Catalog

30 TEPUMUZ 2004 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKÖNÖMFekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 Köprü zamrtarna 'bozuk aülacak' • Ekonomi Servisi - Tüketiciyi Koruma Derneği (TükoDer) üyeleri. bazı sivil toplum örgütlerinin katılımıyla bugün köprü zamlannı protesto edecek. "Ulaşımda ayıplı hizmetlere ve köprü zamlanna bozuik (!) atın" sloganıyla yapılacak eylemde, saat 1 1.00'de Boğaziçi Köpriisü'nden gişelere 60 adet 50 bin TL ödeme yapılarak geçilecek. Yukos'un üretnni durdurulmadı • EkoBomi Servisi - Rusya Adalet Bakanlığı sözcüsü. petrol devi Yukos'un operasyonel birimlerinde mülk satışını engelleyen emri uygulayan ıcra memurlannın şirketin petrol üretimini durdurmaya çahşmadığını açıkJadı. Yukos'un üretimini durdurduğu haberleri üzerine petrol fıyatlan önceki gün 43 dolara kadar çıkmıştı. Ancak dün üretimin durdurulmadığının açıklanmasıyla petrol liyatlan 42.42 dolar seviyesıne geriledi. Yazarkasaya erteteme | ANKARA (AA) - LPG satanlar da dahil olmak ızere akaryakıt stasyoalanna getirilen x>mpalara zorunJu ödeme taydedci cihaz jygulamasında, başlangıç anhi 5ay daha ertelendi. vlaliye Bakanlığı'nın ^onuyla ilgili tebliği ^esmi ûazete'nin dünkü iayısınia yayımlandı. Tebliğegöre, yazarkasa jlarakinılan, ödeme •caydeccı cihaz kullanma i OcaU005'te jaşlay&ak. Telefcom uyamb: Tarlte seç* 1 ANKARA (ANKA)- Türk 7:lekom Genel Müdürl Mehmet Ekuıalm, 1 Ağustos'tan ıtibare: başlayacak yeni tarifeladirme sistemi konusmda aboneleri uyardı Abonelerin, 'aturaljnnı inceleyerek kendildne en uygun hattı seçme.tfini isteyen %inalfl, seçim •»apma;an abonelerin ioeruon StancktHATT'a eeçırifceğini anımsattı. Ekinaln, abonelerin vanlış v tercihte üulunrası durumunda, Dunun "dünyanın sonu jlmactanı" ve bir ay >onra cıizeltilebileceğini fade «n. Dinyı çelik iirefmi Çiffden İA1NÎARA(ANKA)- v m, szayinin temel lammaidesi olan çelik ûretirrjde de liderliğini gideregüçlendiriyor. Yılın ıi dört ayında ham ;elik ûetımini yüzde 25 artıraÇın'in dünya iretirndeki payı yüzde 1.2'yulaştı. Bu icnenıe Türkiye de jKtirrıi yüzde 12 ırtıra-k toplam jıerirKki payını yüzde 2'ye çıardı. Uluslararası Demiı e Çelik Enstitiü'nün (IISI) «nleraegöre, riıkivmn 12'nci sradaLyeri değişmedi. Dünya Bankası, 800 milyon dolarlık kredi için genel sağlık sigortasını şart koştu Kredi içinaçığıkapatın• Bankanın önkoşullarrndan bazılan şunlar: Sosyal güvenlik açığı yüzde 1 'in altına indirilsin. Genel Sağlık Sigortası uygulamaya geçirilsin. Sosyal yardımlara 1.5 katrilyon lira aynlsın. Özel sektörde işçi maliyetleri düşürülsün. Ekonomi Servisi - Dünya Ban- kası, 800 milyon dolarlık program kredisinin önkoşullannı belirledi. Bankanın uzmanlannca hazırla- nan raporda, sosyal güvenlik açı- ğının yüzde 1 'in altına inmesi ge- rektiğı belirtilıyor ve 6 ila 20 mil- yon kişinin sağlık sigortasından yararlanmadığı tespitine yer veri- liyor. Banka uzmanlan, Dünya Ban- kası program kredisinin 2 dilim halinde verilecek 800 milyon do- larlık bölümü için önkoşullan be- lirledi. Sosyal Güvenlik Reformu başlığında, 1999 yılındaki emek- lilikle