Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
193<İM 2004 SALI CUMHURİYET SAYFA
DIZI
Leyla TAVŞANOGLU
Hayri ARSLAN
1
T
Yüderini aydmlığadönen
hısaıdarnı yıırctuurkıye'dekı butûn sorunlann, ap-
senınodağılstanbul Dahadoğ-
rusu başta îstanbul olmak uze-
reıçgoçalanbuyukkentler Na-
sıl mı
n
Hemen anlatalım BırsuredırAna-
dolu'nun çeşıtlı yorelennı dolaşıyoruz
En son da Iç Batı Karadenız yoresındey-
dık Ozellıkle Karabuk ve Kastamonu'da
dolaştık. toplum yapısını araştırdık
Kastamonu 364 bın, Karabuk 104 bın nu-
fuslu ıkı kent Bu ıla kentte genhk. ırtıca
olarak tanımlanabılecek tek bır gonmtuye
tanık olmadık Aksıne her ıkı kentın hal-
kı yuzlennı ılenye, çağdaşlığa çevırnuş
Daha fazla nasıl gelışınz, daha çok nasıl
yatınm yapıp para kazanınz ve daha ıyı na-
sıl eğıtım alınz kaygılanyla yoğruluyorlar
Kent sokaklannda çarşafi, tesetturu bı-
rakın başı bağh kadm gormek bıle çok az
bır olasıhk O da Anadolu kadınının ge-
leneksel başortusunun otesıne geçmıyor Sa-
nklı, cuppelı erkekler mı° O da ne
9
Bura-
lan pınl pınl ınsanlann yaşadıklan yer-
ler Batılla uğraşacak yerde kendı kultür
mıraslanna sahıp çıkıyorlar, korumacıhğa
ozen gostenyorlar ve daha çok gelışım ve
değışım ıstıyorlar
Eyvah' Şımdı btz bunlan yazdık dıye
malum takım buralan da murtecılerle dol-
durmak ıçın kollan sıvamasın, sakın' Çar-
şaflı, peçelı, takkeh, cuppehlen buralara ıh-
raç etmeye kalkmasın' Kaş yapalım der-
ken şımdı goz mu çıkaracağiz
0
Yıne de bu yorenın ışılüsını anlatmadan
geçmek ıstemıyoruz
SAFRANBOLU
îstanbul dan çıkıştan sonra ılk durağı- '
mız Karabuk Oradan yedı kılometrelık L
bıryollaSafranbolu'yavanyoruz Safran-
bolu'nun Çelık Palas Otelı'ne
Karabuk'un ılçesı, 32 bın nufuslu Safranbolu,
ısmını, "endemik" denılen yoreye aıt "safran"
bıtkısınden almış Tanhı Kentler Bırlığı uyesı de
olan Safranbolu'nun en onemlı ozellıklennden
bınsı ozgun mımanlı evlen Prof MetmSozen'ın
kulaklan çınlasın Bu mımannın koruma altına
alınmasına onavak olan Metın Hoca değıl mıy-
dı° Safranbolu e\ len onunla bırhkte butun dun-
yaya tanıtılmadı mı
7
Bura halkı onunla koruma-
cılığı oğrenmedı mı
9
Çelık Palas'ın sahıbı ve ışletmecısı, buranın un-
lu şekerleme kuruluşu Safrantat'ın patronu Me-
tin Çakır Çelık Palas'ın bınası da eskı bır Saf-
ranbohıkonağı MetınÇakır'ın dedesı AhmetÇa-
kır, Karabuk Demır-Çelık Işletmelen hızmete açıl-
Tarihi Kentler Birtiği u\esi de olan Safranbolu'nun en önemfi
özeOiklerhıden biria özgün mimarili evleri.
