Catalog

Cumhuriyet İmtiyaz Sahibi: CUMHURÎYET VAKFI adma İLHAN SELÇUK Genel Yayın Yönetmeni: tbrahim Yüdız # Yazıişlen Müdürü: Safim Alpasfan#Sorumlu Müdür Mehmet Sucu % Haber Merkezi Müdürü: HakanKara tstıhbarat Cengiz Yıldırım 9 Ekonomr Öz- lem Yüzak # Kültür Egemen Berköz 0 Spor Abdülkadir Vücelman 9 Makaleler Sami Ka- raören A Düzeltme Abdullah Yazıcı 9 Bıl- gı-Belge Edibe Buğra 9 Yurt Haberlerr Meh- met Faraç 9 Avrupa Temsılcısı Güray Öz YaymKurulu Ühan Seiçuk (Baş- Ankara Temsılcısı Mustafa Balbay Atatüık Bulvan Nc kan).EmreKongar(Danışman). 125,Kat 4, Bakanlıklaı-Ankara Tel 4195020(7hat). Faks: Orhan Erinç, Hikmet Çetin- 4195027 9 Izmır Temsılcisı Serdar Kızık, H. Zıya Blv. kaya, Şükran Soner. îbrahlm 1352 S 2 3 Tel 4411220, Faks-4418745 9 Adana Yıİdız, Orhan Bursalı. Musta- TemsılcısrÇetinYiğenoğlu, inönüCd. 119S No:lKatl, fa Balbay, Hakan Kara. Tel 363 12 11, Faks 363 12 15 Müessese Müdürü. Erol Erkut 9 Bılgılşlem Ahmet Korulsan 9 Sa- tış Fazilet Kuza REKLAM: P.M. Ltd. Şti. • Genel MudürGûIbîn Erduran#Koordınatör Reha Işıtman # Genel MudurYrd Se\da Çoban • Fınansman Müdurii Çeön Frduran Tel 0212 514 07 53 - 51? 84 60-61. Faks 0212513 8463 Yi5TBll«y««:VOTGunHaber \jansıBasaı ve^ayıncıhk <\.Ş. TüricocağıCad.3941 Cagaloglu W34lsanbul PK. 246-Sırt.» 34435ta. Tel ıa2İ:ı5120505(20İBt) Faks |O:12|513 85 95 Basta:MeAöGazaeDagıBasm YayıncıhkSan. veTıc \5BartjarmBulvanNo 125Beşıta,-tsL 2 MART 2003 lmsak:5.04 Güneş. 6 31 Öğle: 12 24 îkındr. 15.29 Akşam:18 Yatsı: 19.23 Anne sütü, sigarasız yaşam ve doğru beslenme 60 yaş altında hastalığı yüzde 15 azaltıyor Kanserekarşıüçlü formülSAADETUSLU Dünyadaki ölümlerin yüzde 14'ün- den sorumlu olan kanser, eğıtim ve bi- linçlenmeyle büyük oranda ortadan kaldınlabıhr. 6 ay anne sütü, doğru beslenme ve sıgaradan uzak durarak Türkiye'de 60 yaş altı kanserlerin yüz- de 15' ini ortadan kaldırmak mürnkün. Sadece bu kadarlık bır tedbirin ekono- miye getirisi ise yaklaşık 1 nülyar do- lar. Sağlık Bakanhğı Kanserle Savaş Da- ire Başkanı Prof. MuratTuncer, insan- lann bilinçlenerek hem kendi hem de çocuklarının geleceğini daha sağlıklı kılmalannın mümkün olduğunu vur- guladı. Tuncer, sorulanmızı yanıtladı: - Türkrve'de kanseringörünümü na- sd? Dünyada halen her yıl 6 milyon ki- şi kansere yakalanıyor. 2020 yılinda bu rakam 20 milyon olacak. - Kanserde beslenme nin önemi ne? Çok iyi mutfaklanmız var ancak iyi kullanmıyoruz. Zeytinyağı kullanmı- yoruz. Sütvesütürünleri daha çok tü- kerilmeli. Vitaminler tabii yollardan alınmah. -ÇevreaçsındanTüridye'ninözdbir durumu da var sarunm? Mezothelioma (akciğer zan kanse- ri) Türkiye'de dünyaya oranla 4 bin kat daha fazla görülüyor. Iç Anadolubaş- ta olmaküzere Diyarbakır, Balıkesir gj- bi pek çok ilde evlerde kullanılan as- best ve erionit kansere neden oluyor. Yol kenarlanndabile gördüğümüz gri- yeşil renkteki asbest depozitleri sıca- ğı soğuğu geçirmediği için ınsanlar ta- rafindan ev içlerinde kullanıyor. Yeni doğan bebekler bu toprağa yatınhyor. Çömlek yapımında, pekmez toprağı • Sağlık Bakanlığı Kanserle Savaş Daire Başkanı Prof. Murat Tuncer, hastalığı önlemede anne sütünün büyük