Catalog

SAYFA CUMHURİYET 16 AĞUSTOS 2003 CUMARTESİ HABERLER DUNYADABUGUN ALİ SİRMEN Korku İmparatorluğu ABD'yi ilk kez bundan çeyrek yüzyıl önce gör- düm. Daha sonra çok sık değilse bile birçok kez bu ülkeyegrttim. Belli başlı kentlerinin büyükço- ğunluğunu ve bazılarının "gerçekAmerika"de- dikleri küçük yerleşim merkezlerini tanıdım. Bütün bu gidiş gelişlerimden edindiğim izle- nim, ABD'nin tek bir tanımla anlatılması güç, çok yönlü bir ülke olduğudur. Nitekim 1979 yılında üç ay kaldığım bu ülke- den yazdığım yazılann sonuncusunda, "ABD'nin bayrağında her bir eyaleti (devleti) simgeleyen 50 yıldız olduğu gibi, ABD 'nin de zaman zaman birbiriyle çelişen, zaman zaman birbirini ta- mamlayan elliyüzü vardır ve hepsi de bir diğe- ri kadar gerçektir" demiştim. Amerikan emperyalizmini, Amerikan politika- sını beğenmeyip eleştirebilirsiniz; ama buradan hareketle, o polrtika ile Amerikan insanının nite- liklerini birbirine karıştınrsanız hata edersiniz. ABD'nin zaman zaman bir şiddet toplumu ol- duğu gerçeğini doğru saptayabilirsiniz, ama ay- nı zamanda ABD'nin insanlarının insan sevgisi- ni, çocuklarına özverili, hoşgörülü, sevecen ve demokrat yaklaşımlarını görmezden gelirseniz, gerçeğin yalnızca biryanını yansıtmış olursunuz. Dünyayı en fazla kirleten ülkenin, biraz da kul- landığı yüksek teknoloji dolayısıyla ABD oldu- ğu ne kadar gerçek ise, doğaya en tutkun in- sanlar arasında Amerikalı bireylerin en ön sıra- larda yer aldığı da o kadar doğrudur. ••• Sorun ABD'ye kızmak veya özenmek değil, onu bütün yönleriyle doğru okumaktır. ABD'nin düşmanları içinde (bu düşmanlığı Amerikalılar istediler) onu tarihinde yenen tek ül- ke Vietnam, VVashington ile savaşırken, ABD gerçeğini iyi okuyabildiği için zafere ulaşmıştır. Evet, Giap'ın askeri, Ho Şi Minh'in siyasi de- ha ve azimleri, Yankee'lerin askeri alanda üstün- lük sağlamalarını engellemiş, onları güç duru- ma düşürmüştür. Ama "pis savaşın" sona ermesinde, Amerikan demokrasisinin ve kamuoyunun da büyük kat- kısını unutamayız. Vietnam savaşının en yoğun döneminde, Pa- ris'te tanıdığım Vietnam'dan gelen gençlerden biri, - Biz bu savaşı Amerikan kamuoyunu yanımı- za alarak kazanacağız, dediğinde, inanmamış, dudak bükmüştüm. Daha sonra, Paris banş görüşmelerine katı- lan heyet arasında olduğunu uzaktan gördü- ğüm bu genç, haklı çıkmıştı. • • • ABD'nin bu büyük çelişkilerini önceki gün ve dün büyük elektrik kesilmesinin neden olduğu karmaşayı TV ekranlanndan izlerken bir kez da- ha düşündüm. Bir benzerinin 35 yıl önce yaşandığı bu büyük kesintinin yaşamı aksatması, büyük ölçüde dur- durmasını algılamak kolaydı da, insanları so- kaklara döken korkuyu anlamak güçtü. 11 Eylül ikiz kuleler saldırısının doğurduğu te- rör korkusu olarak açıklayamayız olayı. Burada daha derinlerde kök salmış olan bir kor- ku söz konusudur. Amerikan tarihine baktığımız zaman, gerçek- ten kendine güveni şiar edinmiş olan Amerika- iı bireyin, aynı zamanda, hep korku içinde ya- şadığını görürüz. Başlangıçta, eşkıyadan, asayiş eksikliğinden kaynaklanan korku, toplumun durup oturmaya başladığı sıralarda patlak veren ekonomik kriz ile bu kez başka bir veçheye dönüşmüş, daha sonra da, 2. Dünya Savaşı ertesinin refah dö- neminde, McCarthy ve yandaşlarının ustaca kışkırttıkları komünizm korkusu egemen