ilgili kurumsal düzenleme- lerin yetersiz olduğu belirriliyor. Bu noktada sosyal güvenlik açığı- nın yüzde 1 'in altına indirilmesi şartı getiriliyor. Dünya Bankası, 6 ila 20 milyon kişinin sağlık sigortasından yarar- lanamadığı tespitini yapıyor. Ban- ka, aralıklı rakamlar vermesini ye- şil kartlı ve kartsız yaptığı hesap- Yoksulluk araştırması yapılacak ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Dünya Bankası Ülke Direktörü Andrew Vorkink, DÎE'yle birlikte yoksulluk araştırması yapacaklannı açıkJadı. Vorkink, 1994-2002 yıllan arasında yüzde 27 olan Türkiye'deki yoksulluk oranının aynı kaldığını, ancak daha sonraki yıllardaki yüksek büyümenin bu rakamı aşağı çektiğini belirtti. Vorkink, 1994- 2002 arasında aşın yoksulluk oranında ise düşme olduğjunu söyledi. Dünya Bankası Ülke Direktörü Vorkink, Devlet Bakanı Güldar Akşit'e gerçekieştirdiği ziyarette sorulan yanıtladı. Vorkink, DlE'yle birlikte bir yoksulluk araştırması yaptıklannı kaydetti. Hazırlanan yeni 3 yıllık ekonomik program ve diğer araçlarla, yoksulluk oranında büyük düşüşler olmasını istedilderini vurgulayan Vorkink, "Büyük düşüş, 2 yıDİk dönemde yakİaşık yüzde 20-30 civannda ortaya çıkacak bir düşüş anlamına geimektedir" dedi. lara dayandınyor. Hastanelerin özerk olmasını isteyen Dünya Bankası, genel sağlık sigortasının uygulamaya geçmesini şart koşu- yor. Ancak bu koşula, Türkiye'de- ki uzmanlarca, SSK'nın açıklan- nı arttıracağı, "prim kadar sağhk hizmeti'' verilmesine yol açacağı ve sosyal güvenlik kurumlannı çökerteceği gerekçesiyle karşı çı- kılıyordu. Sosyal Yardımlaşma ve Daya- nışma Fonu'nda reform yapılma- sı gerektiği belirriliyor. Banka ay- nca, Gayri Safı Milli Hasıla'nın binde 35'inin bütçeden sosyal yardımlara aynlmasını istiyor. Bu da bugünkü büyüklüklerle hesap- landığında 1.5 katrilyona tekabül ediyor. Banka uzmanlan, istihdam ya- ratma konusundaki tablonun olumsuz göründüğü değerlendir- mesinde bulunarak, özel sektör- deki istihdam maliyetinin çok yüksek olduğunu vurguluyor. Iş- çi güvenligi ile birlikte bu mali- yetlerin bir an önce aşağı çekü- mesi gerektiği kaydediliyor. Dünya Bankası heyetinin önkoşullan belirlemesiyle birlikte, söz konusu kredi dilimlerine ilişkin mek- tup imzalanarak banka yönetimine sunulacak. Önkoşullann gerçek- leşme takvimi ise bu mektupta yer alacak. Koşullann yerine ge- tirilmesi halinde kre- dinin ilk dilimi 2005, ikinci dilimi ise 2006'dan itibaren ser- best bırakılacak. Zengin ve yoksul ülkeler arasındaki uzlaşma çabalan yine sonuçsuz kaldı DTOEkooomiServisi- Uluslarara- sı ticaretin serbestleşmesine yö- nelik yeni bir anlaşmanın sağ- lanması için Cenevre'de yapüan Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) toplanhlannm kilitlenme nok- tası "tarun destekJerinin kaldV nlmasT oldu. ABD, Brezilya, Hindistan, Avustralya ve Avru- pa Birliği (AB) ülkderinin gö- ruşmelerde fıkir birliğine vardı- ğı ifade edilse de tanm ticareri konusunda zengin ve yoksul ül- keleri ortak bir zeminde buluş- turma çabalan yine sonuçsuz kaldı. Reuters haber ajansı, tanm alanında sübvansiyonlann kal- dınlması