Catalog

1 TEMMUZ 2008 SALI CUMHURİYET SAYFA Jjj JY.IJ.L1 O1V1.1 ekonomi©cumhuriyet.com.tr 13 Yüzde 5 civan olması beklenen rakam yüzde 6.6'ya firladı. Ancak artış hızı hemen hemen tüm sektörlerde düştü Büyüme hızı umut vermiyor• Yilın ilk çeyreğinde büyüme, tarım ve hizmet sektörlcrinin olumlu katkısıyla yüzde 6.6 ile beklentilerin üzerinde gerçekleşirken, uzmanlar, ikinci çeyrekten itibaren siyasi belirsizliğin, beklenenden uzun süren global kredi krizinin ve Merkez Bankası'nın faiz arttırımlarının etkisinin daha fazla hissedileceği görüşünde. ANKARA (Cumhuriyet Bürosıı) - Türkiye lstatistik Kurumu (TÜlK), bu yılın birinci üç aylık dönemüıe iliş- kin büyüme hızını yüzde 6.6 olarak açıkladı. Bu yılm birinci çeyreğinde Türkiye'ninGSYH'si cari fıyatlarla 221 ınilyar 704 milyon YTL olarak hesaplandı. Büyürae hızı 2007 yılının ilk çey- reğinde yüzde 7.6, tümünde yüzde 4.5 olarak açıklanmıştı. Türkiye tstatis- tik Kurumu, bu yılın 1. dönemine iliş- kin (Ocak-Şubat-Mart) Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) sonuçlarmı açıkladı. TÜlK açıkJamasının bazı ay- nntıları şöyle: • Sektörel bazda en yüksek bü- yüme yüzde 11.8 ile sağlık işleri ve sosyal hizmetler sektöründe yaşandı. Bu dönemde büyüme, sanayide yüz- de 7, tanm, avcılık ve ormancılıkta yüzde 5.6, toptan ve perakende tica- rette yüzde 9.9 oldu. • Madencilik yüzde 8.4, imalat sa- nayii yüzde 7, elektrik, gaz, buhar ve sıcak su ürctimi ve dağıtımı yüzde 8.5, inşaat 2.8, oteller ve lokantalar yüzde 5.2, ıılaştmna ve haberleşmc yüzde 7.7, mali aracı kuruluşlann faa- liyetlcri yüzde 8.9 oranında biiyüdü. ^ 2008 yılının ilk çeyreğinde bü- yüme konut sahipliğinde yüzde 1.5, kamu yönetimi ve savunma, zorun- lu sosyal güvenlikte yüzde 3.6, eği- timde yüzde 0.6, vergi-sübvansi- yonda yüzde 9.6 oldu. ^ Yılın ilk çeyreğinde balıkçılık yüzde 4.4, gayrimenkul kiralama ve iş faaliyetleri ile ev içi personel ça- lıştıran hanc lıalklan yüzde 0.5'er, di- ğer sosyal, toplumsal ve kişisel hiz- met faaliyetleri yüzde 0.8 küçüldü. • Devletin, mal ve hizmet alım- laıında gerçekleşen yüzde 10.1 'lik aı- tışla nihai tüketim İıarcaması yüzde 4.7 büyüdü, maaş-ücretlerdeki artış isc yüzde 0.8'de kaldı. V' Geçen yıl durma noktasına ge- len özel sektör yatırımlarında bu yı- lın ilk çeyreğinde yüzde 11.3'le hız- lı bir artış yaşandı. İnşaat yatırımla- nndaki artış oranı ise yüzde 12.9'dan yüzde 4.8'c geriledi. ^ İlk çeyrekte kamu yatırımları ise yüzde 7.7 düşüş gösterdi. Geçen yıl yüzde 3.6 gerileyen makinc teçhizat yatınmlan bu yıl aym dönemde yüz- de 37.2 büyüdü. HANGI SEKTÖR NE KADAR BÜYÜDÜ? (%) 2007 2008 Sektör İlk çeyrek İlk çeyrek Tarım •6.9 5.6 Sanayi Inşnnî Ticaret e S S » Ulaştırmo-Haberleşme Mali kuruluşlar IU.2 7.Ü 6.3 8.4 1?