Catalog

4 TEMMUZ 2014 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 GENEL KURUL BAŞLADI Haziranda düşüş beklentisine karşın enflasyon yüzde 0.31 arttı, gıda yükselişi tetikledi Yine tutturamadılar Tüketici fiyatlarındaki altı aylık artış yüzde 5.7’ye yükselerek yıllık hedefi geride bıraktı. Yıllık enflasyon yüzde 9.16 oldu. Gıda, ulaştırma, lokanta ve oteller kalemindeki artışlar enflasyonun beklentileri aşmasında önemli rol oynadı. Çarşı Genel kurula HDP Eş Genel Başkanı ve cumhurbaşkanı adayı Demirtaş da katıldı. (NECATİ SAVAŞ) Ekonomi Servisi Tüketici enflasyonu (TÜFE) haziranda aylık bazda beklentilerin üzerinde yükselerek yüzde 0.31 arttı. Analistler TÜFE’de ortalama yüzde 0.02 düşüş bekliyordu. Enflasyon haziranda düşüş beklentisine karşın artış gösterirken yıllık bazda inişe geçti. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre haziranda Üretici Fiyatları Endeksi ise yüzde 0.06 arttı. Yıllık bazda TÜFE yüzde 9.66’dan yüzde 9.16’ya gerilerken ÜFE yüzde 9.75 oldu. Merkez Bankası’ndan bir süredir yapılan açıklamalarda, enflasyonun haziranda “belirgin” bir gerileme yaşanacağı öngörüsüne yer veriliyordu. Uzmanlara göre ay içinde gıda fiyatlarında gerileme beklentileri bulunurken yüzde 0.36’lık artış olması, sapmanın temel nedeni oldu. Tüketici fiyatlarındaki altı aylık artış da yüzde 5.7’ye yükselerek yıllık hedefi geride bıraktı. Yurtiçi üretici fiyatlarının altı aylık artışı yüzde 5.12 düzeyine çıktı. Merkez Bankası’nın yakından takip ettiği çekirdek enflasyon yüzde 9.65 olarak gerçekleşti. Söz konusu veri; çekirdek enflasyonda belirgin bir iyileşmenin gerçekleşmediğini gösteriyor. Analistler, çekirdek verilerin mevcut ve önümüzdeki dönemde yapılması beklenen faiz indirimlerini haklı çıkaracak seviyede olmayabileceğinden endişe ediyorlar. Haziranda en yüksek fiyat artışı görülen ürün yüzde 49.36 ile yurtiçi bir hafta ve daha fazla süreli turlar oldu. Bunu, fiyatı yüzde 24.74 artan limon ve fiyatı yüzde 13.25 artan kuru kayısı izledi. Geçen ay fiyatı en çok artış gösteren diğer ürünler arasında yüzde 11.28 ile yumurta, yüzde 7.10 ile metro ücreti, yüzde 6.37 ile elma, yüzde 6.13 ile marul, yüzde 5.18 ile gazeteler, yüzde 4.58 ile tozşeker ve yüzde 3.99 ile yeşil soğan yer aldı. Haziranda fiyatı en az artan ürünse yüzde 1.42 ile ekmek oldu. Ana harcama grupları itibarıyla aylık bazda en yüksek artış, yüzde 1.72 ile eğitim grubunda oldu. Sağlıkta yüzde 0.98, lokanta ve otellerde yüzde 0.92, çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 0.70, ulaştırmada yüzde 0.50 artış gerçekleşti. Yıllık en fazla artış ise yüzde 13.22 ile lokanta ve oteller grubunda yaşandı. Bunu yüzde 12.47 ile gıda ve alkolsüz içecekler, yüzde 12.01 ile ulaştırma, yüzde 9.48 ile sağlık, yüzde 9.28 ile eğitim izledi. Geçen ay fiyatı en fazla düşen ürünlerin başında patlıcan geldi. Haziranda patlıcanın fiyatı yüzde 12.29 düşerken bu ürünü fiyatı yüzde 12.13 azalan domates ve fiyatı yüzde 11.68 azalan taze fasulye izledi. Aylık en fazla düşüş gösteren grup ise yüzde 1.25 ile giyim ve ayakkabı oldu. pazara yağıyor zam KESK’te eşbaşkanlık gündemde MUSTAFA ÇAKIR ANKARA Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu’nun (KESK) 4 gün sürecek 8. olağan genel kurulu başladı. Genel kurulda HDP’de de uygulanan “eşbaşkanlık” modelinin konfederasyonda