Catalog

12 EYLÜL 2014 CUMA CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr 11 AP Obama’nın IŞİD stratejisi tartışma yarattı Dış Haberler Servisi ABD Başkanı Barack Obama, Irak Şam İslam Devleti (IŞİD) ile küresel mücadele stratejisini dün sabaha karşı açıkladı. Dört parçalı strateji, Amerikan hava operasyonunun Irak’tan, IŞİD’in üstlendiği Suriye’ye yayılmasının yolunu açıyor. Obama, 11 Eylül saldırılarının 13. yıldönümünde yaptığı açıklamada, “IŞİD hedefleri her neredeyse vuracağız” diyerek muğlak bir hedef silsilesi çizerken Amerikan askerinin karaya ayak basmayacağını yineledi. Böylece karada topu “müttefiklere” atıp Iraklı güvenlik güçlerine ek destek vereceklerini duyurdu. Pentagon, silahlı ve pilotlu Amerikan uçaklarının yakın bir zamanda Erbil’den havalanacağını açıkladı. Obama 14 dakikalık konuşmasında, “Ülkemizi tehdit eden teröristleri nerede olurlarsa olsunlar ele geçireceğiz. Bu hem Suriye hem de Irak’ta teröristlere karşı harekete geçmekte tereddüt etmeyeceğim anlamına geliyor. Başkanlığımın ana ilkesi şu: Amerika’yı tehdit ediyorsanız, sığınacak güvenli bir yer bulamayacaksınız” dedi. Ancak Başkan, Amerikan güçlerinin muharip misyon üst lenmeyeceğini, yeni bir kara savaşına girmeyecek lerini vurgu ladı. Obama, bir kez daha Suriye yönetimiyle işbirliğini dışlayıp, kısa süre önce yaratılmasını “fanObama, 11 Eylül’ün yıldönümün tazi” diye de saygı duruşunda bulundu. n i t e l e d i ABD Başkanı, IŞİD operasyonunu Suriye’ye yayacağını duyurdu. Karada iş ‘müttefiklere’ kalacak. Kongre’de çatlak sesler gecikmedi AP Kürtler tevhid’le ittifaKta Katalanların gözü İskoçlar’da Dış Haberler Servisi İskoçya’nın Büyük Britanya Birleşik Krallığı’ndan bağımsızlığına dair referanduma günler kala İspanya’nın özerk bölgesi Katalonya da meydanlara döküldü. Ulusal bir bayram için düzenlenen törenler, bağımsızlık yanlısı binlerce kişinin katıldığı gösterilere dönüştü. Kent merkezinde “Victoria ve votar” (Zafer ve oy kullanmak) sözlerine atfen “V” harfi şeklindeki insan mozaiği oluşturuldu. Özerk Yönetimin Başkanı Artur Mas, merkezi Madrid hükümetinin engelleme girişimlerine karşın 9 Kasım’da bağımsızlığa yönelik referandumdan vazgeçmeyeceklerini söyledi. Madrid referandumu İspanyol anayasasına aykırı buluyor. Mas, İspanyol hükümetine seslenerek “Katalan halkının demokratik ve barışçıl sesini dinlemek için halen zaman var. Konuşmak isteyen Katalan halkını susturmak bir hatadır, çözümü sandıkta görüp oy kullanmak isteyenleri yok saymak ise çifte hatadır” dedi. Mas, Financial Times için kaleme aldığı makalede de, “İskoç referandumundan çıkacak evet sonucu, Katalonya’nın bağımsızlık kampanyasını güçlendirecektir” ifadesini kullandı. İskoçya’da bağımsızlık kampanyasının başını çeken İskoç Ulusal Partisi’nin (SNP) lideri Alex Salmond ise dün “İskoçya gelecek hafta perşembe günü bağımsızlığa ‘evet’ diyecek” derken ülkesinin tarih