Catalog

29 ARALIK 2013 PAZAR CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 Irak ve Kürtler anlaştı. Petrolün parasının, Yıldız’ın söylediği gibi Halkbank’a yatmayacağı netlik kazandı Adres JP Morgan DUYGU GÜVENÇ Onur Kırılması Günümüzde öyle yorumlar, olaylar, davranışlar, tutumlarla karşılaşılıyor ki “haysiyet kırıcı” sözcüğü çok hafif kalıyor. Bazı davranışlar, tutumlar, yorumlar, bilgiler, göstergeler toplum olarak, ülke olarak onur kırıcı; insan olma niteliğine uygun olmayan davranışlar ile kişiliksizlikler de birey olarak haysiyet kırıcı, hatta yüz kızartıcı. Şu tür yorumlar, yayınlar, bilgiler, göstergeler toplum, ülke olarak onur kırıcı: “Atlantik ötesi duruma el koydu. Atlantik ötesi sonucu belirler. Atlantik ötesinden onay. Atlantik ötesinden ileti (daha doğrusu gelen talimatdirektif). AB ilerleme raporuna uyum. AB müktesebatına uygun yasal düzenleme. AİHM’den (Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi) yağdırılan cezalar. Yolsuzluk, insan hakları ihlali, tutuklu gazeteci sayısı” gibi olumsuz göstergelerde dünya genelinde ilk sıralarda bulunma, buna karşı eğitim düzeyi, yaşam kalitesi, kişi başına gelir gibi göstergelerde ortalarda, hatta geri sıralarda yer alma, ülke açısından, toplum olarak onur kırıcı, yüz kızartıcı. Bir toplum bağımsızlığı, özgürlüğü, egemenliğe sahip olmayı hak etmiyorsa, uzun süre gerçek anlamda bağımsız, özgür yaşayamaz. Bazı güçler ülkeye doğrudan olmasa bile dolaylı olarak el koyar. Egemenlik ulusundur ilkesi kâğıt üzerinde kalır; birisi ya da birileri, “egemenlik ulusundur” alalaması ile egemenliği kişisel olarak kullanmaya yeltenir. HHH Bireyler onurlarını korumalı, kişilikli davranmalı, duruş sahibi olarak çizgilerini sürdürmeli, topluma, ülkeye karşı sorumluluklarının bilinci ile hareket etmeli, kendilerini küçük düşürücü davranışlardan kaçınmalı, çıkar hesapları veya beklentileriyle kimsenin önünde eğilmemeli, yalakalık yapmamalıdır. Kişi, kimsenin önünde diz çökmemeli, kimsenin kendi önünde diz çökmesine, yalakalık yapmasına, kişiliksiz davranmasına da izin vermemeli, bunları hoş karşılamamalıdır. Gabilik, dinozorluk, çağ gerisi gibi nitelendirilebilir, ama Rönesans döneminin “Vita Activa” kuralının günümüzde de geçerli olması gereğini düşünün. Kurala göre aktif yaşam içinde insanlar önce ülkeleri, sonra diğer vatandaşlar ve aileleri, son olarak da kendileri için çaba harcamalıdırlar. Günümüzde bu tür görüşlerin, inançların yeri kalmamış, etik değerler altüst edilmiştir. Bu tür özlemler gülünç gibi de gelebilir. Bakınız, günümüzde “vita activa” kuralına uygun davranan, tanımlamaya çalıştığımız biçimde yaşamı boyunca onurunu, saygınlığını korumuş, cesur davranan, tutarlı, düzgün çizgisi olan kaç kişi görebileceksiniz? Ama kendini öyle sanan, kendilerinde bazı artamlar (meziyetler) vehmeden, sanısına kapılan tipler gani, gereğinden fazla. Günümüzde Mevlana için törenler düzenleniyor. Mevlana’nın düşünceleriyle anılması her açıdan yerinde, olumlu bir davranış; ancak Mevlana’yı anarken şu gözlemini