Catalog

-rfC EKln 2002 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA [email protected] _ j i V \ _ / l ı \_riTXX eKonomi(acumnurıyeı.com.xr JCıınım için açıklanan özelleştirme planı, üstüne para vererek satmak anlamına geliyor TUPRAŞ yokpahasına 13 KOŞAR Devht Bakanı Yılmaz Karakoyunlu'nun talml hracı yöntemiyle yd sonuna kadar sa- r açıkladığı TÜPRAŞ'ın özelleştiril- • Özelleştirilmesinden elde edilecek 4 milyar dolara yakın kaynağı TUPRAŞ, vergi ve fon ödemeleriyle devlete aktanyor. Kurumun, ikinci POAŞ olmasından korkuluyor. g ğ rnesinden elde edilmesi planlanan 4 milyar dolara /akın kaynağı, kurum, vergi ve fon ödemetenyle devlete aktanyor. ICamu üzerin- deki yikiın azaltılması gerekçesiyle yapılan özelleştrme kapsamındaki TUPRAŞ, devle- tin aldıp verginin 5'te birini karşılarken sarı- şı durununda ülke ekonomisinin göreceğı za- rara dilkat çekiliyor. Aynca, TÜPRAŞın, ""halkm ve ulusal savıınmaıun gereksinimini karşılamak için kunuan" ancak yüzde 51'i özelleştrıldıkten sonra bugün kamunun "im- tiyazh hissesini" de kaybettiği ikinci bir PO- AŞ olmasından korkuluyor. "Bir ÖzeDeştirme Modeli, Halka Arz Yön- temi ve TUPRAŞ" başlıklı raporda, daha ön- ce de tahvil yöntemiyle satışın sakıncalanna dikkat çeken Petroi-tş Sendikası'ndan uzman Ayfer Eğilmez. sözü edilen yöntemin "kuru- mun üstüne para verilerek ekien çıkardmasr anlamına geldiğini söyledi. Eğilmez, Karako- yunlu'nun "kurumsal yapılann talip olduğu- nu'' söylediğini anımsatarak "Bu nasıl halka arz? Yerfi ve yabancı da olabitir, kurumsal ya- pılardan söz ediHyor. Halka arzda pay verilir. Anlatılan sistem ise Türkiye'nin uydurduğu bir şey" dedi. Türkiye'de bir sermaye piyasa- sı olmadığını, küçük tasarrufçunun parası az olduğundan hisselerin kolayca toplandığını kaydeden Eğilmez, planlanan yöntemi şöyle anlattı: "Büyük gnıplar, POAŞ'ta olduğu gi- bi, hele bir bankacıhk destekleri varsa çok ko- lay toplar. Devlet, TÜPRAŞ'ın hisselerini ve- rerek borçlanacak. Beffi bir vade koyacak. Ya- ünmcıya faiz ödeyecek, TÜPRAŞ'm kânnı da- ğrtacak. Birkaç yıl içinde bu tahviDer hisse se- nedine çevrilebiHnce de yaünmcı devlete ver- diği borç para karşıhğında TÜPRAŞ'a sahip olacak Şu anda TÜPRAŞ'm yüzde 35'i halka açık Bu hisselerin toplanması da çok kolay. POAŞ'ta aynen bunu yaşadık işte." TUPRAŞ, 2000'de 6.4 katrilyon liralık ci- rosu ile Akaryakıt Tüketim Vergisi, Katma Değer Vergisi ve fonlar olmak üzere toplam 2.8 katrilyon lira tutannda devlete gelir sağ- ladı. Aynı yıl içinde 243 trilyon liralık net kâr elde etti. Geçen yıl da 188 trilyon 633 milyar lira net dönem kân elde eden TÜPRAŞ'ın toplam 4 bin 993 çahşanı bulunuyor. PfTKİM'de düğmeye basriıyor • tZMİR(AA)- PETKlM Genel Müdürü Sedat Ertunç, bu ayın ikinci yansında PETKtM'de özelleştirme ihalesinın ilan edileceğini söyledi. Ertunç, hedefin, hisselerin yüzde 5l'inin blok halinde satılması