yazmanın eşiğinde olduğunu söyledi. Dün Royal Bank of Scotland (RBS), referandumunda evet çıkarsa merkezini İngiltere’ye taşıyacağı restini çekerken Salmond, bu kararı eleştirip “Bu piyasaya hassasiyeti taşıyan bir duyuruydu. Bu konuda bir soruşturma başlatılması gerekiyor” çıkışı yaptı. Muhalefet sevinç içinde Dış Haberler Servisi Suriye’de 3.5 yıldır yönetimi deviremeyen radikal İslamcı gruplar, ABD Başkanı’nın IŞİD’e karşı Irak’taki hava saldırılarını Suriye’ye yayma kararını memnuniyetle karşıladı. Suriye Ulusal Koalisyonu’nun başındaki Hadi el Bahra, “Kongre’yi başkanın politikalarını onaylamaya ve Hür Suriye Ordusu’na (HSO) bir an önce eğitim ve ekipman sağlamaya çağırıyoruz” dedi. Grubun açıklamasında, “Suriye koalisyonu uluslararası toplumla sadece IŞİD’i yenmek için değil, halkın Esad rejiminin tiranlığından kurtulması için de uluslararası toplumla ortaklık yapmaya hazırdır” denildi. HSO 2014 başında sahayı IŞİD ve El Kaide’nin Suriye kolu El Nusra Cephesi ile İslam Cephesi şemsiyesindeki gruplara kaptırmışken yolsuzluk skandalı nedeniyle askeri konsey kendini feshetmek zorunda kalmıştı. Obama’nın beyanıyla eşzamanlı olarak Rojava’daki Demokratik Birlik Partisi’nin (PYD) silahlı kanadı YPG (Halk Savunma Güçleri) ile kendilerini “HSO” diye anan İslamcı grupların “Fırat Volkanı” adıyla ortak eylem merkezi kurması dikkat çekti. Olay bir törenle ilan edildi. Hedef IŞİD’in elindeki alanları kurtarmak olarak konuldu. Ortak cephede El Nusra ile anılan ve katliamlara katılmış Tevhid Tugayı, Liva Sivar el Reka, Şems ElŞemal Taburları, Seraya Cerablus, El Ekrad Cephesi gibi gruplar var. IŞİD Suriye’nin Rakka bölgesinden Irak’ın Musul vilayetine kadar pek çok yerleşimi ellerinde tutuyor. Ele geçirdikleri yerlerde kara bayraklarını dalgalandırıyorlar. ği “ılımlı İslamcı muhalefet gruplarını” desteklemek üzere 500 milyon dolarlık için Kongre’den onay istedi. ABD Başkanı daha sonra, “IŞİD gibi bir kanseri yok etmek zaman alacak. Bu sadece bizim savaşımız değil. Amerikan gücü kesin bir farklılık yaratabilir ama Iraklıların kendisi için yapması gereken bir şeyi biz onlar için yapamayız ya da bölgenin güvenli kılınmasında Arap ortakların yerini alamayız” diye konuştu. Obama, Irak’ta güvenlik güçlerinin eğitimi için 475 ek askeri personel göndereceklerini de açıkladı. Böylece Irak’taki asker sayısı 1600’e çıkacak. Yeni stratejisini Somali ve Yemen’deki antiterör operasyonlarına benzeten Obama, Afganistan ve Irak’taki gibi, kara kuvvetleriyle yürütülen ve yıllar süren savaşlardan farklı bir strateji öngördüklerini vurguladı. ABD, Somali ve Yemen’de daha çok insansız hava araçlarıyla hava saldırıları düzenlerken, özel kuvvetler nokta operasyonları yapıyor. Amerikan hava operasyonları daha önce diplomatik personeli korumayı ve in Somali ile Yemen’deki gibi... sani felaketleri önlemeyi amaçlarken şimdi nerede IŞİD hedefi varsa orası