Catalog

EKONOMİ 8 cak ayı itibarıyla tarihi zirvesine yeniden yaklaştıktan sonra ABD Merkez Bankası’nın (Fed) mart ayında faiz artırmayacağı endişesiyle düşüşe geçen dolar, Suriye ile ilgili savaş endişeleriyle tekrar tırmanmaya başladı. Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Mario Draghi’nin finansal kargaşanın fiyat istikrarını tehdit etmesi durumunda para politikasını gevşetmeye hazır ol DOLAR AVRO FAİZ BORSA CUMHURİYET ALTIN ALTIN 24 AYAR 2.9650 1.7 kuruş TASARIM: SERPİL ÜNAY 3.3000 1.2 kuruş 11.20 Sabit 70.949 58 puan 771.47 8.92 lira 115.20 1.35 lira EDİTÖR: PELİN ÜNKER Çarşamba 17 Şubat 2016 Kurda Suriye gerginliği O Savaş endişeleri ve artan jeopolitik riskler nedeniyle küresel iyimserlik Türkiye piyasalarına yansımadı. Dolar/TL 2.97’ye yaklaştı duklarını kaydetmesi küresel piyasalar tarafından olumlu karşılanırken, iç piyasalar Suriye sınırına odaklandı. Yurtiçinde artan jeopolitik riskler hem borsanın hem de dolar/ TL’nin negatif ayrışmasına sebep oluyor. Suriye’ye ilişkin hafta sonu artan gerilim nedeniyle önceki gün 2.95 seviyesini test eden kur dün de 2.96’nın üzerini gördü. Asya piyasalarında güne yatay başlayan dolar/TL, gördüğü en düşük 2.9440 seviyesinden yükselişe geçerek 2.9682’yi gördü. Avro/TL de uluslararası piyasada avro/dolar paritesindeki sakin seyre karşın 3.3076’ya kadar yükseldi. Serbest piyasada dolar 2.9650, Avro 3.3000 TL’den kapandı. Bankacılar Türkiye’nin Suriye’deki gelişmelere askeri olarak müdahil olmaya gittikçe yakınlaşmasının piyasadaki ana endişe kaynağı olduğunu belirtiyorlar. Destek Menkul Değerler Araştırma Uzmanı Aysun Göksu, “Geçen hafta Fed Başkanı Janet Yellen’ın faiz artırımının gecikmesine işaret eden açıklamaları dolara değer kaybettirirken iç tarafta sınır bölgesinde yaşanan güvenlik endişeleri kuru yukarı yönlü destekledi. Geçen günlerde Türk Silahlı Kuvvetleri Halep’e bağlı Azez ilçesinde terör örgütlerini angajman kuralları çerçevesinde ateş altına almıştı. Her ne kadar hükümet yetkilileri tarafından Türkiye’nin Suriye’ye girme niyeti bulunmadığına dair açıklamalar yapılsa da Suriye temelli jeopolitik kriz, piyasalarda endişe kaynağı olarak fiyatlanmaya devam ediyor” dedi. Göksu, Borsa İstanbul tarafında ise sınır bölgesinde yaşanan jeopolitik gerilimin etkisiyle satış baskısının devam edebileceğini söyledi. l Ekonomi Servisi Örtülü ödenek kaç maaş eder? umhurbaşkanı ile Başbakan’ın, bütçedeki “ortak gizli cep”ine dönüşen örtülü ödenek, 2016’ya hızlı giriş yaptı. Maliye’nin açıkladığı son bütçe verilerine göre, “gizli hizmet giderleri” (örtülü ödenek) kaleminden, ocak ayında 103 milyon 432 bin TL kullanıldı. Suriye iç savaşının patladığı 2012’den itibaren sıçrama gösteren örtülü ödenek harcamaları; gerek artış trendi, gerekse yıllık ortalama seyri bakımından “istikrar” görüntüsü çiziyor. Son iki yılın harcama eğilimine bakıldığında; aylık harcama ortalamasının, 2014’te 90, 2015 yılında ise 147 milyon TL düzeyine oturduğunu görüyoruz. Bu düzey, örtülü ödenek kaleminden “bazı kaynaklara”, adeta düzenli aktarım yapıldığı işaretlerini taşıyor. HHH Önce, geçen ay yapılan 103.4 milyon TL’lik harcamanın ne ifade ettiğine bakalım. Tutarın, zihinlerde biraz şekillenmesi için, bütçe gelirleri ile maaş gibi bazı gider