da geçerli olması için tüzük değişikliği hazırlandı. Ancak KESK içerisinde bu konuda farklı görüşler gündeme geldi. Karayolları Genel Müdürlüğü’nün konferans salonundaki genel kurula çok sayıda yerli ve yabancı konuk katıldı. Uluslararası sendikalardan konuklar da davetliler arasındaydı. Salona, “Kürt sorununda inkâr ve imha değil, barışçıl ve demokratik çözüm, bir arada yaşam; kaza değil, kader değil katliam. Soma’yı unutmayacağız; güvenceli iş güvenceli gelecek” yazılı Türkçe ve Kürtçenin yanı sıra farklı dillerde de pankartlar asıldı. Gezi eylemleri sırasında yaşamını yitirenlerin portrelerinin altına da “Arkadaşlar bize bakıyor” yazısının yer aldığı pankart asıldı. Genel kurulda “eşbaşkanlık” modeli gündeme geldi. Konfederasyonda genel başkanla birlikte bir de kadın eşbaşkanın görev yapması için tüzük değişikliği hazırlandı. Bir grup bunun toplumda farklı algılanacağına dikkat çekerek itiraz etti. KESK Genel Başkanı Lami Özgen, Türkiye’de son dönemde “örtülü ve fiili” sıkıyönetim uygulandığını dile getirerek “Demokrasi ayaklar altına alınırken ‘Tomakrasi’ ve ‘gazkrasi’ hâkim hale geldi” dedi. Özgen, “11 arkadaşımız cezaevlerinde. OHAL dönemini aratmayacak tarzda sürgünler yaşanmakta. Tahliye edilen bazı arkadaşlarımız işe başlatılmadı. İdari soruşturmaların çetelesini tutamaz hale geldik” diye konuştu. Fiyatlar el yakıyor TÜİK verilerine göre domates ve fasulyenin fiyatında düşüş görünse de çarşı pazara çıkıldığında meyve ve sebze el yakıyor. Geçen ay limon fiyatı 24.74 artarken, kuru kayısı yüzde 13.25 yükseldi. Yumurtada yüzde 11.28, elmada yüzde 6.37, marulda yüzde 6.13, tozşekerde yüzde 4.58, yeşil soğanda yüzde 3.99 fiyat artışı oldu. İstanbul’da haziranda fiyatı en fazla artan ürün yüzde 10.26 oran ile şehiriçi otobüs, vapur ve raylı sistem bilet ücretleri oldu. İstanbul Ticaret Odası’nın hazırladığı İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi’nde yer alan 242 ürünün 67’sinin perakende fiyatı artarken 18 ürünün fiyatı düştü, 157 ürünün fiyatı ise değişmedi. Fiyatı en çok artan ikinci ürün yüzde 8.67 ile ayçiçeği çekirdeği olurken yüzde 8.59 ile soğan üçüncü İstanbul’da ulaşım uçtu sırayı aldı. Sivri biber yüzde 25.49 oran ile haziranda fiyatı en fazla azalış gösteren ürün oldu. Bunu yüzde 23.98 düşüşle kayısı izledi. Fiyatı yüzde 23.50 oranında gerileyen kiraz ise üçüncü sırada yer aldı. Otogaz satış fiyatlarında ise litrede ortalama 8 ila 10 kuruş arasında zam yapıldı. Otogazın litre fiyatı Ankara’da 2.76 liradan 2.852.86 liraya, İstanbul’da 2.71 liradan 2.782.81 liraya, İzmir’de ise 2.71 liradan ile 2.80 liraya çıktı. Faiz indirimine yetmez Tahminlerden yüksek çıkan enflasyon verisi Merkez Bankası’nın faiz indirimiyle ilgili endişeleri de artırdı. Merkez’in siyasi baskı sonucu faizde indirime gideceğini düşünen bankacılar, yıllık enflasyondaki düşüşün mevcut faiz indirimlerini haklı çıkaracak kadar iyi olmadığını düşünüyor. Çekirdek göstergeler de enflasyonda ciddi ve kalıcı düşüşler olacağını göstermiyor. CHP’nin ekonomi raporunda da çekirdek enflasyon verilerinde görülen artışın kaygı verici olduğu belirtildi. Rapora göre çekirdek enflasyonun düşüş eğilimine girmemesi hükümetin “faiz indir” baskısı karşısında Merkez’in işini güçleştiriyor. Kuraklık ve don etkisiyle rekolte kayıpları yaşanan meyve fiyatlarında