vurulacak. Pentagon yetkilileri ise Suriye’deki IŞİD hedeflerine doğrudan eyleme hazır olduklarını belirtse de saldırıların ne zaman başlatılacağının henüz belli olmadığını kaydetti. IŞİD’in rehin aldığı Amerikalı gazeteciler James Foley ve Steven Sotloff’u kafalarını keserek öldürmesi Kongre’yi askeri eylemde birleştirse de, kimi Cumhuriyetçi üyeler, yeni stratejiye dair şüpheci. Bazıları sadece Suriye’de muhalif İslamcılara destek için oylama yapılmasını kâfi görmüyor. Temsilciler Meclisi Tahsisatlar Komitesi Başkanı Cumhuriyetçi Hal Rogers, muhaliflere verilecek silahların “düşmanın eline geçmesinden endişe ettiğini” söyledi. Temsilciler Meclisi Cumhuriyetçi çoğunluk lideri John Boehner de stratejinin Başkan’ın nasıl harekete geçeceğine dair birçok soru işareti doğurduğunu söyledi. Cumhuriyetçi Senatör Rand Paul , Obama’nın anayasaya uygun davranıp Kongre’den yetki almasını istedi. Anketlerde Amerikalıların IŞİD’e karşı eyleme geçilmesine yüzde 70’lere varan destek var. Suriye, iran, Çin ve ruSya aBd’yi uyarıyor Cidde bildirisiyle 10 Arap ülkesi ABD’ye destek çıktı Suriye için itirazlar söylemesi de dikkat çekti. Dış Haberler Servisi ABD BaşÇin Dışişleri Bakanlığı, Obama’nın kanı Barack Obama’nın IŞİD’e yöaçıklamasına “şüpheli” yaklaştı. nelik yeni stratejisine itirazlar gePekin, dünyanın terörle mücadele cikmedi. Suriye ile İran, Obama’yı etmesi ancak ülkelerin egemenlikkendilerini cihatçı grupla savaşan lerine de saygı gösterilmesi gerekkoalisyondan dışladığı için eleştitiğini vurguladı. Rus Dışişleri sözrirken Rusya ve Çin, “egemenlik cüsü Aleksander Lukaşeviç ise haklarına” dikkat çekerek “ulus“BM Güvenlik Konseyi’nin karalararası yasaları ihlal etmeme” rı olmadan atılacak bir adım salikazında bulundu. dırganlık eylemi ve uluslararası Suriye’nin El Tawra gazetesi, hukukun açık ihlali olur” ifadeBM onayı bulunmayacak saldırılerini kullandı. ların, bölgede “ateşin ilk kıvılcımını çakacağını” yazdı. Surierlin ile ye Ulusal Uzlaşma Bakanı Şam, Ali Haydar, “Suriye hüLondra yok kümetinin onayı olma‘Onayımız Öte yandan dün Aldan herhangi bir eyman ve İngiliz dışişleolmadan lem saldırganlık anri bakanları Suriye’ye vurursanız ateşin lamına gelir” deyip hava saldırısına kaekledi: “Suriye ile işkıvılcımı çakılır’ tılmayacaklarını dubirliği olmalı ve asyurdu. Alman Dışişdedi. ‘Biz yokuz’ keri yahut başka her leri Bakanı Frankdiyen Almanya ile tür eylem için koorWalter Steinmeier, dinasyon olmalı.” “Açıkça katılmamız İngiltere’ye göre, İran Cumhurbaşkanı talep edilmediği gibi ‘Irak ayrı Suriye katılmayı Hasan Ruhani, bölgedüşünmüyoayrı’. sel ve uluslararası işbirliruz” dedi. İngiltere Dığinin yaşamsallığını vurguşişleri Bakanı Philip Hamladı. Dışişleri sözcüsü Marzimond ABD’nin çabalarını deseh Afkham ise IŞİD’e karşı koaliteklediklerini söylese de “Açıkça sonda “ciddi muğlaklıklara” dikbelirteyim. İngiltere Suriye’ye kat çekip, “Bu