Catalog

DUNYA Fas’ta burka yasağı iddiası Fas İçişleri Bakanlığı’nın güvenlik kaygıları gerekçesiyle ülkede burka üretimi ve satışını yasakladığı iddia edildi. Fas haber sitesi Le360’nun bir yetkiliye dayandırdığı haberine göre, yasağa ilişkin imalatçılara ve mağazalara yazı gönderildi. Herzog yaşamını yitirdi Almanya’nın eski Cumhurbaşkanı Ro man Herzog hayatını kaybetti. Hıristiyan Demokrat Birlik Partisi üyesi Herzog, 19941999 arasında cumhurbaşkanı olarak görev yapmıştı. Herzog, 27 Ocak tarihini Yahudi soykırımı Holokost’un kurbanlarını anma günü ilan eden kişiydi. Herzog, 1994’te II. Dünya Savaşı’nın yıldönümü nedeniyle yaptığı konuşmada Polonya’ya Alman halkının özürlerini iletmişti. dishab@cumhuriyet.com.tr TASARIM: ŞÜKRAN İŞCAN 12 AİHM KARARI: trazburg merkezli AvruSpa İnsan Hakları Mahkeme si (AİHM), kızlarının karma yüz Kızlıerkekli me eğitimine gönderilmesine den muaf tutulabileceği yanıtını vermişti. Uzun süre devam eden uzlaşmazlık sonucu 2010 yılında Osmanoğlu ve Kocabaş’a ğunu kabul etse de bu müdahalenin çocukların toplumdan dışlanmaması için yapıldığına hükmetti. Kararda okulların özellik yüzülecek karşı çıkan Aziz Osmanoğlu ve partneri Sebahat Kocabaş’ın açtığı davada İsviçre’yi haklı buldu. Basel kantonunda yaşayan Tür “ebeveynlik görevlerini ihmalden” 1300 Avro para cezası verildi. Cezanın Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin din, vicdan le yabancı kökenli çocukların entegrasyonunda özel bir rol oynadığının, yüzme derslerinin tek amacının çocukların yüzme öğ kiyeİsviçre vatandaşı çift, 1999 ve düşünce özgürlüğüyle ilgi renmesi değil, ortak faaliyette Kızlarının erkek çocuklarla birlikte yüzme eğitimine ve 2001 doğumlu kızları henüz ergenlik çağında değilken erkek çocuklarla aynı havuzda ders al li 9. maddesine aykırı olduğunu savunan çift, İsviçre hükümetine dava açtı. bulunmaları olduğunun altı çizildi. Okul yönetiminin çocukların burkini giymesine izin vererek or gönderilmesine dini gerekçeyle itiraz eden Türk çiftin açtığı davayı İsviçre hükümeti kazandı malarının dinlerine aykırı olduğunu savunmuştu. Okul yönetimi ise yalnızca ergenlik çağına girmiş kız çocuklarının dersler Uyum vurgusu AİHM yargıçları zorunlu derslerin din özgürlüğüne müdahale oldu ta yol bulmaya çalıştığı hatırlatılarak çifte verilen ceza onandı. Osmanoğlu ve Kocabaş, kararı üç ay içinde temyize götürebilir. ESKİ RUS BAKAN Rüşvetten yargı önünde Rusya’da rüşvet suçlaması ile geçen yıl gözaltına alınan Ekonomi Bakanı Aleksey Ulyukayev’in yargılanma sürecine devam ediliyor. Ulyukayev, devlet petrol şirketi Rosneft’in Başneft şirketinin hisselerini satın alabilmesi için bakanlık adına olumlu değerlendirme vermesi karşılığında Rosneft’ten 2 milyon dolar aldığı gerekçesiyle ev hapsine konulmuştu. Ulyukayev ÜÇÜNCÜ KAYIP Rus diplomat ölü bulundu ABD Başkanı Barack Obama ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasında Soğuk Savaş