olduğunu belirtti. EPÎŞ ırfuslaparaa arenada • ANKARA (ANKA) - tktisadi Kalkınma Vakfı Başkanı ve TOBB temsilcisi Meral Gezgin Eriş, Eurochambers Ortak Üyeler tdare Konseyı üyeliğine seçildi. TOBB'den yapılan açıklamada, 22 ülkenin bulunduğu Ortak Üyeler Idari Konseyi seçimlerinde Eriş'in en yüksek oyu aldığı belirtildi. Ofistercebe tsşndı • Ekonomi Servisi - Sempa Bilgi Işlem AŞ tarafindan Ericsson Mobility VVbrld'de geliştirilen Mobil Time uygulaması ile cep telefonuna yeni işlevler kazandınlıyor. Projeyle saha satış elemanlannın sipariş bilgilerini anında çahştıklan merkeze bildirmeleri sağlanırken müşteriye, stok ve finans bilgilerine vakit kaybetmeksizin ulaşım olanağı da tanmıyor. Kredilerde padama • ANKARA (ANKA) - tç talepteki daralma ve bankacıhk krizi nedeniyle geçen yıl hızla azalan tüketici kredileri ve kredi kullananlann sayısında, bu yılın nisan- haziran döneminde tam bir patlama yaşandı. Türkiye Bankalar Birliği'nin tüketici kredisi kullandıran 20 bankaya ilişkin verilerine göre, bu yılm ikinci üç aylık döneminde 403 bin 86 kişiye, 919 trilyon lira tutannda tüketici kredisi kullandınldı. Toyota hedefini tutturdu • ADAPAZARI (AA) - Toyota Otomobil Fabrikası'nın, 2002 ihracat hedefine ulaşacağı bildirildi. Genel Müdür Yardımcısı Fuji Muro, bu yıl üretilecek 47 bin otomobilin 40 binini ihraç etmeyi, kalanını da iç piyasada satmayı planladıklannı söyledi. 2002 ihracat hedeflerine ulaşacaklannı belirten Muro, "Bugüne kadar 25 ülkeye 25 bin otomobil sathk. yani hedefimizi yüzde 88 oranında gerçekleştirdik. 2003 yılı hedefini daha da büyütmeyi amaçlıyoruz. Çünkü, burada her iki dakikada bir otomobil üretilmektedir" dedi. Rafîneri neden blok satdımyor? Stratejik önemi, her yıl kırdığı saüş geliri rekoru ve kârulığına karşın özellestirmeden kurrulamayan TÜPRAŞ'm hisse senedine çevrilebiBr tahvil ihracı yoluyla saüşı, kurumun çürümesine neden olacak. Oysa blok olarak saührsa, yasalar gereği yapdacak sözleşmeler doğrultusunda TÜPRAŞ'a yaürun yapılması. bclli oranda istihdanun korunması gerekecek. Tahvil ihracıyöntemiyle saüşı durumunda ise kurumun belirli bir yaünmcı gruba saühnaması nedeniyle yeni teknoloji rransferi ya da yeni yaünmlar > apılmayacak. İ stelik yönetim boşluğu doğması da olası. POAŞ'ta bîrlesme Küçük yatınmcı dava hazırlığında Ekonomi Servisi- Petrol Ofisi AŞ (PO- AŞ) Yönetim Kurulu, îş Doğan Petrol Ya- tuımlan AŞ ile birleşme yolunda karar aldı. Küçük yatınmcı aldahldığı gerekçe- siyle dava açmaya hazırlanıyor. Öte yandan Petrol-lş Sendikası da bir- leşmenin küçük yatınmcı, kreditörler, iş- çiler ile vergi kaybına uğrayacak devlete maliyetinin yüksek olacağını kaydetti. Özelleştirme Idaresi'ne dava açmaya hazırlanan yatınmcılardan Naci Erkan, halka arz sırasında ÖİB'nin "Ne altm ne dolar, POAŞ" sloganını anımsattı. Erkan şunlan söyledi: "Ocakta 61 bin lira, temmuzda 30 bin lira