/ 7.7 J8.9 Gayrimenkul kiralama 15.9 -0.5 GSYH 7.6 6.6 İKİNCİ ÇEYREK KRİTİK Piyasada, CNBC-e anketinde ilk çeyrekte büyümenin yüzde 4.9, Reuters anketine göre ise yüzde 5.2 artması bekleniyordu. TÜlK'in yılın ilk çeyreği için açıkladığı yüzde 6.6'lık rakamı değerlendiren Ekspres Invest Başekoııomisti Giildem Atabay da yılın iyi bir büyüme rakamı ile başladığını belirterek, "Ancak ben hâlâ ikinci çeyrek sonlarından itibaren, global kredi krizi ve içeride artan faizler nedeniyle çok hızlı bir yavaşlama bekliyorum; politik belirsizlik ve yüksek faiz oranları tüketiciyi korkuruyor" dedi. Tanm küçülmeye devam ediyor Türkiye Ziraatçiler Demeği (TZD) Başka- nı Ibrahim Yetkin, 2005'detanmdakibü- 'BÜYÜMÜYORUZ, KÜÇÜLÜYORUZ' Ankara Ticaret Odası Başkam Sinan Aygün, Tür- kiye 'nin yıllık büyüme hızının hızla yüzde 4 'ün alima doğıv gittiğinin aliıın çizerek, yılm ilk çey- reğindeki yüzde 6.6 'lık büyüme hızımn kimseyi yamltmaması gerektiğini, "büyümenin küçül- düğünü " ifade etti. Yılın tümündeki büyümenin yüzde 4 'ün altmda kalacağım belirten Aygün, Türkiye 'nin yüz- de 7-8 'in altmda kalan büyüme hızlarıyla Avnıpa 'nin en yok- sul ülkelerinden biri olmaktan kurtulmasmın mümkün olma- dığıtıı dile getirdi. yümenin birinci çeyrekte yüzde -0.1 olarak, ikinci çeyrek içinse yüzde 0.1 olarak açıklandığını ancak da- ha sonra birinci çeyrek için yüzde 4.2'ye, ikinci çeyrek içinse yüzde 8.2'ye revize edildiğini anımsata- rak "Revizyonlar bazı yıllarda gerçeğin üstünü örtse de tarım sektörü yıllardır küçülme eğilimi taşımaktadır. Bu yılın ilk çeyre- ği için açıklanan yüzde 5.6'lık bü- yüme, aslııula geçen yılki kiiçül- menin bile tam olarak telafi edi- lemediğini göstermektedir" açık- lamasında bulundu. Türkiye Ziraat Odalan Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar ise, 2008'in ilk çeyre- ği için tanmda tahmin edilen yüz- de 5.6 büyümenin bu yıl kuraklığın tanma yine önemli oranda zarar verdiği dikkate ahndığında "yılın tamamı için geçerli olacağını dü- şünemeyeceklerini" belirtti. 'RAKAMLAR BÜYÜLÜ DEĞÎL' Ankara Giyim Sanayicileri Demeği Başkanı Canip Karakuş, yılın ilk çeyreğindeki büyüme rakamlannm "büyülü bir büyü- me" olarak değerlendirilemeyeceğini bildirdi. Karakuş, ilk çey- rekte yüzde 6.6, yıllık bazda ise yüzde 4.3 olan büyümenin eko- nomik sonmları çözemeyeceğini savundu. Özellikle imalat sa- nayiinde geçen yılm aym dönemindeyaşanan yüzde 10.2 'lik bü- yümenin, bu yılm ilk çeyreğinde yüzde 7 've düşmesinin pre- matüre bir büyümeyi işaret ettiğini ifade eden Karakuş, "Tür- kiye yıllık bazda yüzde 8 'lik bir büyümeyi gerçekleştiremezse sosyo-ekonomik sonınlarmı çözemez" diye konuştu. 'SÜRPRİZ ÖZEL TÜKETÎMDE' OYAK Oyakbank, birinci çeyrekte büyümenin, beklentilerinin çok üzerinde açıklandığını, özel tüketimlerin katkısının şaşırtıcı birşe- kilde 2006 'nin ikinci çeyreğinden buyana en yüksek seviyeye çıktığmı bildirdi. TÜlK rakamlannm değerlendirildiği bankanm açıklamasma göre bü- yüme oramndaki bu sürprizde, özel tüketim ve yatırımlara da- ir olumsuz beklentilerinin gerçekleşmemesi, aksine bu talep un- surlannda şaşırtıcı bir şekilde 2006 'dan buyana en yüksek bü- yüme katkılannm görülmesi belirleyici oldu. 03-06 TEMMUZ 2008 Ziyaret Saatleri 10:00-19:00 Uluslararası Izmir Fuar Alanı Kültürpark / İZMİR Sadece profeıyonel ziyarelçiye açıklır • P«rak«nde salıj yoklıır • 15y*$ıadan küfiiUer luara ziyarotçi olarak alınmamakladtr. Deslekleyen KuruluşlarOrganizasyon I 7. M I II ufi İZMIR İ2FAS - İZMİR FUARCIUK HİZMETLERİ KÜLTÜR VE SANAT İŞLERİ TİC. A.