Catalog

SAYFA CUMHURİYET kultur@cumhuriyet.com.tr 26 MART 2014 ÇARŞAMBA 14 KÜLTÜR ‘Alnımın çizgilerindesin...’ Kültür Servisi Nâzım Hikmet’in Yolculuk Fotoğrafları Sergisi Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık ve Kadıköy Belediyesi Caddebostan Kültür Merkezi Sanat Galerisi (CKM) işbirliğiyle 28 Mart’ta açılıyor. “Alnımın Çizgilerindesin Memleketim” adlı sergi CKM’de 25 Nisan’a kadar izlenebilecek. Sergi, Nâzım Hikmet’in “rüyalarımın memleketi” diye adlandırdığı Moskova’ya üçüncü gidişini izleyen 19511963 yılları arasındaki fotoğraflarını kapsıyor. Nâzım Hikmet üzerine çalışmalarıyla tanınan M. Melih Güneş tarafından, Vera Tulyakova Hikmet Arşivi, Rusya Devlet Edebiyat ve Sanat Arşivi ile başka ülkelerdeki arşivlerden bir araya getirilerek oluşturulan sergide, Nâzım Hikmet’in yurtdışı ağırlıklı, bazıları imzalı fotoğrafları görülebilecek. 1928 tarihli ilk kitabı ile 1932 yılında SSCB’de ilk basılan kitabı da aralarında olmak üzere Türkiye dışında basılan bazı kitapları, plakları, ses bantları, gazete kupürleri yer alacak. M. Melih Güneş’in hazırladığı “Bir Yitik Miras Nâzım Hikmet” başlıklı bir video çalışması da sergide yer alacak. Halet Çambel Arşivi’nde korunan ve Nâzım’ın henüz 53 günlük bir bebekken çekildiği bir fotoğrafının da bulunduğu, Nâzım Hikmet’in halası Mediha Hanım’la evli olan Memduh Ezine’nin hatıratı da ilk kez bu sergide sergilenmiş olacak. Sergiye gelenleri kâğıttan yapılma turna kuşları selamlayacak. Nâzım Hikmet’in ölümünden sonra Hiroşimalı çocuklar, Nâzım adına Vera Tulyakova’ya rengârenk kâğıtları katlayarak yaptıkları 1000 turna kuşu göndermişlerdi. Sayıları 1000’i bulduğunda dileğin gerçekleşeceğine inanılan bu turna kuşları, savaştan sonra barışın ve silahsızlanmanın simgesi olmuştu. Sergiyi ziyaret edecek çocuklar, bu kâğıttan kuşların nasıl yapıldığını sergi salonunda bulunan panolardan öğrenebilecekler. NÂZIM HİKMET’İN YOLCULUK FOTOĞRAFLARI SERGİSİ 28 MART’TA CKM’DE AÇILIYOR u Sergide Nâzım Hikmet’in fotoğraflarının yanında yurtdışında basılmış kitapları, plakları, ses bantları ve gazete kupürleri de yer alacak. Paris Kitap Fuarı’nda Cortazar Yılı Paris Kitap Fuarı 2124 Mart tarihleri arasında 34. kez gerçekleştirildi. Okura yönelik bir fuar. Kitap satışı amaçlı. İmza günleri, söyleşiler yapılıyor. Sergiler açılıyor. Bir yanıyla da uluslararası nitelikli, yayıncılık sektörüne yönelik bir fuar. Ağırlıklı olarak Fransa ile ilişkisi olan, frankofon diyebileceğimiz ülkeler katılıyor. Diğer uluslararası nitelikli fuarlar gibi Paris Kitap Fuarı’nda da her yıl bir konuk ülke oluyor. Bu yılın konuk ülkesi Arjantin’di. Konuk ülkenin yanında konuk şehir uygulaması da başlatmışlar. Şanghay konuk şehir olmuş. Bir anlamda fuar Şanghay ile Arjantin’in boy ölçüştürdüğü bir alan haline gelmiş. Bana göre bu boy ölçüşmede kültürü ve edebiyatı ile Fransa’yla sıkı bağları olan Arjantin daha ağır basıyor. Tabii Çin’in yükselen yıldızını, Şanghay’ın dünyanın en önemli şehirlerinden biri haline gelmiş olmasını da dikkate almak gerek. Arjantin