Catalog

26EKİM20O2CUMA CUMHURİYET SAYFA DtZt Dernekleıin işaret ettilderibirpartiyokAlevi deraeklerine sorduk: 1. Alevilerin yıllardır sûrdüregeldikleri temel taleplerin mevcut siyasi partilerimizden hangisi veya hangilerinin Seçim bildirgesinde. (parti programında) yer aldığına, yanıt bulduğuna inanıyorsunuz? 2. Buradan hareketle, 3 Kasım 2002 seçiminde üyelerinize veya daha geniş bir çerçevede Alevi seçmenlerine bir partiyi işaret edecek misiniz? Veya etmeyecek misiniz? Neden? Kazım Genç (PSAKD Cenel Başkanı) Alevilerin yıllardır sürdûrdükleri temel talepleri: şimdiye kadar inceleme olanağı bulabildiğim ve kamuoyunayansımış açıklamalan ile ÖDP, DEHAP, ANAP ve DSP'nin seçim bildirgelerinde kıstnen yer aldığını gördük. Seçim bildirgelerini inceleyememiş olduğum diğer partilerin görüşleri hakkında şu aşamada beyanda bulunma olanağından yoksunum. . c- ; , •- Şiradiye kadar, gerek iktidarda ve gerekse muhalefette olduklan dönemde, Alevilerin sorunlanna ve taleplerine eğilmeyen ve çözüm üretmeyetu ANAP ve DSP benzeri partilerin, seçim sürecinde seçim bildirgelerinde, detaylı bir şekilde Alevilerin sorunlanna işaret etmeleri, Alevi seçmeninden oy istemekten başka bir davranış olmadığını ifade etmek isterim. ÖDP ve DEHAP ise yıllardır ülkemizde demokrasi mücadelesi veren siyasi yapılardır. Alevilerin sorunlanna yer vermelerinin oy avcılığı ile bir ilgisi olmadığını. bırlikte ve beraber yaşamanın ve demokrasinin gereği olarak seçim büdirgelerinde Alevilerin sorunlanna işaret ettiklerini düşünmekteyim. 3 Kasım seçimleri ile ilgili olarak, Alevi seçmenine bir partiyi işaret etme konusunda örgütlerimizin şimdilik bir karan bulunmamaktadır. Ancak, 15 Ağustos 2002 tarihinde Hacıbektaş ilçesinde ABKB'ye bağlı 450 Alevi örgütü yöneticisinin yaptığı toplantıda. -Seçim bildirgelerinde Alevilerin yıllardır örgütleri aracıüğı ile dile getirdikleri sorunlan ve çözüm önerilerine yer veren, aynca Alevi aday lanna listeterinde yer açan, emekten yana, eşitfikçi, özgürlükçü, laik ve demokratik siyasi partilerin değertendirüeceği" tespitini yaparak bir çerçeve belirlemiştir. Muharrem Ercan (Karacaahmet Derneği BaşkaiU) Karacaahmet Sultan Derneği olarak şimdiye kadar hiçbir siyasi partiden isteğimiz olmamıştır. A>Tica Alevi-Bektaşi inancını başkalan gibi oy için, para için siyaset aracı olarak kullanmaya karşıyız. Hiçbir siyasi partiyi de işaret etme hakkımız olmadığı kanaatindeyiz. Cafer Cök (Hacıbektaş Derneği Başkanı) oy vereceğimız parti hepimizin gönlünde yatan, devletin olanaklannı seçilmişlerden yana değil tüm vatandaşlanmızın hizmetine eşit koşullarda sunan, laikliği tam anlamıyla uygulayan demokrat partiler olmalıdır. Bu partilerin; adaleti siyasetten ayıran, eğitimde laik ve demokratik değerlere önem veren, Atatürk ilke ve devrimlerinin uygulayıcısı, Hacı Bektaş Veli'nin 'fiünden gjdümeyen yolun sonu karanlıktır' sözünde belirttiği