Catalog

22 OCAK 2004 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 rükoDer'den kampanya • Ekonomi Servisi - "vketıciyi Koruma >emeği"(TükoDer), üketıciyi saglıga zararlı jıdalara karşı îilinçlendirmek\e }eddlılerin denetımleri attırmalan içm "Gıda "erörüne Dur" lampanyası başlattı. "ükoDer Genel Başkanı Mehmet Sevim yaptığı tasın toplantısında, Türkiye de gıdadaki hrliliğin terör boyutlanna üastığıru belirterek gdayla ilgilı birçok nevzuat, tüzük ve kodeks bulunmasına rağmen hınlann uygulanmadığını siyledi. PETKİM'e vekâleten atama • ANKARA(ANKA)- Mahalli idareler seçimlerinde aday olmak için istifa eden PETKTM Genel Müdürü Mustafa Mutlu'nun yenne, Genel Müdür Yardımcısı .Abdulkadir Tuncer vekâleten atandı. PETKÎM'den yapılan açıklamada, bakanlığın atamayı onayladığı belirtildi. THY'de dış hat biletiııe ödül • İSTANBUL(AA)- Türk Hava Yollan (THY), mil toplayarak kazarulan ödül biletlere dış hatlarda kısıtlı yer ayırma uygulamasını bugünden itıbaren kaldıracağını açıkladı. Miles & Miles üyelerinin Shop & Miles kredi kartı ile yaptıklan harcamalardan ve program ortağı otel ve araba kiralama firmalanndan mil toplayarak ödül bilet hakkı kazananlar, tıpkı ücretli biletli yolcular gibi, dış hat uçuşlarda da yer olduğu takdirde uçuş hakkını kullanabilecekler. Kapasite kuUanımı arttı • ANKARA(AA)- Imalat sanayiinde üretim değeri ağırhklı kapasite kullanımı, geçen yılın arahk ayında yüzde 80'e yükseldi. DtE verilerine göre, 2002 yılı Arahk ayında yüzde 76.5 olan üretim değeri ağırhklı kapasite kullarum oranı, geçen yıl aralıkta yüzde 8O'e çıktı. 2002 yıh Aralık ayında, iç pazardaki talep yetersizliği, tam kapasite ile çahşamamada yüzde 68.2 etkili olurken geçen yıl bu oran yüzde 62.8'edüştü. Coca Cola halka açılıyor I Ekonomi Servisi - Coca-Cola tçecek Üretim AŞ hisselerinin yüzde 25 civannda bir bölümünün, yılın ikinci çeyreğinde halka arzının düşünüldüğü belirtildi. Anadolu Efes'in açıklamasında, çahşmalar için Schroder Salomon Smith Barney ve Iş Yatınm Menlcul Değerler'in görevlendirildiği açıklandı. Batıklar elde kaldı • ANKARA(ANKA)- Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) Başkanı Tevfik Bilgin, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu tarafından satışa çıkanlan 324.3 milyon dolarlık alacağa ilişkin ihalenin, gelen tekliflerin düşük kalması nedeniyle iptal edildiğini bildirdi. Bilgin, hâkim ortakJardan olan alacaklann satışa çıkanlmadığını açıkladı. Gelişmiş ülkelerde kamu çalışanının nüfiısa oranı çok daha fazla diyen TÜSİAD, AKP'yi uyardı Kamudaistihdam fazlası yokÖZLEMVÜZAK "Türkrve'de kamu istihdaını öyiesanü- dığıgibifazla değilancakdağılımıve hiz- meC kalitesi kötü" diyen TÜSİAD, AKP hükümetıni tek başına iktidar olma avan- tajını bu sorunu düzeltme yönünde kul- lanmamakla, kadrolaşmakla ve eş dost kayırmacıhğını sürdürmelde suçladı. Türkiye'de kamunun büyüklüğü tar- tışmalanna uzmanlara hazırlattığı bır ra- porla katılan Türk Sanayıcileri ve Işa- damlan Derneği (TÜSİAD) hem benzer özelhkler taşıyan ülkelerle hem de geliş- miş ülkelerle