atmosferinin tırmandığı dönemde Rusya’nın üst üste üçüncü diplomatını kaybetmesi dikkat çekti. Rusya’nın Atina Büyükelçiliği’nin Konsolosluk Dairesi Başkanı Andrey Malanin (55) pazartesi gecesi Atina’daki evinde ölü bulundu. Yunan polisine göre içerden kilitlenmiş eve zorla girme izine rastlanmazken vücudunda yara saptanmayan Malanin de doğal sebeplerden ölmüş gözüküyor. Ancak geçen ay da Rusya’nın Ankara Büyükelçisi Andrey Karlov suikasta kurban gitmiş ve Rus Dışişleri’nin Latin Amerika işlerinden sorumlu diplomatı Pyotr Polşikov Moskova’daki evinde başına ateş edilmiş halde ölü bulunmuştu. CIA BAŞKANI BRENNAN ‘Yönetim Arap Baharı’nda yanıldı’ Kremlin’in desteğiyle ABD başkanı seçildiğini öne sürdükleri Donald Trump’ın şimşeklerini çeken istihbarat kurumlarından CIA’nin şefi John Brennan, Trump’ın istihbaratçıların önemini takdir etmemesinin “ulusu büyük tehlikeye sokacağını” söyledi. Chicago Üniversitesi ve CNN’in ortak internet yayınına katılan Brennan, “Yeni yönetim bunun zor lu ve tehlikeli bir dünya olduğunun, istihbaratçıların ülkeyi güvende tutmak ve ulusal güvenlik çıkarlarımızı korumak Brennan için yardım edebileceğinin farkında olmalı” dedi. 2003 Irak işgali için “Ortadoğu’nun şiddete ve kan dökülmesine savrulmasının sebebi” diyen Brennan, Obama yönetiminin de “Arap Baharı” ayaklanmalarında yanıldığını itiraf etti: “Otoriter rejimlerin bertaraf edileceği ve demokrasinin gelişeceği yönünde Washington’da hiç gerçekçi olmayan beklentiler vardı. İnsanların özgürlüğü kendileri ya da aşiretleri için istediği ortaya çıktı. Demokrasi konsepti bölgedeki çoğu insana, kültüre ya da ülkeye yerleşmedi.” Obama’dan Suriye için son manevralar ABD yönetiminin TSK’nin Suriye operasyonlarına destek vermeye başladığı belirtilirken YPG’ye doğrudan silah sevkıyatı da gündemde Ankara’nın, Suriye’nin kuzeyinde yürüttüğü Fırat Kalkanı harekâtının El Bab ayağında ABD’nin yardım etmediğinden yakınıp Rusya’dan destek almaya başlaması üzerine Washington devreye girdi. New York Times’ın TSK’nin Amerikan insansız hava aracı (İHA) uçuşlarını yasakladığı süre boyunca destek verilemediği iddiasını aktarmasının ardından, Washington Post Türkiye’nin Suriye’deki operasyonlarına desteğin artırıldığını duyurdu. Ama aynı zamanda ABD’nin YPG’ye doğrudan silah sevkıyatı da gündemde. ‘Herkes uçuyor...’ WPost, ABD’li ve Türk yetkililer arasında haftalar süren askeri ve diplomatik pazarlıkların ardından Türkiye’ye destek için Amerikan uçaklarının El Bab bölgesinde düzenli istihbarat ve keşif uçuşlarına başladığını belirtti. Obama yönetimi ve Pentagon’dan yetkililere göre ABD, IŞİD’le savaşan diğer Suriyeli gruplara verdiği desteğin bir benzerini TSK ile ÖSO’ya verecek. ABD, YPG’nin ana bileşeni olduğu Suriye Demokratik Güçleri’ne (SDG) hava saldırılarının yanısıra istihbaratkeşif, teçhizat ve Özel Kuvvetler’den eğitimdanışmanlık desteği sağlıyor. ABD Özel Kuvvetleri’nin Fırat