Catalog

31 AĞUSTOS 2012 CUMA CUMHURİYET SAYFA ekonomi@cumhuriyet.com.tr EKONOMİ 11 Uluslararası Taşımacılık İşçileri Federasyonu THY ve AKP’yi protesto etti, 305 işçinin iadesini istedi Bu da globally tepki ? THY yönetimine dünyanın dört bir yanından tepki yağdı. Başta Tokyo, Londra, Belçika ve New York olmak üzere pek çok büyük kentte ve önemli havalimanlarında, THY satış büroları ve deskleri önünde bildiri dağıtıldı. OLCAY BÜYÜKTAŞ AKÇA Hayır Var Her İşte AKP İnişte… AKP rejiminin yüzde 50 oy desteğini sağladığı 2011 Haziranı’ndan sonra bu desteği koruduğunu iddia etmek güçleşiyor. Tersine, özellikle son 45 ayın gelişmeleri AKP rejiminde önemli zemin kayıplarına işaret ediyor. İnişteki en önemli etkenler, Kürt sorunu ve dış politikada tutturulan yanlış yol. İnişi hızlandıran bu etkenlere ekonomi de eşlik edecek. Bu sorunlardan AKP’nin sıyrılması zor görünürken düşüşün ivme kazanması biraz da muhalefetin becerisine bağlı görünüyor. AKP rejiminin bir türlü üstesinden gelemediği, baş edemediği Kürt sorunu, önümüzdeki zaman diliminde de parmağındaki diken olmayı sürdürecek. 2009’da önce Habur açılımı ile müzakereci, barışçı bir dili deneyen AKP iktidarı, bu süreci yüzüne gözüne bulaştırınca, barış dilini bir kenara koyup “güvenlikçi” tercihe yoğunlaştı ve KCK operasyonları ile Kürt siyaseti üzerinde yıldırma harekâtı başlattı. Tutuklu, hükümlü Kürt siyasetçi sayısının 78 binleri bulduğundan yakınıldı ve barışçı, müzakereci yaklaşıma davetler sürdürüldü, ancak AKP’nin sert tutumunu sürdürmesi karşısında, Kürt siyasetinin silahlı ayağı PKK, geçen mayıstan itibaren silahlı mücadeleyi yükselteceğini ilan etti. Bu karara eşlik eden başka bir gelişme daha yaşandı. Suriye’de Esad rejimini devirmeye yönelik Sünni muhalefete işgüzar biçimde destek veren AKP rejimi, içeride ve dışarıda mezhepsel bir kutuplaşmayı hızlandırırken bir anda kendisini dönüşü zor bir yerde buldu. ABD, Suriye’de kestaneleri ateşten alması için AKP iktidarını memur ederken Obama, kasımdaki seçimleri de düşünerek geride duruyor. ABD’siz Suriye’ye müdahil olmak, bir anda Türkiye’yi, Suriye meselesine duyarlı İran, Rusya hatta Çin gibi bölgesel güçlerle karşı karşıya getirdi. Irak ile ilişkiler bile gerildi. Bu güçlere enerji ithalatı ve ihraç pazarı bağımlılığı da olan Türkiye, kendisini biraz daha sıkışmış ve yalnız hissetmeye başladı. Suriye’deki sıkışmışlık, PKK için ise boy atacağı yeni bir iklim yarattı. Kimilerine göre, Esad, İran, hatta Bağdat’tan da destek gören PKK, bir anda Suriye’ye odaklanmış AKP iktidarını şaşkına çevirdi. ??? Uludere’de 34 sivilin bombalanması, zaten AKP’yi kitleler önünde çok zor durumda bırakmıştı. PKK, kendi çizgisindeki PYD’nin Suriye’de demokratik özerk Kürt bölgesi girişimine hamilik yapıp elini güçlendirirken Şemdinli bölgesinde “Alan hâkimiyeti” yaklaşımıyla AKP rejiminin güvenlikçi politikalarını silkeledi. PKKBDP kucaklaşmasıyla ivme kazandırılan “kafa tutuş”, AKP’nin kimyasını bozdu desek, yeridir. İktidarı muhalefetiyle Kürt sorunu bir kez daha Türkiye gündeminin ilk sıralarına yükseldi. İktidarın içinde TBMM Başkanı Cemil Çiçek ise 11 maddeli