Catalog

2«9 OCAK 2002 SALI CUMHURİYET SAYFA EKONOMt / ekonomi(5 cumhuriyet.com.tr 13 VoksuOuk smrı 935 mflyoı llra ANKARA (Cumhuriyet )h^rcamalan ocak ayında yüzde 4.8'lik artış gösterdi ve dört kişiiik btradenın mutrak harcamalannın cutan 3O8 milyon liraya çıktı. Yoksulluk sının ise 935 mifycn liraya ulaşarak as.gari ücretin yaklaşık 5 katı kadar bir büyüklük oluşturdu. Türk-îş Araştırmalar Merkezfne göre, ocak ayxnda dört kişihk bir ailenin yeterli, dengeli ve sağlıklı olarak beslenebılmesi için yapması gereken asgari gıda harcamalanııuı tutan 307 milyon 641 bin lira oldu. Özyürek: Üretim kurtarılnnyop BfZMÎR(AA)- rÜRMOB Genel Başkanı Mustafa Özyürek, bankalara kaynak aktarmayı öngören yasanınbazı maddelerinin Cumhurbaşkanı tarafindan veto edilmesini yerinde bulduğunu açıkladı. Özyürek, "Bu yasayla kurtarma operasyonunun nereye gideceği belli değıldir. Amaç reel sektörü kurtarmaksa, reel sektöre kaynak aktaracak Halk Bankası, Ziraat Bankası ve Yatınm Bankası'nı desteklersiniz, Kurtanlacak bankalarla reel sektöre kaynak aktaracak bankalar farklı" dedi. Sanayici umutsuz • ANKARA (ANKA)- Hükümetin cekonomide büyüme ve canlanma hedefine karşın sanayiciler, yılın ilk çeyreği için iç talepte canlanma beklemiyor. Merkez Bankası'nın özel sektör imalat sanayiinde aralık ayında gerçekleştirdiği iktisadi yönelim anketine yanıt veren işyerlerinin yüzde 82.4'ü, gelecek üç aylık dönemdede ürerimi olumsuz etkileyecek faktör olarak sipariş ve saüşlardaki yetersizliği gösterdi. Lotto'nun tepcihi Unteks • ANKARA (AA)- ttalyan spor giyim markası Lotto, 5 kıtada 80 ilkeye yayılan distribütörlerine sağ!a>acağ] ürün desteği ıçir Lmteks Tekstil ile •'Intenational Disaitıution" anlaşması ımaladı. Lotto'dan yap-Jaa açıklamaya gön,fckstil,ayakkabı ve akssuvar gnDİarında üretim hakan elinde buluncuran, Avrupa'daki tek Lotto lisansörü Lircek Tekstil, şubat ayırdaa itibaren Lotto Intemtional'a ihracat yapıcak. Eıriak'in mutfağı saütyor • A\KARA(ANKA)- Zinat3ankası'na dev-edierek kapıtılın Emlak Bancas'nın mutağ da satışa çıkanla. Ziraat Bareas, devraldığı Erruk3ankası'nın Istaıbu Büyükdere Cades'nde bulunan .gen:! riidürlük tinsını mutfak mahııelerini satmak amaıya ihale açtı. :Enuk3ankası'nın mufeknalzemeleri için ihabetatılmak istewrin tekliflerini e n gç" Şubat'a kadar Ziraıt ânkası Sateai» rMıiaiağü'ne vermeleri Geçen yıl 10 binkişhdiler, buyıl 50 bin. 'Başkabirdünyayaratacağız' dfyenlerin sayısıartıyor PortoAlegre'de öteİddünya• Porto Alegre'deki Sosyal Forum'un bu yılki teması 'Dünyada Toplumsal Adalet'. Küreselleşme karşıtlan kendi ülkelerinden getirecekleri 15 kilogram ağırlığında 500 taş ile sembolik 'banş yolunun taşlannı' döşeyecekler. ÖZLEMYÜZ4K Davos yerine bu yıl New York'ta ger- çekleştirilecek geleneksel Dünya Eko- nomik Forumu (TJEF) için resmi heyet- ler son hazırlıklannı tamamlarken Bre- zirya 'nın Porto Alegre kenti de dünyanın dört bir köşesinden akın akın gelen 50 bini aşkın küreselleşme karşıtına ev sa- hipliğı yapmaya hazırlanryor. 