ramazanın da etkisi ile artışlar sürüyor. DHA’nın haberine göre İstanbul’da domatesin kilo fiyatı yüzde 150’lik artışla 2.5 liraya dayanırken, fasulyenin kilo fiyatı yüzde 100 artışla 5 liraya yükseldi. Zamlar, şeftalide ve kayısıda da yüzde 100’ü buluyor. Olumsuz hava koşullarından en fazla etkilendiği belirtilen ve bu nedenle de en yüksek fiyat artışının beklendiği kayısının kilo fiyatı mayısta 4 lirayken bu ay 6.5078 liraya alıcı buluyor. Mayıs başında kilosu 2.5 lira olan şeftalinin fiyatı 5 liraya kadar yükseldi. Kilosu 2 liradan tezgâha çıkan papaz eriğininin fiyatı da 5 liraya çıktı. Geçen ay kilosu 2 lira olan salatalığın kilosu 2.5 liraya kadar dayandı. Diğer taraftan haziran başında 1.5 liraya kadar gerileyen salkım domatesin fiyatı tekrar 3 liraya çıktı. Pastırmanın fiyatı da 130 liraya yükselerek çeyrek altınla yarışır hale geldi. OHAL dönemi gibi Elektrik faturanızı hesaplayın Ekonomi Servisi Son dönemde elektrik faturaları ile ilgili gelen yoğun şikâyet üzerine Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, tüketiciye faturalarını hesaplama imkânı tanıdı. Hizmet dün itibarıyla yürürlüğe girdi. Buna göre tüketiciler, kurumun internet sayfasında yer alan sorgulama modülüne faturalarında yer alan bilgileri girerek ödemeleri gereken bedelin doğru hesaplanıp hesaplanmadığını sorgulayabilecek. Tüketiciler ayrıca elektrik tüketim saatlerinin yoğunluğuna göre kendileri için en uygun tarife paketini de hesaplayabilecek. FIRAT KOZOK kullanılacak krediyle ilgili sözleşmenin idareye gönderilmesini istedi. Şirket belirlenen süre ANKARA İhalesi 2011’de yapılan ve geçen içerisinde kredi anlaşmasını tamamlayamayınyıl tamamlanması planlanan Çukurova Bölge ca 3 aylık ek süre tanındı. Bu sürede de kredi sel Havaalanı inşaatı yılan hikâyesine döndü. bulamayan şirket, ikinci uyarı üzerine inşaatın İhaleyi kazanan şirket inşaat için gerekli kredi tamamını özsermaye ile yapacağını DHMİ’ye yi bulamayınca son olarak KKTC’deki bir bildirdi. Ancak şirket hakkında yapılan offshore bankasından teminat mekmali durum tespit ve değerlendirİhalesi tubu getirdi. Havaalanı, süreçte yeme raporunda, bu taahhüdün ger2011’de ni sorunlar çıkmazsa 3 yıl gecikçekçi olmadığı saptandı. Ardınmeyle 2016’da hizmete girecek. dan şirket, DHMİ’ye Mondiyapılan ve 2013’te Ulaştırma, Denizcilik ve Haal Private Bank adlı bir bantamamlanması planlanan berleşme Bakanlığı’nın 2023 kadan alınan “Özkaynak Çukurova Havaalanı, çeşitli hedefleri arasında yer alan 30 Destek Finansı İçin Krenedenlerle gecikti. Şirketin milyon yolcu kapasiteli iki di Sözleşmesi” sundu. Bu havaalanından birisi olmakez bankayı mercek altıKKTC’deki bir offshore sı planlanan ve Devlet Hava na alan idare, kreditör banbankadan getirdiği teminat Meydanları İşletmesi (DHMİ) kanın Banking Unit Ltd. mektubu kabul edilir ve tarafından düzenlenen Çukuadıyla KKTC’de offshore rova Bölgesel Havaalanı yapım olarak faaliyette bulunduğubaşka sorun çıkmazsa ihalesi 2011’in sonunda yapıldı. nu, 200 milyon Avro tutarınaçılış 3 yıl gecikmeyle 19 firmanın şartname, 7 firmanın daki kredinin sözleşme metniyapılacak. da yer görme belgesi aldığı ihale, nin “sözleşme diline” uygun olSky Line HavacılıkZonguldak Özel madığını ve sözleşme tarihi olarak Sivil Havacılık ortak girişimine kaldı. 