chunnda olan POAŞ kâğıdı şu anda 18 bin lira crvannda. Hepsini bu ucuz fi- yattan topladılar. Devletin 5 yıl etinde tut- ması gereken alon hisse de gM, oysa bize güvence verilmişti. Şimdi POAŞ'ı halka açık ohnayan, üstefik zararda olan bir şir- ketle birieşürmek istiyoriar. Böytece bize temettü dağıtmamanın yolunu bubnuş olacaklar. Aynca POAŞ'ı da bedava ala- caklar~" Petrol Ofisi AŞ Genel Müdürü Ertuğ- nılTuncer, Petrol Ofisi'ni orta vadedebir akaryakıt şirketi olmaktan çıkanp, bir enerji şirketi haline dönüştürmeyi amaç- ladıklannı söyledi. Mallyeti yüksek Petrol-lş, küçük yatınmcılann elindeki yüzde 23.2'lik POAŞ hissesinin Iş Doğan Petrolcülük Yatınm AŞ tarafindan kont- rol edildiğini belirterek birleşmenin ma- liyetinin yüksek olacağı uyansını yaptı. Sendikamn değerlendirmesınde "Kredi borçlan için ödenen faizkr \e dağıülacak kâriara yönelik tahakkuk ertirilen faiz ru- tarian da gider olarak gösterildiğinden bu miktaıiar da vergiden düşülecek, böyle ve kaünerti bir biçimde fînansman kân eide edüecek" denildi. 1 MİLYON DOLARLIK ÖDÜLÜ AMERtKALI 2 BİLÎM ADAMI ALDI Ekonomi Nobeli paylaşıldı Ekonomi Servisi - Ekonomi dünya- sının "onur ödülü" Nobel sahipleri- ni buldu. Isveç Kraliyet Bilimler Akademisi. 2002 Nobel Ekonomi Ödülü'ne ABD-Israil çifte vatanda- şı Daniel Kahneman ve ABD'li Ver- non L. Smith layık görüldüğünü açıkladı. Böylelikle ekonomi dahn- daki ödüller 10 yıl üst üste Anglo Sakson ülkeleri vatandaşlanna git- miş oldu. Ödül 1 mîlyon dolar Nobel'in l milyon dolar değerin- deki ödülünü paylaşacak olan bilim adamlanndan Tel Aviv doğumlu, 68 yaşındaki Daniel Kahneman, Prince- ton Üniversitesi öğretim üyesi. Kahneman, ekonomik kararlarda psikolojik sezgilerin rolü ve belir- sizlik durumunda karar almayı etki- leyen unsurlar hakkındaki çalışma- larıyla tanmıyor. George Mason Üniversitesi 'nin öğretim üyesi olan 75 yaşındaki Ver- non L. Smith ise deneysel ekonomi alanındaki çalışmalanyla biliniyor. Smith'ingeliştirdiği teknikler, alter- natif piyasa tasanmlannm uygula- madan önce laboratuvar ortamında test edilebihnesini sağlıyor. Isveçli işadamı ve dinamitin mu- cidi Alfred Nobel'in vasiyetiyle ku- rulan Nobel ödüllerine sonradan ek- lenen ve Isveç Merkez Bankası tara- findan verilen ekonomi ödülünde başta ABD olmak üzere, Anglo Sak- son ülkelerde yetişen ekonomistler neredeyse tekel oluşturdular. ABD'DE IRAK'I, RAPORLAİMALATI, YORUMLARIYLA AB'Yİ ELE ALDI Yerde gökte TÜSİAD Ekonomi Servisi- Türk Sanayıcileri ve Işadamlan Derneği (TÜSlAD), dünkü etkinlikleriyle göz doldurdu. ABD'de Irak konusunu, Fstanbul 'da makine ima- latının rekor ihracatını eie alan işadam- lan, basına yaptıklan yorumlarla da ola- sı bir Irak operasyonu ve AB konulann- da yapılması gerekenlerle ilgili hükü- mete öğüt verdi. ABD'de bulunan Türk Sanayicileri ve Işadamlan Derneği (TÜSÎAD) heyeti, ABD yönetimi yetkılileri ve Kongre