olmuş- tu. Karşı blok yıkılıp ABD tek güç olarak kalınca da, Bush yönetimi ile Şahinler'in çok işine ya- rayan 11 Eylül olayı ile birlikte, terör ve iyi belir- lenmemiş düşman korkusu egemen oldu. Öyle görünüyor ki, Amerikalının bu korkusu, yarın öbür gün ABD'nin en büyük özelliklerin- den olan demokrasisini kemirmeye başlayacak, zaten 11 Eylül'den bu yana başlamış durumda da... Korku imparatorluklarında, özgürlük çiçekle- ri ile demokrasi ağaçlannın yeşermesi bekle- nemez. Banş ve Adalet Koalisyonu Askerimiz işgalcinin koruması olmasın İstanbul Haber Servi- si - Banş \ e Adalet Ko- alisyonu üyeleri. Irak'a Türkiye'nin asker gön- dermemesini istedi ve bunun için BM karan- nın dahi Türkiye'nin Irak'a asker gönderme- si için yeterli koşul ola- mayacağını vurguladı. Koalisyon üyeleri Tak- sim Hill Otel'de düzele- dikleri toplantıda, Tür- kiye'nin Irak'ta işgalci güçlerin koruması ola- mayacağını belirterek "Irak'ta istikrann yeni- den kurulması isteniyor- sa bunun çözümü var- dır: İşgalciler Irak'tan çekilmeli ve Irak halkına verdikleri zaran tazmin etmeBdirler''dedi. TMMOB Genel Başka- nı Kaya Güvenç, Irak a asker göndermenin bir başka bahanesinin de Ku- zey Irak'takı KADEK variığı ve burada bir Kürt devletinin kurulması ve bu durumun ülkemize olumsuz yansıması ola- rak pazarlandığını kayde- tti. Güvenç, "Kürtsonı- nun ancakdemokrasinin eksiksiz uygulanması ve emeği ile geçinenlerin yoksufluktan kurtuhna- afleçözükbileceğuıi" sa- vundu. DlSK Bölge Temsil- cisi AH Cancı da "Arap ülkelerinin yönetimleri Irak'taki işbirükçi, tesü- miyetçiyönetimi tannna- yı vebu ülkeyeaskergön- dermeyi oybirnğhie red- dederken, siyasi iktidar askerimia işgalci asker- lerin kalkanı yapmaya hazırlanıyor" diye ko- nuştu. Başbakan, siyasilerin akınına uğrayan Hacı Bektaş Veli etkinliklerine katılmaktan son anda vazgeçti Erdoğan tepkilerden çekindiANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Başbakan Recep Tay>ip Erdoğan, daha önce gideceği duyurulmasına karşın Hacı Bektaş Veli etkınliklenne katılmaktan son anda vazgeçti. Ziyaret öncesinde ilçede nabız yoklatan Erdoğan'ın tepkilerden çekindiği öğrenildı. 40. Geleneksel 14. Ulusal Hacı Bektaş Veli Anma Törenleri ve Kültür Sanat Etkinlikleri bugün Nevşehir'in Hacıbektaş ilçesinde başlıyor. Törene Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, CHP Genel • Erdoğan'ın özellikle Sıvas katliamı sanıklannın Topluma Kazandırma Yasası'ndan yararlanmak için başvurması nedeniyle törenlerde tepkiyle karşılaşacağı yönünde duyum aldığı öğrenildi. Başkanı Deniz Baykal. Genç Parti Genel Başkanı Cem Uzan, Kültür ve Turizm Bakanı Erkan Mumcu, Yargıtay Başkanı Eraslan Özkaya'nın da katılacağı belirtildı. Anma etkinliklerinde, söyleşi, panel, resim ve fotoğraf sergileri, kitap imza günlen düzenlenecek, semah gösterisi sunulacak. Arif Sağ, Tolga Sağ, Erdal Erzincan, Grup Kızılırmak ile çok sayıda sanatçı konser verecek. Hacı Bektaş Onur Ödülü, bu yıl Sıvas olaylannın 10. yıh nedeniyle Sıvas *ta yaşamını yitirenler adına Pir Sultan Abdal Dernekleri Genel Merkezı'ne verilecek. Daha önce ılçeye gideceği duyunılan Tayyip Erdoğan'ın, Hacı Bektaş programını son anda iptal etmesi dikkat çekti. Bugün önce Bodrum ve Hacıbektaş'a gitmeyı programına alan Erdoğan, anma törenlerine gitmekten vazgeçti. Başbakan, Bodrum