32 yıllık birgecmişe sahip DEF ile kıyaslandığın- da Porto Alegre'nin altematif forumu henüz 2 yaşuıda. 'PatronJar kulübü' di- ye de adlandınlan DEF, "Dünya ekono- misinin durgunluğa girmesiııi nasıl önle- riz? Güvenlik ve terörie savaş"gibi soru- lara yanıt ararken ıkincısinin gündemi "Dünyada Toplumsal Adalet" Porto Alegre öyle tesadüfen seçilmiş bir kent değil. 1989 yılnıdan beri yerel yönetimin başında bulunan Işçi Parti- si'nin 'kanluncı bütçe' uygulamasınm somut kazanımlan kente damgasını vur- muş. Yerel yönetimin aldığı bütün karar- larda srvil toplum kuruluşlannm da pa- yı bulunuyor. Siyasi parti temsilcüeri, çevreciler, akademisyenler, sendikacılar Sosyal Forum'un demirbaş katılımcıla- n. Birinci yıl 4 bin 700'ü delege 10 bin kişiiik katılıma karşın bu yıl 10 bini de- lege 50 bin Jdşi Porto Alegre'de olacak. Katılımın bu denli yoğun olmasında Küreselleşme Karşıtlan: Güçlenerek büyüyorlar Otıebec tKanaOa, 22 Nisan 2001 Davos Ssviçrei 29 Ocak, 2000 Cenevre (Isvtçre) 25 Hasrsn 2000 Zürtı Göteborg (Isveç; \i5Hanran2001 Prag (Çek CumhunyeC) 26£yfûl2000 Sabtbftrg (Avusturyaj 1 Temmuz 2001 Bangkofc (Taytand) 12-19 Şubat 2000 internet ağı ile iletişimin büyük payı ol- duğu ısrarla vurgulanıyor. Bu yıl prog- ram kapsamında "banş yolunun taşhn da döşeoecek." Küreselleşme karşıtlan kendi ülkelerinden getirecekleri 15 ki- logram ağırhğında 500 taşı sembolik olarak döşeyecekler. Bunu yanı sıra oluş- turulacak 700 çalışma atöryesinde 26 tar- hşma maddesi irdelencek. Sermaye ha- reketlerinin vergilendirilmesi (Tobın Vergisi), kara para aklama ile mücade- le, tanmsal üretimin yeniden yapılandı- nlması, katılımcı demokrasi Porto Aleg- re'deki Sosyal Forum'un temalanndan başlıcalan. Altematif forum Türkiye ise her zamanki suskunluğu- nu koruyor. Türkiye Küreselleşme ve MAI Karşıtı Çalışma Grubu Sözcüsü Gaye Ydmaz, Porto Alegre'deki sosv-al foruma bu yıl resmi hükümet düzeym- de delegasvonlaruıaa katılacağuıı belır- tirken "acaba bu toplantılann da içini boşaltmaya mı çahşıyorlar'' diye kaygı- lannı aktanyor. 6-9 Kasım tarihleri arasında Brük- sel'de toplanan ve kendisinin de katıldı- ğı Dünya Küreselleşme Karşıtlan Ko- alisyonu'nda bu konunun da tartışıldığı- nı belirten \'ılmaz şunlan söylüyor: "Bir yandan altematif forum varatırken öte yandan DEF zirvesinde ahnacak karar- lan da göz ardı etmemebyiz. l nutma- mah>TZ ki bugüne kadar dünya ülkeleri- nin ekononuUeriniettdJeyen bütün karar- lar önce'patronlar zirvesi' nde ele atandL Uruguay Roundu bunun en somut örne- ğL \ew lbrkta toplanacakolan küreset- kşmekarşrtlandadüzenJeyecekJeri hal- ka açık bilinçlendirme toplantılan ve atölyeler' fleenaz PortoAlegre kadarses getirecekler." EKONOMtK FORUM Geri sayım başladı NEW YORK (AA) - Bu yıl ilk kez New York'ta yapılacak Dünya Ekonomik Forumu (DEF) toplan- tılan, 31 Ocak Perşembe günü baş- lıyor. 