üyeleriyle bulunduğu temaslarda, Tür- kiye'nin, olası Irak savaşının yol açaca- gı maddi zararlannın tazmin edümesini istedi. TÜSlAD Yönetim Kurulu Baş- kanı TüncayOzilhan ise Irak sorununun öncekkle banşçtl yollarla çözülmesi için çaba sarf edılmesini istedi. Özılhan, ola- sı bir operasyon durumunda, Türki- ye'nin zararının telafi edilmesini iste- mesi gerektiğini belirtti. AB konusunda da konuşan Özilhan. AKP, CHP ve dığer parti liderlerinın l - 2 günlüğüne Brüksere gitmesinin önemli katkı sağlayacağına ınandığını söyledi. Özühan, AB üyelığı konusun- da Türkiye'ye kondüsyonlu bir tarih ve- rilebileceğini belirterek, "Türkiye mü- cadelesine devam ermeüdir, önemli adımlaratmışnr. AB'nin de bunu değer- lendireceğine inanryorum" dedi. TÜStAD'ın dün tanıttığı "Makine tmalatı Sektöründe tş MükenuneDiği ve Elektronikİş Srratejüeri" başlıklı rapo- ra göre, Türk makine imalatı sektörü toplam ihracat artış oranının yüzde 8.4 olduğu 1999-2001 dönemi ihracatında, yılhk yüzde 22.1 artış oranı yakalayarak büyük bir başanya imza attı. British American Tobacco, Türkiye pazanna iki marka ile giriyor Tütiin pazanna yeni yabancı ortak MtSE ZEYBEKOĞULLARI tZMİR- Dünyanın halka açık ikin- ci büyük tütün şirketi olan British American Tobacco (BAT), Tire'deki sigara fabrikasını açarak Türkiye tü- tün piyasasına resmen girdi. Fabrikanın açılışına katılan Devlet Bakanı Yıhnaz Karakovıınhı, BAT'ı bir yabancı sermaye yatınmı olarak son derece önemli bulduğunu bildir- di. Dünyada "Türkapi" olarak bilinen Türkiye tütününün dünyanın en fazla talep ettiği tütünlerden olduğunu be- lirten Karakoyunlu, "Yıllarca önce Ege Bötgesi'nde sanayinin kurulması şeklinde ahnmış olan hedeflerin yavaş yavaş gerçeklestiği aşamav a geliyonız. Tekeİ'in uzun dönemde özeDeşüriune- si stratejisi hedeflerine bağh olarak şu anda Tıre'de açdacak bu fabrika. Ja- pon Tütün Firması ve PhiHp Morris ile yabancı sernıavenin üç büyük dev ku- ruluşunun Türkiye'ye gelmesini ifade edrvDr" dedi. "Türkrye'nin geleceğine inanr>o- rum" diyen BAT Yönetim Kurulu Başkanı Martin Broughton ise, dün- yanın 7. büyük pazan konumundakı Türkiye tütün piyasasmın büyüme po- tansiyelinin fazla olduğunu belirtti. Markaları Kent ve Vlcerol Yaklaşık 60 yıldır her yıl 100 mil- yon dolar tutanndaki Türk tütününü doğrudan Türk üreticisınden satın alan BAT, Türkiye pazanna iki ulus- lararası sigara markası olan Kent ve Vicerol ile ginyor. Ürünlerinin yüzde 15'inde Türk tütünü kullanacaklannı açıklayan BAT Türkiye Genel Müdü- rü Paul Helderman, "Piyasada 'kısa, uzun ve kısa light' olmak üzere üç çe- şidi butunacak. Kısa sigaralar 1 milyon 300 bin liradaa, uzun çeşit ise 1 milyon 400 bin liradan tüketicrve sunulacak" dedi. Helderman, fabrikanın 50 mil- yon dolaryatınmla kurulduğunu, 5 yıl içerisinde bu yatınmın 200 milyon dolan bulacağını kaydetti. Dünyadaki pazar payı yüzde 15 olan BAT, 