$. Üyasl BUYUKSEHIR BELEDIYESI Sair Eşref Bulvari No;50 • 39230 Kültürpark / İZMİR TEL: 0.232. 497 10 00 lpbx) • FAKS: 0.232. 497 11 13 www.tzmirfair.com.tr • infoOizmirfair.com.tr ıtt BU F U A R 5174 SAVH.I KA.NUN (JKKKÖİM F TOBB | T f KkİVI: ODAI AN VE BORSALAR HİH) İUİl İ / M İLK 1)1 / I M I S M I I K I I'.DI R NOBEL ÖDÜLLÜ PROFESÖR STIGLITZ Faiz arttırımı işsizlik demel • Türkiye'ye "IMF krizden besleniyor. Ilişkinizi kesin" önerisinde bulunan Stiglitz, "Faiz artışları yoksullan daha da zora sokar" dedi. Ekonomi Servisi - Nobel ödüllü Eko- nomist Prof. Joseph Stiglitz, bütün dün- yada enflasyondaki yükselişin devam edeceğini söyledi. Merkez bankalannın faizleri arttırarak enflasyonu düşüreme- yeceğini söyleyen Stiglitz, faiz artışlan- nın fakirleri daha da zora sokacağını sa- vundu. Stiglitz, Türk gazetecilerin sorulannı yanıtlarken "Türkiye'nin IMF'ye çok cömert davrandığım" belirterek pck çok ülkenin IMF programlannı sürdünnedi- ğine dikkat çekti ve şunlan söyledi: "Oysa, Türkiye IMF'yi dcstekliyor. IMF'nin yapüğı işlerde para Türki- ye'den geliyor. Diğer ülkeler borçlarını mümkün olan en İasa sürede ödediler. IMF'yi işin içinde tutmak Türkiye'nin cömertliği. IMF'nin ekonomiye bakı- şı çok dar. IMF, ülkeler krize girdi- ğinde para kazamyor, krizden besle- niyor, pek çok ülkede uyguladıklan po- litikalarla krizi derinle$tirdiler. Tetrol 2Ö0 dolara çıkabiİir' Stiglitz, merkez bankalannın enflas- yonla mücadele adma faiz arttımıasının yanlış olduğunu söyledi. Stiglitz, petrol fiyatlannın 200 dolara kadar çıkabile- ceğini kaydetti. Stiglitz şöyle konuştu: "Tüm merkez bankaları beraber ha- reket etse bile enerji flyatlarındaki ar- tışa karşı yapacakları bir şey yok. Enflasyonun düşmesi için kürescl eko- nominin durgunluğa girmesi gerek. Kı- sa vadeli bir çözüm yok." KARBON EMİSYONUNA VERGİ ZEYNEP ALTAY lstanbul'da 25-29 Haziran günleri arasında gerçekleşen 15. Uluslararası Ekonomi Kummian Dünya Kongresi sona erdi. Tüı - kiye Ekonomi Kurumu Başkanı Ercan Uygur, Dünya Eko- nomi Kurumu Başkanı Guillermo Calvo ve Prof. Joseph Stiglitz'in ka- tıldığı kapanış otunununda kongreye gösterilcn yüksek akadcmik ilgi ve seviyeden duyulan memnuniyet dile ge- ririldi. Uygur, "Küreselleşmenin Mey- dan Okuması" başlıklı kongre ile il- gıli izlenimlerini şöyle paylaştı: "En çok ilgi uyandıran Stiglitz, Calvo gi- bi ünlü iktisatçıların küresel eko- nominin fınans kaynakh sorunları üzerine yaptıkları konuşmalar oldu. Küresel ekonomideki çalkantıdan duyulan rahatsızlık küreselleşme- nin yaygınlaşmasıyla daha da artmış durumda. Küresel ödeme sistemi ağırlıklı olarak tarüşıldı. Örneğin kü- resel merkez bankası önerildi." Nobel ödüllü Joseph Stiglitz, gıda ve eneıji fiyatlannın tüm ülkeler için ma- liyet arttıncı soııan olduğunu açıklayan konuşmasında küresel ısınma üzerinde durdu. Karbon emisyonunun kontrol al- tına alınmasının dünya için acil oldu- ğunu vurgulayan Stiglitz, bu konuda ko- talann yeterli çözüm olmadığmı, piyasa başansızlığı yaşandığını, insanlığın or- tak mali olan hava ve suyu her aşama- da