Kalkanı’na bugüne değinki katılımı, Bab’ın 15 km kuzeyindeki faaliyetlerle sınırlı kalmıştı. Öte yandan Bab’ta ABDTürkiyeRusya uçuşlarının çakışmamasına yönelik yoğun çaba gösterilmesi gerektiğini belirten ABD’li yetkililer “Suriye’de her nereye uçsanız sorun. Herkesin üzerinde uçtu SDG güçleri Rakka çevresinde operasyonlarını sürdürüyor. ğu bu bölge için epey çalışma gerekecek. Endişelenmediğimizi söyleyemem” dedi. ‘üYzPeGri’nydeeInraskila h’ Aynı zamanda Obama yönetiminin, Rakka’ya ilerleyen SDG’ye doğrudan silah sevkıyatıyla ilgili kararını vermenin son aşamalarında olduğuna dikkat çekildi. Ankara’nın YPG’yi “terörist” addetmesi ve yardımın kesilmesini talep etmesi karşısında ABD’nin YPG’ye silah sevkiyatını Irak üzerinden dolaylı yaptığını duyuran WPost “Kürtleri silahlandırmak, Obama yönetiminin son iki haftasında almak zorunda olduğu az sayıdaki ulusal güvenlik kararından biri. Bu, Obama yönetiminin önemli addettiği ve Trump’ın değiştireceği ya da keseceğinden korktuğu operasyonlardan biri” diye yazdı. ‘Ankara uyarıldı’ Gazete şu arka planı aktardı: “ABD’li yetkililere göre Washington, Türkiye’nin Suriye’de IŞİD’e karşı operasyonunu memnuniyetle karşılasa da hızla Bab’a inmemesi uyarısı yaptı ve nitekim Türk güçleri kendilerini zor bir durumda buldu. ABD’nin operasyona katılmaya gönülsüzlüğü, Halep bölgesindeki Rus hava operasyonlarının yakınlığı kadar Türklerin asıl derdinin Kürt güçlerine yaklaşmak olduğu ve bunun çatışma çıkarıp Rakka’yı alma hedefini zora sokacağı endişesinden kaynaklandı.” Haberdeki “ABD’li yetkililer sundukları destek tekliflerinin Türkiye’nin askeri yetkilileri tarafından siyasi liderlerine iletildiğinden de emin değiller” ifadesi de dikkat çekti. Yüz binler katıldı İran’da pazar günü geçirdiği kalp krizi sonucu yaşamını yitiren eski cumhurbaşkanı Ekber Haşimi Rafsancani (82), başkent Tahran’da devletin zirvesi ve yüzbinlerce insanın katılımıyla toprağa verildi. İlk tören Tahran Üniversitesi’nde yapıldı. İran’ın dini lideri Ayetullah Hamaney’in kıldırdığı cenaze namazına Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Meclis Başkanı Ali Laricani, Kudüs Kuvvetleri Komutanı Kasım Süleymani’nin yanı sıra sinema yıldızlarının da aralarında olduğu kalabalık katıldı. Ölümü reformcu kanada ağır darbe olarak görülen Rafsancani, 1979 İran İslam Devrimi’nin lideri Ayetullah Humeyni’nin türbesine gömüldü. Çin’e karşı donanma adımı Tayvan Devlet Başkanı Tsai Ingwen’in Latin imkânları yaratacağı savunuluyor. Çin’in ilk uçak gemisi Amerika ziyareti öncesinde Liaoning öncülüğündeki savaş ABD’nin Teksas eyaletinde kı gemileri geçen ay Güney Çin sa süreliğine uğraması Çin ile Denizi’nde askeri tatbikat ger ABD arasındaki krizi biraz da çekleştirmiş, tatbikat Trump’a ha körüklerken Pentagon’dan karşı bir güç gösterisi olarak “Bize yeni bir donanma filosu yorumlanmıştı. lazım” talebi geldi. Pentagon, artan Çin tehdidi ve Rus teh