ziyaretıni ise gerçekleştirecek. Cem Uzan'ın ilçeye gitmesi de olası tepkiler konusunda AKP yöneticilerini kaygılandırdı. DSP Genel Başkanı Bülent Ecevit de bu yıl törene heyet gönderiyor. Hacıbektaş'a giden DSP heyeti, Genel Başkan Yardımcısı Zeki Sezer, eski Ankara milletvekili Ayşe Gürocak ve Arif AH Atay ile çok sayıda partiliden oluşuyor. Emniyet Genel Müdürlüğü Sözcüsü Feyzullah Arslan, geçen yıl Nevşehir yönünde yoğun trafik kazalan meydana geldiğini anımsatarak önceki günden itibaren yolcu taşıyan otobüsler üzerinde denetim yaptıklannı söyledi. Arslan, bu denetimlerin 19 Ağustos tarihine kadar süreceğini bildirdi. Ozcfvan: Dostluk mesajı verilecek SELAHATTİN ŞAHİN NEVŞEHİR -Ünlühalk düşünürü Hacı Bektaş VeB, 16-18 Ağustos tarihleri arasında Nevşehir'in Hacıbektaş ilçesinde gerçekleştirilecek 40. Ulusal Hacı Bektaş Veli Anma Törenleri ve Kültür Sanat Etkinlikleri ile anılacak. Hacı Bektaş Veli Anma Törenleri ve Kültür Sanat Etkinlikleri Komite Başkanı Mustafa Özcivan yaptığı açıklamada. Hacı Bektaş Veli'yi adma layık bir şekilde anmak ve onun taşıdığı düşünce yumağını, gelecek kuşaklara taşımak amacıyla gerçekleştirdikleri etkinlikler ile ilgili hazırhklann tamamlandığını söyledi.Törenlere katılmak için yurtiçı ve dışından 250 bini aşkm kişınin ılçeye gelmesini beklediklennı ifade eden Özcivan, konuklan yöre insanının evlerde misafir edeceğini, Çilehane mevkiinde kurulan 5 bin çadırda misafir ağırlanacağını, törenler için seyyar sağlık üniteleri oluşturulacağını belirtti. TRT 1 'in canlı olarak yayımlayacağı 14. Uluslararası Hacı Bektaş Veli'yi Anma Etkınlikleri 16 Ağustos'ta Atatürk Anıtı'na çelenklerin konulması, saygı duruşu ve Istiklal Marşı'nın söylenmesi ile başlayacak. Yapılacak konuşmalardan sonra 10. Uluslararası Hacı Bektaş Veli Dostluk ve Banş Ödülleri dağıtılacak. Törenler boyunca Hacı Bektaş Veli Kültür Merkezi'nde ve Mahzuni Şerif Dostluk Parkı'nda söyleşıler yapılacak. ÎĞNELİ FIRÇA ZAFER TEMOÇİN 7 bln m$lyle katıiıyor SangüVden Hacıbektaş y a büyükçıkarma Şiş- li'nin CHP'li Belediye Başkanı Mustafa San- gülde Hacı Bek- taş Veli'yi Anma Törenleri'ne 7 bin ki- şilik kafıle ile gitti. Etkin- liklere katılmak için dün akşam saat 20.30'da Is- tanbul'dan hareket eden kafıle bugün sa- bah saatlerinde Nev- şehir'de olacak. İ50'yi aşkın oto- büsten oluşan konvoyla Nev- şehir'e gidecek- lerin tüm mas- raflan sponsor firmalar tarafindan karşı- landı. İP Genel Başkanı Doğu Perinçek: Laiklik tehdit Erdoğan, oğlunun dağıtıcısı olduğu Cola Turka 'nın tesislerini açacak akaular Kurulu Sakarya'da İLHANUVGUN ADAPAZARI - Bakanlar Kurulu, Cumhuriyet tari- hinde ilk kez Sakarya'da toplanacak. Kentte çöp bi- donlanna kadar her şey el- den geçiriliyor. Sakarya Va- lisi M. Cahit Kıraç, 18 Ağustos Pazartesi günü ya- pılacak toplantı öncesinde si- vil toplum örgütlerinin yöne- ticileriyle bir araya geliyor. Sorunlan içeren dosya- yı hazırlamak amacıyla srvil toplum örgüt- leri yöneticile- rinin görüşlerinin alındığını ifade eden Kıraç. şunlan söyle- "Deprem sonrasuıda hastane- lerimiz çalışmıyordu. psikolojik ve sosyolojiksorunlar çoktu. ekmek bi- le yoktu. Şimdi ise hastanelerimiz v veokuUannuzaçık,sulanmızakı- yor. Bu sorunlar büyük ölçüde aşıldı. Yeni yerle- şim bölgesinde 8 bin 200 konut yapıldı. Yine de