Eski Kastamonu Vatisi Enis Yeter ve Uçenin mimarisinin
korunmasuıda büyük emeği otan Prof. Meün Sözen.
dığında orada çalışanlar ıçın konaklama yen ol-
sun dıye Çelık Palas'ı I934'te hızmete açmış
Ancak otel daha sonra Safranbolu Hukumet Ko-
nağı olarak ışlev değıştırmış Daha sonra kendı
hahne terkedılmış Ama MeünÇakır, 199O'lı yıl-
larda konağı restore etûrerek 26 odalı bır otel ola-
rak yenıden hızmete sokmuş Ama ne odalar
Hepsı bırbırınden farklı, ozgun Safranbolu eşya-
lanyla. hahlanyla doşelı Pencerelerde yıne Saf-
ranbolu dokuması bezden perdeler
Otelın yan gınşınde Agora Bar \ e dıskotek, obur
taraftnda da Gozumav ı restoran \ar Neden Go-
zumavı
11
Metın Çakır anlafayor
u
Çünkü iki kızunın gözu mavi. Eşimin de ö>-
le~" Kendısının de gozu çakır, ama anlaşılan kız
çocuklar ve eş oncelık almış
Allah, Allah' Buralarda dıskoya. bara kım gı-
der'
>
Metın Çakır anlatıyor
"Hafta sonlancumartesi \e pazargecelen can-
h müziğimiz var. Şimdı IstanbiıTdan bır grup ça-
byor. Çokflgj var. Angora heieo geceler hınca hınç
dohı oluyor. İnanmazsanız bu akşanı bakınl"
Gerçekten de Akşam 11 'de muzık başlıyor
Butun masalar dolu Roflehsınden kızıhna ka-
dar her renkten kızımız var Hem de dekolte gı> -
sıler ıçınde Pek çoğu arabalanna atladıklan gı-
bı Karabuk'ten gelmışler Erkek arkadaşhsı da
var, kız kıza gelenı de
Sahnedekı gruba eşlık edıyorlar Arada bırpıs-
te firlayıp çeşıtlı dans fıgurlen yapıyorlar Hanı
neredeyse Laıla, Reına halt etmış, dıyeceğız'
O arada da Metın Çakır'la konuşuvoruz
"GetenlerSafranbolu'da böyle bir eğlence me-
kânuun oiabfleceğini tahmin etmedflderi içüı çok
şaşınyoriar. Bu akşam açık hava olduğu için çok
yoğun bir kalabank \ok. Sız kışın gorun kapalı
mekâıu. Herkes masalann üzerinde-"
Aslında Safranbolu pek çok şeyı aştı Buraya
uç-beş hanım gelıp eğlenıvor gece bıtınce de yı-
ne aynı şekılde çıkıp evlenne donuyorlar Safran-
bolu'da Tunzm Bakanlığı'na bağh, tunzm ışlet-
me belgesı olan altı otel var Hepsırun de stan-
dartlan bırbınnden farklı Çelık Palas'ın artıla-
nndan bınsı ıse genış bır bahçesının olması
TURISTIK LATI LOKUM
Metın Çakır ın esas şekerleme ve helva ure-
tım kuruluşu Safrantat'm Safranbolu ıçınde beş
şubesı var Bunlar perakende satış yapıyorlar
Kastamonu 364 bın, Karabuk 104 bin nüfuslu iki
kent. Bu ıkı kentte gerılık, ırtıca olarak
tanımlanabılecek tek bır görüntüye tanık olmadık.
Aksıne, her ıkı kentın halkı yuzlennı ilerıye,
çağdaşlığa çevırmış Dahafazla nasıl gelışınz ve
daha ıyı nasıl eğıtım alınz kaygılanyla yoğruluyorlar.
Şımdı Metın Bey Safranbolu Latı Lokum Sa-
nayıı adh yenı bır şırket kurmuş Latı'nın an-
lamı ne ola kı° Metın Bey yanıtlıyor "La-
ti'nin anlamı ağza ferahhk veren hoş koku
demek. Bu şirket tamanuyla ihracata yöne-
uk olacak. Yurt çapında ve yurtdtşı ihracat
yapacak."
