Catalog

11 EKİM 2004 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞ BASEV ABD'nin, Irak kentlerini kontrol altına almak için sergilediği saldırgan tutum durumun kötüleşmesine yol açıyor Irak,cehenneme dönüşebiür• Son birkaç haftada ABD'de, 'Irak'taki kentleri daha hızlı bir şekilde geri al' söyleminin destekçisi artmaya başladı. Çocuklar sokak ortasında oynarken havaya uçuruluyor. Önümüzdeki seçimler ve kentlerin kontrolüne ilişkin verilen savaş Irak'ı ya normal bir ülke yoluna sokacak ya da yeni bir cehennem yaratacak. DAVTD BROOKS I rak'ta, olaylann gidişatı hız kazanmış gi- bi görünüyor. Yönetimden yetkililerle ko- nuştuğumda ABD ve Irak hükümetlerinin daha fazla sayıda Iraklı asker yetiştirmek ve bu ülkenin aşiret liderleriyle siyasi anlaşma- ya varmak için zamanlannı harcamaktan baş- ka seçenekleri olmadığı hissine kapıldım. Ulusal Güvenlik Konseyi'nden Robert BlackwiU'ın görüşü olarak kamuoyuna yan- sıtılan önemlı bir tez vardı. O da ABD yöne- timınde, Irak kentlerine yönelik yeni saldın- lann Irakhlan yatıştıracağına daha çok Irak- lmın düşman olmasını sağlayacağıydı. Ve kış başına kadar büyük bir askeri saldınnın plan- lanmadığıydı. Ancak bunlar konuşulduğu zaman oyunun güçlü oyunculan dik kafalılık ediyordu ve sabırsızlaşıyordu. Temmuz ayında Dışişleri Bakanı Colin Powell, Felluce ve benzeri kent- lerin teröristlenn eylem planlannı yapmak için kullanacağı sığınaklar olmasına ızın ve- rilemeyeceğini söyledi. Geçmişten beri birçok konuda muhalifi olan Savunma Bakanı Donald Rumsfeld bu kez onunla hemfikırdi. Colın Powell'a bu ko- nuda hak verdiğini açıkladı. Savunma Baka- nı nisan ayında Amerikan deniz piyadeleri Fel- luce'yi kontrolleri altına alma şansını yaka- ladıklannda bunu değerlendiremedikleri en çok üzülen ve tepki gösteren kişi olmuştu ABD yönetiminde. Destekçilert artıyor Ve sonuç itibanyla Blackvvill'üı söyledik- leri unutuldu. Son birkaç haftada "KenÜeri daha hızlı bir şekilde geri al" söyleminin des- tekçisi artmaya başladı. Çocuklar sokak or- tasında oynarken havaya uçuruluyor. Iraklılar Amerikalılann ülke halkının bir- TERÖR ESTtRİYORLAR - ABD askerleri direnişteki Samarra kentini yeniden kontrol altına aldıktan sonra kent sokaklannda terörestiriyor. Iraklılar. evleri arayan, halkm tophıca birlikte olduğu yerkrde ve sokaklarda kol gezen askerleri korku ve hayretle izkrken çocuklann çoğu üzerlerine doğnıltulmuş namluları fark edince anne -babaiannın arkasına gizfeniyor. Olan bitenin farkmda obnayan bebekler ise bu ürkütücü manzarayı görünce ağbmaya başhyor. (AP) çok alanda gelişme kaydedilmesi için suyu- nu çıkarmasından çok sokakta güvenli ve ra- hat bir şekilde yürüyemediklerine, gözlerinin önünde çocuklann öldüğüne içerliyorlar. Son dönemde Irak'taki geçici yönetimin başbakanı lyad Allavi de kavganın içinde bul- du kendini. ABD yönetiminden yetkililer, Allavi'den bahsederken gülümsüyorlar, ancak sonra ne kadar agresif bir adarn olduğuna hayret ediyorlar. Allavi, şu an başında olduğu hükümetin -bu yönetim veya gelecektekilerin gerçek işi- ni yapması isteniyorsa- kendi otoritesini ya- ratması gerektiğini, başka deyişle kopanp al- ması gerektiğini düşünüyor. Irak-ABD ortak askeri girişimi Samarra'yı yeniden işgal ederek kontrolü yeniden ele ge- çirdi. Ve Rumsfeld, dün bu kentin diğer Irak kentlerinde olacaklara ilişkin model oluştu- racağını söyledi. Donald Rumsfeld'e Samar- ra'yı geri almak gibi kararlann nasıl alındı- ğını sordum. Allavi ABP'nin kuklası deflllmls Allavi gibi Iraklılar gerçekten ABD'lilerin nerede ve nasıl savaşacaklanna