Catalog

5 KASIM 2005 CUMARTESİ CUMHURİYET JjjJVUIıU1VJLJ. ekonomi@cumhuriyet.com.tr Başta Rusya olmak üzere yurtdışında üstlenilen inşaatlann tutan 16 milyar dolan aşıyor Türkler yatnmda sunrlan aştı• îaştarafı 1. Sayfada adaüan, Turkcell'in iletişim faaiyetleri ilk -akla gelen yurdışı yatınmlan. Türk yatınmcıLann yurtdı- şın; gitme nedenlerinin ba- şınfa, söz konusu ülkelerde- lci >3tınm koşullannın Türki- yeVe göre çok daha iyi ol- no&ının yanı sıra gelişen ye- nJ uşkı biçiraleri vebuülke- leneki boşlukJar <la Türk ya- trnncılar için caznp noktala- n ouşturuyor. "Sovyetler Birüği'nin 199t'de dağıünasayla 15 ba- ğınsız cumhuriyet kuruldu. Esbden merkeziolarak Mos- IÖOM ik yapüanticaret,tek tek cıuümrryetlerle yapümaya başandT diyen Erkin, yapı- lanfaaliyetleri de dört ana AKBANK, SABANCI HOLDİNG VE EFES, PERFORMANSTA İLK 1OO'DE tSTANBUL(AA)-Fı- nans dergisi Euromo- ney tarafindan yapı- lan kurumsa] yönetım araştırma- sında, iyı performans sergileyen ilk 100 kuruluş arasında Tiirki- ye'den, Akbank, Efes îçecek ve Sabancı Holding de yer aldı. Ak- bank'tan yapılan açıİdamada, ya- AKBANK T û r k ı ı ı ı ı n J ı r k j i ı bancı şirketlerin, bir ülkeye yatınm yapar- ken o pazarda kurum- sal yönetim uygulaması olup ol- madığına göre değerlendinne yap- tıklan belirtilerek bu değer- lendirmeler sonucunda yatı- nm yapılabilir şirketler liste- sinın oluşturulduğu kayde- dildi. Açıklamada. "Bu yıL, Türldye'den 3 kuruluş ilk 1OO'e ginneye hak kazandL LJsteye ginneyi başaran kuruluş- lardan Akbank 79'uncu, Efes Içe- cek 95'inci ve Sabancı Hol- ding de 100'üncü sırada yer akü" denıldi. Gelişmekte olan pazarlarda yer alan 27 S A ülkedeki şirketlerin değer- lendirmeye alındığı araş- tırmada, şirketlerin say- damlık ve yönetim kurullannın ba- ğımsızlık dereceleri, azınlık hisse- lere sahip hissedarların haklannın hangı ölçüde korunduğu gibi kri- terlerin göz önünde bulundurul- duğu belirtildi. grupta topluyor. İlk gruba ti- careti koyan Erkin, ıkincı grubu yatınmlan, üçüncü grubu müteahhitlik hizmet- leri, dördüncü grubu da tu- rizm olarak sıralıyor. İlk ilişkilenn 1990"lann hemen sonrasında kuruldu- ğunu dile getiren Erkin, bir yandan oralann gelişmesine yardımcı olunduğunu, bir yandan da ış olanakları yara- tıldığını belirtiyor. Bankacılık hizmetleri, uçak seferlerinin konulması, TSE'nin dünya standartlan- nı tanıtması, meslekı eğitim için binlerce öğrencinın gel- mesi bu yardımlar arasında sayılabilir. Öte yandan orada bir otel, havaalanı ya da santralda ça- lışmak üzere giden bir usta- başının, tamirci dükkânı gö- remeyince tamirci açması, bir mühendisin boşluk göre- rek büyük bir lokanta açma- sı gibı tek tek gırişımler de yaygınlaştı. Söz konusu ilişkilerin tica- ret hacimlerini de arttırdığı- na dikkat çeken Erkin, Uk- rayna ıle 200 milyon dolar olan hacmin bugün 4 milya- ra ulaşrığıru