fuara gösterişli bir standla katılmıştı. Arjantin edebiyatından Fransızcaya çevrilmiş eserlerin çokluğu ile de okurların ilgisini çekiyordu. Fuarın yıldızı ise Julio Cortazar’dı. Cortazar 1914’te doğmuş, 1984’te ölmüş. Bu yıl 100. yaşı kutlanıyor. Tüm dünyada olduğu gibi Fransa’da da çok tanınan bir yazar. Üstelik Cortazar, yaşamının büyük bir bölümünü sürgün olarak Paris’te geçirmiş ve orada ölmüş. Tüm eserleri Fransızcaya çevrilmiş. Fuarın broşürlerini, poşetlerini Cortazar’ın portresi süslüyordu. Fuarın ikinci günü de Cortazar bir dizi etkinlikle anıldı. Ayrıca bir de Cortazar fotoğrafları sergisi vardı. Fuar alanında çeşitli temalara ayrılmış özel bölümler var. Çizgi roman, çocuk ve ilkgençlik yayınları bölümlerinin yanında sanat, yemek kitapları, kadın edebiyatı ve dijital yayıncılık bölümleri dikkati çekiyordu. Dijital yayıncılığın baş döndüren yükselişinin durduğu, okur ilgisinin de azaldığı izlenimi edindim. Kâğıda basılı kitaba ilgi hâlâ yoğun. Fuara Fransa’nın çeşitli bölgelerinden yayıncıların ortak standlarda katılımı da sağlanıyor. Stand kiralarının yüksekliği nedeniyle küçük yayıncıların fuara katılamadığı eleştirisinin önüne geçilmeye çalışılmış. Ama bazı büyük yayıncıların standlarını küçülttüğü ve Fransa’nın en büyük yayıncısı Hachette’in katılımının hâlâ sağlanamadığı görülüyor. Onların yerini Fnac kitabevlerinin standları dolduruyor. Fuarın giderek küçüldüğü de fark ediliyor. Ülke katılımlarında en dikkati çeken Brezilya’nın standıydı. Türkiye de fuara 60 m2’lik bir standla katıldı. İlk gün yapılan açılışta Kültür ve Turizm Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Nihat Gül, Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürü Hamdi Turşucu ve UNESCO Daimi Temsilcimiz Hüseyin Avni Botsalı birer konuşma yaptılar. Türkiye standı telif satışına odaklı. TEDA desteği alan kitaplar, yeni yayınlar sergileniyor. Standda Türk yazarlarının Fransızcada yayımlanmış kitaplarının satılmaması, okurların standa ilgisini azaltıyor. Geçmiş yıllarda fuara birçok Türk yayıncı katılırdı. Özellikle büyük Fransız yayıncıların telif hakları görevlilerinin fuarda bulunmaması nedeniyle artık yayımcılarımızın gelmediğini düşünüyorum. Bu yıl sadece Kalem Ajans’tan Nermin Mollaoğlu ve Lir Ajans’tan Ayser Ali’yi gördüm. İki ajans da birçok görüşme yaptı, yeni anlaşmaların müjdesini verdiler. 2005’ten beri TEDA desteği ile Fransızcada 54 esere destek verilmiş ve 44 eser yayımlanmış. Ayfer Tunç, Selçuk Altun, Hakan Günday ve Pınar Selek’in yeni kitaplarına yayınevlerinin standlarında rastladım. Türk yazarlarına ilgide azalma var gibi. Anlaşılan TEDA’nın yeni bir atılım yapması gerekiyor. ‘BALIK’ DERVİŞ ZAİM’İN İKİNCİ DOĞA KONULU FİLMİ Doğa ile savaşa girişince... Kültür Servisi Derviş Zaim’in sekizinci uzun metrajlı sinema filmi “Balık”ın çekimleri tamamlandı. Yapımcılığını Marathon Film’in üstlendiği filmde Sanem Çelik ve Bülent İnal’ın yanı sıra Gizem Akman, Myroslava Kostyeva, Melih Sezgin, Coşkun Tamer rol alıyor. İnsan doğa ilişkisine odaklanan film, bir gölün kıyısındaki