tümcesini de anımsamak, anımsatmak yerinde olur: “Ne elbiseler gördüm içinde adam yok, ne adamlar gördüm sırtında giysi yok.” Günümüz için söylenmiş gibi. HHH Siyasal tartışmalara, TV kanallarında yapılan açık oturumlara yorumcu, bilgi sahibi, uzman diye çağrılan kişilere bakın. İstisna oluşturan birkaç isimden özür dilerim. Genelde, bilgi yoksulluğu, fikir sığlığı, duruş tutarsızlığı, vatandaşa, bilime, hatta diğer çağrılan kişilere saygılı olmama, belli çevreye hoş görünme kaygısı, zaman zaman güçlü gördükleri kişilere yalakalık yapma gayreti gözleniyor. Uğur Mumcu zaman zaman eleştirir, yakınırdı. “Bilgi sahibi olmadan fikir sahibi olmak” diye. Bilgi sahibi olmadan fikir sahibi olmak, kulaktan dolma bilgileri yeterli görmek ne yazık ki toplumsal bir eksikliğimiz. Ancak vatandaşı aydınlatma işlevini üstlenmiş kişilerde bu türlü eksikliklerin olmaması gerekir. Gazeteci diye sunulanlarda eksiklikler olmasını sineye çekelim, ama bürokraside, eğitim kurumlarında görev alanlarda bu türlü eksikliklerin varlığı facia. Tartışmalar Hyman Ricker’in şu tümcesini anımsatıyor: “Büyük beyinler fikirleri, orta beyinler olayları, küçük beyinlerse kişileri konuşur.” Günümüzde ülkemizde gözlem yapmış gibi. Dilek olarak kalsa da yeni yılın ülkem için onurlu bir yaşam yılı olmasını dilerim. ANKARA Bağdat ve Erbil, Irak’ın petrol gelirleri için adres olarak JP Morgan srar işe yaramadı Bankası’nı belirlerken, EnerAncak bu esnada Bakan ji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, hedef değiştir Yıldız, Irak’ın petrol akışında meye çalıştı. Yıldız, petrolden paraların bir Türk kamu bansöz etmeden “Halkbank’ın kasında toplanması tezinde ısiçinden geçtiği durum bu rar etti. Bakan Yıldız, doğsüreci etkilemeyecek. Yine rudan petrol kaynağına işaret normal bankacılık faaliyet etmezken, Kayseri’de yaptığı leri ile birlikte kamu ban açıklamada şunları söyledi: kasındaki mevduatı Irak “Banka hesapları ile ilgili lı kardeşlerimize sunaca tartışma var. Halkbank’ın ğız” dedi. Ankara’da, Neçir içinden geçtiği durum bizim bu süreci van Barzani ve etkilemeyecek. Erdoğan’ın atHalkbank’ın tığı sürpriz imAnkara’da Neçirvan kurumsal olazanın ardından Barzani ve rak etkilendiBirleşik Arap Erdoğan’ın attığı ği bir süreç deEmirlikleri’nin ğil. Yine nordoğalgaz şirkesürpriz imzanın mal bankacıti Dana Gas’ın ardından Birleşik lık faaliyetleri Türkiye aleyhiArap Emirlikleri’nin ile birlikte kane tahkime gitdoğalgaz şirketi mu bankasıntiği ortaya çıktı. daki mevduatı Ankara’da Dana Gas’ın Türkiye Iraklı kardeşHalkbank ile aleyhine tahkime lerimize sunailgili yolsuzluk gittiği ortaya çıktı. cağız. Yol have rüşvet operitamızda derasyonu tartışığişiklik yok.” lırken, Bağdat Kurumun resmi internet ve Erbil arasında geçen hafta mutabakat sağlandı. Bu muta sitesinde yer alan bilgilere bakatın ardından yapılan or göre JP Morgan Cahase and tak açıklamada, Irak’ın pet Company dünyanın en kökrol gelirlerinin paylaşımın lü ve büyük finans kuruluşda paranın aktarılacağı kay larından biri. Resmi olarak nak olarak JP Morgan’ın be 1799’da kuruldu. 