvetlenebilir” dedi. Dolar serbest piyasada ise günü 5.47 liradan tamamlarken, BİST 100 yüzde 0.40 değer kazandı. Türkiye finansal baskı altında IHS Markit tarafından Dünya Ekonomik Forumu’nun (WEF) 2125 Ocak’ta Davos’ta düzenleyeceği yıllık toplantılarına yönelik hazırlanan raporda, Türkiye gibi bazı ülkelerin yoğun finansal baskı altında kaldığı vurgulandı. Raporda, “Bu yıl gelişmekte olan piyasalar, gelişmiş ekonomilerdeki ve dünya ticaretinin hızındaki yavaşlamadan, güçlü dolardan, finansal koşulların sıkılaşmasından, Brezilya ve Meksika gibi ülkelerde siyasi belirsizliğin artmasından dolayı esecek soğuk rüzgârlarla karşı karşıya kalacak. Özellikle Asya’da borç seviyesi düşük birkaç dinamik ekonomi, bu rüzgârlara karşı iyi korunabilecek. Gelişen pazarların büyüme oranı yüzde 4.6’ya düşecek” denildi. l Ekonomi Servisi Birleşme pazarı 2018’de zorlandı Türkiye’de 2018’de 256 adet birleşme ve satın alma işlemi gerçekleşirken, işlem hacmi 12 milyar dolar oldu. İşlem sayısı 2017’deki rekor sayıya göre yüzde 13 azalsa da, toplam işlem hacmi yüzde 17 arttı. Deloitte Türkiye, “2018 Yılı Birleşme ve Satın Almalar Raporu”na göre, Türkiye’de birleşme ve satın almaların genel görünümünü ortaya koyan rapora göre, 2018’de yaşanan olumsuz ekonomik gelişmelere rağmen, Türkiye Birleşme ve Satın Alma pazarı önceki iki yıla göre daha iyi bir performans gösterdi. Deloitte Türkiye Ortağı ve Finansal Danışmanlık lideri Başak Vardar, rapora ilişkin olarak “Yatırımcı iştahını azaltan ve satın alma süreçlerini sekteye uğratan değişken makroekonomik koşullar, geçen yıl Türkiye’de birleşme ve satın alma pazarını oldukça zorladı. Gelecek dönemde, global ekonomik yavaşlama beklentisi, ticaret ortamındaki belirsizlik, Türk şirketlerinin yüksek borçluluk seviyesi ve mevcut makroekonomik ortam ihtiyatlı bir yaklaşıma yol açacak” dedi. l Ekonomi Servisi Apple üretimi yüzde 10 kısacak Gelir beklentisini yaklaşık 20 yıldır ilk kez düşüren Apple, çareyi iPhone üretimini azaltmakta buldu. Japon ekonomi gazetesi Nikkei Asian Review, Apple’ın yeni iPhone’lar için üretim planını ocak ve mart arasında ortalama yüzde 10 azaltma kararı aldığını duyurdu. Habere göre Apple, geçen ayın sonunda tedarikçilerinden 2019’un ilk çeyreğinde planlanandan daha az sayıda yeni iPhone üretmelerini istedi. Kaynaklar, iPhone’lar için planlanan üretim hacminin 47 milyon ile 48 milyon aralığından, 40 milyon ile 43 milyon adet aralığına çekildiği söyledi. C MY B