Damat tartışması likesi karşısında 500 milyar Öte yandan Trump yine tar dolarlık savaş gemisi inşa et tışmalara yol açacak bir ka me programının yürürlüğe konulmasını istedi. Bu So ğuk Savaş’ın bitmesinden sonra en büyük donanma programı olacak. Halihazırda ABD donan masının elinde 274 tane sa vaş gemisi bulunuyor ki bu sayı bundan 30 yıl önce 594’tü. Yeni program gemi sayısının 355’e çıkarılmasını öngörüyor, bunun da tersanelerde yeni iş Trump, damadı Kushner’i Beyaz Saray danışmanları ekibine kattı. rara imza attı ve damadı Jared Kushner’ı baş danışmanlarından biri yaptı. Kusher, başkanlık kampanyasında önemli bir rol oynamıştı. Bakanlığa şikâyet Tartışma yaratan atamanın “nepotizm ve çıkar çatışmasına” neden olacağını savunan bir grup Demokrat, Adalet Bakanlığı’na başvurdu. De mokratlar Adalet Bakanlığı ve Etik Konseyi’ni, bu görevlendirmeyle ilgili hukuki mevzuatı incelemeye çağırdı. Bakanlıkların aksine, bu göreve aday kişinin Senato’nun onayından geçmesi gerekmiyor. Kusher’ın avukatı müvekkilinin, ailesinin emlak işlerinden ayrılacağını ve bazı yatırımlarından feragât edeceğini söyledi. AFGANİSTAN Meclis önünde bombalı saldırı Afganistan’da Taliban, başkent Kâbil’deki meclis binası önünde çifte bombalı saldırı düzenledi. Bir canlı bomba ve patlayıcı yüklü bir araçla gerçekleştirilen saldırıda en az 30 kişi öldü, 70 kişi yaralandı. Kurbanların çoğu mesai bitiş saatinde meclisten çıkan sivil çalışanlar. Çarşamba 11 Ocak 2017 Başkanlık ve muasır medeniyet Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucu lideri Mustafa Kemal Atatürk 1923’te şöyle demiş: “Şimdiye kadar milletimizin başına gelen bütün felaketler kendi talih ve geleceklerini başka birisinin eline terk etmesinden kaynaklanmıştır. Bu kadar acı tecrübeler geçiren milletin bundan sonra egemenliğini bir kişiye vermesi kesinlikle mümkün olmayacaktır.” 93 sene sonra Türkiye, halkın vekilleri aracılığıyla her türlü denetimini olanaksız kılacak bir “irade teslimine” bir “rejim değişikliğine” zorlanıyor. HHH Memleketin taa Osmanlı döneminde şekillenen parlamenter siyasi geleneğe dayalı sistemi hep kusurlar barındırdı, sancılı dönemlerden geçti. Ancak vatandaşlarının demokrasi mücadelesini imkânlı kılarken, bugün bu elimizden alınmaya çalışılıyor. Kriterimiz hakikaten Başbakan Yıldırım’ın sözünü ettiği “muasır medeniyet” ise kıyasımız Batılı gelişmiş demokrasiler olacak elbette. Bunların çoğunda var olan parlamenter sistem her türlü denge denetleme mekanizmasını içerir, demokratik mücadeleye açık zemin yaratır. Demokrasi, uzlaşma kültürü gerektirir, çoğunluğun diktasından demokrasi çıkmaz. Yürütmenin gücünün daha fazla gibi göründüğü başkanlık sistemlerinde de net kuvvetler ayrılığı vardır. Türkiye ise tam aksine zorlanıyor. HHH Dünyada parlamenter sistemden başkanlığa geçmiş örnekleri şöyle bir taradım. Batı’da yok. BBC geçenlerde 20. yüzyılın ikinci yarısında topu topu Sahraaltı Afrikası’ndan üç örnek bulmuş. Üçü de derin hüsran. Ghana, Zimbabve ve Malavi. HHH Ghana, Atlantik kıyısındaki eski Britanya sömürgesi. 