ve tanm ticareri ko- nulannda zengin ve yoksul ül- keler arasında görüş aynlıklan- nın ortadan kaldınlamaması üzerine, anlaşma taslağının gö- rüşülmesinin ertelendiğini be- lirtti. Başlıca tanm üreticisı ül- keler olan ABD, AB, Hindis- tan, Brezilya ve Avustralya ara- sında yapılan görüşmenin ar- dından bir açıkJama yapan AB sözcüsü Arancha Gonzalez, "Görüşmeler ortak bir duruş sinvati vermiyor" açıklaması yaparken kaynaklar, toplanünın dışında bıraİalan ülkelerin ken- ıriiıı açmazı tarundilerine bilgi verilmemesi yü- zünden kızgın oldukJan bilgisi- ni aktardılar. Tanm ticareri konusunda yoksul ve zengin ülkelerin çı- karlannın örtüşmemesi, görüş- melerin bitiş tarihi olarak sap- tanan 31 Temmuz'a kadar bir anlaşma taslağı üzerinde uzlaş- maya vanlmasım güçleştiriyor. Zengin ülkelerin çiftçilerine verdiğı yüksek tanm destekle- ri görüş aynlıklarının temeüni oluşturuyor. OECD ülkelerin- de, bu desteklerin toplamı 2003 için 257 milyar dolar ve bu ra- kam, toplam tanm gelirlerinin yüzde 32'sine denk. Tanm des- teklerinin yıllar itibanyla geri- lediği belirlense de ödemelerin dağılımı ülkeler bazmda çok büyük farklılıklar gösteriyor. 2001-2003 yıllan arasında Avustralya"da yaklaşık yüzde 5 olan desteklerden yararlanma oranı, Kanada, Meksika, Polon- ya, Slovakya, Türkiye ve ABD'de de yüzde 20 olarak gerçekleşti. Çek Cumhuriyeti ve Macaristan'da yüzde 25, AB ülkelerinde yüzde 35 olarak be- lirlenirken tanm desteklerinden yararlanma oranı, Güney Kore, Izlanda, Japonya, Norveç ve Is- viçre'de yüzde 60 ve üzerine çı- kıyor. Zengin ülkelerin kendi üredcilerine verdiği yüksek tanm destekJeri, yoksul ve gelişmekte olan ülkelerin, rekabet etme şansmı ortadan kaldinyor. Yoksul ülke üreficisi yaşam savaşı veriyor. AB fonlan elde kalıyor 32 milyon Euro'luk -4ıibeye talep yok Ekonomi Servisi - İs- tihdam ve işsizlik soru- nunun çözümü için sivil toplum kuruluşlan ile il- gili sosyal taraflar tara- fından- geliştirilecek projelere, 2005 sonuna kadar 32 milyon Eu- ro'luk destek sağlana- cak. Avrupa Komisyonu desteğiyle sür- dürülen Aktif Işgücü Prog- ramlan Projesi kapsammdaki, Yeni Fırsatlar Hibe Programı Istan- bul'da düzenlenen bir toplantıyla tanıtıldı. Marmara Bölgesi Hibe Planı Danışmanı Murat Gönülalan, geliştirile- cek projelere 2005 yılı sonuna kadar toplam 32 milyon Euro hibe yapı- lacağını belirtti. Hibenin 24 milyon Euro'sunun AB tarafin- dan, 8 milyon Euro'su- nun ise Türkiye tarafin- dan karşılandığını belir- ten Gönülalan, hibeden yararlanmak isteyenle- rin, proje tekliflerini, ikinci çağnnın son tari- hi olan 13 Eylül'e kadar teslim etmeleri gerekti- ğini söyledi. Başvuru hakkmda de- taylı bilgi tŞKURilmü- dürlükleri, www.is- kur.gov.tr, www.del- tur.cec.eu.int ve www.isku- rabprojesi.org internet adreslerinden ahnabilecek. Öte yandan, Aktif Iş- gücü Programı'na Ha- tay"dan 5 projenin baş- vurduğu, bunlardan 1 'inin kabul edildiği bil- dirildi. Iş-Kur H Müdü- rü Ahmet Bulamk, "Bu üçüncütopiananuz.An- cakJdşi vekunımlan ye- terince he\eslendireme- dikherhalde"dedı Kamu-Sen: 'Sosyal yardım fakiriyiz 9 ANKARA (Cumhuriyet Bürosu)- Kamu-Sen tarafin- dan yapılan araştırmaya gö- re, Türkiye halkı sosyal yar- dım fakiri. Belçika, yurttaş- lannın gelirinin yüzde 26sı- m, Almanya yüzde 29'unu, Fransa, Italya, Lüksemburg yüzde 27'sini, tsveç ise yüz- de 32'sini sosyal yardım ola- rak veriyor. Yardünlann kul- lanılabilir gelire oram Avru- pa'da ortalama yüzde 26 olurken Türkiye'de bu oran yüzde 17.54'le sınırlı. Kamu-Sen'in "Aslan Payı Zengine, Türk Halkı Sosyal Yardım Fakni" araştırma- sında, Avnıpa'da yurttaşla- nn gelirlerinin dörtte birin- den fazlasının de\'lerin sos- yal yardımlanndan elde edildiği ortaya kondu. Örne- ğin, Belçika ve Isveç'te ya- şayanlar ceplerine giren her 100 Euro'nun 66'sını, Al- manya'da 67'siru, Finlandi- ya'da da 69'unu yaprıklan işten kazanıyor. Türkiye'de ise kişilerin gehri yüzde 73.2 oranında çalışmaya bağh. NOTDEFTERİ ZEKERİYA TEMİZEL Felaketin Ortaya Koyduğu Gerçekler Anekdot Picasso ya arfedilir. Sonradan görme Amerikalı zengin turist, plaj- da yakaladığı ünlü ressam Picasso'yu, elindeki kâğıda bir resim çizmesi için zoriuyormuş. Sonunda, "Neden nazlanıyorsunuz ki, bedeli neyse öderim" demiş. Bunun üzerine Picasso, turistin elindeki kâğıdı alıp bir şeyler karalamış ve; "ikibin dolar" demiş. Afallayan turist; "Nasıl olur, iki dakikada yaptı- ğınız bir resim için iki bin dolar fazla değil mi? " di- ye kekelemiş. Picasso da gayet sakin, "İki dakikada yapılan bir resim değil bayan, 40 yıl artı iki dakika" diye ya- nıtlamış. Arkasında kırk yıllık bir birikim olmayan karaJa- malar beş para etmiyor. Değerii olan, birikim sahibi insanlann büyük ça- balaria yarattıklan işler oluyor. Ürünün güvenilirliği ise uzun deneylerle sağlanı- yor. Deneysiz pazara sürülen üründe ise halk "ko- bay"a dönüşüyor. • • • Güvenli seyahat arayanlann, çocuklannı yolcu ettikten sonra endişesiz eve dönmek isteyenlerin 40 yıilık hayali idi Ankara-lstanbul hızlı tren proje- si. Bu hayalperestler(!), Ankara-lstanbul arasını dört saate indirecek tren projesi ile ilgili bir haber gör- düklerinde yutarcasına okurlar, olumsuz gelişme- lerfe çöker, olumlu gelişmelerle de umutlanırtardı. Türkiye'yi her şeyiyle dışa bağımlı kılan karayo- lu taşımacılığını, ulaşım politikalannın temelı ya- panlarise bu projeye karşı çıkar, demiryollannın ko- münizmi çağnştırdığını söyleyerek insanlan demir- yolu ulaşımından soğutmaya çalışır, her fırsatta da ödenekleri kesilerek yapım durdurulurdu. Bu yüzden Ankara-lstanbul hızlı tren projesi yı- lan hikâyesine döndü. Tüm sorunlann pratik yaklaşımlaria çözüleceği- nisanan, "/benyapf/mo/du"cuzihniyetin, hızlı tren umutlarını kazanca dönüştürmeye kalkışmaması olanaksızdı. Ankara-lstanbul arasını 4 saate indirmek için yıl- lardan beri uğraşanlar, yeni hatlar planlayanlar, tü- neller açarak, viyadükler yaparak yol eğimlerini düzenlemeye çalışanlar, bu hatlarda çalışacak va- gonlar için yeni tasanmlar yapanlar beceriksizdi. Demiryollannın deneyimli personelinin vizyonu yoktu. Her ne kadar işlerinin ehli denılse de bu personelin pasifıze edilmesi ve yandaşlann işin ba- şına getirilmesi gerekiyordu. 