bir metinle “ulusal mutakabat” adlı bir çağrıyla gündem yarattı. Metni, hem RTE hem de Arınç, Çelik gibi isimler pek sahiplenmeyince, muhalefet tarafından, “2014 Cumhurbaşkanı adaylığına yatırım” olarak yorumlandı. Çiçek ise bu yoruma “dolduruşa gelmem” mesajı veriyor. Çiçek’in teknisyenlere hazırlattığı 11 maddeli “zarfın mazrufu”, BDP’nin beklentilerini karşılamaktan çok uzak. Çiçek’in metni, bildik, neredeyse suya tirit cümlelerden oluşsa da BDP’lilerin bazıları tarafından (misal, Sırrı Süreyya Önder), müzakereci yaklaşıma geçişin işareti anlamında olumlanıyordu. PKK yumruğu ile midesini tutarak yürüyen AKP rejimi Suriye tarafında ise sürekli itibar kaybediyor. Suriyeli mülteci kampları Hatay başta, sınır illerini hem ekonomik hem de sosyal ve siyasal yönden tedirgin ediyor. Sığınmacı sayısının birkaç ayda 200 bine çıkabileceği tahmin ediliyor. Esad bir şekilde kalırsa ki öyle görünüyor Suriye’yi “iç politika” sorunu haline getiren AKP, bunun bedelini ağır ödeyeceğe benziyor. Apaydın kampının CHP’li vekillere yasaklanmasının ardından başlayan , ‘Hatay, Peşaver mi oluyor’ tartışması daha da derinleşeceğe, özellikle Alevi yurttaşları sinirlendireceğe benzer. ??? Kürtleri, Alevileri iyice karşısına alan AKP, eylül ayıyla birlikte okulda çocuğu olan tüm ailelerin tadını kaçıracak bir icraat içinde, laisizm karşıtı eğitim yaklaşımıyla daha çok şimşekleri üzerine çekecek görünüyor. Sekiz yıllık zorunlu eğitimi, ‘4 +4+4’ olarak kademelendilerek 12 yıla çıkartılmasının pratiği büyük sorunlara gebe. 66 aylık çocukların fiziki şartlardan doğan sorunları nasıl karşılanacak? Yeteri kadar okul ve öğretmen bulunabilecek mi? İmam hatiplerin orta kısımlarının yeniden açılması ve o arada din eğitiminin ‘seçmeli ders’ olarak haftada 8 saat uygulanacak olması nedeniyle pek çok yeni sorun gündeme geliyor; Kürtler, Aleviler, laiklerden oluşan blokun muhalefeti biraz daha yükselecek görünüyor. Siyaset ve sosyal alanda AKP’yi aşağıya çeken dinamikler, ekonomide de ağırlık kazanıyor. Yılı yüzde 4 büyümeyle idare etmeye çalışan iktidarı hem AB’deki daralma hem de iç talepteki kuruma zorlamaya başladı. Küçülme ve Suriye meselesi, kamu maliyesinde çatlaklar yaratarak bu güvenilen kaleyi de zayıflatıyor. Ekonomide eylülle birlikte çember biraz daha daralınca AKP’yi aşağı çeken yeni bir dinamikten daha söz edebileceğiz. Uluslararası Taşımacılık İşçileri Federasyonu (ITF) üyesi havacılık sendikaları dünyanın dört bir yanında Amsterdam, Brüksel, Hamburg, Londra, New York, Stockholm ve Tokyo gibi büyük şehirlerde Türk Hava Yolları’nın (THY) ofisleri önünde yaptıkları eşzamanlı eylemlerle haksız bir biçimde işten çıkarılan 305 işçinin işe iadesini talep ederek atılan işçilere destek verdi. Brüksel’de özellikle Türkiye’ye uçacak yolculara bildiri dağıtan ITF üyesi işçiler, Türkiye’de yaşanan hak kayıpları ve özellikle hemen hemen tüm ülkelerde gerektiğinde kullanılan grevin, Türkiye’de yasaklandığını, buna karşı çıkan 305 işçinin da haksız yere işten atıldığını anlattı. THY işçilerine en büyük destek Lufthansa’da örgütlü Ver.di’den geldi. Kendisi de grev kararı açıklayan sendika