gibi hurafeden uzak, ücret eşitsizliğine son verecek, eşit işe eşit ücret esasını gözeten, insanca yaşama önem veren (programlannda bu değerlere yer veren) partiler olacaktır. Bu çerçevede hiçbir üyemize ve kişiye seçim konusunda yönlendirme biçiminde telkinde bulunmak yetkisini kendimizde görmüyoruz. Üyelerimizin de bu şekilde bir işaret beklediğine inanmıyoruz. Çünkü tüm üyelerimizin en iyi yolu kendi aklıselimi ile bulacaklanna, oy verecekleri partileri kendilerinin seçeceklerine inanıyonız. Zira laikliğin ve demokrat anlayışın özünün de bu olduğuna inanıyonız. Daha önceki seçim dönemlerinde hiç olmadığı şekilde partiler Alevilere verilen vaatleri yazılı hale getirdi Taleplerartık seçim bildimesinde Rleuilerhim A L İ B A L K I Z A levi dernek ve vakıflannın uğraşılan, AB / l Türkiye temsilciliği ile görüşmeleri. - Z J . AB'nin ilerleme raporlannda yer almalan. ABKB'nin kapatılma karannın yarattığı tartışma ortamı içinde Cumhurbaşkanlığı, TBMM Baş- kanlığı, MGK Genel Sekreterliği ve kimi siyasi partilerin genel başkanlan ile görüşmeleri, en önemlisi son dört yıldır, devlet protokolü önunde Hacıbektaş etkinliklerinde sorunlannı dile getı- rişleri sonucudur ki; daha önceki seçim dönemle- rinde hiç olmadığı bir biçimde, siyasi partilerin seçim bildirgelerinde, Alevilerin temel talepleri- ne yer verildi. Alevller neler Istedl? 3 Kasım 2002 seçim sürecine girilmesiyle bir- likte Alevi örgütleri de hareketlendiler. tlk ses Ha- cıbektaş'tangeldi. 15.08.2002'de Hacıbektaş"tatop- lanan ABKB'ye bağlı 450 örgüt temsilcisi bir bil- diri yayımlayarak istemlerini kamuoyuna açıkladı. Bu bildirinin ilk iki maddesi şöyleydi: a-) Alevilerin hiçbir siyasi partiyi koşulsuz des- teklemeyeceği. b-) Program, tüzük ve seçim bildirgelerinde, Ale- vilerin yıllardır örgütleri aracılığı ile ifade edilen sorun, talep ve çözüm önerilerine yer veren ve ay- nca Alevi adaylanna listelerinde yer açan emekten yana, eşitlikçi, özgûrlükçü, laik ve demokratik si- yasi partilerin değerlendirileceği. ABKB bununla yetinmedi, 28.08.2002 tarihin- de Ankara'da yaptığı bir basın toplantısı ile istem- lerini şöyle sıraladı. • Anayasamızın 2. maddesinde cumhuriyetin te- mel niteliklerinden biri olarak gösterilmiş olan la- iklik ilkesi istisnasız tam anlamıyla uygulanmalı. • Laiklik ilkesini zedeleyici kurumlann başmda gelen ve anayasadaki düzenlemesine aykın olarak tek bir dinin/mezhebin hizmetinde olan Diyanet tşleri Başkanlığı kaldınlmalıdır. • Yine anayasadaki düzenlemeye ve laiklik ilke- sine aykın bir içerikle tek bir dinin/mezhebin "zo- runhı din dersferi" adı altında Alevi çocuklanna öğ- retilmesi uygulamasından vazgeçilmelidır. • Anayasamızın 24. maddesi ile düzenlenen din ve inanç özgürlüğü kapsamında Alevi kimliği'var- lığı hukuksal güvenceye kavuştunılmalıdır. • Alevi-Bektaşi demek ve vakıflannın, ad ve tü- züklerindeyeralan "Alevi", "Bektaşi", "AleviKül- tür/Öğretisi". "Cem'. "Cemevleri" vtt tanımla- malar, sorusturma, dava ve kapatma nedeni olma- mahdır. • Alevilerin inanç ve kültürlerini yaşadıklan "Cem Kültür Evieri"nin yasal statüsü sağlanmalı- dır. • Alevi Bektaşi inancının merkezi olan Hacı Alevi örgütleri yayımladıklan bildirilerde ve basın toplanülannda isteklerini dile gerirdikr. Sryasuerin bir kısmı bu isteklere yaıuüanm bildirdi Bektaş Dergâhı bugün bir "müze" statüsündedir. Hacı Bektaş Dergâhı'nın bir inanç merkezi oldu- ğu kabul edilmeli, yönetimi ve bakımı Hacıbektaş Beledıyesi'ne bırakılmalıdır. Cem Vakfının Istekleri Bir başka Alevi örgütü Cem Vakfi ise 1 Eylül 2002 tarihinde Istanbul'da yaptığı bir basın toplantısın- da istemlerini şöyle sıralıyordu: 1- Alevi-Bektaşi-Me\ levi yurttaşlann anayasımı- zın 10'uncu maddesine uygun olarak, din hizmet- lerine genel bütçeden aynlan paym en az üçte bi- rini alması. 2- Anayasanuzuı 136. maddesine uygun olarak. DtB'nin a'dan z'ye tümü ile değiştirilmesi ve bu teş- kilatın tüm inanç gruplanru temsil eden ve arala- nnda alt-üst ilişkisi. hiyerarşi ilişkisi olmaksızın özerk bir biçimde devletin denetimi altuıda kendi insan- Ianna. inançlı insanlanna hizmet veren bir teşkilat haline dönüştürülmesi. 3- Alevi-tslam anlayışının ders kitaplanna kon- ması. 4- Devlete ait TV ve radyo kanallannda, bütün inanç gruplannın kendi inançlannı ifade için belir- li bir zaman dilimine sahip olmalan. 5- Cemevlerinin yapımına devletçe arsa ve para desteğinin sağlanması. 6- Okullanmızda diğer müzik aletlerinin yanın- da saz'ın da tavsiye edilmesi. Cem Vakfı Başkanı Sayın lzzettin Doğan bu is- temlerini ileri sürüyor. siyasi partilerin yanıtlannı 4-5 gün içinde beklediklerini anımsatıyor ve şöy- le devam ediyordu: "Siyasi partilerin turumu beffi olduktan sonra Alevi yurttaşlar da demokratik hak- lannı kullanarak hangi sivasi partivi iktidara getir- mek isteyeceklerini kararlaşüracaklardır." Slyasllerden mesajlar Cem Vakfi'nın bu istemlerini karar altına aldığı toplantıya kimi siyasi partilerden kısa kısa mesaj- lar geliyordu. Başbakan Ecevit: "Önümüzdeki dönemde DSP yeniden iktidara gelirse. Nevşehir'de k Hacı Bektaş Veli Üniversitesi' kurulması için gerekli girişim yapılacaktır." DenizBaykal: "Alevi yurttaşlanmızın maruz kal- dığı haksızlıklara karşı. demokratik bir toplumun haklannı özgürce kullanan, eşit, saygın birer vatan- daş olarak toplumdaki yerlerini almalan için, bü- tün yaşamı boyunca mücadele etmiş bir insan ola- rak, önümüzdeki dönemde bu doğrultuda çalışma şansını elde edeceğimizi umut ediyorum." Tansu Çiller: "- Devlet bütçesinden pay alma. - Diyanet'in yeniden yapılanması, - Nevşehir'de bir Hacı Bektaş adh üniversitenin açılması, - Ders kitaplannda hiçbir inanç için ay- nmcılık yapılmaması. - Felsefe ve din kültürü ders- lerinde teorik platformda Alevileğe ilişkın yeterli bilgilerin venlmesi. - Televizyonlarda ve