kullanan ve kirletenlerin vergilen- dirilmesi gerektiğini acil önlem olarak önerdi. İŞÇİNİN EYRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Tüy Bitti AKP'nin milletvekilliği ile taçlandırdığı yöneti- ci, yoktan var ettiği siyasi yandaşı kimi özel has- taneler, laboratuvarlar, eczaneler zincirini say- mazsak, sağlık sorunları ile uzaktan yakından il- gili ne kadar meslek örgütü, uzman varsa, uya- ra uyara, söyleye söyleye dillerinde tüy bitti. As- lında olacakları önceden görebilmek için öyle faz- laca uzman olmaya da gerek yoktu... Sonuçta sigortalılara hizmet eden uzmanlaş- mış, mülkiyeti kendilerine ait hastaneler, sağlık hizmeti veren bir dizi kurum vardı. Çok kötü yö- netildikleri için çok kötü hizmet sunumu da elbette söz konusu idi. Yine de işleyen bir iç denetim, ka- mu hizmeti çarkları söz konusuydu. Yaşamları kâr etme üzerine kurulmuş özel sağlık kurumlarından aynı hizmet alınabilir miydi? İlk uygulamalar halkımıza çok cazip, özel sağlık kurumlarının ka- litesi değil, müşteriyi memnun etme yanı ağır ba- san görüntüleri çok çekici geldi. Çoğunluğumuz arada fark para ödesek de, sosyal güvenlik kart- larımızla özel hastanelere koşturmayı çok pratik bulduk. Şimdilerde ödemek zorunda kaldığımız yüksek ücret farklarının şokunu yaşamaktayız. Yarı ka- mu nitelikli hastaneler bile, sigortadan bizim adı- mıza aldıkları payları katlayarak, viziteden baş- layan, laboratuvarlar, ameliyatlarda, yatak hiz- metlerinde astronomik ölçeklere varan ek para- lar almaktalar. Üstüne üstlük para almak için mi, zorunlu olduğu için mi bir sürü çok pahalı tara- ma, tedavi, ameliyat işlemlerinden geçtiğimizi bi- lebilecek konumda değiliz. Bilinen, sigortayük- lerinin devlete maliyetinin de bizim ödediklerimizle birlikte çok hızlı katlanmakta olduğu. AKP'nin bi- rinci ağızdan Başbakan Erdoğan ve sağlık ba- kanlarının kamu hastanelerinin tek elden yöne- tilmesi ile daha iyi hizmet verileceği sözleri ise pa- lavra çıktığı. SSK dönemlerini mumla aratacak ge- ce yarısı numara alma kuyrukları, kavgalar, kö- tü hizmet, acil hastaların hastaneden hastaneye kaydınlması, tedavi olamamalannın birbirinden kö- tü ömeklerinin bini bir para.. Acil kanser hasta- larına aylar sonrasına randevu verildiği, önemli ta- ramalar için aylar sonrasına gün alınabileceği, ya- ni sağlık sigortalarımız ile tedavi olabilme hak- larımızın gaspedildiği bir noktadayız. ••• Birkaç gündür henüz boyutlannın algılamasında olmadığımız bir de ilaç tartışması var ki.. yaramıza tuz basacak. Çoğu hasta, kamu hastanelerinden alamadığı tedavi hizmetlerini fark vererek özel sağlık kurumlarında yaptırıyordu ki.. hiç değilse kamu sigortasının ilaç hakkı kısmından tam ya- rarlanabilsin. Kamu sigortalarında ilaç suiistimalini önleyici önemli bir yol da bilişim teknolojisi sa- yesinde bulunmuş, hastanın tedavisinde kulla- nılan ilaçların alınış, bitiş tarihleri denetimi ec- zanelerin kayıtlarına girmişti. İşin içinde vurgun şebekelerinin olabileceği çok istisnai durumlar dı- şında, sigortalıların çevreleri için, çöpe atma ko- laylığı da dahil fazladan ilaç alma şansları tümü ile ortadan kalkmış