önem taşıdığını söylüyor. Tuncer, Türk halkının doğrulan yapmasmı sağlarsak 60 yaş altı kanserlerin yüzde 15 azalabileceğini vurguluyor. olarakkullanıhyor. Bu durumdaki köy- lerin rehabilitasyonu için yaklaşık 5 yıl uğraşılacak ve 20 trilyon harcana- cak. Bir de sudaki arsenık var. - Kanser önfenemez mi? Meteoroloji seferberliği Dünya hava durumunu gözaltına aldı • Dünya Meteoroloji Örgütü'ne ait bilgilere göre her gün 24 saat 9 uydu, 3 bin uçak, 7 bin 300 gemi, 100 sabit ve 600 yüzen istasyon, 10 bin kara istasyonu ve 500 radann hava koşullannı izlediği belirtiliyor. ERZURUM (AA) - Tüm yurdu etkisi altına alan soğuk hava ve kar yağışı meteorolojiye ilgiyi arttmrken hava durumu için ise dünya seferber olmuş durumda. Birleşmiş Milletler'in internet sitesinde yer alan, Dünya Meteoroloji Örgütü'ne ait bilgilere göre her gün 24 saat 9 uydu, 3 bin uçak, 7 bin 300 gemi, 100 sabit ve 600 yüzen istasyon, 10 bin kara istasyonu ve 500 radann hava koşullannı izlediği belirtiliyor. Hava koşullannı izleyen binlerce istasyon tarafindan her gün 30 bin hava raporu ve 2 bin grafik küresel ağ aracıhğıyla dağıtılarak bir hafta ileriye kadar ve hatta mevsımsel hava tahminleri yapılıyor. Sukaynaklan Binlerce hidrolojik istasyonun, tatlı su kaynaklannı değerlendirmekte ve işletimini sagTamakta olduğu ifade edilen web sitesindeki bilgilerde, bu istasyonlann bulgulan, canlı başına mevcut su kaynağı miktannın kimi bölgelerde 1950'lerdeki düzeyin yüzde 25'ine düştüğünü gösterdiğine dikkat çekiliyor. Internet sayfasında, 2 bin 500 istasyondan derlenen gözlem ve yapılan araştırmalann, bu yüzyıl içinde 1 ile 3.5 derece arası bir küresel ısınmanm, deniz seviyesinde 15-95 santimetre bir yükselişe ve muhtemel su baskınlan, kuraklık ve diğer afetlere yol açabileceğine işaret ettiğine de yer veriliyor. Tfiridye'deki istasyonlar Meteoroloji Erzurum Bölge Müdürü Aytekin Büyükbaş, Türkiye'de 411 meteoroloji istasyonu bulunduğunu bildirdi. Aytekin, Türkiye'de çeşitli ölçümler yapan 66 sinoptik, 63 meydan, 177 büyük klimatoloji, 105 de küçük klimatoloji istasyonu bulunduğunu belirterek bu istasyonlann 24 saat hava tahmini yaptığını söyledi. Kar ve soğuk havayla birlikte meteorolojiye ilginin arttığını kaydeden Aytekin, "Halk bizi sadece karda kışta haürhyor" dedi. Rio karnavalı hızlı başladı Brezflya'da geleneksel Rio Karnavah başladı. Rio de Janeiro'da halk, geçen hafta uyuştunıcu tkaretiyle bağlanüh olarak ülke çapmda meydana gelen şiddet obvlannı bir kenara bırakarak eğlencelere katddj. Pazar ve pazartesi günkri ârveye ulaşacak ve 4 gün sürecek Rio Karnavah boyunca kentte bankalar, dükkânlar ve kamu binalan hizmet vermeyecek. Karnavalda, yıl boyunca hazırlanan 14 samba okulunun öğrencikri gösterüer düzeıüeyecek, Rio merkezinde Sambadrome stadyumuna kadar 700 metreük yolda 4 bini aşkm dansçı figürlerini sergikvecek. Otekikr, karnaval için kente 400 bin turistin geleceğini, şiddet olaylannın rezervasyonlann iptaüne yol açmadığmj benrtiyor. (Fotoğraf. AP) Kansere karşı üç adım atmamız ge- rekiyor. 