4 Şubat'a kadar sürecek top- lantilara Türkiye'den Dışişleri Ba- kanı İsmail Cem, Devlet Bakanı Kemai Derviş ve AKP Genel Baş- kanı Recep Tayyip Erdoğan'uı ka- nlacaklan bildirildi. Yuvarlak masa tartışmalarmaka- ölacak olan Derviş, "EVtFveDüo- ya Bankası'nm yeniden gözden ge- çirilmesi: Daha fazla reform mu yoksa tam bir yeniden yapdanma mı?" temalı toplantıyı yönetecek. Derviş ve Cem, DEF kapsamında -Türkrye'nin Görünümü" başük- lı bir çalışma yemeğine de katıla- caklar. Toplantılara katılan uzman ve konuşmacı sayısının 3 bini bulaca- ğı belirtiliyor. Bunlar arasuıda hü- kümet üyeleri, sivil toplum kuru- luşlannuı önde gelen isimleri, üni- versite profesörleri ve tanınmış medyamensuplanyeralıyor. DEF toplantılan gündeminde "Dün>»- nm yenidenyapüanması", "Güven- tik ve terörk savaş", "Dünya eko- nomisinin büyük bir durgunluğa gjrmesûıiönlemeçareleri'' gibi ko- nular bulunuyor. Güvenliği sağla- mak için 10 bin polis görevlen- dirdiğini açıklandı. 1998'de uygulamayı kaldırtan EGO yürütmenin durdurulması ve tebliğin iptali istemiyle dava açtı Doğalgazda indirim fiyaskosuYüzde 10-21 oranındaki indirim BOTAŞ'ayaradı. indirim öncesinde aboneden tahsil edilen her 100 liradan 61 lira pay alan BOTAŞ, indirim sonrasında her 100 liradan 65.2 lira almaya başladı. FATMAKOŞAR Yüksek doğalgaz faturala- rı yine kapıda. Uzun süre medyanın önceliklı gündem maddeleri arasında yer alma- sı üzerine Enerji Bakanlı- ğı'nın "olaya el koyarak so- runu giderdiği" doğalgazda, "indirimli günler" yakında sona erecek. Ankara Büyük- şehir Belediyesi'nin kurulu- şu EGO, belediyelerin kân- nı yüzde 30'la smırlandıran tebliğin iptali ve yürütmenin durdurulması istemiyle Da- nıştay'a dava açtı. Aynca Rekabet Kurulu'nu Doğalgazda aldatmaea r. Zirve yaparak yiiksek fhat sorununu çözüyor görünfüsü veren Enerji BakanlığL maliyetleri açıldamadan konuyu gündemden düşürmevi başann. Ancak bulunan tebliğ fornıülüyk belediyelerin kar oranını \iizde 30'la sınıriandıran tebliğe EGO iptal dması açn. Tahsil edilen her 100 TL'nın kurumlara göre dağflım BOTAŞ «MTL. IndmmOen sonra da başvuran EGO'nun söz konusu davayı kazanacağına kesin gözüyle bakılıyor. Çünkü, daha önce yürürlüğe giren ve gazı dağıtan aracı kurumların (belediyelerin) kâr oramnı yüzde 30'la sınır- landıran tebliğ 1998 yılmda iptal edilmişri. BOTAŞ kâîtçıktı Öte yandan, bütün tartış- malara karşın "ticari sır" ol- duğu gerekçesiyle maliyet- leri açıklamaktan kaçınan ve konuyu gündemden çıkar- mak üzere bir tebliğle yüzde 10-21 oranında indirim va- pan Enerji Bakanlığı, BO- TAŞ'ın kar oranını düşür- medi. Bunun sonucunda, indi- rim sonrasmda BOTAŞ'ın kar payınm arttığı dikkat çekti. Bıma göre, indirim ön- cesinde aboneden tahsil edi- len her 100 liradan 61 lira pay alan BOTAŞ, indirim sonrasında her 100 liradan 65.2 lira almaya başladı. Ankara Büyükşehir Bele- diyesi 'nin gaz dağıtım kuru- luşu EGO'nun Genel Müdü- rü İhsan Fincan. "Belediye- ler istedikleri oranda gönül- lü olarak indirim yapabitir- ler. Birer kamu kuruluşudur- lar ve önemli olan kamu kay- naklannı