Catalog

CMYB C M Y B 16 ŞUBAT 2009 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER 9dishab@cumhuriyet.com.tr BIÇAK SIRTI EROL MANİSALI Serbest Piyasa Kimin İçin Serbest? Amerika, mali piyasaları kullanarak kriz önce- sinde yapay bir talep artışı yarattı. Sistem, har- camanın artmasına yöneliktir. Normalde harca- manın reel satınalma gücü ile sınırlı olması gere- kir. Ama kapitalist piyasa mekanizmasının kimi- lerine kazandırılabilmesi için, bu sınırların kat kat aşılması kaçınılmazdır. - Mali piyasalar, satınalma gücü kısıtlı olan ke- simleri de güçlerinin üzerinde harcamaya yö- nelttiler. - Küresel sistemdeki, “başkalarının satın alma gücü de kullandırıldı”. - Türkiye’de, kredi kartları ile, “insanlara satın alma güçlerinin üzerinde harcama yaptırılması ben- zeri” bir mekanizma işletildi. İlk başta bankalar, mal ve hizmet satan şirket- ler, bol bol reklam alan medya kuruluşları kazançlı görünüyorlar. Herkes halinden memnundur. - Canlı ve bu canlılık yüzünden spekülatörleri cezbeden bir piyasa… - Hormonlu olarak sağlanan yüksek büyüme hızları… Ve sonra patlayan balonlar. Türkiye’de- ki balon Amerika’daki krizden çok önce patladı. Bunu, oligarşinin piyasasında değil, “köylünün, iş- çinin, esnafın, memurun satın alma gücünde gördük”. İşsizlik son iki yıldır artmaya başlamış- tı. ‘KOBİ’ler yavaş yavaş eriyorlardı. Türkiye’deki serbest piyasanın düzeni de, uluslararası ekonomi karşısındaki konumu da “ekonomiyi çökertmeye yönelik çalıştı, çalışıyor”. - Sanayide, tarımda yatırım yapılmadı. Yapı- lanlar, “ya arazi rantına, ya da ithalata yönelik ya- tırımlar”. - Yerli sanayiciler fabrikalarını sattı veya yıka- rak, alışveriş merkezi açtı. - AKP iktidarı döneminde 50 milyar dolarlık ka- mu tesisi özelleştirildi, elden çıkarıldı. Şimdi sıra ormanlara geldi. - Türkiye piyasası, AB ile yapılan tek yanlı an- laşmalar sonucu, AB ve Batı kapitalizmi tarafın- dan yönetilen “bir arka bahçe” konumuna sokul- du. Türkiye bugün imalat sanayii ürünleri ithalatın- da dünyada en düşük vergiyi, Gümrük Birliği yü- kümlülüğü yüzünden uyguluyor(*). Yönetimler “haksız rekabet koşullarını elleriyle hazırlıyorlar”. Buna karşılık Türkiye’de enerji fiyatları dünya- nın en yüksekleri arasında. Plan yok, program yok, altyapı desteği yok. “Politikasızlık politikası”, özellikle seçilmiş gibi. AB, 1993’te adını AT’den AB’ye dönüştürüp tam bütünleşmeye karar verince belgelerine şunu yerleştirmiş: “Bazı ülkeler tarımdan sanayiye ge- çerek bizimle rekabete başladılar; bunun telafisi için gerekli önlemleri almak zorundayız”(**). Kastedilen “Asya kaplanlarıydı”. Batı kapitaliz- mi uluslararası piyasalarda rakip istemez, engel- lemek için gereken her şeyi yapar. “Serbest pi- yasa”, sadece kendilerine özgürlük veren bir yaklaşım içinde algılanır. 