koalisyondaki bahiçbir hava saldırısında yer alzı ülkeler Irak ve Suriye’de temayacak. Bunu geçen yıl parröristlere mali ve askeri destelamentoda tartıştık, pozisyonuği bizzat sağlayanlar. Diğerleri muzu gözden geçirmeyeceğiz” ise kendi çıkarları doğrultusundiye konuştu. Hammond, yasal da siyasi değişiklik getirmeyi çerçeve ile askeri izin verilebilirlik umuyor” vurgusu yaptı. Bu araaçısından Irak ve Suriye’nin farkda İran’ın etkili siyasetçilerinden lı olduğunu da söyledi. Başbakan Uzmanlar Konseyi Başkanı HaCameron’un sözcüsü ise askeri şimi Rafsancani’nin IŞİD’e kareylemi dışlamadıklarını söyleyeşı üzerlerine düşeni yapacaklarını rek herkesi şaşırttı. Türkiye imza atmadı Dış Haberler Servisi ABD yönetimi IŞİD’e yönelik yeni stratejisi çerçevesinde Türkiye dışında Ortadoğu’daki Sünni ülkeleri “koordineli askeri kampanyasına” kattı. Ancak Irak’taki hava operasyonlarını Suriye’ye yayma kararı alınırken “karaya ayak basacak” kimse ortada görünmüyor. ABD Dışişleri Bakanı John Kerry’nin katılımıyla dün Suudi Arabistan’ın Cidde kentinde düzenlenen “terörle mücadele toplantısı”nda, 6’sı Körfez’den 10 Arap ülkesi, Barack Obama’nın IŞİD’e karşı yeni stratejisine destek veren bildiriye imza koydu. Bu ülkeler Suudi Arabistan, Katar, Bahreyn, Kuvyet, Birleşik Arap Emirlikleri, Umman, Mısır, Irak, Ürdün ve Lübnan olurken toplantıya katılsa bile Türkiye bildiriye imzasını atmadı. Ortak bildiride, katılımcıların IŞİD’le savaşta “üzerlerine düşeni yapmayı kabul ettikleri” yer aldı. ABD ve 10 ülke, “IŞİD de dahil terörizm kaynaklı tüm tehditlere karşı birlikte durma taahhüdü” beyan etti. Katılımcıların “münasip olduğunda koordineli askeri kampanyaya pek çok açıdan katılacakları” ifadesi ile “askeri eylem” olasılık olarak yer aldı. Bu savaşımın “Yabancı savaşçılara militan akışının durdurulması, IŞİD ve diğer aşırılıkçı örgütlere mali desteğin kesilmesi, nefret ideolojisinin red REUTERS ALEX SALMOND ‘İsrail savaş suçları işledi’ Dış Haberler Servisi İnsan Hakları İzleme Örgütü, İsrail ordusunun 26 Ağustos’ta ateşkesle biten ve 50 gün süren Gazze savaşında “savaş suçu” işlediğini açıkladı. New York merkezli örgüt, “sayısız sivilin hedef alınarak savaş hukukunun ihlal edildiği” üç olayı incelediğini, “Vahşice, kasıtlı ve pervasızca” yapılan saldırıların savaş suçu teşkil ettiği belirtildi. Örgüt, İsrail’in savaş suçlarını güvenilir biçimde soruşturmadığını da ekledi. Gazze’nin kuzeyinde iki, güneydeki Refah’ta bir BM okulunun bombalanması olaylarında 17’si çocuk 45 kişi hayatını kaybetmişti. İsrail ordusu da sivilleri hedef alan beş saldırıyla ilgili soruşturma başlattı. Soruşturmada incelenecek olaylar arasında Beyt Hanun’da BM okulunun ve Gazze sahilinin bombalanması da var. Savaşta çoğu sivil 2100’den fazla Filistinli, 67’si asker 73 İsrailli hayatını kaybetti. B REUTERS Kerry, Kızıldeniz kıyısındaki Cidde’de bölge liderleriyle