nereye harcadıkla- ndır. Oysa bakanlık kendi mah'yetlerini ve kâr oranını açıldamadan zorla beledive- lere indirim yapünyor" dedi. Ankara'da özellikle kartla gazı satın alarak rüketen yurttaşlara yarayan indirim uygulamasını eleştiren Fin- can, 21 Ocakta "yürütme- nin durdurulması ve tebliğin iptali istemiyle" Danıştay'a dava açtıklannı söyledi. Fincan, davanın Danış- tay'da görüşülmesinin bek- lendiğıni ifade ederek Reka- bet Kurulu'nu da başvurduk- lannı, incelemelerin başladı- ğını belirtti. Fincan, Rekabet Kurulu'nun yetkilileriyle gö- rüştüklerini kaydetti. ıstanbul Büyükşehir Bele- diyesi'nin kuruluşu İG- DAŞ'ın yetkilileri de uygu- lamanın haksız olduğunu, dolann düşüşüne karşm BO- TAŞ'ın hâlâ 1 milyon 600 bin liradan gaz sattığını bil- dirdi. Yetkililer. dolardaki düşüşün belediyelerin alım fiyatlanna yansıtılmadığuıı iddia ederek BOTAŞ 'ın her iki açıdan kârlı çıktığını be- lirtti. MADEN-İŞ GENEL BAŞKANI: Elektrik zamlan kömürden değil AİVKARA (Cum- huriyet Bürosu) - Tür- kiye Maden-lş Sendi- kası Genel Başkanı Hasan Hüseyin Ka> a- başı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Ze- ki Çakanın pahalı elektriğin en büyük nedeninin doğalgaz oldufunu gizlemek için Türkiye Kömür Işletmeleri'ni (TKİ) suçladığuıı söyledi. Kayabaşı, dün yap- tığı yazılı açıklamay- la, Enerji Bakanı Ça- kan'm sözlerine yanıt verdi. Kayabaşı Tür- kiye'de kömürün to- nunu 7.5 milyon liraya mal eden özel sektör işletmesinin olmadı- ğını belirterek "Kayrt- dışı çabşan özel sektör işletmeleri bile, değil bu fiyata, bu fiyatm iki katma bile kömür üre- tememektedirler r de- di. TKİ'nin yıllardır ucuz elektrik üretimı için termik santrallara maliyetin altmda veya maliyet fiyatlanyla kömür verdiğini ve elektriği sübvanse et- tiğini bildiren Kaya- başı, "Yap-işlet-devret ve yap-işlet doğalgaz santrallanndan TEAŞ kilovat saati 8,10 hat- ta 12 sente kadar eiekt- rik satın almaktadır" dedi. TKİ'nin fiyatlannın doğalgazm neredeyse onda biri olduğunu belirten Kayabaşı, fi- yatlann yeraltı işlet- melerinin bulunduğu bölgelerde yükseldi- ğini, geçen aya kadar kömürün tonunu 11 milyon liradan veren Ege Linyitleri Işlet- mesi'nde 2002'de ya- pılan zamla fiyatm 15 milyon liraya çıktığı- nı kaydetti. Kayabaşı "Ancak sayın bakanın tonunu 17 milyon lira- ya mal ediyorlar açık- lanıasr gtrçefi \ansıt- nıaraaktadır" dedi. Erdemir Romanya'ya adım attı Ekonomi Servisi - Erdemir, Romanya'nnı Targovişte kentindc kurulu bulunan Cost SA. şirketinin LBE sitisyum sac üreten tesisini satın aldı. Tesisin anahtar teslimi için gerçekkştirilen törende konuşan Erdemir Yönetinı Kurulu Başkanı Maksut Göksu, '•Erdemir, LBE tesislcrinde de demir-çelik sektöriinde marka olma iddiamızı sürdürecektir" dedi. Göksu. ticari sınıriann daha hızlı ortadan kalktığı ortamda Erdemir'in, bir yandan rekabet ediJebilir niteükte ürünler pi>-asa\a sunarken. diğer yandan da ürün yelpazesüıi genişleterek müşteri odaklı çanşmalanm sürdürdüğü bildirdL İŞÇMN EVBENİNDEN