radyolar- da her inanç grubunun kendini anlatabilmesi im- kânının sağlanması, - Sazlı tasavvuf müziğinin ic- ra edilebilmesi, - Diyanet tşleri Başkanlığı eğer ca- mii yapımına maddi destek sağhyorsa. diğer inanç gruplan için ayrımcılık yapılmaması; gibi istekler DYP'nin demokrasinin standartlannın yükseltil- mesi ve bireysel özgürlüklerin genişletilmesi ve kültür zenginliğinin korunması açısından olumlu baktığı meselelerdir." İsmail Cem: "Türk kültürünün gelişerek bugü- ne gelmesinde çok önemli bir işlev taşıyan Alevi- Bektaşi düşüncesinin özgürce ifade edilmesi ve desteklenmesi demokrasi ve laikliğin gereğidir. Bu düşüncelerin yaşatılması ve geliştinlmesi için devletin gerekli maddi ve manevi katkıyı vermesi. kolaylık sağlaması bu yöndeki yasal düzenlemele- ri sağlaması gerekir. Bunu, devletin yansızlık ve eşit- lik ilkelerinin doğal sonucu olarak görmekteyiz. Laiklik anlayışı inançlarve kültürlerin öğrenimin- de ve tanıtımında yansızlığın güvencesidir." Bu mesajlann dışında ne Cem Vakfı'na o 4-5 günlük süre içinde bir yanıt geldi. ne de ABKB'ye, onlar seçim bildirgeleriyle konuşmayı yeğlediler. Zira bağlayıcı olan bildirgeydi. Daha önceki yıllarda tamamen görmezden ge- lınen Aleviler, bu seçimlerde siyasi partilerimizin ilgi odağı oldu. "Ezan herkes için okunuyor", "Di- yanet herkese hizmet veriyor". "Kitabmıız pey- gamberimiz bir." söylemleriyle Alevi gerçeği in- kâr edilırken 3 Kasım 2002 seçimleri için açıkla- nan bildirgelerinde CHP, DSP ve ANAP farkhlık- lanmızm zenginliğimiz olduğuna değiniyor, böy- lece önemli bir ilerleme kaydediliyordu. Sağ da Alevi ovlarını tartışıvor... Alevilerin kime ov vereceği sağ basında da tar- tışılıyordu. Aksiyon dergisi 2 Eylül 2002 tarihli sa- yısında konuyu kapaktan işledi. Aksiyon'un so- rulannı yanıtlayan ANAP Grup Başkan Vekili tb- rahim Yaşar Dedetek. "ANAP AJevüeri hiç istismar etmedL Alevi ileri gelenlerivle görüşüyorum. Ben Eskişehir'de kendim için lazun olan oyu Aleviler- den sola rağmen her dönem aldınT diyordu. AKP MKYK üyesi Hüseyin Tuğcu ise "Alevi- ler partimize katkıda bulunuyorlar. Çeşitli iller- den adav adavianmız v ar. Bizzat ben Tayyıp Bey 'e bazı önemli isimler verdim. Görüştüğümüz bazı önemti Alevi önderleri var. Savm Erdoğan Ereo- lerin izindedir*' diyor. Saadet Partisi Genel Başkan Yardımcısı Meh- met Bekaroğlu ise "Aleviler bize oyvıerecek. Çün- kü hiçbir inanç grubuna avnm yapnıayan. her inanç grubuna kendini ifade edecek, kendini genştirecek ortanu sağlayabikcek parti SP'dir" diyordu. Demokratik Türkiye Partisi GİK üyesi Reha Çamuroğlu ise "Alevilerin ovlannı pazariadıgı kanaatinde değilim. aksine bazı Alevilerin Aleviler üzerinden kendilerini pazariadığını düsünüvorum' diyerek bu tartışmayı noktalıyordu. Ve sonuç Görülüyor ki Alevi oylan kıymetli. Herkes on- lann peşinde Önceki seçimlerde bu işler kapalı kapılar ardında, pazarlık masalannda çözülmeye