Bır de Metın Çakır, Safranbolu'ya yak-
laşık 10 km uzaklıktakı Bulak koyunde yer
alan tanhı Mencılıs Mağarası'ra 11 Ozel tda-
resı'nden bır arkadaşıyla bırlıkte kıralamış,
koruma altına alarak tunzme açmış 6052
metrekare alana yayılı mağaranın ıçınde
ınanılmaz guzellıkte ve ılgınç renklerde dı-
kıtler var
Metın Çakır, çok yakın bır gelecekte Ba-
tı Karadenız Bolgesı'nın doğa turızmı açı-
sından buyuk bır potansı>ele sahıp olması
nedenıyle çok ılen bır kalkınma duzeyı ıçı-
ne gıreceğıne ınanıyor Dıyor kı "Sadece
doğa turizmi de değil.. kultur turizmiyle do-
ğa turizmini birieştirmek lazun. Bunu başar-
dığımız anda da vohımuzda vürürüz.**
Çelık Palas'ın Muduru Mutiu Çidem'le
bahçede kahvaltı edıyoruz Konuşmamız
otelın mutfağına gelıyor Akşam açık bufe-
de o kadar çok çeşıtle karşılaşıyoruz kı sor-
madan edemıyoruz "Mutfakta kaç kişi ça-
hşryor? Bu kadar çok çeşrt soğuk-sıcak me-
zeten ve ana vemeklen hazuiamak kulfeüi
olmuyor mu?"
Metın Be> yanıtlıyor "Herişiçin ayn bir
gorevHvar. \anı ızgaralar, soğuk mezeler, 9-
cak vemekler, tatlılar hep avn av n kışılerin
eUerinden çıtayor. Iddıa edrvorum. Safran-
bolu'da bu kadar çok çeşit yemeksunan baş-
ka bu- restoran j'ok."
Safranbolu da tunzm tıkınnda da buralı-
nın geçımı nasıP "Safranbolu halkınm vıiz-
de40'ı KarabukDenıiKefiktşletmekri
;
n<k
(özeüeştirmeden sonraki adıyla Kardemir) çah-
şır. ÖzeUeşünneden sonra bir de kriz ortamında
işler durma noktasuıa geidL \ uzde 10-20 kapa-
rite>1e çahşü.Oradacıddıbu-zortukyaşandL Ama
1997 ve 1998'le birlikte tunzm canlanınca biraz
nefes aMık. Bir de tekstil çok onemh. Ama son
1500 dolar >asası çıkınca, Safranbolu'nun da ki-
şibaşuıa geİiri 1536dolarolarakbelırienince kal-
kmmada oncetUJi voreler kapsanuna ahnmadL
O yuzden de tekstil fabrikalan bır bir kapanma-
v-abaşladL"
Gorduğunuz gıbı buralarda her şey oyle toz
pembe değıl Evet ınsan, doğa, kultur kaynagı
olarak muthış bırpotansıyel var Bu potansıyelı
çok daha akılcı v e kullanılabılır bıçımde hızla ha-
vata geçırmek gerebyor Bır de dış dunyaya çok
daha açılım şart
Yoğun göç veren ildeki yatmmcılar geleceği turizmde görüyor, ancak Ankara'dan destek alamıyor
Kastaıııoııu geçıııisiııi özKiyorA kşamuzen,Pınarbaşı'nagı-
/\ nyoruz Daha sonbahar
/-M huznu buraya çokmemış,
-X -M- ormanlarda ağaç yaprak-
lan sandan kızıla doğru donmeımş
Bıraz ılerde ılçe meydanı Sonra be-
ledıyeparkı Pınarbaşıhkadınlar yo-
reye ozgugrysılen ıçınde Yılın onem-
lı bölumunubuyuk kentlerde yaşıyor
olsalar bıle buraya geldıklennde he-
men geleneksel kılıklanna burûnu-
venyorlar
Gıysılen çok goz alıcı yaşhlan
bıle gençleşunv or Başlarda beyaz tul-
benttenbırorru Onunuzenndeçev-
resı altınlı renklı bır başlık Genış