70 yıllık hatlann üzerine ithal edilen vagonlan ko- yup, lokomotife 130-160 km. hız yaptınrsanız mı bu iş biterdi. Nitekim bu yapıldı. Proje "Hekula" adı attında uy- gulamaya konuldu, "heyula gibi bir kâbusa" dö- nüştü. • • • Pamukova'da 38 cana mal olan "hızlandınlmış cinayet" üzerinde daha çok konuşulacak. Konuşulmalı da. Ancak bu felaketten önemli bir gerçek çıktı. Bu kaza ülkemizi yöneten anlayışı tüm çıplaklı- ğı ile ortaya koydu. Yabancı ülkelerdeki temasları sırasında tam bir teslimiyet içerisinde yalvar yakar tavırlar sergile- yenlerin, kendi insanlarına karşı ne kadar acıma- sız ve saygısız olduklan görüldü. Yandaşlar sonu- na kadar korunurken bir günahı olmayan kamu görevlileri kurban olarak ortaya sürüldü. Yönetimin bilgiyi, birikimi, bilimi dışlayarak pra- tik çözümlerle büyük sorumluluk gerektiren işlere kalkıştığı anlaşıldı. Hatta bu dâhiyane(!) çözümleri daha önce dü- şünmeyen ya da gerçekleştirmeyenler küçümsen- di, hakaretlere uğradı. Bu yoksul ülkenin büyük bedellerle yetiştirdiği ve zaten sınırlı sayıda olan beyinlerini dışlayarak, "Her şey Allah'tan" diyenlere ülke yönetimini bırakma- nın sonucu görüldü. Pamukova'daki facianın ödenemeyecek, ölçü- lemeyecek ve hesaba vurulamayacak maliyeti 38 can. Ölçülebilir maliyet de oldukça ağır. Ölçülebilir maliyet içerisinde en büyük kalemi ise demiryolu ulaşımı düşüncesinin aldığı yara oluşturuyor. Demiryolunu "komünizmi çağnştınyor" diyerek yok etmeyi başaramadılar ama, dünyanın en gü- venilir ulaşım sistemini en güvenilmez bir duruma sokarak, neredeyse bir daha doğrulmayacak şe- kilde belini kırdılar. temizel@cumhuriyet.com.tr MALÎYE YAŞAMINDAN/MUSTAFAPAMUKOĞLU pamukm « superonline.com Yatınmcılar, işadamlan, sa- natçılar, yerel yönetimler, kültür ve sanat vakıf ve derneklerini yakından ilgilendirecek yeni teşvikler, 21.07.2004 tarihli Resmi Gazete'de ya- yımlanan 5225 sayılı kanun ile getirildi. Bugün bu teşvikteri size açıklamaya ça- lışacağız. Tegvlk edilen konular neler? • Kültür merkezlerinin yapımı, onanmı ve işletilmesi • Kütüphane, arşiv, müze, sanat gale- risi, sanat atölyesi, film platosu, sanatsal tasanm ünitesi, sanat stüdyosu ile sine- ma, tiyatro, opera, bale, konser ve ben- zeri kültürel etkinliklerin ya da ürünlerin yapıldığı, üretildiği veya sergilendiği me- kânlar ile kültürel ve sanatsaJ alanlara yö- nelik özel araştırma, eğitim veya uygula- ma merkezlerinin yapımı, onanmı veya iş- letilmesi. • Korunması gereken taşınmaz kültür varlıklannın, bu kanun amacı doğrultu- sunda kullanılması. • Kültür varlıklan ile somut olmayan kültürel mirasın araştınlması, derlenme- si, belgelendirilmesi, arşivlenmesi, ya- yımlanması, egitimi, öğretimi ve tanıtıl- ması faaliyetteri. Teşvlk olarak neler verlllyor? • Kültür veTurizm Bakanlığı, il özel ida- releri, belediyeler taşınmaz mal tahsis edebilecek. • Gelir vergisi stopaj indirimi yapı- lacak. Belge alan kurumlar vergisi mü- Kiitir Yatrmtoi ve örişiınlerine TeşvHer Vertecek kellefi yatınmcı veya girişimciler, işçi üc- retlerinden hesaplanan gelir vergisinin yüzde 50'sini üç yılı aşmamak şartıyla ya- tınm