6 ay anne sütü, sigaranın yok edilmesi ve doğru beslenme. Bunlan sağlarsak 60 yaş altı kanserleri yüzde 15 azaltabiliriz. Bu ne demek? Türki- ye'de her yıl iyi ihtimalle 70 bin kişi kansere yakalanıyor. Bunlann 50 bini 60 yaş altı. Yüzde 15'i 7 bin 500 kişi eder. Bir kişinin yıllık tedavi maliyeti 100 bin dolar. Yani yıllık maliyet 750 milyon dolar. Iş kayıplannı da ekler- sek maliyet daha da artacaktır. Türki- ye'de kansere etki eden iki önemli şey, çevre ve beslenme. Doğru beslenmi- yoruz. - Peki bu neden yapdamıyor? Hastalıklann önlenmesi için koruyu- cu sağlıkhizmetlerinin getirilmesi şart. Bunun için çalışıyoruz ancak sigara endüstrisi çok güçlü. 17 yaş altı genç- leri ve kadınlan hedef almış durumda- lar. îkinci olarak bebeklere en az 6 ay anne sütü verilmeli. - Kanserin tedavisi mümkün mü? Erken yakalanırsa bırçok kanser yüz- de 100 oranında tedavi edilebilir. Bu- nun için de yine koruyucu sağlık gün- deme geliyor. Tedavi edilemeyen tek kanser sigaraya bağlı akciğer kanseri. Hekim ve hastaneleryeterli ama elimız- deki imkânlan etkin kullanamıyoruz. Sistemin kanseri var. uzay mekiği kazası Mucize video kaset yayında • NASA, düşen uzay mekiği Columbia'daki astronotlann son dakikalarının kayıtlı olduğu video kaseti yayımladı. Kasetin Columbia'dan sağlam çıkması mucize olarak nitelendi. HOUSTON UZAY MERKEZt (AA) - Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA), düşen uzay mekiği Columbia'daki astronotlann son dakikalannın kayıtlı olduğu video kaseti yayımladı. Columbia'nın bir yıl önceki uçuşunda görevli astronot Scott Altman'ın tanıttığı 13 dakikalık kasette astronotlar, başlanna gelecek felaketten habersiz içeceklerinı yudumluyor, eldivenlerinı takıyor, şakalaşıyor ve kameraya gülümsüyor. Kasette, kaptan pilot RickHusband, Columbia'nın atmosfere gınşinde kokpitin penceresinden görülen parlak ışıklan göstererek, "Kesinlikle dışanda olmak istemezsin" derken, yardımcı pilot VVffliam McCool, "Evet, biraz yerçekimi elde ettik" yanıtını veriyor. Son dakikalannda Husband ve McCool, ıçeceklerini yudumlarken, 2 kadın astronot, kameraya gülümsüyor. Scott Altman, Columbia'nın son seferinde 250'yi aşkın kasetin çekildigini, ancak geriye sadece bu kaydın kaldığını söyledi. Florida Üniversitesı öğretim görevlisi Charles Fî^ey, Columbia'nın parçalandığı sırada, yerden 61 kilometre yükseklikte, ses hızının 18 kat üzennde seyrettiğini belirterek, kasetin bir "mucize" olduğunu söyledi. Figley, sevdiklerini mutlu anlannda görüntüleyen kasetin astronotlann aileleri ve akrabalanm teskin edeceğini ifade ederek, "Birdenbire, bu kadın ve adamlann kartpostallanna sahip oluyorsunuz" diye konuştu. Kasette turuncu uçuş kıyafetleri içindekı 4 kişilik mürettebat, kokpitte rutin kontrol listesi faaliyetlerini yaparken, diğer 3 astronot da aşağı güvertede oturuyor. Batı Teksas'ta 6 Şubat'ta bulunan dijital kasette kayıt, ilk uyan sinyali verilmeden 4 dakika önce kesiliyor. Sigaradan yılda 4 milyon kişi ölüyorANKARA (AA) - Dünya genelinde yılda 4 milyon kişi sigara nedeniyle ölüyor. 2O3O'da bu sayının 10 miryona çıkacağı ve bunlann 7 milyonunun gelişmekte olan ülkelerde, 3 milyonunun da gelişmiş ülkelerde görüleceği tahmin ediliyor. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, dünya genelinde 1.1 milyar kişi sigara içiyor, bu rakamın 2025'te 1.6 milyara yükseleceği sanıhyor. Bugünkü sigara içme oranlan devam ederse, bugün hayatta olan 500 milyon kişi sigara nedeniyle ölecek. Bunlann yandan fazlası bugünkü çocuklar ve gençler... Dünyada sigara içen 1.1 miryar kişinin 800 milyonu gelişmekte olan ülkelerde yaşıyor. Sigara içme ahşkanlığı, Asya, Latin Amerika ve Aftika'da dramatik bir şekilde artış gösterirken Kuzey Amerika ve Avrupa'da azalıyor. Son 30-40 yıldır, gelişmekte olan ülkelerde. erkeklerin sigara tüketimi hızla artıyor. Bu ülkelerde erkeklerin yaklaşık yansı sigara içerken kadmlann yalnızca yüzde 8'i sigara içiyor. Eğıtim durumu yükseldikçe sigara içme oranlar da artıyor. Gelişmiş ülkelerde kadmlann sigara içme oranlan, erkeklerle aynı, hatta bazı ülkelerde daha yüksek. Tüm dünyada her gün sigara içen erkeklerin oranı yüzde 42, kadmlann ise yüzde 12. Sağlık Bakanlığı verilerine göre de Türkiye'de 15 yaş üzerinde yaklaşık 2 kişiden biri sigara içiyor ve sigara içme oranı, erkeklerde yüzde 62, kadınlarda da yüzde 25 civannda. BİR Clinton, Bond îilminde p^-, • ANKARA (AA)-EskıABD f~^ Başkam Bill Clinton, yakından ilgili olduğu Hollyvvood'un büyülü dünyasına gjrmeye hazırlanıyor. Yeni James Bond fılminde rol alması için teklıf götürülen Clinton ile füm şirketi arasında görüşmeler başladı. Internetteki "star" ve "peoplenevvs" sitelennde yer alan habere göre, güleryüzlü ve esprili kişiliğiyle tanınan Clinton, eğer teklif cazip gelirse oyunculuk yeteneğini de gösterecek. Kelaynaklar özgiiplüğüne kavuştu • ŞANLRJRFA (AA) - Dünyada sadece Birecik ve Fas'ta yaşayan kelaynaklardan, Birecik Üretme İstasyonu'ndaki 62'sı, doğal ortamlanna bırakıldı. Birecik Orman Fidanlık Müdürü Ahmet Karayılan, kelaynaklan, tel örgü dışında serbest yuvalar yapıp yavrulannı daha rahat büyütmeleri için bıraktıklannı belirterek şunlan söyledi: "Son 10 yılda Birecik'te üretilip doğaya salınan kuşlardan dönen olmadı. Bunda en büyük faktör, tanm ilacı zehirienmeleridir. Bunun tedbirini aldık" dedi. AL GÖZÜM SETREYLE IŞIL ÖZGENTÜRK Onlann Hayalleri Vardı Sıguıakta tam on beş ço- cuktular. En küçükleri beş yaşındaydı. Üstünde kır- nuzı bir giysı vardı. Abla- sı o sabahkara kıvırcık saç- lannı iki örgü yapıp tq>e- sinde toplamıştı. Onun he- men yanında Reşit suskun oturuyor, az öncelaboratu- vardagerçekleşen fızik de- neyını düşünüyordu. Öğ- retmen iki ucu bırleştirin- ce, aynen su yolu gibi ma- vı velormızı ikiayn ışıkyo- lu oluşmuştu. Dedesinin yaptığı oyunlan anımsa- mışt Reşit. O da yanmayan ampulleri yakar, duvarlar- da bin bir renklı fınldaklar oluştururdu. Reşit, dedesi- nin bildiği her şeyi öğren- meye kararlıydı. Vakti gel- diğinde o da dedesinin yo- lunda yürüyecek, uzak dağ köylennde, ıssız \*ahalar- da canlan sıkılanlara bin bir eğlence götürecekti. Fatima dehler gibi kor- kuyordu. Ayaklannıntitre- mesi geçse, ellerinın titre- mesi başhyordu. Bildiği tüm dualan okuyordu, ama dualarbirtürlü titremesini, korkusunu geçirmiyordu. Birden elını kalbine götür- dü, derin bır soluk aldı ve ansızınannesıgel- di aklına. Ne za- man gök