hatırlatıyor. r^ABRÎKA KTJRUYOR Arçelik'ten devyatırım hamlesi Büyime stratejisi doğrultusunda yunlışı yatınmlarını sürdüren Arçtlik, Rusya'da buzdolabı ve çanaşır makinesi fabrikası kunyor. Moskova'ya 110 km. uzailıktakı Kirzaç'ta 28 Hazıran'da teırclı atılan fabrika, üretime 2CK>'dabaşlayacak. Yıllık900bın adetüretim kapasitesine sahip olacık fabrika için, toplam 58 mihon Avro'luk yatırım yapılacak. Arçdık'in yatınm için Rusya'yı seçcesinde; pazann büyüklüğü ve gelısne potansıyelı, rekabet koşıllan, coğrafi yakınlık ve düşik penetrasyon oranlan önemli rol cynadı. Bünyesinde Beko, Altu>, Blomberg, Elektra Bregenz, Tiroıa. Arctic, Leisure ve Flavel maıialanyla 100'den fazla ülkede tükeiciyle buluşan Arçelık'ın, düroa pazannda toplam 75 milyon iiriiıü kullanıhyor. 20X)I'de yıllık üretim kapasitesi 325 :>in adet olan ARCTİC, geçen yıl bj sayıyı 440 bin adete çıkaımıştı. Bu yıl hedeflenen kapasite ise 1 milyon 200 bin adet. AIs'AHTAR TESLlMl Havaalanlan TAV'dan soruluyor Tepe-Akfen-Vien (TAV) Türkiye'deki havaknanı yatırımlannın yanında yurtdışında da yahnm atağına devam ediyor. Türiaye'de yapım ve işletmesi üstlenilen îstanbul Atatürk Havalimanı, Ankara Esenboğa HavaJimanı ve Î2mir Adnan Menderes Havalimanı ıle birlikte yakın zaman içerismde stratejık önemi olan Gürcıstan'dakı Tiflis ve Batum havalımarüannın yapım ve işletme işlerini üstkndı. TAV yatınm projeleri yanında inşaat sektöründe profesyonel müteahhitlik hizmetleri de veriyor. Bu kapsamda Mısır'daki Kahire HavaflmanrTerminâlî PröjesrnînT BAE'deki Emirates hangar çaulannın, Majesrik Gökdeleni'nin, Al-Sharaf Alışveriş Isîerkezi'nin ve Tohid okul projesinin mşaat işlerini de gerçeldeştiriyor. Şırket, Macaristandaki Budapeşte, Slovakya'daki Bratislava ve Kosice, Tunus'taki Enfıdha, Suudı Arabistan'daki Cıdde ve Hındistan'daki Bombay ve Yeni Delhi havalimanı özelleştirme projeleri ile de Ugilenerek söz konusuprojelerde önyeterlilik alan sayıh firmalar arasma girdi. ~7 j r ~ :JT. Almanya Gtrtk İOŞMI gertk diftr »•tmm ıtonlannd» TirUtrin en hda Ile) duyduj. Ukeknka blri R«»v«. Enlu >t Çıjık gibi jnjul firkcöeriatmrapoffbiytk oui vc dijtr lofutlanuı >anı ur* Şi)« cam \e Aoadolu Gmba'nun ârcttaı tcsbkri, Micres'u açtı& lUiBStore'Ur b Moskova otınaK ozcr« Ras> ı'au o ı l l i MlgelcrtMİr Unact vcrHor. Rusya Federasyonu ""' \ Kazskistsn Rofnany8 " * • - * JT-» Dtdton. Al*fa,K»ttki,S«ptriıf5trtt«CTi f.ıiK« gfctrriiır. ş*«r ftbrttah- nnııı K&aiZMŞmmm KıfMi Şcirr Frtrüusı isdradi. lHiM>,mafKgdKlık m«T--+ * toi, *nlr><la npam. laksmslit x«tkı> »? « •aMınn ürrumı. ptrıkn- b n , ıb*l>J. LPG tuk- Azerbaycan Tunus - STF4. Tirt-Franaz orukijı ^LSTOM'ım ndmUtl prejty* m komtm, V tteım S«- mı>t Gd^tirK Ajjas'aa kjuflı 15 Tirk jirîrfbrtraovor Avr». UX)P£M4»<*a> döoomlentf irttlmf baîUdı. *' Cezayir STFA •upr^fc- lttltae lardı fMÜ- »rhortor. Suriye Lübnan