üyeleri, global eylem kararının yanı sıra bildiri dağıttı ve daha önce de aynı konuda Başbakan’a yazdıkları mektubu hatırlattı. Belçika’da Zavantem Havaalanı’nda bildiri dağıtan işçiler, New York’ta Türk Hava Yolları’nın bürosunun bulunduğu Empire State Building önünde aktivistler protesto gösterisi yaptı. ITF üyeleri Amsterdam, Hamburg ve Tokyo havaalanlarında ve Londra’da THY’nin bilet satış bürosu önünde ve Heathrow Havalimanı’nda da bildiri dağıttılar. Pilotlar isyanda: Yorgunum, uykusuzum, mutsuzum Yaz aylarındaki yoğun uçuş programından dolayı izin kullanamayan THY pilotlarının yorgunluktan ve uykusuzluktan isyan ettiği ortaya çıktı. Yıllık izinlerin insani ve adilane bir şekilde düzenlenmemesi, izinlerin pilotların istedikleri tarihler bir yana ilgisiz aylar, günlerde olması ve herhangi bir plan yapmaya yetmeyecek kadar az verilmesi, şirket içi yazışmalarda birer isyana dönüşü. Eylülde dört günlük yıllık izinle başına ve sonuna alacağı boş günlerle bir hafta izin yapmayı planlayan pilot, sistemde planlandığı halde, boş günlerini almak üzere istemeye gittiğinde, bırakın boş gün almayı, kaptan eksikliği nedeniyle yıllık izin günlerini de kullanamayacağını öğrendi. (Pilotlar uzun uçuş sonraları dinlenmek üzere boş gün haftalık izin alıyor). Evli ve çocuklu pilot, duygularını ve durumunu “Ailemle birlikte bir türlü tatil planı yapamamak bir yana yorgunum, uykusuzum ve mutsuzum... Sürekli plan değişiyor. ‘Bugün olmadı yarın, bugün de çalış, belki sonraki ay izin kullanırsınız’ gibi yanıtlar alıyoruz. Eksik pilot olması bizim hatamız mı, evimde huzur kalmadı, 1428 saat kesintisiz uçtum, ben bu ruh haliyle nasıl güvenli uçuş yaparım” cümleleriyle dile getirdi. Bir diğer pilotun da yoğun uçuş programı ve beden yorgunluğunu şikâyet ettiği yazışmaların sayısı her geçen gün artıyor. 10 yılda 34.8 milyar dolarlık özelleştirme Ekonomi Servisi Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, 2002’den bu yana yapılan özelleştirme çalışmalarının tutarının, 34 milyar 824 milyon dolar civarında olduğunu açıkladı. Şimşek, MHP Hatay Milletvekili Şefik Çirkin’in yazılı soru önergesini yanıtladı. Şimşek, bir bölümü vadeli satış biçiminde gerçekleştirilen bu uygulamalara ilişkin toplam tahsilat tutarının da vade farkları ile birlikte 33 milyar 343 milyon 144 bin 941 ABD Doları olduğunu ifade etti. Şimşek, “20022012 döneminde ÖİB ile özelleştirme programındaki kuruluşlara ait yüzde 50’nin üzerinde kamu payı blok hisse satışıyla özelleştirilen 36 şirket ile varlık satış/devriyle özelleştirilen 81 tesis ile işletmede devir tarihleri itibarıyla kapsam içi statüde çalışan personel sayısı 27 bin 365 kişidir. Bu personelden 22 kişi emekliye ayrılmış, 10 bin 24 kişinin iş akdi feshedilmiş, 17 bin 319 kişi de özelleştirilen işletmede kalmıştır” dedi. Trans Adriatic Boru Hattı Türk şirketlerini bekliyor ? Reuters’e konuşan TAP Dış İlişkiler Direktörü Michael Hoffmann, “TPAO, Botaş ve diğer Türk şirketlerine son derece açığız ve bundan çok memnun oluruz” dedi. Ekonomi Servisi Hazar gazını Anadolu üzerinden Avrupa’ya taşıması için planlanan doğalgaz boru hatlarından biri