2000’li yıllarda “tarife dışı engellemeleri”, en yo- ğun olarak AB ve ABD uyguluyor. AKP’nin politikasızlığı mı? Batı ülkeleri ile karşılaştırıldığında “politikasız- lık” gibi görülen iktidar uygulamalarının gerisinde, “farklı bir politikanın bulunduğunu” görüyoruz. Evet bir makro (ulusal) plan ve politika yok ama, uygulamalarda ilginç bir ortak çizgi bulunuyor. Bu duruş, ABD ve AB’nin talepleri ile örtüşmektedir. Nedir bunlar? - Her şeyin özelleştirilmesi ve “işlerin piyasaya devredilmesi”. - “AB süreci adı altında”, Türkiye’nin AB’ye bağ- lanması. Aynı şekilde, IMF ve Dünya Bankası ile “bağımlılığı öngören bir ilişki düzeninin” kurulması. - Batı kapitalizminin dev tekellerine “çok özel olanakların sunulması”. Bu sayılanlar bir bütünün parçalarıdır ve AKP’nin, “çok özel bir politikasının bulunduğunu gösteriyor”. (*) World Development Indicators, World Bank, 2008, sayfa 340-341 (**) International Economics Theory and Policy, P. R. Krugman and Maurice Obstfeld, Longman, 1997 www.istanbul.edu.tr/iktisat/emanisali YERYÜZÜ SANATÇILARI NE SÖYLÜYOR? 24 ŞUBAT SALI 2009 SAAT: 20.30 STUDİOLİVE/BEYOĞLU www.birakinoksevdasi.net TÜRK KALP VAKFI 19 Mayıs Cad. No:8 Şişli / İSTANBUL Tel: (212) 212 07 07 (pbx) http://www.tkv.org.tr Irkçılıkla mücadelede Obama farkı Dış Haberler Servisi - ABD Başkanõ Barack Obama, nisanda İsviçre’de yapõlacak BM Irkçõlõkla Mücadele Konferansõ’na “en azõndan hazõrlõk düzeyinde katõlma” kararõ aldõ. ABD, önceki Başkan George Bush döneminde Güney Afrika’da yapõlan BM Irkçõlõkla Mücadele Konferansõ’nõ, “Siyonizmi õrkçõlõkla bir tutan bir karar tasarõsõnõn oylanmasõnõ” gerekçe göstererek İsrail’le birlikte terk etmişti. İsrail’se İsviçre’de 7.5 yõl sonra yapõlacak BM Irkçõlõkla Mücadele Konferansõ’nda yine yer almayacak. Pentagon göçmen istihdam edecek Dış Haberler Servisi - ABD Savunma Bakanlõğõ (Pentagon) yetkilileri, nitelikli göçmenleri geçici olarak işe alacaklarõnõ ve bu kişilerin altõ ay içinde ABD vatandaşõ olabileceğini bildirdiler. ABD’de yayõmlanan New York Times gazetesinin haberine göre, Vietnam Savaşõ’ndan beri ilk kez böyle bir uygulamaya gidiliyor. Pentagon’un geçici vizelerle kapõlarõnõ göçmenlere açarak tõbbi yardõm, tercümanlõk ve istihbarat analizi gibi konulardaki eleman açõğõnõ kapatmayõ amaçladõğõ öğrenildi. İran-Rusya askeri işbirliği TAHRAN (AA) - İran ve Rusya’nõn savunma ve askeri alandaki mevcut işbirliğini daha da geliştirmeyi ele alacaklarõ bildirildi. İran resmi haber ajansõ IRNA’nõn bildirdiğine göre, İran Savunma Bakanõ Mustafa Muhammed Neccar, çeşitli temaslarda bulunmak üzere üst düzeydeki bir askeri heyetle birlikte bugün Rusya’ya gidecek. Basõna yansõyan bilgilere göre, Rus yapõmõ S-300 füzelerini kapsayan uzun menzilli hava savunma sistemleriyle ilgili olarak taraflar arasõndaki görüşmeler sürüyor. Rusya, 2007’de 700 milyon dolar karşõlõğõnda orta menzilli