Ürdün Son Mllarda çok savida oluslararası finaas lcunıhiflannca dnteklenea aln «pı pro|rtfn as gulama\ ı geçtu M Dtrahkltllk jlrkMlerini» ûsdnıdiklrn tsİB mikun l mıj»r dojara tfkitfH G»m*-BlMck tsd ^ealcft orujdıgı, OzaltiB, \«dwer Inşut KoNn İnşaat önemH salama \« baraj ftaJeMcri kaovfa. \\TKa leksnl >irkeüeri d< Lrdün'de faatt>f( gostcr1>or. Mllcaiıiııtllik y r k n k l i bmçûmt Ladar 470 mU>on olartık n ûslietdrkm ı m ıkı >iMa «a lopjan 3~I nil><M dolana izenııdr 16 pro- jeusüeodi \SkA. kıskta; Kj>ır Kallp A1C- VIJM. Sa-Rj Enrrjt, Siaı In^aaL \Ü*s > apt, \lam Alırko. STF \. 1 ransan. Mna Kakp Sana^ı Ka\ı tofaat fıaih«gosteri>or Ceza- vir'de q >apna>n planla^ an Turk mutrahtait- İik i k f e r i i l t kola\tık lajlamyor Mıstr X _L B. ûftak T«rk ;irk«l«iıı yapnfı yatnaaiaonraıanSM orilyndoitn aşb. STFA'«ır «Krjl t annmlan vr >îkleodı0 aknr, v ı n M M T * üslfendl0 lüftpa uream tesısı, otei koom vr r>orpr mrrk lunu>or Ttp«Uşaat.Enap. Berek Bn.ı. \ksa \knlik. Y n i r , liükbıl Mot*>ı Demirdoküm. Raaı Dn Tıcarel Tcpt-Akfc» Vk (T\\ ,. I U M IMdıng ulkmin çr^ıllı krnllenndr r..lh«K W « M r . Avnca KupK.Aaaçnıp. \l h,kar. \lapaU. Ima; MaldacSchaMaklr- na, Vaaa PhaH, Btvapan PoSr.ma. Samuııı MtMat, Ddu Dciir- m*ncilik. TomdarSlatİDf. C<mak. l mdf te Htraak «M »iltrttota dt Mısır'da ır-mad^hri *nt öaraıll ı» bafhaatan lıa<aalıj ııı I Grubun toplam 2.1 milyar litre bira, 150.000 ton malt üretimi mevcut Efes, en çok tüketilenlerden • Grubun yurtdışında gerçekleştirdiği yatınm tutan 630 milyon dolar. Bunun yaklaşık 460 milyon dolan yurtdışı bira faaliyetleri, 170 milyon dolan da yurtdışı Coca-Cola faaliyetlerini kapsıyor. Anadolu Grubu'nun, içecek sektöründeki faah- yetlerini yürüten Anadolu Efes, 6 ülkedetoplam 14bi- ra, 4 malt üretim tesisi ve 1 şerbetçiotu işleme tesisine ek olarak, Türkiye Coca- Cola ortakhğı da dahil ol- mak üzere 5 ülkede de Co- ca-Cola şişeleme, saüş, da- ğıtım ve pazarlama faah- yetleri gerçekleştiriyor. Grubun toplam 2.1 milyar litre bira üretim, 150.000 ton malt üretim ve 2.5 mil- yar lt. (420 milyonüniteka- sa) üzerinde Coca-Cola şi- şeleme kapasitesi mevcut. Hedef, Adnyatik'ten Pa- sifik'e kadar uzanan coğ- raiyada, lider içecek üreti- cisive pazartayıcısı obnaic Bu coğrafya yaklaşık 500 milyon tüketici üe dünya- nın en hızh gelişen bira pa- zarlannı içeriyor. Grup, 1991 'den ıtıbaren, özellikle Doğu Bloku'nun dağılma- smdan sonra, Rusya, Doğu Avrupa ve Orta Asya ülke- lerine yüksek miklarda bi- ra ihracatına başladı. 