sıkıntılar var. Bunlar, depremde hasar gören bi- nalar, konut açığı, egitim ve sağiıkla ilgüidir." Sakarya Esnaf ve Sanatkârlan Odası Başkanı Hasan Alişan ise Bakanlar Kurulu'nun, Cumhu- riyet tarihinde ilk defa Sakarya'da toplanacak olmasının, reel sektörtemsilcilerini heyecanlan- dırdığını belirterek "Sakarya'nın sorunlaruun aşılması için özel kalkınma modeli şart Bakan- lar Kurulu'nun bu talebi dikkate alacağuu umu- yorum'' dedi. Bu arada, Bakanlar Kurulu toplantısı dolayı- sıyla kentteki çalışmalar yoğun bir tempoda sü- rüyor. Kentte çöp bidonlanna kadar her şey el- den geçirilıp onanlırken Büyükşehir Belediye- si'ne bağlı ekipler kaldınm ve tretuvarlan göz- den geçiriyor. Demiryol-Iş Sendikası 17 Ağustos Salonu da, Bakanlar Kurulu toplantısı için hazırlanıyor. Erdoğan, Bakanlar Kurulu toplantısından ön- ce Akyazı ilçesinde Cola Turka tesislerinin açı- lışını yapacak. Erdoğan'ın oğlu Burak, Cola Tur- ka'nın tstanbul Anadolu yakası dağıtımcılann- dan. • Perinçek, Hacı Bektaş'lann zalime ve zulme boyun eğmeyen mirasına sahip çıkmak gerektiğini söyledi. ANKARA (AA) - Işçı Partisi Genel Başkanı Doğu Perinçek, Anadolu erenlerinin ve Hacı BektaşTann zalime ve zulme boyun eğmeyen, karanlığa ve yobazlığa direnen aydın mirasına, sımsıkı sanlmamız gerektiğine dikkat çekerek, "Mustafa Kemal Atatürk'ön emperyaüzme ve ortaçağa karşı savaşla kurduğu bağımsız, demokratik ve laik Cumhurryet yok olma tehdidiyle karşı karşıv'a'' uyansuıda bulundu. Perinçek, 40. Geleneksel 14. Uluslararası Hacı Bektaş Veli'yi Anma Törenleri dolayısıyla Belediye Başkanı Mustafa Özdvan'a mesaj gönderdi. İP lideri, AKP hükümetini, "tktidar koltuklaruu Nakşibendi müritkri, İskenderpaşa Dergâhı mensuplân işgal etmiştir" sözleriyle eleştirerek Hacı Bektaş VeK'nin ışığına her zamankinden daha fazla ihtiyaç duyulduğunu belirtti. "Baş Harami'nin" Irak'ı işgal ederek gözünü Türkiye'ye diktiğini ifade eden Perinçek, "Tûrkiye yeniden emper>aüst saldırganhğa karşı vatan savıınması görevi ile karşı karşıyadır" görüşünü savundu. IR NOKTASI /ORAL ÇALIŞLAR oratcalislar@cumhuriyet.com.tr Türkiye'de AB karşıtı bazı çevreler, AB ile ABD arasında hiçbir fark olma- dığını düşünüyor. Bu nedenle AB'yegir- mekle, ABD ile stratejik ortak olmayı aynı kefeye koyuyor. Istanbul'datop- lanan Felsefe Kongresi'ne katılan ün- lü Alman filozof Jürgen Habermas, bu iki dünya arasındaki farka dikkat çe- kenlerden birisi. Cengiz Çandar, ABD yanında Irak'a asker göndermemizi isteyenlerden. Daha önce de 1 Mart tezkeresinin ka- bul edilerek ABD askerlerinin Irak'a saldırmak üzere Türkiye'de konuşlan- ması gerektiğini savunanların öncü- lerindendi. Bunu hararetleveateşli bir şekilde dile getiriyordu. Cengiz Çandar, ıki gün önce llıcak- lar'ın "Tercüman"gazetesindeki yazı- sında ABD ile Avrupa Birliği arasında- ki farka dikkat çekiyor ve neden ABD ile biriikte hareket etmemiz gerektiği- ni anlatıyor. Yazısında şunlan söylüyor: "Dünyanın savaş öncesiyle aynı dün- ya olmaması, en çarpıcı sonuçların- dan birinin Amerikan- Avrupa ilişkile- rinin içinden geçtiği dönüşümde, bir Amerikan Filozoflan, Avrupa Filozoflan başka deyimle Atlantik'in ikiyanında- ki derinleşen tartışmada yansıyor." Çandar, ABD yanında saf tutulma- sı gerektiğini savunurken kendisine dayanak olarak Avrupacı Jürgen