yaptığı karşılaştırmalar so- nucu Türkiye'de kamu istihdamının öy- le sanıldığı kadar büyük olmadığını ra- kamlarla ortaya koydu. Toplam kamu is- tihdamının toplam nüfusa oranı Türki- ye'de yüzde 4.6 olurken bu oran geliş- miş ülkelerde yüzde 11. Rapora göre, Türkiye, gelişmekte olan Afrika ülkele- ri ile aym oranda kalıyor. Ancak kamu • "Türkiye'de kamu istihdamı sanıldığı gibi fazla değil ancak dağılımı ve hizmet kalitesi kötü" diyen TÜSİAD, AKP'yi kadrolaşmakla ve eş dost kayırmacıhğını sürdürmelde suçladı. Afrika ile aynı katagoride TÛRKİYE LatinAmerika Afrika Gsişmekte Otan Ûtketer Geçiş EkonomHeri Gdtyni; Olkelef KayrakB», ILO11396) 15 (%) istihdamının kamu faaliyetleri itibany- la dağılımına bakıldığında, yerel yöne- timler, eğitim, sağlık gibi alanlarda ka- mu çalışanlannın oranı diğer karşılaşn- nlan ülkelerin oranının çok altında. Ka- mu hizmetlerinin istenilen seviyede ve- rilmediği tartışması personel sayısından çok personelin niteliği ile ilgili. "Karşı- (aşürmau Bir Perspektiften Türkiye'de Kamu Sektörü GöstergeJeri" raporunu açıklayan TÜSÎAD Yönetim Kurulu Üyesi Oktay Vfcrner, "Tekbaşmaiktida- ra geldiği için AKP hükümetini popü- lizm yapmaya, parti yakmhğı var drye bi- rilerini ise yerleştirmeye ihtiyaa yoktu. Ama juprvoriar" dıye konuştu. Rapordan çıkan sonuçlar ve kamunun daha etkin çahşması için yapılan öneri- ler ise özetle şöyle: • Kamunun ekonomideki rolü, dü- zenleyıcilık, vergilendirme, üretim, tü- ketim ve transferleri kapsayan bürüncül yaklaşımla ele ahnmalı. v' Türkiye'de bu alanlann birbiriyle ilişkisi göz ardı edilmiş, kamunun eİco- nomideki rolü harcamalar ve istihdam gibi tekil başlıklara odaklanmıştır. • Harcamalan ne şekilde olursa olsun kısmak ve vergi gelirlerini ne şekilde olursa olsun arttırmak gibi dar bakış açı- lannın ötesine geçilmeli. • Kamu açıklannın azaltıbnası ve harcamalann kalitesinin arttınlması he- deflenmeli. • Kamu çalışanlan için performans denetimi ve liyakat ilkesinin uygulan- ma biçimi gibi konulara önem verilmeli. 'YALNIZ KJŞÎ BAŞINA GELÎRİN DÎKKATE ALINMASI ADALETSlZ' Tunceli teşvikte yine üvey evlat • Yatınm ve istihdamı Teşvik Tasansı TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda kabul edildi. Kişi başına yıllık geliri 1500 dolardan az olan illeri kapsayan tasanmn, sosyoekonomik kriterleri dikkate almadığı için sıkıntı yaratacağı belirtiliyor. Kİ ıiın n A ANKARA (Cumlıuriyet Bürosu) - Kişi ba- şına yıllık geliri 1500 dolardan az olan 36 ile *wrç»i stopajı ve sigorta primi, enerji ve bedeJ- siz yer tahsisr teşvıkleri geliyor. Maliye Ba- kanı Kemal Unakıtan. bedelsiz yatınm yeri teşvikinden "azgeuşmiş yöreterdeİd" illerin de eklenmesiyle 53 ilin yararlanacağını, vergi stopajı ve sigorta prımi teşviklerinin de işçi ba- şına ayda toplam 136 milyon 417 bin 500 li- ra olacağını belirtti. Hükümetin, kişi başına 1500 dolardan az geliri olan illere yö- nelik "Yaünm ve îs- tihdamı Teşvik Tasa- n s " TBMM Plan ve Bütçe Komisyo- nu'nda kabul edildi. Komisyona öneri- lerini sunan Türkiye Giyim Sanayicilen Dernegi Başkanı