1957’de bağımsızlığını kazanmış ilk Sahraaltı ülke. Kabilecilik geleneğini gömmeye çalışan, PanAfrikacılığın mucidi Batı eğitimli antropolog başbakan Kwame Nkrumah, 1964’te referandumla ülkesini başkanlık sistemine geçirdi, kendisini ömür boyu başkan kıldı. Muhalefeti yasakladı. Güçlü bir idarenin ekonomik ve sosyal gelişmeyi hızla sağlayacağı iddiasındaydı. 1966’da rivayet o ki Ghana’yı Doğu Bloku’ndan kopartmak isteyen CIA’nın da parmağı olan bir darbe ile devrildi. 1972’de ölüp giderken, askeri ve sivil hükümetlerle onyıllarca kendine gelemeyen ülkesi 1992’de çok partili sisteme geçti. HHH Zimbabve’yi Robert Mugabe ile tanıyoruz. Eski Britanya sömürgesi Rhodesia’da 1960’lardaki milliyetçi siyahi hareket üzerinde yükseldi Mugabe. 1980’deki bağımsızlıktan sonra Maoculuk esinli partisi ZANU ile seçimleri kazandı, 1987’ye dek başbakan oldu. Kanında “reislik” vardı, ülkeyi başkanlık sistemine geçirtti. Soğuk Savaş’ta antiemperyalist retorikle muhalifleri kıyımdan geçirdi. Toprak reformu, “beyaz sömürgeciler” olarak gördüğü çiftçileri demir parmaklıklar ardına tıkıp intikam almaktan öte siyahi Afrikalıya yaramadı. 1997’de nüfusun çeyreği HIV’den mustaripti. Başpiskopos Desmond Tutu’nun deyişiyle o, klasik bir “Afrika diktatörü arketipi”. Uzun mücadelelerle 2013’te yetkileri tırpanlandı. Ülke hâlâ yaptırım altında, temmuzdan beri protestolarla sarsılıyor. 93 yaşındaki Mugabe hâlâ başkan. HHH Malavi Güneydoğu Afrika ülkesi. 1960’ların başında Britanya mandasından kurtuldu. 1963’te Malavi Kongre Partisi ile seçimi kazanan Hastings Banda, üç sene sonra başkanlığa geçti, 1971’de kendisini ömür boyu başkan ilan etti. Ülkeyi kararnamelerle yönetirken, kendince “ilericiydi”, kadın hakları ve eğitime önem verdi. Vekilleri tek tek belirledi, muhalefete hacet yoktu. 30 sene hükmetmesinde Batı Bloku’nda kalmasının payı eksik değil. 1993’te protestoların ardından çok partili sisteme geçit vermek zorunda kaldı, 1994’te ilk seçimde gönderildi. Üç sene sonra öldü. Malavi bugün dünyanın en azgelişmiş ülkelerinden birisi. HHH Batı medeniyeti de geçmişte “Tek halk, tek devlet, tek lider”, “Tanrı bizimle”, “İnan, itaat et, savaş” gibi demagojik sloganlarla kitle tabanı, yığınların gerici önyargıları ve finans kapital destekli faşist otoriter dikta rejimleri üretti. Demokrasi kültürünün olmadığı azgelişmiş diyarlar da insanları iradelerini tek adamların iki dudağı arasından çıkacaklara hapsetti. Hiçbirisinin sonu hayırlı olmadı. Yolsuzluğa karşı istifa protestosu Britanya’ya bağlı Kuzey İrlanda’da Başbakan Yardımcısı Martin McGuinness, enerji sisteminde yarım milyar dolarlık yolsuzluğu protesto için istifa etti. Sinn Fein partisi eski IRA komutanı McGuinness’in yerine atama yapmayacağından, bölgenin erken seçime gitmesi bekleniyor. C MY B