2 farklı tarihin kullanıldığını belirleTamamı özel sektör tarafından yapılacak di. Sayıştay’ın DHMİ ile ilgili denetim rapoikinci havaalanı olması planlanan Çukuro runda bütün bunlara yer verildi. va Bölgesel Havaalanı, 36 ayda bitecekti. İnDHMİ, CHP Adana Milletvekili Turgay şaatın tamamlanmasının ardından firmanın 9 Develi’nin inşaatla ilgili soruları üzerine, yıl 10 ay 10 günlük işletme süresi başlaya havaalanı yatırımının gerçekleşme oranıcak, ardından da havaalanı idareye devredi nın 2014 Mayıs itibarıyla yüzde 15 olduğulecekti. Ancak evdeki hesap çarşıya uymadı. nu açıkladı. İhaleye çıkılırken 2013 yılınDHMİ, sözleşmenin imzalanmasından 7 ay da tamamlanması planlanan havaalanı için sonra şirkete gönderdiği yazıda yapım işinde şimdi gözler 15 Mart 2016’da. Çukurova’da üç yıllık rötar Otoya büyük darbe Haziranda Ekonomi Otomotiv pazarında satışlar haziranda yüzde ise otomobil Servisi Dö19, yılın ilk yarısında ise yüzde 25 daraldı. satışları yüzde viz kurları ve 18.89 düşüşle 47 kredi faizlerinPazarın küçülmesinde ÖTV, kur ve kredi bin 278 adet olurdeki yükselişin yafaizlerindeki sert yükseliş ken hafif ticari araç nı sıra özel tüketim etkili oldu. pazarı yüzde 18.48 düvergisi (ÖTV) artışlaşüşle 12 bin 885 adete indi. rı ve BDDK’nin getirdiği kredi sınırlamaları otomotiv ODD, ilk yarıdaki daralmaya ilişkin etsektörünü vurmaya devam ediyor. Haziranda pazar yüzde 19 azalarak 60 kenleri, “kur ve faizde yaşanan yükselişbin 163 adet olurken bu, son beş ayın en ler, otomobil ÖTV oranlarındaki artış, BDDK’nin kredi işlemlerine yönelik gedüşük daralma rakamına işaret etti. Otomotiv Distribütörleri Derneği’nin tirdiği sınırlamalar, özel sektör yatırım(ODD) açıkladığı verilere göre, yılın ilk ları yavaşlama” olarak sıraladı. Dernek, yılın ikinci yarısında Cumhurbaşyarısındaki daralma ise yüzde 25’e ulaştı. Pazar, ocakhaziran döneminde 286 bin 861 kanlığı seçim süreci, Merkez Bankası’nın adete geriledi. Otomobil satışları ilk yarı sıkı para politikası, jeopolitik gelişmeler, da yüzde 22.71 azalarak 225 bin 773 ade ABD ve Avrupa merkez bankalarının pate, hafif ticari araç pazarı yüzde 31.9 aza ra politikalarının pazarda etkili olmaya devam edeceğini öngördü. larak 61 bin 88 adete geriledi. OECD, Türkiye için iyimser Ekonomi Servisi Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) “Değişen Vites: Gelecek 50 Yılda Karşılaşılacak Politika Zorlukları” başlıklı raporunu yayınladı. Üye ülkelerin temel ekonomik göstergelerinin 2060’a kadar nasıl bir seyir izleyeceğinin değerlendirildiği raporda, geçen yıl kişi başına milli geliri 14 bin 99 dolar Türkiye’nin bu yıl kişi başına milli geliri 14 bin 315 dolar olacağı öngörülüyor. Türkiye, orta gelir tuzağını kırma yolunda 2023’ten itibaren kişi başına milli gelirde 20 bin dolarlı rakamlara geçecek. Kişi başına ortalama 30 bin doları 2037’de yaşayanlar görecek. Rapora göre, Türkiye ekonomisinin potansiyel üretim hacmi ise 2028 yılında ikiye katlanacak. 1 trilyon dolarlık potansiyel üretim hacmi sınırını 2012’de geçen Türkiye 2028’de 2 trilyon, 2041’de 3 trilyon dolarlık ekonomiler grubuna geçiş yapacak. Rakamın 2056’da ise 4 trilyon dolara erişmesi bekleniyor. Türkiye, 2060’ta ise 44 bin 900 dolarlık ortalama kişi başına gelirle bugün ABD’deki rakama yaklaşarak Rusya hariç, Brezilya, Çin, Hindistan, Endonezya ve Güney Afrika’yı geçecek.