64 ül- kede 80 fabnkasıyla 80 bin kişiye is- tihdam sağlıyor. BAT Türkiye, yüzde 7 payla Sunel Tütüncülük, yüzde 5 payla Koç Grubu'na bağlı Düzey Pazarlama ortaklığıyla kuruldu. tŞÇİNİN EVRENtNDEN ŞÜKRAN SONER Selamsız Bandosu Şener Şen'in filmini sinemadan sonra kaç kez te- levizyonda seyrettiğimi anımsamıyorum. Hani Se- lamsız'ı, garibanlar beldesini kurtarma düşü ile Se- lamsız'dan geçecek devlet büyüğünü karşılamaya hazırlanılır. Devlet büyüğünü mutlu etmek adına bin biryokluk, güçlük içinde orkestrayaratılır. Devlet bü- yüğünün bekleyebileceği tüm hazırlıklar tamamdır. Devlet büyüğü memnun edilecek, Selamsız'ı kurta- racak destek gelecektir.. Görkemli karşılamanın, filmin bitış sahneleri kara mızahın olağanüstü çarpıcı görüntüleri ile noktala- nır. Tren görünür, duracağı yere göre halı döşenir, or- kestra yerini alır, Selamsız sakinleri hazırolda sıralan- mışlardır..Tren durmadan, camdan devlet büyüğü- nün el salladığı görülür. Bir süre halı, orkestra trenin peşinden koşulur ama tren duımaz.. Selamsız'ın kur- tarılması düşleri yıkılmıştır.. Dün AB'nin Türkiye'nin önünü kestiği raporlara ilişkin uzman yorumlannı dinlerken, elimde olmadan filmin bu hüzünlü bitiş sahnelerinı anımsadım. Se- lamsızlılann filim boyunca ızlenen trajikomik halleri- ne benzer çırpınışlar sonunda, kaçırmayalım diye bırbirimızı suçladığımız AB treni, beklenen istasyon- da durmamıştı. Raporun içeriği, yüzü görünmeyen, trenden Selamsız'lara alay edercesine el sallayan devlet büyüğünün, Selamsızlar üzerinde yaratığı şok, düş kınklığı etkisi yaratmış gibiydi. Belki biraz abart- tım ama sonuçta haksız mıyım? AB'den üyelik görüşmelerine tarih alabilmek uğ- runa, Türkiye'de neler neler yaşanmamıştı kı..MHP ayak diretiyor gerekçesi ile gül gibi geçinip giden koalisyon feda edilmış, sonu daha yapılmadan kara kara düşünülen erken seçım sürecine girilmişti. AB trenıni kaçırmamak için Meclis tarihe geçecek yo- ğunlukta çaba göstermiş, AB uyum yasaları ite ka- ka çıkarılabilmişti. Ülkesıni seven, demokrasi özlemi içindeki her ay- dın, AB uğruna yapılmasının ayıbının sızısını ıçinden duysa bile demokratikleşmeye atılan her adımı se- vinçle karşılar. Ancak AB ekseninde yapılan ucuz si- yaset, uyum yasalan ile AB üyelik ilışkilerinı özdeş- leştirmenin bedelıni de bu ülke çok ağır ödüyor. Her şeyden önce toplumsal onurumuz, özgüvenimiz ağır yara alıyor. Aklı başında olan, ayağı yere basan herkesin, Tür- kiye-AB ortaklık ilişkilerinin gelişmesinde, niyet mek- tubunda öne çıkmış uyum yasalarının odak olmadı- ğını, ekonomik, sosyal, siyasal, kültürel çok dahate- mel sorunlann belirleyici olacağını bal gibi bilmesi ge- rekiyordu. AB üyelığini, standartlarını yakalamak is- teyen elbetteki biz olacaktık. AB çıkarları açısından ise, gümrük birliği ve bugünkü hem var hem yok iliş- kıleri içinde alabileceginin en fazlasını alıyor olmak geçerliydi. AB