olan Trans Adriatic Pipeline’ın (TAP) Dış İlişkiler Direktörü Michael Hoffmann, projenin Türk şirketlerine de tamamen açık olduğunu söyledi. Reuters’in Orhan Coşkun ve Jonathon Burch imzalı haberine göre Hoffman, “TPAO, Botaş ve diğer Türk şirketlerine son derece açığız ve bundan çok memnun oluruz” dedi. TAP Proje Direktörü Kjetil Tungland da, “Asıl önemlisi, Türk şirketlerine sahip oldukları doğalgazı Güney Avrupa ve İtalya pazarına satma imkânı veriyoruz. Şahdeniz’de üretim yapılacak, üretimi Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı (TANAP) taşıyacak, biz de Türkiye’nin batısındaki en gözde pazarlara aktaracağız” diyerek TAP’ın Türkiye’nin Hazar ile Avrupa arasında merkez olma hedefini gerçekleştirmesini sağlayacağını söyledi. Habere göre Nabuco’nun rakibi durumundaki TAP’ın şu anki hissedarları yüzde 42.5 ile İsviçreli EGL, yüzde 42.5 ile Norveçli Statoil ve yüzde 15 ile Alman E.ON Ruhrgas. TAP yönetimi şu sıralarda İtalyan Enel ile görüşüyor. Yunanistan ve İtalya TAP’ı destekliyor. Şahdeniz Konsorsiyumu’nda yer alan İngiliz BP, Fransız Total ve Azerbaycan şirketi Socar’la da TAP’dan yüzde 50’ye kadar hisse alabilmeleri için anlaşma var. Bilindiği gibi TANAP, Azeri gazını Anadolu’ya ve Avrupa’ya aktarmak için Türkiye ve Azerbaycan ortaklığı ile kuruldu. Nabucco, aynı gazı Güneydoğu Avrupa’ya, buna rakip TAP da Akdeniz ülkelerine taşımak istiyor. Şahdeniz Konsorsiyumu da TAP ya da Batı Nabucco’dan birini seçecek. Hattat Enerji ilk kazmayı vurdu Ekonomi Servisi Hattat Holding Enerji Grubu’nun Hema taşkömürü madeninde ilk kazma vuruldu. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız ve Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar’ın katılımı ile ilk kömür 710 metrede çıkarıldı. Hattat Holding Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Hattat ve Hema Endüstri Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Hattat’ın da katıldığı etkinlikte Taner, çıkarılan kömürün dünya standartlarında, 56 bin kalori civarında olduğunu söyledi. Mehmet Hattat da, “Bu kuyularda 400 kişinin üstünde çalışan var. Bunların yarısı Çinli, kuyuları 25 kilometrelik bir hatla birbirine bağlayacaklar” dedi. SARI ZEYBEK’E ALTIN MADALYA Ege Bölgesi’nden temin edilen Efe Sarı Zeybek Rakısı, dünyanın en prestijli yarışmalarından biri olan San Francisco Word Competition’da altın madalya kazandı. Dünyanın her yerinden tanınmış markaların arasından seçilen Efe Sarı Zeybek, en üst derece olan “Double Gold Medal” ödülünün sahibi oldu. YEMEKLER ARTIK BOHÇADA PİŞECEK Ekonomi Servisi Güney Afrikalı Sarah Collins ve İzmirli ortağı Işınsu Kestelli ısı yalıtımlı bir torba olan WonderbagTutumlu Bohça’yı Türkiye’de üretecek. WonderbagTutumlu Bohça her yıl yarım ton karbondioksitin atmosfere salımını önlüyor ve ocakta pişen yemeğe göre yüzde 80’e varan oranlarda daha az su tüketiyor. Tutumlu Bohça, çeşidine göre 1015 dakika kaynatılan yemeğin ocaktan alınıp bohçaya konulmasından sonra ilave bir enerjiye gerek kalmadan pişmesini sağlıyor. Ayrıca bu ürünün Türkiye’de 50 lira civarında satışa sunulması bekleniyor. Işınsu Nestelli Sarah Collins C MY B C MY B