1998'den ınbaren söz ko- nusuülkelerdebirayaünrn- lan gerçekleştirilmeye baş- landı. Grup Rusya'da, 1999 Haziranı'ndalısansb olarak üreraği "Efes Püsener" ve yerel pazann beklentileri dikkate alınarak, tamamen yerel bir marka olarak ha- zırladığı "Stary Metaik* (thtiyar Değirmenci) mar- kalan ile pazarda faaliyet göstermeye başladı. Rusya pazannda yüzde 8 pazarpa- yıyla 4. büyük bira üretici- si konumuna geldi. Moskova'da başlayan üretim faahyeti, Güney Rusya'da, 120 milyon litre kapasiteb Rostovve Ufa 'da bulunan, 200 milyon litre kapasıteli Amstar bira fab- rikalan ile birlikte toplam- da 770 milyon litre kapası- te ile yürütülüyor. Dığer yandan, KazakistanaâKar raganda ve Almaty 'deki iki bira fabrikası, Moldova'da satın alınan Vitanta bıra fabrikası ıle üretünde lider. Sırbıstan'da iki, Roman- ya'da yüzde 50 ortakhkla üretim tesisi işleten grubun yurtdışındakurulubira üre- tim kapasitesi yıllık 1.2mil- yar litre seviyesinde. Aynca yine yurtdışında 50.000 ton kapasiteye sahip maltüretimtesislerimiz bu- lunuyor. 1 Hollanda ilk Ülke ABD Almanya ^zerbaycan Hollanda Ingiftere Kazakistan Lüksemburg Romanya Rusya Virjin Adaları Diğer Toplam Ağıriıklı sektör Bankacılık Bankacılık/lmalat -&rerjf Diğer mali hizmetler Imalat £T> Enerji/lnşaat y ( Ticaret %kt Imalat ^ B Bankacılık/lmalat Diğer mali hizmetler Inşaat/lmalat sırada 1 Miktar (USD) 180.439.279 473.964.606 1.621.b6477T2~ 2.243.840.782 524.208.919 £. 435.228.248 $& 248.711.967 P * 135.023.753 156.990.486 118.847.868 654.244.910 7.063.065.530 64'E ULAŞACAK Rmstore'lar ahşkanhkoldu Birçoğu gittiği bölgeye ilk giren yabancı oldu, oralann yaşam kalitesine katkı sağladı, bir bsmı yatınm stratejilen doğrultusunda yenı yeni fabnkalar kuruyor. Türkıye'de işsizük sorunu bir türlü gidenlemezken yurtdışına yatınm yaparak oralarda ıstıhdam sağlamakla eleştınlse de Türk şirketlerinin yatınmlan son sürat devam ediyor. 1996'da başlayan Migros'un yurtdışı yatınmlan, müşterilerinin ilgisi ile Rusya, Azerbaycan, Kazakistan, Bulgaristan ve l b i Kaynak: Hazine g coğrafyaya yayıldı. Bugün Bakû, Moskova, Kazakistan, Sofya, Sibirya, Kazan, Üsküp'te açılan Ramstore'lar ile bu sayı 54'e ulaştı. Bu yıl Rusya'da açılan 10 yeni mağazaya yıl sonuna kadar 10 Ramstore'un daha eklenmesi hedefleniyor. Mağaza sayısının yıl sonuna kadar 64'e çıkması ve toplam 600 Milyon dolar ciroya ulaşması bekleniyor. EMNİYET KEMERİ HAYAT STANDARDIDIR ÎŞÇÎNİN EVREMNDEN ŞÜKRAN SONER Bayramlık Ağzı Aslında "bayramlık ağzı" deyişinin anlamı olumludur. Açıksözlülüğü, içtenliği kapsar. Başbakan Erdoğan'ın hafif argoya kaçan, sa- dece bayram konuşmalan ile sınırlı olmayan, giderek öfke, hoşgörüsüzlük dozu artan ko- nuşmalarının bayramlık ağzı özdeyişi ile ilişki- si olsa olsa üslubu ile bağlantılandınlabilir. Ta- bii bir Başbakan'a hem de siyasi kimliğinde di- ne bağlılığını öne çıkaran bir Başbakan'a hiç de yakışmayan bir üslup. Bayram sabahının alaca karanlığında eşinin ve kendi babasının mezarlık ziyaretlerini med- ya ordusu eşliğinde yapan, sonra da YÖK öf- kesini kusmak üzere Marmara Üniversitesi lla- hiyat Fakültesi yemekhanesinı, bayram kah- valtısı vesohbeti için seçen Sayın Başbakan'ın bu üslubu, bırakınız başbakanlık