1200 enstilirlendiği duyuruldu. Erbil tü merkezi bulunuyor. Dünya ve Bağdat’ın bu mutabaka geneline yatırım bankacılığı, tı, 2003 yılında Irak’a düzen hazine işleri, güvenlik servilenen operasyonun ardından si ve özel bankacılık hizmeti BM kararıyla oluşturulan Irak yapıyor. Almanya, EndonezKalkınma Fonu’na yatırılma ya, Malezya, Tayvan, Yeni sını öngörüyordu. Erbil ve Zelanda ve Türkiye gibi birBağdat bu çerçevede Saddam çok ülkede şubesi bulunuyor. yönetiminden de kalan alacakları için ABD’nin finans devi olan JP Morgan ile yola devam edeceğini açıkladı. I Dana Gas tahkime gitti Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi ile 2007’de anlaşma imzalayan, ancak mutabakatın bozulması üzerine alacakları için Erbil aleyhine tahkime giden Dana Gas, Türkiye ile varılan mutabakatın ardından da aynı yöntemi sürdürdü. Yani Dana Gas, daha imza atılmadan Türkiye’nin Irak Bölgesel Yönetimi’nden elde edeceği gelire el koymaya hazırlanıyor. Birleşik Arap Emirlikleri’ne ait Dana Gas, Londra’da alacakları için başvurdu. Bu başvuruda Türkiye’nin New York Konvansiyonu’na taraf olduğuna dikkat çeken Dana Gas, bölgesel yönetim kendi parasını vermese bile bunu Türkiye üzerinden almayı hedefliyor. Bununla ilgili benzer dava örnekleri de yine Londra’da yapılan başvuruda sunuldu. Az ücret alan daha çok zam bekliyor İşveren ücretlerin yetersiz olduğunun farkında ancak yine de yüzde 47’si ya zam yapmamayı ya da çok az yapmayı düşünüyor. Oysa çalışanların büyük çoğunluğunun beklentisi yüzde 20... Ekonomi Servisi Elemanonline.net’in şirket ve adaylar arasında yaptığı ankete göre, 2014 zamları ortalama yüzde 10 olacak. Mavi yakalıların 2014 yılı maaş zamlarına ilişkin bini aşkın şirket ve yaklaşık 5 bin aday arasında yaptığı yılın anketi sonuçlandı. Ankete cevap veren şirketlerin yüzde 30’u yüzde 710 arası bir maaş zammı yapmayı planlıyor. Şirketlerin yüzde 17’si de 2014 için herhangi bir ücret artışı öngörmüyor. Anket sonuçlarına göre en fazla zam yapmayı planlayan sektörler yüzde 11’lik oranla ambalaj ve kâğıt sektörü. Onu yüzde 10 ile gayrimenkul, sağlık/hastane, demirçelik ve endüstri sektörleri takip ediyor. Şirketlerin planladığı zam oranı yüzde 10’lar seviyesinde olmasına rağmen çalışanların büyük çoğunluğu oranın yüzde 20’den daha fazla olmasını bekliyor. Özellikle mavi yaka ve ara eleman kademesinde kendini gösteren bu yüksek ücret artışı beklentisi, bu profildeki çalışanların ücret yetersizliğine işaret ediyor. Anket sonuçlarını değerlendiren elemanonline. net Genel Müdürü Özlem Demirci Duyarlar verileri şöyle yorumluyor: “Mavi yakalı çalışanlar konusunda en büyük veritabanına sahip olan sitemizde yaptığımız ankete göre işverenlerin, çalışanların 2014 yılındaki beklentilerinin ve maaş yetersizliğinin farkında olduğunu gösterdiğini söyledi.” Yatırımcı politik riskten rahatsız Ekonomi Servisi Akbank Hazine’den Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Kerim Rota, “2014 merkez bankaları ve yatırımcıların karar almakta zorlanacakları