hava savunma sistemi olan Tor-M1 füzelerini İran’a satmõştõ. Ankara, İsrail ordusunun yatõştõrma amaçlõ açõklamasõna temkinli yaklaştõ İsrail ile ‘zor’ süreçBAHADIR SELİM DİLEK ANKARA - İsrail Kara Kuvvetleri Komutanõ Tüm- general Avi Mizrahi’nin Baş- bakan Recep Tayyip Erdo- ğan’õn Davos’ta “Siz öldür- meyi iyi bilirsiniz” yönündeki sözlerine, “Aynaya baksın” yanõtõ vermesinden sonra Tür- kiye’nin çifte tepki gösterdi- ği İsrail ile ilişkiler yeniden zor bir sürece girdi. Ankara, İsrail ordusunun, “Bu açık- lamaların İsrail Silahlı Kuv- vetleri ile bir ilgisi yoktur” açõklamasõna temkinli yak- laştõ. Ankara için, İsrail’e ve- rilen notaya resmi yanõt ge- çerli olacak. Edinilen bilgilere göre Da- vos’ta patlak veren krizin ar- dõndan Türkiye ve İsrail, dõş- işleri bakanlõklarõ düzeyinde ilişkilerin tamir edilmesi için teknik düzeyde çaba gösterir- ken, İsrail askeri kanadõndan gelen Türkiye’yi suçlayõcõ açõk- lamalar Ankara’da önce şaş- kõnlõkla karşõlandõ. Çünkü iki ülke arasõnda, özellikle Türki- ye’de AKP’nin iktidara gel- mesinden sonra yaşanan kriz- ler siyasal çerçevenin dõşõna çõkmamõştõ. Her iki ülkenin askeri yetkilileri, Türkiye ile İs- rail arasõndaki askeri ve stra- tejik ilişkilerin özellikle Orta- doğu’daki gelişmeler açõsõndan önemini biliyordu. Önce Tüm- general Mizrahi’nin basõna yansõyan açõklamalarõ sonra da Türkiye’nin Tel Aviv Bü- yükelçiliği’nden konuya ilişkin gelen resmi kripto değerlendi- rildi ve kapsamlõ bir tepki gös- terilmesi karara bağlandõ. Dõşişleri Bakanlõğõ’nda ya- põlan ilk değerlendirmelerde Tümgeneral Mizrahi’nin açõklamalarõnõn aksine, İsra- il’in PKK ile mücadeleye yönelik olarak Türkiye’ye hem istihbarat hem de teknik destek sağlamakta olduğu, sözde Ermeni soykõrõmõna ilişkin Ankara’nõn politika- sõyla büyük ölçüde örtüşen bir yaklaşõm içinde bulunduğu ve KKTC ile de yakõn ilişki kur- duğu dikkate alõnarak İsra- il’den açõklama istenmesi gö- rüşü öne çõktõ. Ulusal birlik hükümeti gündemde Dış Haberler Servisi - İsrail’de ge- çen salõ günü yapõlan seçimleri ne- redeyse başa baş bitiren Dõşişleri Bakanõ Tzipi Livni önderliğindeki Kadima ve Binyamin Netanyahu önderliğindeki Likud partileri bir ulusal birlik hükümeti için çalõşma- lara başladõ. Kadima seçimlerde 27 sandalye kazanõrken Likud 26 milletvekilliği kazanabilmişti. Ancak sağ partilerin toplamda 61 sandalya kazanarak par- lamentoda çoğunluğu elde etmesi üzerine Netanyahu’nun hükümeti kurmakla görevlendirilmesi bekleni- yor. Likud, önceki gün Kadima’nõn kurulacak bir ulusal birlik hüküme- tine katõlmasõnõ isteyen bir açõklama da yaptõ. Kurulacak bir hükümette başbakanlõğõn dönüşümlü olarak yü- rütülmesi konusunda da görüşmeler yürütüldüğü bildirililyor. Filistin’de birlik görüşmeleri sil baştan Dış Haberler Servisi - Filistin’de rakip durumdaki Hamas ve El