güriiltü- sünden koıksa ko- şarak gider anne- sinesanlırveonun yumuşakgöğsün- de derinbiruyku- ya dalardı. Böyle zamanlardaanne- si en güzel şarkı- lan söyler, en gü- zel masallan an- lanrdı. O şaıtala- n, o masallan anımsama- ya çalışü, sanki yanı başın- da annesi v'ardı ve sadece Fatıma'ya değıl, bütün ço- cuklara en güzel şarkısını söylüyordu. Fatimakorku- sununuçup gittiğini hisset- ti, gözlerini kapadı denn bir uykuya daldı. Sülevman'ın gene tuva- lete gitmesı gerekiyordu. Sığınağa gırdiklennden be- ri bu üçüncüydü. Durma- dan çişı gelıyordu Süley- man'ın ve herkesüı önün- den geçip tuvalete gidiyor- du. Utanç içindeydi. Ço- cuklann en büyüğü oydu, en cesur, en kahraman o olmalıydı, ama elinde de- ğildi işte, tam en cesur po- zunu aldığı anda gene çişı geliveriyordu. Geçen gidişinde kendi yaşlannda bır kız gülerek onu yanındakı arkadaşına göstermiştı. Tam tuv'aletın kapısını açarken ikisı de ona bakıp gülmüşlerdı. Ter içinde kalmıştı Süleyman, görmemişti, ama yüzünün pancar gibi kıpkırmızı ke- sildiğine emindı. Saliha kulaklannı dık- mış soluk soluğa dışanda olup bitetu duymaya çalı- şıyordu Dışardan gelen şimdilık denn bır sessız- likti. •'DüdüksesteriduyTil- madan ne ohırsa olsun dı- şan çüalmayacak 1 ' denıl- mişti. Ama o burada öyle- ce oturmak ve beklemek ıstemiyordu. Dayanamaya- caktı. Hele saçlannın ağır- lığı dayanılır gibi değüdi. Saliha'nın çok gür, çok uzun saçlan vardı Busaç- laro kadar gürdükı, başın- da toplayamazdı, hemen başı ağnmayabaşlardı. Saç- lannı bu nedenle her za- man açık bırakırdı. Saçla- nnın yüzünü okşamasını se\'erdi. Ama şımdı tam bu- rada saçlan çok ağır geli- yordu ona, çok fazla, bır makas olsa hıç acımadan kökünden kesip atacaktı! Bu duygudan uzaklaş- mak. saçlaruuunutmakiçin hayal kurmayı denedi. Ai- lecek gittikleri deniz kıyı- sını düşünmeye çahştı. On- celeri sudan ne kadar çok kotkmuştu, ama sonra su- yun sakın okşayışlannı hıs- setmiş ve usulca kendini bırakmıştı. Şımdi en çok orada olmak istiyordu, su da! Zetiha sessizce ağlıyor- du. Kimseler görmesin di- ye başını iyice öne eğmiş- ti. Sürekli "Meğerbirnısan- da ne kadar çok gözyaşı vannış" diye düşünüyor- du. En az yanm saattır,bu- raya girdiklerindenben ke- sintisiz ağhyordu. Gözleri yanıyordu, ama gözyaşla- n bitmiyordu. Bır ara başı- nı kaldırmış, en küçüklen Leyla'yla göz göze gelmış- ü. Küçükkız korkuylabak- mıştı ona. Kırmızı gıysısi içinde, başında toplanmış saçlanyla bırtaşbebek ka- dar güzeldi. Hemen başını yenıden öne eğmış ve içın- den dua etmişti: "Tannm hiç olmazsa o yaşasın, ona bir şey ohnasuı, daha çok küçük" Sığınakta her yaştan on beş çocuktular, bir saat geç- mişti kı bin "Hadihepbir- Bkte hayal kuralım" dedi, "o zaman \aldt daha ça- buk geçer, hem Tann bize izin verir, hayaHerimiz bit- meden bizi öldürmez." Bu önenyı hep birlikte se%inç çığhklan atarakka- bul ettılerveheyecanla ha- yallerini anlatmaya başla- dılar. sıraikinci çccuğa gel- mışti kı büyük bır patlama oldu ve sığınağa bır bom- ba isabet etti. On beşı de o anda öldü. Genyefisılüha- linde hayallen kaldı. Günlerdenbır dünya gü- nüydü. Seyreyleısıl(3 lyahoo.com lsılozgenturk(g superonlıne