karar mı ve- riyor? O da bana öyle bir karar alma meka- nizması anlattı ki bu sürecin kesinlikle res- mi bir yapısı yok. Ancak savunma bakanının söylediğine ba- kılırsa bu tür kararlar sürekli askeri ve resmi makamlann -bunlara Büyükelçi John Negro- ponte, General George Casey ve Iraklı yetki- liler de dahil- görüşü alınarak, onlara danışı- larak alınıyor. Karar alma sürecine Rums- feld, Powell ve Başkan George Bush gibi te- pedeki isimler de dahil edıliyor elbette. Rumsfeld'le yaptığım görüşmeden ve di- ğer yetkililerle Irak'ta karar alma mekaniz- masına ilişkin konuşmalanmdan Allavi'nin bir kukla olduğuna dair görüş ve suçlamala- nn gerçekdışı olduğu ortaya çıkıyordu. Allavi, Irak toplumuna hitap etmek için ve hükümete Sünni desteği sağlamak için içten- lik ve yeteneğe sahip. Rumsfeld'in söyledi- ğine göre hedef, bunun da ötesinde Iraklıla- ra kendi kararlannı kendilerinin vermeleri için olanak sağlamak. Savunma bakanı, "On- lara yapacağımız en büyük kötülük Irak hal- kuu baskı altuıda tutmakür" diyor kaygılı bir ses tonuyla. Bir sonrakı adımın ne olacağına karar ver- mek birdizi karmaşık hesaplara bağlı. Irak'ta bir kent yeniden işgal edilip kontrol altına altndığında bu kenti elde tutabilmek için ye- terli sayıda Iraklı birlik var mı? (ABD birlir- leri Sünni kentlerinin kontrol altına alınma- sında önemli rol oynayabilirler, ancak bun- dan sonra bu bölgelerin güvenliğini sağlamak başkabirkonu.) Irak'ın yeni oluşturulan istihbarat servisi- nin en iyi ve geçerli bilgiye sahip olduğu böl- ge neresi? "Bu" veya "şu" kente yönelik bir askeri müdahalenin seçımlere etkisi nasıl olur? Samarra örneğine bakılırsa, Başbakan Allavi ve Amerikalılann zafer ilan edebile- cekleri yerleri araştırdıklan kesin. Kamu- oyunda yaygın görüş Felluce'nin yeniden ele geçirileceği yönünde. Bağdat olmazsa olmaz Ancak Savunma Bakanı Donald Rums- feld'le görüşmemde söylediğine bakılırsa, sı- rada Bağdat var gibi görünüyor. Rumsfeld, be- nim sorulanmı yanıtlarken şu sözleri en çok dikkatimi çekti: "En büyük kumarhane Bağdat, eğer bu kentte kontrol elinizde değilse rüm ülkenin kontrolünü kaybetmiş durumdasınızdır." Savunma Bakanı Rumsefeld bu sözlerle başkent Bağdat'ta istikran, barış ortamını sağlamaktan söz etti. Bu yeni, daha saldırgan düşünce ta\Ti acaba bazı konularda gelişme sağlayacak mı? Bu konularda bilgisi çok ve derin olan birçok çevrede -ki bunlara Penta- gon da dahil- pesimist bir hava egemen. Ben birbiriyle çelişen üç şey biliyorum. Bi- rincisi her hafta ABD'nin taktik ve strateji- sinde bir kayma, bir değişiklik oluyor. Bun- lar hep umut verici gelişmelermiş gibi görü- nüyor, ancak sonuçta hiçbir alanda ilerleme kaydedilmiyor. Ve yönetimdeki yetkililer bu duruma nasıl karşı koyacaklanna dair bir fik- re sahip değiller. Sonuç olarak gerçekçi anlamda hedefleri- mize ulaşmamıza fazla zaman kalmamış ola- bilir. Önümüzdeki seçimler ve kentlerin kont- rolüne ilişkin verilen savaş Irak'ı ya normal bir ülke yoluna sokacak ya da yeni bir cehen- nemle tanışacağız. Dünkü konuşmamızda Donald Rumsfeld, Irak'ın bir başan olarak nitelendirilmesi için ülkede "bir çatlak" olduğunu söyledi. En azından durumun iyi olduğuna inandırmak için abartıh bir üslup kullanmıyor! (The New York Tıtnes, ABD, 5 Ekim) Putin usulü terörle mücadele YULIA LATESTNA Y irmi birinci yüzyılın ba- şında terorizme karşı yürütülen savaşın stra- tejileri ülkelere göre değişıyor. ABD Başkanı George VY. Bush, Irak'ı zapt ederek terorizmle sa- vaşma yolunu seçti. Rusya Devlet Başkanı VTa- dimir Putin ıse daha da iyisi- nı