çahşılırdı. Ama Alev i toplumu bunu çoktan aşmadı mı? Genel Bütçe'den kimi Alevi dernek ve vakıf- lanna cep harçlığı kabilinden verilen paralar için bile, kim kendilerini kapılannda süründürüyor, bihniyorlar mı?.. Siyasi partilerimiz açısından ise kimileri, nasıl olsa o oylar sağa gitmez, bize mecbur oylardır rahatlığını yaşamıyorlar mı? Onlar hep seçmen kal- sın düşüncesinde değiller mı? Alevi aday adaylannı tek tek elemiyorlar mı? Alevi dernek ve vakıf- lannın aralanndaki kimi görüş aynlıklanndan yararlanmıyorlar mı, hatta bunu körüklemiyorlar mı? Alevi seçmenler şimdilerde bu sorulan soruyor- lar kendi kendilerine. Rahatlıkla yamt buldukça, oylannı da o kararlılıkla kullanacaklardır. Herkese hayırlı olsun. En çok da Türkiye'ye. BİTTİ Partiler ağırlığı laikliğe ve din eğitimine verdiAKP ve MHP seçim bildirgelerinde, ne laiklik anlayışına. ne din ve vicdan hürriyetine ne Diyanet îşlerine, ne zorunlu din derslerine değinmezken di- ğer kimi partiler açısından durum şöyle: CHP •*Kökenveinançfarkhhklankül- türümuzün zenginliğidir." "Devletmtüm din ve mezhepJerkarştsmda eşit me- safede durması ilkesini, Cumhuriyetimizin temel il- kelerinden biri olarak sürdüreceğiz." "Devietin, din ve inançlan farkh voırttaşlar ara- smda bir taraf değil; bu farkhhkların güvencesi ol- masını sağiavacağız.*' "Din öğretinünin, anayasanın özü, öğretim birli- ği ilkesi ve laiklik anlavışı çerçevesinde gerçekleşti- rihnesini sağlav acagız." "Diyanet'in, tüm mezfaeplerin taleplerine duyar- hlık içinde ve eşitlik anlayısryla yaklaşmasmı hedef alacağız." Aynca: 29.09.2002 tarihinde Haber Türk kana- lında Güneri CK-aogiu'nun sorusu üzerine Sayın Deniz Baykal'ın Diyanet'le ilgili şu yanıtı da oku- yucuyu aydınlatacaktır: TC Devleti ta kuruluşun- da bu tercihini yapmıştır. Kısa zamanda bunu de- ğiştirmek doğru olmaz. Belki gelecekte herkes ken- di organizasyonunu kendisı yapmalıdır. Ama şim- di DÎB Türkiye'nin bir gerçeğidir. Alevilerin bir ta- lebi vardır. Diyanet bu talebi dikkate almalıdır. Biz uzun vadede DtB'yi bir sivil toplum örgütü olarak düşünüyoruz. DSP "DSP laikliğin, dine bağh kesinuerle ters düşmeksizin, korunmasma özen gösterecektir.'DSP iktidarında bir yandan laiklik ödünsüzkorunurken biryandan da inanç,din ve fta- det özgürlüğüne içten saygı gösterilir. DSP, din kül- türü ve ahlak eğitiminin akılcı yaklaşımı destekler nitelikte olmasını ve felsefe eğirimi ile gereğince den- gelenmesini gözermektedir." "Alevilik > a da Alevi-Bektaşiliğin, ülkemiz insan- lan arasmda çoközel bir v«ri vardır." "Alevilik-Bek- taşihk tarikatçınğuı da mezbeplerin de ötesinde bir 'inanç ve kültür birikimi'dir." "Haa Bektaş Veli Dergâhı'na yapılan parah zi- yaretlerin bedelsiz va da sembolik bir bedeOe ger- çekleştirilebilmesi için çahşılacaknn" "Aleviler için Hacıbektaş'tan sonra ikinci büyük inanç ve kültür merkezi olan Banaz'daki Pir Sultan Abdal etkinlikleri ile