küçük ve güzel bir balıkçı köyünde yaşayan balıkçı ailesinin doğa ile savaşa girişince yön değiştiren hayatını anlatıyor. “Balık”, Derviş Zaim’in 2013 yapımı “Devir”den sonra doğa konusunda yaptığı ikinci filmi olma özelliğini de taşıyor. Görüntü yönetmenliğini Taner Tokgöz’ün yaptığı filmin çekimleri Bursa’da ve Bursa’ya bağlı Uluabat Gölü kıyısındaki Gölyazı köyünde gerçekleşti. Zaim, “Balık”ın doğanın hor kullanılması ve insanın bundan zarar görmesi üzerine olduğunu belirtiyor. ‘Ateşi ve ihaneti gördük’ CEREN ÇIPLAK Zeliha Berksoy’un kurucusu olduğu Tiyatro 2000 ‘Kuvayi Milliye Destanı’nı sahneliyor 7 BİN ESER DİJİTAL ORTAMA AKTARILDI Türk sineması arşivi dijitalleştiriliyor Kültür Servisi Türk Sineması Araştırması (TSA) projesi kapsamında Türk sineması arşivi derlenip dijitalleştiriliyor. Proje kapsamında 8 özel, 2 devlet arşivinin ayrıntılı olarak incelendiği ve 7 bin eserin dijital ortama aktarıldığı öğrenildi. Bilim ve Sanat Vakfı’nın (BİSAV) İstanbul Şehir Üniversitesi Sinema TV Bölümü katkılarıyla başlattığı projenin temel amacının, kaynakların gelecekte daha erişilebilir bir hale getirilmesi ve Türk sinema tarihi üzerine yapılacak araştırmalara düzgün bir zemin hazırlanması olduğu belirtiliyor. Proje için oluşturulan 22 kişilik bir ekip yurtiçi ve yurtdışında kütüphaneleri tarıyor ve edinilen bilgileri dijital ortama aktarıyor. Osmanlı Türkçesi ile ya da yabancı bir dilde Türk sineması hakkında yazılan belgeler Türkçeye çevrilip ve filmlerin bilgileri sinopsisi ile birlikte arşive aktarılıyor. (www.tsa.org.tr) “Adana, Antep, Urfa, Maraş: düşmüş dövüşüyordu... Ateşi ve ihaneti gördük. / Ve kanlı bankerler pazarında / memleketi Alaman’a satanlar, yan gelip ölülerin üzerine yatanlar /düştüler can kaygusuna / ve kurtarmak için başlarını halkın gazabından / karanlığa karışarak basıp gittiler....” “Ateşi ve ihaneti gördük... Kuvayi Milliye Destanı’nın en çarpıcı cümlesidir” diyor Zeliha Berksoy. “Önünde savaş, arkasında ihanet, ortada halk, dayanmaktayız... Kuvayi Milliye’yi bu kadar net ve çarpıcı anlatmak için dâhi olmak lazım” diyen Berksoy, belki de bu nedenle “Dünyanın en büyük şairi Nâzım Hikmet’tir” vurgusunu yapıyor. Bir vefa borcu olarak Nâzım Hikmet’in eserlerini sahnelemeye devam edecek olan Zeliha Berksoy, bu kez de kurucusu olduğu Tiyatro 2000’le “Kuvayi Milliye Kurtuluş Savaşı Destanı”nı izleyiciyle buluşturuyor. Zeliha Berksoy’un hem yönettiği hem de anlatıcı olarak yer aldığı oyun Nâzım Hikmet’in aynı adlı yapıtından sahneye taşındı. Oyunda, Mehmet Ali Kaptanlar, Tamer Levent, Nişan Şirinyan, Yurdaer Okur, Cenk Sözeri, Efe Tunçer, Devrim Evin, Payidar Tüfekçioğlu rol alıyor. Abidin Dino’nun desenlerine yer verilen oyunun müzikleri ise Muammer Sun’a ait. Tiyatro 2000, daha önce de “İsmene” ile “Jokond ile SiYaU”yu sahnelemişti. Oyun, her pazartesi saat 20.00’de Ses Tiyatrosu’nda sahnelenecek. Uzun yıllardır Brecht sahneleyen Berksoy, Nâzım’ı her okuduğunda yeni bir yönünü keşfettiğini ve Nâzım’ın Brecht’ten daha büyük bir şair olduğunu