ŞÜKRAN SONER Silahsız Terör Cumhurbaşkanı Sezer'in Bankacılık Yasası'nın dokunulmazlıkla ilgıli üç maddesini veto etmesi, Köşk'ten dönen yasalar üzerine artık ezbeıiediği- miz şablon senaryonun gündeme sokulmasını ge- tirdı. Hükümet, yasanın veto edilmeyen bölümle- rini Resmi Gazete'de yayımlamadı. Böylece söz konusu yasanın anayasa ve hukuka aykınlık gerek- çesi ile veto edilen maddelerdışında yürürlüğegir- mesı engellendi. Kimi borsa, ekonomi yorumculan bile yasanın onaylanan maddeleri ıle yürürlüğe girmesinin IMF dırektifleri, amaçlanan kaynak aktanmı için yeter- li olduğunu, sorunu çözebileceğini itiraf etseler de olay kamuoyuna "Sezer 16.3 milyar dolarlık IMF kredısini riske attı" olarak pazarlandı. Dün sabah borsa açılışındaki düşük eğilimle ılişkilendirilmesi elbette atlanmadı. Bu yazının yazıld/ğı saatlerde üç parti liderinin bu konudaki uzlaşı stratejisi henüz belirlenmemişti. Ancak bütün kanallarda yayınlar kesilerek araya sokulan Bakan Derviş'in kapalı açıklaması, iste- diğı çerçeveyi benimsettiği, ancak öne çıkmayı seçmedıği bir havada ıdı. Yaygın kanı yasanın ay- nen Meclis'ten geçirilip Cumhurbaşkanı'nın ona- yj zorunluluğunun ortadan kaldırılması yolunda idi. Senaryo öylesine hızlı bir tempoda, "Hüküme- tin, IMF programının, ekonominin kurtuluşunun önündeki Cumhurbaşkanı'nı engellemelerini aş- ma" boyutunda sahneye konmuştu ki.. Bütün dı- ğer yasaların, kararların geçiriliş aşamalanndaki giderek kemıkleşen, sloganlaşan vurgulamalarla sadece Cumhurbaşkanı'na değil, topluma yöne- lik baskı giderek silahsız terör nrteliğine dönüşü- yor. Her olayda olduğu üzere göz göre göre, anaya- saya, hukuka, haklara, kamu yaranna aykırı yasa çıkarmanın boyutları gündeme bile getırilmiyor. Geçerfı tek ölçü, şablon dayatma, "IMFistedi, hü- kümet yaptı, Cumhurbaşkanı onaylayacak, top- lum uyacak, yoksa bu ülkenin sonu felaket olur* ıletüm sorgulamalar, ıtirazlar, karşı duruşların önü- ne set çekiliyor. öncekı gün CNN'de bir sdyleşide Prof. Ayşe Buğra, bılim ınsanına yaraşır, polemiksız bir dille anlatmaya çalışıyordu. Bankaların desteklenmesi- ni öngören yasa serbest piyasa ilkeleri ıle çatışı- yordu. Bankaların sorumluluklannın bedelini öde- me noktasında olmadan kurtanlmaları için kaynak yaratan, serbest piyasa kurallarını çiğneyen sis- tem, söz konusu toplum, kitleler olduğunda "01- maz, serbest piyasa var" diyebilir miydi? Banka kurtarmaya para bulan devlet, aldığı borçları büyük ölçülerde bankalara aktaran siyasi irade, hükümet, hem bankaiann suçlannın, en azın- dan yanlışlarının bedelini, açıklannı topluma, krtle- lere ödetmek, hem de "Kriz nedeni ile işten atılan işçiler, istihdam bizim sorumluluğumuz değil" de- mek lüksüne sahip miydi? Gerçek şu ki Türkıye'yi kurtarmak adına, IMF'nin dayattığı reçetelerin hiçbirinin sonuçlan sorgulan- madan, belkı de kimilerınde onlar bahane edilerek çıkarılan yasalar, alınan kararlar sonucunda gelen borçlar da olduğu gibi finans sektörüne, bankaia- nn kurtanlmasına