Fe- tih’in, Mõsõr’da ulusal birlik hükümeti kurulmasõ amacõyla görüşmelerde bulunduklarõ bildirildi. İsrail’de ya- yõmlanan Jerusalem Post gazetesi, gö- rüşmenin Hamas’õn Gazze Şeridi’nde kontrolü ele geçirdiği Haziran 2007’den beri, iki örgüt arasõnda ku- rulan en üst düzey temas olduğunu yazdõ. Toplantõnõn Filistin Yönetimi Başkanõ Mahmud Abbas’õn Ha- mas’a yönelik politikasõnda bir de- ğişimi yansõttõğõ belirtiliyor. Bir El Fe- tih temsilcisi de bu değişimin iki ör- güt arasõndaki görüşmelere sõcak bakmayan eski ABD Başkanõ Geor- ge W. Bush’un iktidarõ Barack Oba- ma’ya devretmesinin bir sonucu ola- bileceğini söyledi. Venezüella’da halk, Devlet Başkanı Hugo Chavez ile yerel yöneticilerin ve mil- letvekillerinin herhangi bir süre sınırı olmadan seçimlerde yeniden aday olabil- melerini öngören anayasa değişikliği için dün sandık başına gitti. Chavez, özel- likle yoksulların yaşadığı bölgelerde destek görüyor. Venezüella Devlet Başkanı, geçen yıl düzenlenen referandumu az farkla kaybetmişti. (Fotoğraf: AFP) Venezüella kritik seçimin sonucunu bekliyor ‘Sivil ölümleri azaltma’ anlaşması Şiiler saldırıların hedefinde Irak’ta Kerbela’daki geleneksel Erbain törenlerine giden Şii- leri hedef alan bombalı saldırıda bir kişi öldü, 19 kişi yara- landı. Bağdat’ın Sadr Semti’nde düzenlenen saldırıda, çöp yığınının içine yerleştirilen bomba, Şiileri taşıyan minibüsün geçişi sırasında patladı. Saldırının ardından geniş önlemler alındı. Geçen çarşambadan beri Kerbela’ya giden Şiilere yö- nelik saldırılarda en az 47 kişi öldü. (Fotoğraf: AFP) İsrail Kara Kuvvetleri Komutanõ’nõn Türkiye’ye yönelik sert sözlerinin ardõndan İsrail ordusunun “Kendi görüşleridir” açõklamasõ Ankara’yõ tatmin etmedi. Dõşişleri Bakanlõğõ, İsrail’e verilen notanõn yanõtõnõ bekliyor. İSRAİL Dış Haberler Servisi - ABD ile Afganis- tan arasõnda, Afganistan’daki sivil ölümle- rinin azaltõlmasõ amacõyla işbirliği yapõlma- sõ konusunda anlaşmaya varõldõ. Afganistan’da bulunan ABD Başkanõ Ba- rack Obama’nõn Afganistan-Pakistan Özel Temsilcisi Richard Holbrooke ile Afga- nistan Devlet Başkanõ Hamid Karzai’nin başkent Kâbil’de yaptõğõ ortak açõklamada, ABD saldõrõlarõ sõrasõnda meydana gelen si- vil ölümlerinin azaltõlmasõ için önlemler alõnacağõ duyuruldu. Holbrooke ve Karzai arasõnda imzalanan deklarasyona göre “gece saldırıları”, aşiret bölgeleri başta olmak üzere sivil yerleşim bi- rimlerindeki arama ve operasyonlarda Afganlõ güvenlik görevlileri bundan böyle daha bü- yük rol oynayacak. Karzai, ABD yönetiminin Afganistan’da- ki gelişmelerin ele alõnacağõ stratejik gözden geçirme toplantõlarõna katõlma yönündeki is- teklerinin de ABD Başkanõ Obama tarafõn- dan kabul edildiğini söyledi. Afganistan’daki sivil ölümleriyle ilgili olarak ABD’yi eleştiren Karzai ile Was- hington’un arasõ bir süredir iyi değildi.