kimliğini, Is- lam kültür ve geleneğine de yakışmıyor. Hani bayramlar kırgınlıkları, kızgınlıkları unutma, hoşgörü ve banş günleriydi? Sayın Başbakan'ın en küçük bir eleştiriye katlanamayanlara özgü, her konuda muhale- fete yönelik öfkesi sınır tanımıyor. Hoşgörü- süzlüğün uç noktasında Dubai kulelerini eleş- tiren uzmanlara, medyaya çatıp duruyor. Şe- hircilik dersleri verirken ancak demokrasiden payını hiç alamamış, kendinden başka büyük tanımayan havalarda, kendince uzmanlarla, mühendis ve mimarlarla, şehircilerle alay edi- yor. Tabii Dubai kulelerine ilişkin şehırcilik ala- nına giren eleştirilerin özüne hiç değinmeme- yi yeğliyor.. Sayın Başbakan'ın kendısine oy vermiş seç- meni bayram günleri, sokaklarda görebilme- lerini isterdim. Beledıyelerinin siyasi ucuz şo- vu, ödünü dini bayramlarda, sonrasında ma- liyeti otobüs bilet fiyatlanna yansıtılan ücretsiz dolaştırmanın bıle eskisı kadar prım yapmadı- ğını görebilseydi. Kalabalık yoksul ailelerin bayramlarda kent içine gelebilmek, akrabazi- yaretlerinde kullanabilmek üzere tıklım tıklım doldurdukları otobüslerin yeni havasını seze- bilseydi.. Her bayram, günlük yaşamımda yeterince gözlemleyemediğimi düşündüğüm varoşlann insanlarını gözlemleyebilmek üzere kendimi sokaklara, ücretsiz otobüslere atmayı alışkan- lık edindim. Değişimi gözlemleyebıliyorum. Va- roşlar arası, akraba gıdip gelmesinde kullanı- lan otobüsler yine tıklım tıklımdı. Ancak kent merkezlerine, şu ünlü alışveriş merkezlerine yönelik olanlarda gözle görülen bir boşalma vardı. özellikle gençler ordusu akını azalmış- tı. Sakın bedavaya geliniyor olsa da alışveriş merkezlerinin katlarında yine bedava turlana- rak gün geçırilebilse de, bir içecek, bir ayakta yiyecek maliyetinin bile giderek derinleşen yoksullaşma ve yoksunlaşmaya ağır geliyor olması etkili olmasın? Birde konuşmalara ku- lak misafiri olduğumda, Sayın Başbakan'ın tam da sözünü ettiği konularda, kendisine oy veren seçmeninin bu kez desteğini almakta uzakta kaldığını gözlemlediğimi söylesem. Va- roşlann çağdaş, zengin yaşama özlem duyan, saçlan briyantinli gençlerinin bile lüks alışve- riş merkezlerinde vitrinlere boş bakarak ken- dilerini avutma süreci geçmiş. Ulaşamadıkla- n zenginliklere uzaktan, boş bakmaktan daha bir öfke duyar olmuşlar. Aralannda çok az da olsa günün gündemi- ni konuşmaya kalktıklarında Dubai kuleleri ile övünmek yerine, kendilerine iş aş getirecek yatınmlar isteyebilmeyı öğrenmişler. Sayın Başbakan lüks iş yerleri, alışveriş merkezleri- ne yoksul ve yoksunların nüfusunun patladığı bir kentte daha fazla yatınmın israf olduğunu hiç bilmez mi? Istanbul'un imajı için Dubai ku- lelerinin getirisinin olmadığını göremez mi? Ne- den bu ısrarcı, eleştirilere yönelik Bayramlık ağzını açtıran öfke? YÖK'e yönelik olanını, üni- versiteleri medrese yapma projelerinin önüne çıkan engele duyduklan