sayısız nedenle, yukardakı standart- larını, Türkiye'yi ortaklığa yaklaştırarak Türkiye ile paylaşmak, sonuç olarak bir şeyler vermeye zorlan- mak istemiyecekti. Alabıldiklerinin zaten en fazlası- nı alırken, zorlanmadan neden verecek, zenginliğini yoksullukla paylaşacaktı ki.. Türkiye-AB ilişkilerinde Türkiye için çok daha ger- çekçi, onurlu, çıkarlarına uygun stratejiler geliştir- mek, arayışlar içinde olmak yerine, AB uyum yasa- ları ile treni yakalama, Türkiye'yi kurtarma düşünü görmenin ne ölçüde yanlış, ülke ve insanımıza kö- tülük yapmak olacağı görmemezlikten gelindi. Dün bilim ve iş dünyasından AB treninin yakalan- ması gerektiğini savunan uzmanlar yana yakıla Hü- kümeti, karar verme noktasında olanlan uyarıp du- ruyorlardı: "Aman dikkatli olun. AB'nin raporu ile yapılmak istenen Türkiye'yi kızdınp tepkili, duygu- sal davranışlara yöneltmek. Türkiye- AB ortaklık iliş- kilerinde, AB'ningeridönemeyeceği, (vazgeçtim)di- yemeyeceği, Türkiye için kazanılmış hak niteliğinde olan eninde sonunda üyelik duoımu var. Raporda Türkiye için önehlen, Israil örneği dahil, özel ilişki- ler statüleh sonunda üyelik hakkından vazgeçmek sonucunu getirir. Türkiye kazanılmış hakkından as- la vazgeçmemeli.." Bu eskisinden çok daha onur kıncı tablo, sağdu- yu için uyanda bulunmak isteyenleri bile iki kutuplu seçeneklere zorlayan "Türkiye'de AB 'den yana olan- lar ya da olmayanlar, çağdaşlar ve çağdışılar var- d/r"diye kestirip atanlara ithaf olunur.. [email protected] Bush greve müdahale etti ABD limanları 'zorunlu' açjyor BAT dünyanın 7. büyük pazan konumundaki Türkiye'ye Kent ve Vicerol ile giriyor Ekonomi Servisi - ABD'nin batı kı- yılannda yaklaşık 10 gündenberi ka- palı tutulan liman- lar sonunda federal mahkeme karanyla yeniden ricarete açılıyor. Başkana iş anlaşmazlıkla- nnda müdahale yetkisi veren "Taft -Harley Yasası" m 25 yıl sonra ilk kez kullanan ABD Başkanı olan Geor- ge Bush, federal mahkemenin de desteğini arkasına alarak kapah limanlan yeniden ticarete açıyor. Hükümete kapatılan 29 limarun acilen açılma- sı için ihtar verilmesi konusunda onay veren ABD Bölge Mahke- mesi h°°akimi VVîüıam Alsup, anlaşmazlığın ABD ekonomisine za- rar verdiğini ifade etti. Kapah lımanlann ABD'nin endüstriyel ve ulusal sağlık ve gü- venliğini tehdit ettiğini de belirten Alsup, "ld- Ktvurma'' olayının bü- tün sektörleri etkiledi- ABDnin batı kryüanndaki b- manlar federal mahkeme ka- ranyla ticarete açıhyor. ğinin açık olduğuna da dikkat çekti. Mevcut durumun ulusal sağlık ve güvenliklerini tehdit etmesinden ötürü hü- kümetin harekete geç- tiğini belirten Bush, batı limanlannın eko- nomi ve ordu için haya- ti bir önem taşıdığını bildirdi. Ekonomistler, ABD'ye günde 2 mil- yar dolar zarar veren ve 6 bin çahşamn işini tehlikeye sokan kapat- ma olayının sona erme- sinin ABD ekonomisi için olumlu bir gelişme olduğunu belirtiyorlar.