buluştu. Askeri kampanya di, suçluların adalete teslimini” de içereceği belirtildi. IŞİD’in hedefi olan toplulukların rehabilitasyonu ve insani yardımlara katkıda bulunulması da bildiride yer aldı. Katılımcı ülkeler yeni Irak hükümetine destek olmayı vaat etti. Kerr, “Arap ülkelerinin IŞİD’e karşı kritik rol oynayacağını ancak hiçbir ülkenin karaya asker göndermekten söz etmediğini” söyledi. Bildiride yer almasa da Kerry bölge ülkelerinin üslerini daha fazla kullanma izni istedi. ABD’li bir yetkiliye göre, Kerry liderlerden medyalarını dini aşırılıkçılık karşıtı tutum almaya teşvik etmelerini istedi. Kaynaklar koalisyonda çatlakları aktarırken, Suudiler, BAE ve Mısır’ın Müslüman Kardeşler yüzünden Katar ve Türkiye ile sorunlarına atıf yaptı. ABD’li yetkililer de Kuveyt ve Katar’ın aşırılıkçı gruplara özel bağışları önlemediğini söyledi. Öncesinde Vahhabi Suudi Arabistan’ın Suriyeli “ılımlı muhaliflerin” eğitimi yönündeki ABD taleplerini kabul ettiği aktarıldı. Koalisyon çabaları çerçevesinde 15 Eylül’de Paris’te toplantı daha yapılacak. Bu toplantıya Britanya Fransa, Rusya ve Çin ile İran’ın da katılacağı belirtiliyor. ‘İran da Paris’e gelecek’ Hamas İsrail ile ‘konuşacak’ Dış Haberler Servisi Gazze’de savaş geçen ay ateşkes anlaşmasıyla sonuçlanırken Filistinli örgüt Hamas’tan dikkat çekici bir açıklama geldi. Hamas’ın iki numaralı lideri Musa Ebu Marzuk, El Kuds televizyonuyla söyleşisinde “Hamas İsrail ile doğrudan konuşmaya istekli” dedi. Ateşkesin detayları Kahire’deki dolaylı müzakerelerde ele alınıyor. Ateşkeste şimdilik sadece silahların susması sağlanmış durumda. Ateşkes anlaşmasının bir ay içinde görüşülmesi planlanan diğer detayları ise Gazze’nin İsrail ve Mısır’la sınırının açılması ile karşılıklı esir değişimi oluşturuyor. İsrail hükümet sözcüsü Mark Regev ise Marzuk’un açıklamaları üzerinde yorum yapmadı. El Nusra esaretinden kurtuldular Dış Haberler Servisi El Kaide’nin Suriye kolu Nusra Cephesi, 2 hafta önce Golan Tepeleri’nde rehin aldığı BM Barış Gücü’ne bağlı 45 Fijili askeri dün serbest bıraktı. Askerlerin önkoşulsuz olarak bırakıldığı belirtiliyor. El Nusra’nın yayınladığı videoda, dini liderlerle görüşüldüğü ve liderlerin kendilerine “rehineleri serbest bırakın” tavsiyesinde bulundukları aktarıldı. Suriye ordusu birlikleri ile Golan sınırından sızmaya çalışan El Nusra Cephesi’nin de dahil olduğu muhalifler Kuneytra bölgesinde kapıyı ele geçirmişti. Bölgede İsrail ile Suriye arasındaki ateşkesi gözlemlemekle görevli olan BM Barış Gücü askerlerinden Filipinli olanlarıyla sert çatışmalar yaşanırken 45 Fiji askeri Nusra’nın eline düşmüştü. Nusra militanlarıyla çatışmalara girişen Filipinli 70’ten fazla asker, bir kaç gün sonra kaçmayı başarmıştı. El Nusra, askerleri bırakmak için BM terör listesinden çıkarılma, tutuklu militanların salıverilmesi ve Suriye kuşatmasındaki bölgelere yardım taleplerinde bulunmuştu.