öfke daha bir anlaşı- lırda... Bu Dubai kuleleri eleştirisine bu şıddet- te öfke niye?.. Arkadaşlar, tam da bu yazıyı yazarken Erdo- ğun'ın îstanbul için Dubai kuleleri içerikli bir- çok yenf projesinTn daha olduğunu fısıldadılarT^ Petrol kaynaklarını Arap Islam âleminin aydın- lanmasına, yaşamın her alanında gerçekten gelişimine değil, şeyh ailelerinin zenginleşme- si, zengin Hıristiyan Batı dünyası içinde en gör- güsüzce yer almaları için kullanan kültürün el- bette açıklaması var. Ancak Istanbul'un ya- şamsal gereksinimleri ortada iken, dolarlan il- gisiz yatınmlara uçuran projelerin bu topluma ağır bedelleri ortada iken diretilmesi niye? Sizin de benim gibi pek çok varsayımınız, kuşkunuz olabilir. Benimkiler basın suçu kap- samı alanına giriyor, yazamıyorum. Sizinkiler de öyle mi? soner@cumhuriyet.com.tr DtMES. YURTDIŞINA YÖNELÎYOR Dımes, 2010 'a kadar üretimyatınmlanndan biriniBatı Avrupa 'da, dığerini deSağımsız Devletler Topluhığu veya Ortadoğu 'da gerçeideştimeyi hedefliyor. 2007 'ye kadar 2projeden biri hayata geçirilecek.Ditnes Gıda Sanayi ve TicaretAŞ Yönetim Kurulu üyesi Büknt Ozan Diren, ihracatyaptıldan ülke sayısının 42'den 52 Ve yükseldiğini ardattı. Geçenyılın ilk 9 ayınagöre buyılın aynı döneminde ihmcatta yüzde 50 aruş sağlaakİannı belirten Diren, "Geçenyıl 72 bin ton olan toplam meyve suyu üretıminin}ikde 15'iDimesmarkasıyla ihraçediliyorken, buyılbuoranın îmtimdeki trtışa rağmenyüzde 20yükselmesine, geçenyılagöre büyümenin ıse vicde 90 se-iyelerindegerçekleşmesine kesin gözüyle ba/ayoruz. Satışlarımızın vitde 50'sirJyurtdışındaneldeetmeyihedefliyoruz"dedi. Diren, buyılı 100milyon doların üzeinde bir ciro ile tamamlavacaklarını da sözlerine ekledi. TEMSA, JAPON TEKNOLOJÎSÎYLE AVRUPA PAZARINDA Sabancı Holding 'e bağlı Adana'da kurulu TEMSA Sanayi ve Ticaret AŞ tarafindan üretilen otobüs ve midibüslerinyüzde 75 7, başta Batı Avrupa ülkeleri olmaküzere32 ülkeyeihraçediliyor.AA muhabirinın TEMSAyetkililerindenaldığıbilgiyegörefirma,Mit- subishi ile yapılan distribütörlük anlasması çerçevesinde, Mitsubishi binek araçları, Mitsubishi pick-up, Mitsubishipanelvecamlıhafifticariamçlan ve Mitsubishi Fuso Canter hafif kamyonlan için satış, senis ve vedek parça operasyonlannı yurt çapındaki 36yetkili satıası ileyürütüyor Yetküiler, dışpazarlamyönelikplanlı çalışmalarınısürdürdiik- lerini belirterek "Yıllık otobüs üretimimizin yüzde 75 'ini ihraç ediyoruz. 2000-2004 vılları arasında 8tonve üzeri segmentinde (otobüs- midibüs)yaklaşık2000 araçileAvrupa 'nın en büyükleriarasınagirmeyibaşardık. 2004yılı verilerinegöre, Batı ve ortaAvrupaağıriıklı olmak üzere, Ortadoğu ve Kuzey Afrika 'da toplam 32 ülkeye ihracat gerçeklestirdik" dediler. Yetkililer geçen yü ulaştıklan 641 adet otobüs ve 1008 midibüs ûretimi ile 16 yıllık üretimfaaliyetlerinde bir rekora itnza attüdannı belirttiler.