Umut Oran sadece 1500 dolann baz alın- masının dengesız bır tablo yarattığını belir- terek "Sosyoekono- mik kriterierin de göz önüne alınması genekiyor. Teşvikler baüdan doğuya doğru kademeltndirilmcli" diye ko- nuştu. Oran teşviklerden mevcut yatınmlann yararlanamadığına dıkkat çekereİc "Bu, terör yıflaruıda oralara yaünm yapan girişüncileri cezalandu-makür" dedi. Tasannın alt komis- yonda daha aynntılı incelenmesini isteyen ko- mısyon üyelerinden CHP milletvekili Mevhıt Aslanoğhı ise Tunceli'de bir tek fabrika yok. Bu tasan TuncetiŞi kapsanuyor, Uşak'ı kap- Tesvik kapsamındakl iller DlE'nin 2001 rakamlanna göre kişi başına yıllık geliri 1.500 dolann altında olan iller şöyle sıralanıyor: Ağn, Muş, Şırnak, Bitlis, Bingöl, Hakkâri, Ardahan, Yozgat, Iğdır, Van, Kars, Adıyaman, Aksaray, Mardin, Şanlıurfa, Bayburt, Bartın, Erzurum, Ordu, Gümüşhine, Siirt, Çankın, Düzce, Osmaniye, Erzincan, Batman, Afyon, Diyarbakır, Tokat, Sıvas, Malatya, Uşak, Amasya, Giresun, Sinop, Kırşehir. SJOT" dedi. Tasanda yer alan teşviklerile bun- lara ilişkin "suantUar" şöyle: Verçi teşviJd: 1 Ekirn 2003'ten sonra işe baslayan işyerleri, çalıştıracağı her bir işçi için asgari ücret üzerinden ödenmesi gereken ge- lir vergisinin yüzde 80'ini vergiden düşecek. Şayet bu işyeri, ilin organize sanayi bölgele- rinde veya endüstri bölgelerinde yer alıyorsa bu oran yüzde 100 olacak. Sigorta teşvild: Yeni işçilerin sigorta prim- Ierinin işverene düşen kısmının yüzde 80'i Hazine tarafuıdan karşılanacak. Buoran OSB'lerde yer alan işyerlerinde yüzde 100 olacak. İşçi sayı- sını arthrmayan mev- cut işyerleri için teşvik geçerli olma- yacak. Yertahsisi: Tasany- la en az 10 kişilik is- tihdam öngören yatı- nmlara ginşen gerçek veya tüzelkişilere, Hazine'ye, belediye- lere veya il özel idare- lerine ait arazi mülkiyeti bedelsiz devredile- bilecek. Bu arazilerde devir veya satış koşul- Iannın Bakanlar Kurulu karanyla çıkanlacak olması "hükümete yakın çevrelere de\\et kay- naklannm aktanlabileceği'' kaygısı yarattı. Enerji indirimi: En az 10 işçi çalışan iş- yerlerinde, enerji giderlerinin yüzde 20'si Hazine tarafindan karşılanacak. Bu oran, fazladan çalıştınlan her bir işçi için yüzde yanm artacak. Günde 5 lirre mazot tüketecek olan kiiçük balıkçıdan tekne isminin tescili istenirken bafakçılar, tescil işi Ankara'da olacağı için ay larca bekkmekten endişe edrvor ve kolajiık sağlanmasını istiyoriar. Balıkçılar bürokrasiden yakındı OTV'sizyakıt oltaycı takılmadı ŞE\TdA\CI FOÇA- Bahkçılara Özel Tü- ketim Vergisi ahnmadan verile- cek yakıt, bürokrasi engeline ta- kıldı. Foça Su Ürünleri Koope- ratifi Başkanı Yaşar Balta. ba- lıkçılann ucuz mazot alabilmek için bir aydır kurumlar arasında koşuşturduklannı, ancak sonuç alamadıklannı söyledi. Balıkçılann ÖTV'siz yakıttan yararlanmak için liman başkan- lığı, vergi dairesi, noter, yakıt is- tasyonu ve Deniz Ticaret Odası arasında koşuşturduğunu belir- ten Balta, yapılan açıklamalara ve Denizcilik Müsteşarlığrmn internet sitesine göre ÖTV'siz yakıt için başvurunun çok kolay olduğunu, ancak