akıtılıyor. Bankaların kurtanlmasının, üretimin yeniden ayağa kaldırılması, istihdamın sağlanması iledoğ- rudan ilişkili olduğu ise kuyruklu yalan. Türkiye'ye çok ağır bedeller ödet/lerek gelen borç yükünün karşılığı paranın en azından ekonominin canlanma- sı, istihdam ıle ilişkilendirilmesı gerekmiyor muy- du? örneğin özel sektöre verılecek kredilerin doğ- rudan işten atılmış ışçilerin geri alınması, yeni işçi çalıştırılması ile bağlantılandınması zorunluluğu yok muydu? IMF-hükümet-medya-sermaye ortaklığında si- lahsız, ancak öylesine etkin bir terör düzeni işle- mekte ki örneğin "Şu Tekel yasası dayatması da doğrudan ülke çıkarları ile çatışıyor" diye kanıtla- rı ile karşı duranların sesleri hemen bastırılıyor. Cumhurbaşkanı'nın "Benim görevim kamu yara- n ve hukuka aykınlık ölçülerinde, uygun olmayan yasalan geri çevirmek. Polemiklere bakarak ana- yasal görev ve sorumluluklarımm gereğıni yap- maktan vazgeçemem" itirazlan yok sayılıyor. Arada bir emlak vergilerinde olduğu üzere, Baş- bakan bile "Işin ölçüsünü kaçırmışız" demek zo- runda kalıyor. Içerikleri, topluma bedelleri, sosyal sonuçlan ile hiç irdelenmeyen, apar topar çıkanl- mış, çoğunlukla hukuk düzenlemesi anlamında bi- çimsel olarak bile bilkat garibesi yasaların sayısı ile övünülüyor. Bilim, ülke gerçekleri, çıkarları ıleters, tanm üze- rine alınmış son kararlarla köylerden yeniden ko- valanmakta olan kitlelerle varoşlarda çaresiz sıkış- tırılmışların, işsiz bırakılmış milyonların üzerinden oynanan bu büyük kumarın bu ülkeye çok paha- lıya mal olacağını söylüyor. Silahsız terör irtifakı bi- limı de susturuyor. Ihmcatçının dolar • -a •• •• endişesı öuyuyor Ekonomi Servisi - Ih- da konuşan Artok, top- racatçılar, elektrik ve doğalgaz gibi önemli girdi maliyetlerinin fi- yatı yükselirken satış fi- yatını etkileyen dolarda- ki düşüşten kaygı duyu- yor. Istanbul Hazırgiyim ve Konfeksiyon îhracat- çılan Birliği (ÎHKİB) Yönetim Kurulu Başka- m NuriArtok, "15-2 ay önce hamnıaddeji işle- dik ve sarak Şimdi sıra tahsil ermeve geldiğinde dolar 1 milyon 300 bin- lere indi. Kur düşüyor, fakat buna karşm ener- ji, doğalgaz gibi sanayi- cinin üretimdekuOandı- ğı maliyea' artoncı un- suriann fiyatlannın düşmesinde direnç gös- terin'vor. İhracatçL bu di- rençle düşen döviz kuru arasında sıkışıp kalnuş durumdadn-" dedi. Düzenlenen toplantı- lam ihracatın 2001 yı- lında, bir önceki yıla oranla yüzde 14 artış gösterdiğine, buna kar- şın hazır giyim ve kon- feksiyonda sadece bin- de 5'lik bir büyüme ol- duğuna dikkat çekti. Artok, bunun nedeni- nin ise zayıf mali bünye ve krizler, hammadde ve diğer girdi fiyatlan- nın devalüasyona para- lel oranda artması oldu- ğunu belirtti. Artok, aynca Euro paritesindeki gelişmele- rin dolar bazında ihra- cat gelirinin azalmasına neden olduğunu dile ge- tirdi. Artok, en büyük pa- zar olan AB ülkelerinde geçen yıl yüzde 2.1'lik artış olduğunu dile geri- rirken ABD'de ise ihra- catın yüzde 4.1 azaldı- ğını kaydetti.