kollu genelde beyaz bluzlar Çok
renkh buzgulu bır eteğın uzennde
yıne çok renklı çızgüı, kalın bır ku-
maştanonluk
PINARBAŞI'NDA YAĞMAYA
CEÇİTYOK
Parktabırmasayaoturuyoruz Bı-
raz sonra uzaktan Pınarbaşı'nın ıkı
donemdır Beledıye Başkanlığını ya-
pan Hanl Sanmeşe gorunuyor Bu-
gun programdakı bırkaç duğununbı-
nsını yem bıtırmış Bızı gorur gor-
mezyuzuaydınlanıyor Ekıptamam
Ça>lar jet hızıyla masaya gelıyor
Sonra da sohbet
Ne olacak bu memleketın halı''
Saruneşe,
u
t>i olacak" dıyor Yo-
redekı yemden yapılanma, kalkm-
ma çalışmalanndan, çevTe v e kultur
korumacıhğı bılıncının arrtığını an-
latıyor Sonra da yeşıl doğanın nasıl
sanlıp sarmalandığı ve yağmaya ge-
çıt v enlmedığını gozlenmızle gore-
lım dıye yorede gezdınyor
Bayağı tunsük takıhyoruz. bu ara-
da Once Ilıca Şelalesı Doğrusu
gozlenmız buranın unlutunst rehbe-
n KorAK'yı anyor Anlaşılan Kor Ah
bugunkendınetatüvermış Gençeşı
ve ıkızlenyle ılgılenıyor ^rdından,
ekotunzm amaçlı restore edılen Pa-
şa Konağı"nın bahçesı Tabaklarda
alabalıklarmısgıbıkokuyor Buye-
meğe kun,"Hayır* dıyebılır kı°
Bır yere daha uğramamız lazım
Karafasıl koyune v e orada pansıyon
tunzmırun canlanması ıçın çaba har-
cayan AB Aslan'ın evıne
Akşamın ılerleyen saatlen Kas-
tamonu yollanna duşuyoruz
Sabah valılık rehberlennden Fer-
daKarakaş'layıneyollarda>TZ Ama
bu kez ıl merkezınde
Kırk yıllık Kastamonulu olmuşuz
sankı Havada sozler uçuşuyor
Hele bır tanesı var kı benı gulmek-
ten bayıltıyor Yan şaka, yan cıddı
anlatıyorlar "\ ıllar once ana kara-
yotunabir tabelakovmuşlar.Uzerin-
Odanın bulunduğu bına 1887 yapı-
mı Tanhı Kastamonu dokumalan,
tahta eşyalan, ortûlennın sergılendı-
ğı makam odası muze gıbı
Hahl Başkan Îstanbul Yıldız Tek-
nık Unrversıtesı'nde Makıne Mu-
hendıshğı Bolumu'nu bıtırdıkten
sonra Kastamonu'yadonmuş Once-
len dede mesleğı fınncılıkla uğraşır-
mış Şımdı daha çok petrolveener-
jı ışlenyle ılgılendığını soyluyor
"Ben oldum brttim Kastamonulu-
yum, ama bugun bakıyorum Kasta-
monu pek de fazla bir mesafe ahna-
nuş. Kazandığımızı burada harcrvt)-
nız, buradayijoruz, buradav-anrun
Byoruz.
"Bakın. Kastamonu Roma done-
mindede Osmanhdonemınde de hep
şehir olarak getişmiş. Hıç kasaba o\-
manuş. Osmanh'nnı son zamanında
Kastamonu'da beş bin kadar doku-
ma tezgâhı var. Bugun bu odada gor-
dûğunüzdokumalarm çoğu ozaman-
dankalma. Urgancdıkda çokonem-
Bvmiş. 196O'lı yıllara kadar urgan tş-
leyen 2 bin 200 atorye vanh. \a\1on
ip fDan derken btdm sanavi 1960'lar-
dan sonra bitmiş. İçıne donuk bir
toplum haline geüniş.*'
'7O'lı yıllarda bır sunta, arkasından
da BMÇ, zıncır v e tahta kapı fabn-
Dûnyanın Udnci büyük kanyonu olan VaDa, Pmarbaşı ilçesinin en Ugi çeken bölgelerinden biri.