gerçeğin söyle- nenlerle bağdaşmadığını kaydet- ti. Akıl dışı bir bürokrasinin ol- duğunu kaydeden Balta, "Yolgi- derleri ve zaman kaybı dışında 245 milyon lira ödendiyor" dedi. Yüzde 8 büyüme hedefleyen grubun cirosu 15.6 katrilyon lira Sabancı: Çin dev bir vaka Ekonomi Servisi- 2003 için olumlu bir tablo çi- zen Sabancı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Sakn) Sabancı, 2004'ten de umutlu olduğunu söyledi ama bazı tehlikeler bulunduğuna da dikkat çekti. CEO Celal Metin ile birlikte dü- zenlediği değerlendirme toplantı- sında konuşan Sabancı, enflas- yon ve faizin düşmesi, komşu- larla ilişkilerin iyileştirilmesi- nin pozitif etkilerine dikkat çekerken Çin, AB, Kıbns ve yaklaşan yerel seçim ko- nulannda uyanlarda bu- lundu. îhracata bakış açısının rümüyle değişmesi ge- rektiğini söyleyen Metin ise ithalattaki artışa dikkat çekerek "Bu aröş ithal üriin- leıie rekabet edemediğinüz anlanu- na gefir" diye konuştu. Metin aynca, 2004 yılında, Telekom özelleştirmesine Koç Grubu ile birlikte teklifvermeyi hedeflediklerini de söz- lerine ekledi. Global ekonomide Çin'in önemli bir faktör olduğunu ve son 13 yılda Çin ekono- misinin reel anlamda 3 kat büyüdüğünü ifade eden Metin, "Çin'i dikkate almadan yapılan bir işplanı, hem eksik hem de sağhksızdır. Biz Saban- cı Grubu olarak bu ülke>i aynnnk inceüyoruz" dedi Çin'in "kocaman bir vaka" olduğunu ifa- de eden Sabancı ise "Fabrikalanmız üretim araçlanmız tehdit aJtmda. Bu kocaman mesele- ye karşı daha duyarü. daha hassas ohnamız ge- rektiğuıe inanryorum" diye konuştu. Rakamlada Holding 2003 gerçekleş- me: Satışı, dolar bazmda yüzde 26, kârlılık da yüzde 80 arttı. Cirosu 15.6 katrilyon lira oldu. 819 milyon dolar ihracat, 347 milyon dolarlık ya- tınm yaptı. iMKB'de işlem gören 285 şırketin toplam pazar değe- ri 65 milyar dolar iken Sabancı Hol- ding ve Akbank'ın 2003 sonu itibany- la ulaştığı 13 mil- yar dolarlık pazar değeriyle İMKB'nin yüzde 20 sıni oluşturduğu belirtildi. 2004 hedefi: 16.8 katrilyon lira ciro. ihracat hedefi 900 milyon dolar. 454 milyon dolarlık ya- tınm öngörüldü. Iveco ve Koç Otoyol'da atılım Eurobushn üretim üssü Türkiyeolacak Ekonomi Servisi - Koç Grubu ile Italyan Ive- co'nun ortak olduğu Otoyol, Iveco'nun midi- büste üretim üssü olma- ya hazırlanıyor. Koç Holding Diğer Otomotiv ve Yan Sanayı Grubu Başkam Selçuk Gezdur. Iveco'nun Satış ve Pazarlamadan Sorum- lu Başkan Yardımcısı Franco Fenogüo ile Oto- yol'a ilişkin hedef ve plan- lann ele alındığı bir basın toplantısı düzenledi. Gez- dur, toplantıda, Otoyol'un Iveco için Eurobus mode- li midibüsün üretim mer- kezi olma konusunda bir çalışma yürüttüklerini açıkladı. Iveco'nun, ricari araç sektöründe çok güç- lü bır kuruluş olduğunu \iirgulayan Gezdur, "Ive- co Ue köklü ve yakm bir stratejik işbirliği içinde- yiz" diye konuştu, Franco Fenoglio da yıllarca pek çok ülke gibi kendilerimn de Türkiye'deki şartlann düzehnesini bekledikleri- ni anlatarak "Aruk Türki- ye'deki piy^sa Lstikrannm gelişmekte olduğunu ifade edebiliriz" dedi. İŞÇİNİN