öteki bölgelerdeki etkinlikle- rin daha organize olnıası için devlet desteğini arro- racaknr." "Alevi-Bektaşilerin kuruluşlaruıa bütçeden avn- lan ödeneklerin vükseltilmesini ve cemevieri yapı- mında devlet tara&ndan arsa desteğinin verilmesi- ni sağlavacaknr." "Alevi-Bektaşüerin kültür ve inanç merkezleri olan cemevlerine elektrik ve su gibi günlük gerek- sinmelerin bedelsiz sağlanması için yasal düzenle- meler yapacaknr."1 "Devlet radyo ve televizyonlannda Alevilik-Bek- taşilik de dahil tüm inanç gruplanna kendilerini ta- mtabihneleri için eşit süre sağlanması için gereken düzenlemeieri yapacaknr/' «uurrfai ANAP "Atatürk Türkiye'si demokrasinin, laiklik ve İslam kavramlaruun birlik- te ve uyum içerisinde yaşatıldığı tek Müslüman ül- ke obnak gibi çok özel bir tecrübeyi insanlık tarihi- ne kazandırma becerisini göstermiştir. .4levi-Sünni aynşması verine her inançtan insanımızın din ala- nındaki ihriv^çlannı birlikte karşılavacak, her bir insanımızın inancının gereklerini verine getirmeye imkân verecek ne Alevi ne de Sünni yurttaşlannu- a inanç düzleminde vok saymayacak bir anlavışı hâkim künıahvız." "Biz insanımta olduğu gibi kabul edip bağnnu- za basarız. Farkhlıklan zenginlik olarak gören bir anlavişa sahibiz." ÖDP "Her gencin ve çocuğun anadilde eğitim hakkından yararlanması sağlanacak. din dersleri zorunlu olmaktan cıkanlacak Hiçbir din ve inanç devletçe kaynlmayacak. Alevilere yöneük aynmcı uygulamalara son verüecek. Okullarda zo- runlu din dersi kaldınlacak. Din dersi anayasa hük- mü olmavacak." "Divanet İşleri'ne devietten para aktanlmaya- cak, personeli farkh alanlarda istihdam edilecek." DEHAP "- Din ve devlet işlerinin birbirinden kesinlikle ayrılmasını; mezhep ve ce- maatlerin kendi kendilerini fınanse ermelerini; - Devletin inançlar karşısında tarafsızhğını. hiç- bir mezhebin diğerlerinden üstün sayılmamasını. - Alevi-Sünni ve diğer mezheplerden halkin bir- Ijği ve kardeşliğini, - İnanç ve ibadet özgürtüpnü. künsenin krvafe- tine karışümamasını sa\ unmaktadır. - Her Sünni yurttaşın da kabul edeceği gjbi, Ale- vi inancı yasal güvence altma alınacaktır" DYP "Toplum içinde etnik. külrürel ve di- ni farkhlıklar korunacak; bireylerin adlan,ırklan, dinleri.kökenleri vecinsrvetieri ne ohır- sa obun hoşgörü. sav gı ve huzurla yaşayacaklan bir ortam sağlanacakür.'" Anımsanacağı üzere Alevi-Bektaşi Kuruluşlan Birliği (ABKB), adında ve tüzüğünde "Alevi", "Bektaşi", "cem". "cem evi" vb. sözcükler bulun- duğu gerekçesiyle Ankara 12. Asliye Hukuk Mah- kemesi tarafından bölücülükle suçlanarak kapahl- mış ve bu karar Yargıtay'a gitmişti. Şimdi, bu ör- neğe bakıldığında seçim bildirgelerinde benzer söz- cükleri kullanan. hatta ABKB'nin tüzüğündeki "amaç" maddesinde sıralanan kimi ışleri neredey- se aynı cümlelerle seçim bildirgelerine alan ANAP, CHP, DSP, ÖDP ve DEHAP'ı aynı gerekçeyle da- va etmesi gerekmez mi savcılığın?..