aşamasında, yüzde 25'ini 7 yılı aş- mamak şartıyla işletme aşamasında ÖDEMEYECEKLER. • Sigorta işveren hissesi paylannda indirim yapılacak. Vergi indirim oranla- n ve şartlan gibi sigorta işveren paylan ödenmeyecek. • Su bedelinde indirim olacak. Yatınm veya giri şimin yapıldığı yer- deki en düşük tari- feden su bedeli ödenecek. • Enerji deste- ği yapılacak. Ha- zine elektrik ve do- ğalgaz giderierinin yüzde 20'sini beş yıl süre ile karşıla- yacak. • Yabancı perso- nel ve sanatçı çalıştrabilecekler. (Bu sayı toplam personel sayısının yüzde 10'unu aşarnayacak.) • Hafta sonu ve resmi tatillerde faali- yette bulunabilme olanağı sağlanacak. Teşvlklerden yararlanmak İçin belge almak zorunlu Bakanlık yatınmcılara "kültür yatınm belgesi" veya "kültür girişimi belgesi" verecek. Yatınmlar Bakanlıkça belirlenen ve uzatılan sürelerde bitirilmek zorunda- dır. Bu hususta yönetmelik çıkartılacak. Kültür yatırımlarının bulunduğu yerlerdekl altyapı yatırımları öncellkle brtlrilecek Belediye ve diğer ilgili kuruluşlargerek- li altyapı çalışmalannı öncelikle tamam- lamak zorunda olacaklardır. Kültür merkezl tanımı Bireyler arasında sosyal ve kültürel iletişim ve etkileşim ortamlannın kurul- ması ile ulusal kül- türün yaşatılması temel amaçlarına dönük olmak üze- re;asliunsur olarak güzel sanatlar, sine- ma, geleneksel ve çağdaş el sanatlan gibi her türlü kültürel . ve sanatsal faaliyetlerden birkaçının üre- tildiği, sergilendiği, bunlann eğitim, öğre- tim ve bilimsel çalışmalarının yapıldığı BÖLÜMLER ile SAĞLIK, SPOR, EGİTfM ve ALIŞVERİŞ gibi gereksinmelerin kar- şılandığı birimlerin bulunduğu YAPILAR. Kültür yatınm tanımı Kültür merkezleri ile her türlü kültürel ve sanatsal faaliyetlerin üretildiği, sergi- lendiği, eğitim ve öğretimi ile bunlarla ilgili bilimsel çaiış- maların yapıldığı alan, yapı ve mekânlann YAPIMINA, teknolojik alt- yapılann kurulmasına veya donatılması- na yönelik YATIRIM FAALİYETLERİ. Kürtür glrlşlml nedlr? Kültür merkezlerinin işletilmesi veya her türlü kültürel ve sanatsal faaliyetlerin üretilmesi, sergilenmesi, eğitim ve öğre- timi ile bunlara ilişkin bilimsel çalışmala- nn yapılması faaliyetleri ve bu faaliyetle- rin yapıldığı alan, yapı veya mekânlann iş- letilmesi faaliyetleri kültürgirişim faaliyet- leridir. (Örnegin bir tiyatro şirketinin ti- yatro eserleri üretmesi, projelendir- mesi, prodüksiyonu kültür girişimidir.) Somut olmayan kültürel mlras nedlr? Sözlü kültürel ortamlannda halk tara- fından yaratılan ve halk bilim araştırma- lan içinde yer alan; sözlü anlatımlar ve sözlü gelenekler, gösteri sanatlan, top- lumsal uygulamalar, ritüel ve festivaller, halk bilgisi, evren ve doğa olaylan ile il- gili uygulamalar, el sanatlan geleneği gi- bi kültürel ürünleri ve üretim süreçleri. Değerti okuyucular, bu teşvikler ile ilgi- li esaslar belırlenince size bunlan da ak- _ taracağız. Bu teşviklerin yeterli olup ol- madığı, kültür yatınmlannı ve girişimleri- ni arttnp arttırmayacağı hususunu ayn bir yazıda analiz edeceğiz. Ancak ne olursa olsun, bu teşviklerin kültüre bir katkı sağ- layacağını düşünüyoruz. .