EVRENİNDEÎV ŞUKRAN SONER Hangisi Doğru? Dün sabah arka arkaya okunan birkaç haberden: IMF bütçede karşılığı olmayan, işçiler ve emeklile- re gelen, gelecek ücret artışlarının ek vergiler bağlan- tılı zamlaria karşılanmasını öneriyor. Başbakan Erdoğan IMF talimatıyla zam yapılma- sının söz konusu olmadığını açıklıyor. Maliye Bakanı IMF ile uyum içinde olduklannı söy- lüyor. Hazine ücret artışlannın karşılığının bütçe yatınm- lanndan yapılacak kimi kısıtlamalarla karşılanması için IMF ile anlaşmaya vardıklannı duyunjyor. Hükümetle iç içe ekonomi yorumculan, IMF ile cid- di bir sorun çıkmayacağını, ancak ikinci tur görüşme- lerin ardından yeni zamlann kaçınılmaz olduğunun al- tını çiziyoriar. Hangi açıklama gerçeği yansıtıyor?.. "Hepsi doğ- ru, birbirini yalanlamak üzere değil, bilinçli birbirieri- ni tamamlamak üzere düzenlenmiş bir senaryonun parçalan olarak yapılıyortar" desem inanır mısınız? Bu çelişkili gibi ama birbirini tamamlayan haberleri borsa yupileri olumlu gelişme olarak değerlendirdik- lerine, borsada pozitif satın alındığına göre haklılık pa- yım büyük. Başbakan Erdoğan'ın Kasımpaşalı üslu- bu ile IMF'ye meydan okuyormuş gibi görünen açık- laması para piyasalannda "Eyvah ilişkiler bozuldu" olarak okunmuyor. Çelişkiler "IMFile daha sağlam iliş- kiler kuruluyor" olarak algılanıyor. Nasıl olabilir? Seçimlere giderken "Her duyduğuna inanan halkı- mıza selam" içeriğinde açıklamalar, siyasetin vazge- çilmez, başan anahtan olarak kabul ediliyor. Başba- kan'ın söylediklerinin doğru çıkıp çıkmamasını kim sorgulayacak, yalan çıkanlan hangi medya vurgula- yarak ortaya çıkaracak ki? Birkaç gün içinde asgari ücrette Başbakan'ın "350 milyon net" sözünün doğru çıkmamasının hesabını soran oldu mu? "Başbakan vermek istedi. Türk-lş'in de içinde olduğu komisyonda kabul edilmedi" ola- rak algılandı. Üstüne üstlük IMF'nin istediği yeni ver- giler, KlT zamlan öyle bugünden yanna gündeme gel- meyecek. Malum önümüz seçim... Once zaten çok düşük olan bütçe yatınm kalemle- rinden kısıtlamalarla durum idare edilecek. Bilindiği üzere ilk darbe üniversitelerin araştırma fonlannın ge- ri alınması olarak uygulamaya sokuldu. Kim bilir bizim bilmediğimiz kamuda ne kadar çok yatınm niteliğin- deki harcama durdurulmuş, işletmeler geleceğe yö- nelik akıl almaz zarar yükü altına sokulmuştur? Yeni vergiler, KlT zamlan yedire yedire, olabildiğin- ce yerel seçimlerin zaferinin ardından gündeme gele- cektir. IMF de bunlan anlayışla karşılayacaktır. IMF Türkiye masasının istemini bugünden açıklaması, hem geleceğe yönelik kamuoyu oluşturulması hem de büt- çede olmayan, seçim yatınmı niteliğindeki asgari üc- ret, emekli ücreti artışlannın aslında IMF tarafindan program dışına çıkma olarak algılandığının vurgulan- ması. Seçim yatınmı olarak AKP hükümetinin artı ha- nesine yazılan, IMF'nin de bütçede olmayan oldubrt- tilere duyartılığının gösterilmesini de yansrtan ikili bir durum yani. önemli olanı IMF'ye, ekonomide işlerin tıkınnda git- mesi bağlantılı gereksinimi kalmamış, meydan bite okuyabilen başanlı bir başbakan