Ha- bermas ve Jacques Derrida'yı eleş- tiren Paul Kennedy'ye başvuruyor. Kennedy şunlan söylüyor: "Benim Derrida-Habermas bildirgesiyle te- mel sorunum, ne onlann sınırlandml- mamış Amerikan gücûnden duyduk- lan kaygı ne de onlann Avrupa'nın daha genış birlik, kimlik ve ortak po- lıtikalara sahip olması gerektiğine da- ir ifade ettikieri ümit. Sorunum orta- ya koyduklan belgenin yeterincepra- tik olmaması... Ortadoğu'ya ilişkin Amerikan planlan şu ara sallantılı gi- bi görünüyor oiabilir ama, hiç değii- se onlann bir 'yol haritası' var. Güçlü bir Avrupa 'ya giden yolun şeması bi- le çıkanlmamış durumda. Güçlü birAv- rupa birözlem, birpolitika değil...(...) Demda- Habermas ve Chirac-Schrö- der stratejilerinin 'başarısı' kuşkulu gözüküyor... Bir çekirdek Avrupa 'nın ortaya çıkması ve ABD'yi dengele- mesine dair Derrida-Habermas çağ- nsının biryere varamayacak olması- nın gerçek nedeni de budur." Çandar, Kennedy'den çeşitli alıntı- lar yaptıktan sonra kendi düşüncesi- ni de şöyle açıklıyor: "Ben, Fransa- Al- manya 'dan büyük ölçüde yukanda sı- ralanan gerekçeleri paylaştığım için, genellikle rahatsızlık duydum. Irak'a as- ker gönderilmesi konusu bile aslında bu tartışma çerçevesinin içinde." Irak'a asker gönderilmesinin tartışıl- dığı şu günlerde ABD'ye yakın olan- lar çok açıktan asker göndermeyi sa- vunuyorlar. Avrupa'da ise bölünme devam ediyor. Avrupa halklarının bü- yük çoğunluğu Irak işgalini tepkiyle karşılarken Ingiltere, Ispanya gıbi ül- keler açıktan ABD'ye yakın duruyor- lar. Bu tabloyu görenler, "Işte bakın biz demiştik Avrupa birleşemez. Yansı başka yansı başka davranıyor" diyor. Bu saptama bir gerçekliği yansıtıyor Ancak, Fransa ve Almanya'nın merke- zinı oluşturduğu cephe, AB'nin savaş dışı kalmasını istedi; Irak'ın vahşice işgal edilmesini onaylamadı. Yani ba- nş isteyen güçlerin safında yer tuttu. • • • Türkiye, 50 yıl ABD'nin stratejik or- tağı oldu. Kore'ye git dedıler, gittı. NA- TO'ya gır dediler, girdi. Dünyanın dört bir yanında komünizm ve sol düşman- lığının bayraktarlığını yaptı. Sömürge- ciliğe karşı savaşlarda sömürgecilere destek oldu. Bütün bu yaptıklarının karşılığı ne oldu? Şu anda adam ba- şına 2000 dolar civarında yıllık geliri olan, sürekli askeri darbelerle örsele- nen bir parlamenter rejim ortaya çık- tı. ABD ile bu stratejik ortaklıktan ne kazanıldı, bir türlü anlayabilmiş deği- lim. Türkiye'yi50yıldırABDyanlılanyö- nettiler, ne kazandık? İlk kez 1 Mart tez- keresi sırasında Türkiye, ABD'nin bas- tırmasına karşı direndi ve işgalci ABD askerlerinin ülkemizde konuşlandınl- masına izin vermedi. Bu karar üzeri- ne "Yandık, bizi şimdi mahvedecek- ler" diyenler ortalığa atıldılar. Ne oldu? Türkiye bu süre içinde dünyada say- gınlık kazandı. Ekonomik durumu bo- zulmak bir yana düzelmeye başladı. (Felaket tellallığı yapanlar, ekonominin de batacağını iddia etmişlerdi.) ABD ile Avrupa'da yeni şekillenen bir- lik arasında ciddi bir fark olduğu bir ger- çek. Irak'a asker gönderilmesi tartış- maları bu farkı yeniden, açık bir şekil- de gözler önüne seriyor. ABD yanın- da saf tutulmasını isteyenler Almanya ve Fransa'ya olan kızgınlıklarını da di- le getiriyorlar. Bu fark önümüzdeki döneme dam- gasını vuracak gibı görünüyor. Baksa- nıza, iki tarafın filozoflan da birbirleri- ne girmiş durumdalar.