kalemleri olmak üzere iki yönlü karşılaştırma yapabiliriz. Devlet, bugün göreve başlayan yeni polis memuruna 2800 TL maaş ödüyor. Yeni atanan öğretmene ise 2500 TL. (Aradaki fark, ayrı bir yazı konusu olacak kadar önemli. Ülkenin güneydoğusunda boşaltılan ilkokullarda, polisin verdiği pozları hatırlayın mesela.) Erdoğan ile Davutoğlu, geçen ay göreve başlayan 37 bin polise ödenen maaş kadar örtülü ödenek harcadı. Erdoğan ile Davutoğlu, geçen ay göreve başlayan 41 bin öğretmene yapılan maaş kadar örtülü ödenek harcadı. “Kaç asgari ücretlinin maaşı ediyor” derseniz, onun cevabı da 79 bin. Gelir tarafında da kayda değer bir verimiz mevcut: Bir aylık örtülü ödenek harcaması, Maliye’nin aynı sürede, ülke genelinde bir ay boyunca oynanan “şans oyunları”ndan topladığı vergiye epeyce yaklaşmış. Gelir rakamlarına göre, ocak ayında kayda giren şans oyunları vergisi 107.5 milyon TL. HHH Bu çerçevede, Celal Başlangıç’ın dün “Yurtta Kürtlerle Savaş, Cihanda Kürtlerle Savaş” başlıklı son yazısında da atıfta bulunduğu, Yeniçağ yazarı Ahmet Takan’ın köşesinde 25 Ocak 2015’te yayımlanmış yazıyı anmadan olmaz. “Emniyet Müdürünün İsyanı” başlıklı yazıda “bir emniyet müdürü”, “çözüm sürecinin zafiyete uğratılması nedeniyle bu zafiyeti ortadan kaldırmaya” yönelik planın konuşulması amacıyla, üst düzey Emniyet yöneticilerinin düzenlediği toplantıdan kesitler aktarıyor. Mektup, Başlangıç’ın da işaret ettiği gibi, çözüm sürecinin bitirilme kararının ta 2014 sonunda alındığını aydınlatması bakımından önem taşıyor. Örtülü ödeneği konu alan bu yazı açısından ise şu satırlar: “....oturum sonrası çevresini saranlara, gerekirse gönderilecek personele çift terfi verileceği, örtülü ödenekten ekstra maaş ödeneceği, 24 maaş taltifinin sürekli verileceği ve geçmiş disiplin suçlarının bir şekilde temizleneceği gibi, mantıkla ve hukukla izahı olmayan türlü vaatlerde bulundu.” HHH Takan’a bu mektubu yazan Emniyet müdürü, yukarıda aktardığım vaatleri, “mantıkla ve hukukla izahı olmayan” diye tanımlasa bile, oradaki güvenlik bürokratının, “örtülü ödenekten ekstra maaş ödeneceği”ni söylemiş olması, bu bütçe kaleminin kullandıldığı alanlardan hiç değilse biri konusunda, artık yeterince fikir vermektedir. Aynı mektuptan, “biriki yıl sürecek” bu görev için “geri durmayın, kırın geçirin” denildiğini de aktarırsak Cizre’de üç bodrumdan çıkarılan tanınmayacak ölçüde yanmış cenazeleri anlamak o kadar da zor olmayacaktır. Sıkça anıyoruz bu köşede: Bütçe, son tahlilde bir tercihler demetidir. O tercihler bazen “ekstra maaş” olur, Cizre’de en vahşisinden “kamu düzeni” sağlar; bazen de “altın madeni ihalesi” kılığına girerek millete küfreden işadamına Cerattepe’de eşsiz doğayı talan ettirir. C Jeopolitik riskler Lloyd’s’un araştırmasına göre Türkiye’nin en büyük 8 ekonomi merkezinin deprem gibi doğal afetlere karşı sigortası olmadığı için GSYİH’nin yaklaşık 90 milyar doları risk altında... ünyaca ünlü uzmanlaşmış sigorta birliği Lloyd’s’un araştırmasına göre Türkiye GSYİH’sinin 88.5 milyar doları doğal afetlerin tehdidi altında. Lloyd’s Şehir Risk Endeksi araştırması, 10 yıllık bir süre içerisinde karşılaşılabilecek 18 beşeri ve doğal tehdide ilişkin tüm dünyadan 301 büyük şehri kapsayan riskli ekonomik çıktı (GDP@Risk) analizini