de Kastamonu ağzıyla aynen şunlar
yazıyormuş: 'Tikkat! Daş duşebulu-
üü^avıcıkabuluuuJ" Kastamonus-
por'un, "Gastamonu, Gastamonu
dep dep dep~."sloganı bunun yanın-
da hıç kalır
Şakalar ıyı hoş da, artık cıddı cıd-
dı çalışma zamanı Bakalım Kasta-
monu'nun ekonomısı nasıl bır yol-
da
9
Bunu konuşmanın en ıyı adresı
de Kastamonu Tıcaretve Sanavi Oda-
sı ve onun Başkanı Haül Öztosun
yapmaya çahşryoruz."
KÖKLERİ ROMA'DA OLAN
ŞEHIR
Pekı, Kastamonunasıl daha ıyı ge-
hşebılır''
"Bir kere Ticaret Odası'nın bir
misyonu olması için çahşryoruz. Tıca-
ret Odası sadece ücaretie uğraşmaz.
Onu Kastamonu'nun her alanrvia
uğraşma noktasına geürmevı hedef-
kasıkurulmuş O kadar
"90'larda da Laleli'den Rusv-a'ya
tekstil ihracaü furvası olunca bura-
da da savisıztekstil atohesi açıkh. Bu-
gün onlardan bir-iki tanesi avakta
kalabiküT
Ustune ustluk onemh bır de tıca-
ret merkezı olmuş
u
Kastamonu'da esnaf odalanna
kayıtta 27 bin esnaf var. Yanı burası
kuçukesnafin en bol olduğu illerden
birisL \ma hıç kımseburada bu-ara-
va gelemez. Herkes tek tek, yani bi-
reysel iş yapar."
Sonra da ıç geçınyor
"Bakın, devlet hep ust uste vannş
potitikalar peşınde. Buranın 1926'da
nufusu 326 bin. Bugun ise 363 bin
kadar. Türkrve Cumhuriveti o za-
mandan bu vanabeş misli büyûmuş.
Biz beş mısli goç vermişiz.
Neredevse 500 buı insanımız dışa-
nda. Dahaçok da İstanbul'da, sonra
da Almanya'da..T
TESVIK YASASI VURDU
Kastamonu'nun kışı başına gelın
1700 dolann uzennde gorunduğu
ıçın Teşvık Yasası'ndan da yararla-
namamış "Banagore kişi başuıa ge-
Br bin dolan bulmuyor. \ma yuksek
gorunmesinın nedeni Kastamonu'da
sekiztanebolgemüdurluğurjulunma-
s. Boylece de buyuk bir kazık yiyo-
ruz. Bizim kalkınmamız ancak tu-
rizmden olur.Bir deKastamonu'nun
bir uımersıteveihtiyacı var. Buaci-
len açılnıalı. Burada bazj unKersite-
lerin kampuslan daokhığu için şu an-
da sekiz bin universite öğrenosi oku-
yor. Universite kent kulturunu çok
etkurvor. Eskıden kolsuz gıvsiyie so-
kaktagezemezdınız. Şûndikızlar go-
bekleri açıkgeziyor: kimsedönup de
baknuvor. Arü, çocuklar çok daha
gorgulu vetışıvorlar. Dolayrâyia üni-
versitelenn bızunkı gıbi küçük iDere
kurulması çok daha yararta."
Yaa, boyle Kastamonu ınsanı
devlet babanın fena halde ıhmalıne
uğradığına ınanıyor
Ulkemızde saptadığım bır hastalık,
seçılmışlerden çok atanmışlann
şehırlerde, bolgelerde daha fazla can-
la başla çahştığı Orneğın, hele
Anadolu kentlennde valılıkler uretım-
den spora kadar her alanda etkın
Burası da bu kurala uyuyor
SÜRECEK
Ihca Şdalesı'nin unlu turist rehberi Kör AB.
Pınarbaşı ilçesi çevre ve kultur değerlerini koruyarak
gelişmeve çanşıyor.