yaptı! Putin demokrasiyi yok ederek terorizmle savaşma yoluna gitti. Bunu söylerken Putin'in böl- ge valilerini "atama" ve bu bölgelerin Duma'dakı birer kol- tukluk vekilliklerini kaldırma- ya yönelik önerisine atıfta bu- İunuyorum. Kremlin'in man- tığındanyolaçı- karsak. bu, "Eğer Kuzey Osetya Devlet Başkanı Alek- sander Casohov halkıtarafindan seçümekyerine atansaydı Bes- lan'daki okulda düzenlenen te- rör saldırısı hiç düzenlenmeye- cekti" anlamını mı çıkarmak gerekiyor? Çeçenistan'da düzenlenen son seçimlerde Kremlin kimi isterse başa getirebileceğini zaten kanıtladı. Gözlemciler neredeyse hiç kimsenin sandık başına gitme- diğini söyledi. Düşük katılım kimse için sürpriz değildi. So- nuçta asi lıder Aslan Mashadov oy atan herkesten bu davranış- lannın acısını çıkaracağını söy- lemişti. Liderleri atamak bazı şeyle- ri değiştirir. Atanan liderler, terorizmle savaşta seçilenler- den daha mı iyi mücadele ede- cekler acaba? Bu sorunun ya- nıtı belli ama ben yine de bu konuda spekülasyon yapma- • Rusya Devlet Başkanı Putin Beslan'daki rehine krizinden sonra ilginç bir terorizmle mücadele yolu seçti! 'Demokrasiyi yok ederek' teröristlerle savaşacak. mayı tercih ederım. Sadece atanan liderlerin Içiş- leri Bakanlığı'na bağlı özel timlere dahil olan birer yar- dımcı olacaklannı anımsata- bilirim. Hiçbir demokratik ül- kede buna benzer bir uygula- ma yok. Başka ülkelerin yaban- cı düşmanlarla savaşmak için ordulan, polisleri ve istihbarat servisleri var. Rusva savasta Içişleri Bakanlığı'na bağlı bu özel timler "NKDVD" baş- ka deyişle Stalin'in gizli poli- si olarak ortaya çıktı ilk olarak. Esrarengiz özel timler ceza- evlerini gözlemlemek ve "sa- kmcabsi\iDer''i ortadan kaldır- makla görevliy- di. 2'nciDünya Savaşı sırasında ise düşmanı vurmakla değil, geri çekilen, gö- revine ihanet eden Sovyet as- kerlerini vur- makla görevli olan özel birim- lerdi bunlar. Rusya savaşta. Bunu sakla- maya gerek yok. Ve, yönetimin savaş döneminde medyanın patronlannın ve yayın politika- sının kontrolünü sağlamak ve gerçekleri olduğu gibi yansıt- marnak için bürokrasiyi değiş- tirme şansı yok. Savaş zamanlannda bunlara yönelik değişiklikler yapmaya kalkışmak çok ağu- bir yenil- giye ve sonrasında da askeri darbeye yol açar. Tabirimi hoş görün, bir de- vekuşu kafasmı ne kadar çok kuma gömerse arkasmı o ka- dar çok açıkta bırakır. (Moscotv Times, Rusya, 22Eyiül) e BosfdrfGHobe) Bu trajik durumun ortadan kalkrnası için derhd bir BM karar tasansı gerekfi... Tasanmı? Bimizde çok sayıda tasan var merak etmeym... Uzayayolculuk... B ilimkurgu fılmlennde ge- lecekte uçan otomobiller kullanılacağı ve ayda ta- til yapılacağına dair fantazıler an- lahlırdı. Uçan otomobil ürerimi yaygın olarak başlamamış ola- bilir. Ancak uzayda tatil yapma fikri ulaşılamayacak bir şey ol- maktan çıktı. Dün, Kaliforniya'daki Moja- \ e Çölü'nden havalanan ceShipOne" adlı uzay ge- misi, çıktığı ikinci gezı amaçb yolculuğu da ba- şardı olarak tamamlaya-C ( rak dünyaya döndü. ABD'lipilotBrianBin- nie'nin kullandığı uzay gemisi- nintasanmcısı, lOmilyondolar- lık X- Vakfı Ödülü'nün, "yolcu taşıyan ilk sivil sektör yapımı uza> aracmın tasarla>TCisı" ola- rak sahibi oldu. Tasanmcı Burt Rutan'ın ilk müşterisi ünlü în- gilız zengın Richard Branson. Böylece SpaceShipOne'ıntica- ri amaçh kullanılmâsının > r aygın- laşmasının önü açılmış oldu. Bir bölümü Microsoft'un kuru- cusu Paul Allen tarafından fi- nanse edilen uzay gemisi, 20-30 milyon dolara mal oldu ki bu, NASA'nın milyarlarca dolarlık projeleri yanında çok küçük bir rakam. Ozel