sunuyor. Endeks, Cambridge Üniversitesi Judge İşletme Fakültesi’nin Cambridge Risk Araştırmaları Merkezi tarafından yapılan orijinal araştırmaya dayanıyor. Çalışmaya göre İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Adana, Antalya, Gaziantep ve Konya’da deprem, sel, kuraklık ve sıcak dalgası gibi doğa olaylarının yol açtığı felaketler riskli GSYİH’nin 88.5 milyar dolarına karşılık geliyor. Borsa kriz ve petrol krizi gibi beşeri tehditler de GSYİH’nin 61.97 milyar dolarını tehlikeye atıyor. En büyük ekonomik risk, GSYİH’nin 50.4 milyar dolarını tehdit altına sokan deprem tehlikesi. Bu tehdit İzmir’deki 90 milyar dolarlık afet riski D riskli GSYİH’nin neredeyse yarısını, İstanbul, Antalya, Gaziantep ve Bursa’daki riskli GSYİH’nin ise yaklaşık üçte birini oluşturuyor. Türkiye’nin bugünkü sigorta penetrasyon oranı yalnızca yüzde 1.3, dünyada bu oran yüzde 6.2. Türkiye’nin doğal afet riskine karşı teminatı eksik olan 17 ülkeden biri olduğu ve açığın 10.23 milyar dolar tutarında olduğu saptanmıştı. Lloyd’s’un araştırmalarına göre sigorta penetrasyonunda yüzde 1’lik bir artış, hasarların yüzde 13 azalmasını, bir afetten sonra vatandaşların ödeyeceği katkı payının da yüzde 22 düşmesini sağlıyor. Lloyd’s Yönetim Kurulu Başkanı John Nelson konuya ilişkin, “Türkiye’nin büyüyen ekonomisi doğal afetler, özellikle de deprem tehlikesiyle karşı karşıya. Yapı ve inşaat risklerini hafifletecek önlemlerin iyileştirilmesi, daha sağlam ve dayanıklı bir altyapı oluşturarak toplumları korur” değerlendirme yaptı. l Ekonomi Servisi Yüzde 1 fark yaratır Hasan Rahvalı Ömer Faruk Çelik Ali Dumankaya KONUTDER yöneticileri, katma değer vergisinin indirilerek, üst sınırının yüzde 8 olmasını istiyor. Söz konusu indirim, istihdamda artış da sağlayacak. 17 ülkeden biri TOKİ orta ve dar gelirliye arsa üretsin KONUTDER Başkanı Çelik, TOKİ’nin içeriğinin değişip arsa ofisi haline gelmesi gerektiğini belirterek “TOKİ dar gelirliye, orta gelirliye arazi üretecek yapıya gelmeli” dedi. onut Geliştiricileri ve Yatırımcıları Derneği (KONUTDER) Başkanı Ömer Faruk Çelik, 2016’da inşaat sektörü ve gayrimenkul faaliyetlerinden elde edilen GSYH’de yüzde 5 büyüme öngördüklerini, sektörün istihdamdaki payının da yarım puan artışla yüzde 8’lere yükselmesini beklediklerini söyledi. KONUTDER’in sektör değerlendirme toplantısında konuşan Çelik’e göre, inşaat ve gayrimenkul faaliyetlerinden 2015 yılında 269 milyar liralık gelir elde etti. Sektörde yaklaşık 2 milyon kişi istihdam ediliyor. Sektörün daha fazla büyü K mesinin önünde bazı engeller olduğunu anlatan Çelik, yüksek dolaylı vergi ve harç yükünün hem fiyatları artırdığını hem de pazarı baskıladığını savundu. Arsa maliyeti düşmeli Çelik, “Beklentimiz konutlarda KDV oranının eski duruma döndürülmesi veya en azından üst sınırın yüzde 8 olması. Arsalarda TOKİ ve Emlak Konut GYO’nun tabi olduğu uygulamanın bizim için de geçerli olması ve KDV oranının projelendirilen konutun KDV’si ile aynı tutulması. Damga vergisi kanununda yer alan üst sınırın bir gayrimenkul pro Yüzde 1’lik sigorta, afet hasarının yüzde 13 azalmasını sağlıyor. TUROB’da ‘Turistik’ gitti ‘Türkiye’ geldi ürkiye’de konaklama sektörünün çatı örgütü Turistik Otelciler, İşletmeciler ve Yatırımcılar Birliği’nin (TUROB) 22. Olağan Genel Kurul’unda Timur Bayındır yeniden başkanlığa seçildi. TUROB’un ismi Türkiye Otelciler Birliği olarak değişirken, birliğinin kısa ismi ise bundan sonra TÜROB olarak anılacak. Genel kurulda konuşan TÜROB Başkanı Timur Bayındır, TUROB’un 45. yılında ‘Türkiye’ adını kullanmaya başlayacağını açıkladı. Bayındır, “Yaşanan gelişmelerden endişe duymakla beraber, TÜROB olarak bir kriz algısı içerisinde bulunmadığımızı özellikle belirtmek isteriz. Bu olumsuz gelişmeler kar T şısında, sektörümüzü ve istihdamı koruyup, rekabet koşulları çerçevesinde mücadele edilmesini sağlayacak gerekli tedbirlerin de ivedi olarak alınması gerektiğinin altını çizmek isteriz. Öncelikle; turizm yatırımlarının Anadolu illerimizde yaygınlaştırılması için yatırımcıları cesaretlendirici ve son derece cazip teşvik sistemi getirilmesi, işletmelerin verimli kullanımını sağlayacak” dedi. Bayındır, TÜROB’un, gelecek dönemde tüm ülkemizi kapsayacak çalışmaları hayata geçireceğini, Türkiye’nin dört bir yanında faaliyete geçen il temsilciliklerinin sayısının artacağını belirtti. l Ekonomi Servisi jesi için yapılan tüm sözleşmeler için ayrı değil, toplu olarak uygulanması” dedi. Çelik, bu önerilerin uygulamaya konulması halinde, nihai konut fiyatlarının yüzde 810 ucuzlayacağını iddia etti. Bir konutun satış fiyatının minimum yüzde 4050’sinin arsa maliyeti olduğunu kaydeden Çelik, “Metrekaresi 2 bin3 bin TL’ye konut üretmek istiyorsanız, arsa girdisinin maksimumum yüzde 20’de kalması lazım. Bunun için de TOKİ’nin nevinin değişip arsa ofisi haline gelmesi lazım. TOKİ dar gelirliye, orta gelirliye arazi üretmeli” diye konuştu. l Ekonomi Servisi 50 bin DJ Pioneer’ın hedefinde ünyada elektronik müzik piyasasındaki cihaz teknolojileri konusunda önde gelen şirketlerden Pioneer, yeni yazılımı Rekordbox Dj ile Türkiye’de D ki pazar payını ikiyi katlamak istiyor. Türkiye Distribütörü Digicom ile hedef büyüten Pioneer, Türkiye’de DJ pazarını büyütmeyi, müzikle ilgilenen herkesi DJ yapmayı planlıyor. Bugün müzik endüstrisinin tüm dünyadaki dijital gelirleri 7 milyar doları aşıyor. Müzik endüstrisinde; dijital kanallardan gelen gelirlerin oranı yüzde 40’lara yükseldi. Pioneer Avrupa Satış Başkanı Raf Rettel, “DJ’ler doğrudan Rekordbox DJ’in içi ne Pulselocker hesaplarından parça akışı yapabilecek, ve Pulselocker ile rekordbox dj işbirliği sayesinde 500 bin plak ve 44 milyon parçayı  karıştırabilme imkânına sahip olacaklar” dedi. Pioneer DJ Türkiye distribütörü olan Digicom’un yönetim kurulu başkanı Sabri Yiğit de Türkiye’de 50 bin civarında mekânda DJ sisteminin kullanıldığını Pioneer ürünleriyle bu mekânların hepsini hedeflediklerini söyledi. l Ekonomi Servisi Ikea’ya vergi suçlaması İsveçli mobilya perakendecisi Ikea, Avrupa’da vergi kaçırma iddialarına hedef oldu. Avrupa Parlamentosu’ndaki Yeşiller grubunun hazırladığı raporda, şirket, 20092014 arasında 1 milyar Avro’dan fazla vergi kaçmakla suçlanıyor. Ikea, geçen yıl yüzde 19’luk orandan gelir vergisi ödediğini açıklamıştı. Cola Gazze’de fabrika açacak Gazze Sanayi Bölgesi Müdürü Tarık Zağrab, CocaCola’nın, yakında Gazze’de fabrika açacağını açıkladı. Fabrikanın Gazze’deki en büyük ekonomi projelerinden biri olacağını ifade edildi. l Ekonomi Servisi C M Y B