bir yıl olacak. Ancak baz senaryomuzda faizin daha yüksek, kurun ise yatay kalacağını düşünüyoruz” dedi. Ak Portföy’ün ev sahipliğini yaptığı “Beklentiler 2014” konulu toplantıda konuşan Rota, toplantıya katılan yatırımcılara “Dolar/ TL kurunun 2,5’e çıkması, faizlerin kalıcı olarak 2 basamaklı hale gelmesi ve politik riskler” seçeneklerinden hangisinin kendilerini 2014 yılında daha çok rahatsız edeceğini sordu. Toplantıya katılanların yüzde 65’inin politik riskler ve yüzde 25’inin dolar/TL kurunun 2.5’e çıkmasından rahatsız olduğu yanıtını aldı. Rota, yabancı yatırımcılar başta olmak üzere yerli yatırımcılarda da böyle bir algının oluştuğunu ifade etti. Koç, milyarlık ihalede saf dışı kaldı Ekonomi Servisi Havuzlu Çıkarma Gemisi (LPD) ihalesini Sedef Tersanesi kazandı. Savunma Sanayii İcra Komitesi’nin 26 Aralık’ta aldığı karar kapsamında Sedef Gemi İnşaatı ile sözleşme görüşmelerine başlanması, anlaşma sağlanamaması durumunda sözleşme görüşmelerine ikinci sıradaki DESAN Deniz İnşaat Sanayi ile devam edilmesi kararı alındı. 3 milyar dolarlık ihalede Koç Grubu’na ait RMK Marine ise saf dışı kaldı. İhalede kararın 26 Eylül’deki toplantıda açıklanması bekleniyordu. Ancak Savunma Sanayii Müsteşarlığı, Başbakan Tayyip Erdoğan’dan da onay alarak ihale sonucunu önceki gün açıkladı. Koç Grubu’nun RMK Tersanesi, geçen ocak ayında Milli Savaş Gemisi (MİLGEM) projesi kapsamında 6 geminin yapım ihalesini kazanmış, ancak Başbakanlık Teftiş Kurulu’nun “kamu zararı doğduğu” yönündeki raporu üzerine bu ihale iptal edilmişti. Gezi Parkı eylemleri sonrasında yaşanan bu gelişme nedeniyle çıkarma gemisi ihalesinde RMK Tersanesi’nin durumu merakla bekleniyordu. Proje kapsamında, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı için bir adet Havuzlu Çıkarma Gemisi inşa edilecek. Havuzlu Çıkarma Gemisi (LPD) Ege, Karadeniz ve Akdeniz harekât alanlarında ve gerektiğinde NATO operasyonları ve tatbikatları için okyanuslarda kullanılacak. SPK, birleşmede kapsam genişletti Ekonomi Servisi Sermaye Piyasası Kurulu, birleşme ve bölünme işlemlerinde pay sahiplerinin bilgilendirilmesine ilişkin esasları, Avrupa Birliği düzenlemeleri ile uyumlu olarak yatırımcıların etkin bir şekilde bilgilendirilmelerini teminen yeniden düzenledi. Kurul, kolaylaştırılmış usulde birleşme ve bölünme hükümleri yeniden belirlerken, birleşme işlemlerine ilişkin özellikli durumların kapsamını genişletti. Kurul, halka açık ortaklıkların taraf olduğu birleşme ve bölünme işlemlerinin esasları ile kullanılan kavramlar, Sermaye Piyasası Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu ile getirilen hükümlere uyumlu olacak şekilde yeniden düzenlendi. Tebliğ, halka açık ortaklıkların sermaye şirketleri, devralan şirket olmaları şartıyla şahıs şirketleri ve kooperatifler ile olan birleşme işlemlerini ve halka açık ortaklıkların taraf oldukları bölünme işlemlerini kapsıyor. Tebliğ hükümleri, halka açık ortaklık ile birleşme veya bölünme işlemine taraf olan şirketlere ve kooperatiflere de kıyasen uygulanacak.