sektörün uzayda yolculuk macerası çözülmesi gereken birçok bürokratik ve güvenlik sorununu da beraberin- de getiriyor. Orneğin Branson'm ödemesi gereken sigorta faturası, onun bu yolculuktan vazgeçmesine neden olabılir! Bazı çevreler konvansıyonel anlamdaki hava trafığinden büyük zarar gö- ren çevrenin uzay yol- culuklanyla daha da 0 büyük yara alacağını savunuyor. Bu da be- lirli biryönetmelık oluş- turulması gereken, önemli bir sorun. Uzay tunzminin yaygın anlamda yerleşmesi için yıllar geçmesi gerekebilir. Tabii, bu- gün bedeli 100 bin sterlin olan bu yolculuk birçok ailenin ya- pabileceği, hatta hayal edebile- ceği tarzda bir yolculuk değil. Ancak, Burt Rutan'ın öncülük ettiği şey 20'nci yüzyılın başın- da Bleriot, Batten gibi havacılık konusunda öncülük eden kahra- manlarla eşdeğerde. Ve turizm- de yeni bir çığır açtı. (TheGuardian,İngütere, 5Ekim) Washington, İsrail karşıtı tasanlan veto ederek kontrol edilemeyecek patlamanın yolunu yapıyor Ariel Şaron'un suç ortağı ABD HASANHANİZADE A hlaka aykın ve önyargılı bir tutum sergileyen Birleşmiş Milletler (BM) bir kez daha Siyonist rejimin Filis- tin halkını katlettiğine dair karar tasansı- nı veto etti. Salı günü 11 ülke tasanya "evet" derken Almanya, Ingiltere ve Ro- manya çekimser kaldı ve ABD tasannın Siyonist rejimin tezini içermediği gerek- çesiyle tasanyı veto etti. Bunlar olurken israil Ordusu Gazze'de savunmasız insanlara karşı uyguladığı vah- şi saldınlanna devam etti. ABD yetkilile- ri, uyguladıklan siyaseti Siyonist lobinin etkisiyle ve seçimler yaklaştığı için uygu- hryoriar. Ancak işin gerçeği, vetonun ülus- lararası hukuku ihlal ediyor olmasıdır. Uluslararası bir organizasyon olan ve • El Kaide'nin düzenlediği terör eylemleriyle israil Başbakanı Ariel Şaron'un uçaklan, tankları ve bombalarıyla düzenlediği eylemler arasında bir fark mı var? önemli küresel olaylarla ilgilenmek temel göre\i olan Birleşmiş Milletler, yavaş. ya- vaş uluslararası arenadaki hak ettiği say- gın konumu yitiriyor. Ve bu, ABD'nin an- lamsız müdahaleleri yüzünden oluyor. İsrall'e cesaret verlyorlar Bugüne kadar ABD, Israil'in uluslara- rası hukuk kurallannı ihlal ettiğini savu- nan 100'ün üzerinde karar tasansını veto etti. Bu, organizasyonunimajına zararver- mek için yeterli bir gerçek. îsrail'in tutu- munun değişmemesi ve Washington'ın Siyonist cüıayetlerde pa>ı ohnası, dünya- yı karmaşık bir ortama sürükleyen, tehli- keli bir durum. Günümüzde birçok ülke -her ne kadar Başkan George W. Bush her fırsatta tero- rizmle mücadeleyi elden bırakmadıklan- nı söylese de- ABD'nin, Birleşmiş Millet- ler karar tasanlannı veto ederek israil'ı Filistin halkına karşı suç işlemek konusun- da cesaretlendirdiği sürece şeytanı yok edemeyeceğini düşünüyor. Uluslararası terör örgütleri için farkiı yasal tanımla- malar mı var? El Kaide'nin düzenlediği terör eylem- leriyle israil Başbakanı Ariel Şaron'un uçaklan, tanklan ve bombalanyla düzen- lediği eylemler arasında bir fark var da bi- zim haberimiz mi yok? ABD. israil karşı- tı tasanlan veto ederek kontrol edileme- yecek bir patlamanın ve acilen ABD'nin güvenliğini tehdit edecek küresel bir kri- zin yolunu yapıyor. Arap ve îslam ülkelerinin sessiz kalma- lan ve güçsüzlükleri nedeniyle ABD'nin uyguladığı politika dünyadan "çokulushı bir yanıt" ahnıyor olabilir. Ancak, Was- hington'ğın dünya kamuoyunun görüşü- nü sonsuza dek çifte standart uygulayarak görmezden gelemez. Yoksa, ABD'nin sal- dırgan ve baskıcı tavnna bir gün halklar doğrudan kendileri yanıt verecekler. (Tehran Times, Iran, 8 Ekim)