sayılır. ilaç alımı birsisteme bağlanmışken, birden gün- demimize giren bu uyuşmazlığın, sistemin çöküş sin- yalinin anlamı ne olabilir? Dün akşam saatlerinde gö- rüldüğü üzere Erdoğan hükümeti ile eczaneler bir biçimde, gönülsüz, günü kurtarmaya yönelik uz- laşmaya da varabilirler. Ancak sistemin çöküşe git- tiği gerçeği ortadan kalkmıyor ki. Sigortalıların te- davi olma, ilaç alma haklarını denetimli kullanma- ları nasıl oluyor da, sistemi çöküntüye götürüyor? Sosyal güvenlik sistemleri adma hastalara, üye- lerine verilen ilaçların kamu eliyle üretilmeye ça- lışılması, kamu maliyetinin en aza indirilmesi, yü- kün ortadan kalkmasında tek ideal çıkış olabilirdi. Daha önceki iktidarların, sosyal güvenlik ku- rumlarının bu yolda kimi güzel ömekleri say- mazsak çok başarısız oldukları bir gerçek. Er- doğan hükümeti ise ideolojik boyurta bunu red- detmekle kalmadı, sosyal güvenlik sistemlerinin ihale yoluyla toptan, tabii çok daha ucuza ilaç alıp, üyelerine, sigortalılarına ilaç vermesi sistemini tümden kaldırdı. Başlangıçta sigortalılara, bizle- re çok cazip gelen ilacımızı eczaneden alma yo- lunun açılmasının anlamı çok açık: Toplu, birin- ci elden alımın ortadan kalkması, ilaç depoları- nın gücünün, kazancının artması, son halkada pe- rakendeden satış yapan eczacıların da sıkışma- sı ile, sigortalıya ulaşan ilacın olabilecek en pa- halıya mal olması. Sosyal güvenlik sistemleri içindeki ilaç kalemi maliyeti patlarken, devletten, pratikte hükümet ic- raatları bağlantılı paralarını alamayan eczanelerin, paylarla da bağlantılı sıkışması ve gündemdeki uz- lamazlık noktasına gelinmesi. Hastalar ilaç ala- mamak gibi birtehditle karşı karşıya. Eczanelerin büyükleri değil belki ama küçük ve orta ölçeklile- ri, iflasa sürüklendiklerini anlatmaya çalışıyorlar. Bütçenin ilaç deliği büyüdükçe büyümüş.. Bu işin doğru işler bir yanı olabilir mi? Seçim kampanya- ları, haik dalkavukluğunda ağzından bal akan Başbakan Erdoğan, sorumlu bakanları bugünler- de bu konuları ağızlarına bile almıyorlar. Sistem çöktü. Şimdi ne olacak? Hastaların ilaçsız tedavi olabilmeleri gibi bir seçenek yok ki. soner@cumhuriyet.com.tr GÜNÜN İÇÎNDEN Petrol rekora doymuyor Uluslararası piyasalarda petrol flyatlan veni bir re- korkırdı. ABD tipi hafifham petrolün varilfiyatı 143.67 dolara çıktı. Londra Brent tipi ham petrol de 3.50 do- laılık artısın ardmdan varili 143.81 dolardan satıhyor. Petrol fiyatlannın yükselmesinde, Tahran 'm nükleer progrannyla ilgili îran-îsrailgeriliminin artmasınin ya- nı sıra ABD Doları 'nin Avro karşısında son 3 hafta- nın en düsük değerine gerilemesi de etkili oluyor. Avrupa 'da enflasyon kâhusu Avro bölgesinde enflasyon haziran ayında vüzde 4 ile 16 yıllık tarihinin yeni zirvesine çıktı. AB 'de ortak pa- ra kullanan 15 ülkenin dahil olduğu Avro bölgesinde bir önceki enflasyon rekoru yüzde 3.7 ile mayıs ayın- da kaydedilmişti. AB istatistik kurumu Eurostat 'a gö- re enerji ve gıda flyatlan enflasyonu sürükledi. A vru- pa Merkez Bankası 'nin 3 Temmuz 'daki toplantısında A vro göstergefaizini çeyrekpuanlık artışla yitde 4.25 'e yükseltmesi bekleniyor.