imajı ile, aslında IMF ile tam uyum içinde bir ikrJdar portresi değil mi? Işte size halkımızın anlaması gerekmeyen, ancak borsa yupilerinin çok iyi anlayabilecekleri özünde uzlaşılmış bir senaryo. Bu haftadan hangisi doğru diye soracağım çok baş- ka bir örneğe ne dersiniz?.. Çalışma Bakanlığı yetkili sendikalann belirlenmesi, sözleşme haklannın korun- ması, hukuk dilinde (ehliyetlerinin) kanıtlanması içeri- ğinde, her yıl ocak ve haziran aylannda üye sayilannı bildiren istatistikleri yayımlar. Resmi Gazete'de ya- yımlanan ocak istatistiğinde toplam 4.857.792 çalışan ve 2.806.927 sendikalı işçinin varlığından, yüzde 57 gibi dünyada örneği olmayan yüksek oranda sendi- kalaşmadan söz ediliyor. Hükümet, işverenler, işçi sendikalan toplam çalışan sayısının yansı kayıtsız 10 milyonun çok üzerinde, sendikalı işçinin ise 700 binlenn altında yerlerde sü- rüklendiğini, sonuç olarak sendikalaşma oranının çok çok düşük olduğunu bal gibi de biliyoriar. Bilgisayar çağında doğru verilere ulaşmak, istense atla deve de- ğil. Herkes resmi belgeterde yalanın doğru gibi gözük- mesinde suç ortaklığına katlanıyor. Çünkü gerçek is- tatistikle hiçbir sendika yasal anlamda toplusözleşme hakkını, ehliyetini koruyamaz. Türkçesi 12 Eylül'ün yasaklı yasal düzeninin ürünü, Uluslararası Çalışma Örgütü'nün sendikal özgüriüğe darbe olarak gördüğü yüzde on işkolu barajı ve işye- ri barajlannın kaldınlması gerek. İyi güzel de gerçek kimsenin işine yaramıyor. öncelikle siyasi iktidar ve sermaye sahte yetkilerie ayakta duran sendikalara karşı çok güçlü bir silahla- nnı, şantaj araçlannı kaybetmiş olacaklar. Işçisini kur- taramamış, ancak kendi geleceğini garantiye almış ki- mi sendika başkanlannın da gerçek üyeterie özgür toplu pazariık düzeninden, unutulmuş zorlu savaşım- dan ödleri kopuyor... soner@cumhuriyeLcom.tr Aycell- Aria birleşmesi Tahkimden kurtulmak için özel yasa ANKARA(Cumhuri- yet Bürosu) -ÎŞ-TÎM'in Telekomünikasyon Ku- rulu aleyhine açhğı tah- kim davasından kurtul- mak için Aycell-Aria birleşmesine kaynak ak- tanlmasını düzenleyen yasa önerisi TBMM Ge- nel Kurulu'nda dün ka- bul edildi. AKP milletvekillerin- ce hazırlanan Telgraf ve Telefon Yasası değişik- liği, hükümetin deste- ğiyle hızlayasalaştınldı. Yasa, Türk Telekom "un "Aycefl'i borçtan anndı- rarak 'Aria ile' birleşme netkesinde ortaya çıkan ödenmiş toplam lisans ücretinin en fazla yüzde 10'unu da ödemek sure- tiyle, büieşilen şirketin yüzde40 pa\ma sahip ol- masmı" öngörüyor. Ay- cell ve Aria 3'er milyar dolarlık lisans ödemesi yaptığı için, bu hükme göre Türk Telekom ara- cıhğıyla, birleşecek şir- kete 600 milyon dolara kadar ödeme yapılabile- cek. Telekom yetkilileri ise aktanlacak kaynağın 300 milyon dolan geç- meyeceğıni beliıtiyor. Türk Telekom'un sa- hibi olduğu Aycell 'in, hisselerinin yüzde 70'i ile banka hesaplan ve ti- cari işletmesinin tamaıru rehinlı olan Aria ile bir- leşmesi sağlanacak. Ta- raflar arasında yapılan görüşmelerde birleşecek şirketin Türk Tele- kom'un altyapısı ve hat- larından yararlanması da düzenleniyor.