vurguluyor. Berksoy, 70 yıl önce yazılmış Kuvayi Milli ye Destanı’nın her döve anlatıcılığını üstlendiği lar yaptım. Nâzım, nemde geçerli bir desmüthiş bir senaryo ve oyun, Nâzım Hikmet’in taneser olduğunu bekurgu ustası. Müthiş aynı adlı yapıtından lirtiyor: bir artistik hayal gü“Nâzım Hikmet, cü var. Eserde, ‘Kara sahneye taşındı. Abidin bu eseri, emperyaYılan’ ‘Arhavili’ ‘ŞoDino’nun desenlerinin lizm, ağalar ve feför Ahmet’ gibi kade yer aldığı oyunun odaliteyi ele alarakterleri tarihsel bir rak bir bütün olaperspektif içinde namüziklerini Muammer rak yazmış. Bugüne kış gibi işliyor.” Sun gerçekleştirdi. baktığımızda da ayBerksoy, Kuvanı şeylerin yaşandıyi Milliye Destanı’nın ğını görüyoruz. Dünya yanıyor, pa bir kahramanlık destanı olmadığını, ra kavgasından dünya yanıyor... ilk bölümde tarihin tartışmaya açıldıEmperyalizm ve insan sömürüsü ğını, ikinci bölümde ise savaşın içinbitmedikçe bu eser aynen yaşar... deki insanların hikâyelerinin yer aldıBrecht ‘Benim şiirlerim geçerliliğiğını söylüyor. ni yitirdiği gün silahların sustuğu, saBerksoy, Türkiye’deki gerilimli vaşların bittiği gündür’ der. Bu yüzpolitik atmosferin, sanatın izlenmesiden bu şiirler bizi hâlâ heyecanlan ne engel olmaması gerektiğini vurgudırıyor, bilinçlendiriyor.” lamadan edemiyor: Berksoy, toplum olarak cehalet “Böyle bir dönemde daha çok ticinneti getirdiğimizi, bu durumdan yatro izlenmeli. Ümit etmek istikurtulmanın yolunun da Kuvayi Milyorlarsa, hayatın içinde daha cesur liye Destanı’ndaki gibi Anadolu halve bilinçli olmak istiyorlarsa sanat kının sağduyusundan geçtiğini vurizlenmeli. Sanat, ruhu yükseltir. guluyor. Nâzım’ı, sanatsal fırtınasına Yaşama cesareti kazandırır.” kapılmadan okumanın çok zor olduğunu, bu nedenle de metni anlamak için bir anlamda ‘dedektiflik’ yaptığını belirtiyor: Kültür Servisi Optimum Outlet İstanbul, “Dünya “Nâzım’ın anlam şifresini çöze Çizerlerinden Nasreddin Hoca” adlı karikatür sergisine çöze bir çalışma yaptım. Oyunu çöev sahipliği yapacak. Uluslararası karikatüristlerin zerken Nâzım’ın yaşadığı duygueserlerinden oluşan sergi, mizah haftası kapsamında ları da yakalamak istiyorum, bu16 Nisan tarihlerinde ziyarete açık kalacak. nun için tarihle ilgili çeşitli okuma u Berksoy’un yönettiği Dünya çizerlerinden Nasreddin Hoca ALTIN BAMYA ÖDÜLLERİ VERİLDİ Kültür Servisi Filmmor kapsamında sinemada cinsiyetçi anlayışı eleştirmek için verilen 6. Altın Bamya Ödülleri sahiplerini buldu. Ödül, 2013 yılında gösterime giren yerli sinema filmleri arasından 7 filme; erkek karakter, kadın karakter, senaryo, film, izleyici, jüri özel dallarında verildi. Filmler, “kadınlarla ilgili yanlış mitlerin, algıların, cinsiyetçi bakışın sinemada yeniden üretilip temsil edilmesi ile kadınlara dair alanların daraltılmasına dair erkek egemen bakışın ağırlığı açısından” değerlendirildi. Erkek karakter ve senaryo ödülü “Erkekler” adlı filme, kadın karakter ve film ödülü “Aşk Kırmızı” adlı filme verildi. Ödülü, İzleyici Bamyası dalında ise “Celal ile Ceren” adlı film aldı. En cinsiyetçi, ‘Aşk Kırmızı’