Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
SAYFA CUMHURİYET 19 MAYIS 2001 CUMARTESİ
HABERLER
DUNYADA BUGÜN
ALİ SİRMEN
7emiz Eller' ve Linç
Hukuku
Italya'da Berlusconi'nin galibi ve Di Pietro'nun en
büyük mağlubu olduğu son seçimlerden alınacak
dersler var.
Biliyor musunuz ki Di Pietro yalnızca son seçimin
en büyük mağlubu değil, ama aynı zamanda, Komü-
nistlerin Yeniden Doğuşu ile biriikte, Beriusconi'ye ik-
tidan altın tepsi içinde ikram eden iki kahramandan
biridir?
Evet, söz konusu parti ile Di Pietro, seçime kendi
başlanna girecekleri yerde, eğer Zeytin Ağacı grubu
içinde yer alsalardı, Berlusconı iktidar olamayacaktı.
Bu yüzden, yeni Başbakan'ın denetimi dışındaolan
Italyan basını. Yeniden Doğuş'un lideri Bertunotti'ye
ateş püskürüyor şu anda.
Ateş püskürenleri de güç günler bekliyor; çünkü
Beriusconi daha önceki gün başta Republica olmak
üzere, kendisine muhalif olan yayın organlannı, Mus-
solini'yi çağnştıran bir ifade ile "son direniş odakla-
n" olarak niteliyordu.
Şu ifade onları neyin beklediğini çok güzel açıkla-
mıyor mu?
• • •
Neyse biz gelelim Di Pietro ile tutumundan çıkan-
lacak derse.
Di Pietro. bir zamanlar itatya'yı umuda garkeden
"Temiz Eller" operasyonunun simge kişilerinden bi-
riydi.
Elli yıldır, Italyan politik hayatına egemen olan, kli-
antelist polrtikayla iç içe, yolsuzluk ve pislik havası,
mafya ile kol kola siyaset yapma alışkanlığı sona ere-
cekti bu girişim ile.
Ama tüm umutlara karşın böyle olmadı. Italya'nın
en zengin ve en kirlı adamlanndan medya imparato-
ru Beriusconi iktidar oldu, "Temiz Eller"in simgesi si-
lindi.
Neden böyle oldu? Di Pietro'nun simgesi olduğu
"TemizEller" yanlış hedeflere mi saldınyordu? Kirli ol-
duklan söylenenler "temiz" miydiler?
Hiçbiri değil.
Amaç da hedef seçilen kişiler de doğruydular; bi-
çemdi yanlış olan.
Kiriiliğin doğurduğu boşluğun sonucu olarak, yar-
gı devletın üç erki arasında, sistemin gerektirdiğinden
fazla yer kaplarken, siyasileşen medya ile medyanın
aleti ve oyuncağ! olan siyaset ortamında, kiriilerin si-
lahlan, savcılara, yargıya yöneliyordu.
Kışkırtılan savcılar ve yargı, tuzağa düşmüşlerdi.
Onlar, soğukkanlılıkla kendi kulvariannda gidecekle-
ri yerde, medyatık kavganın içine daldılar ve o gücü
elinde tutan rakıplennin her şeyi istedikleri gibi yön-
lendirerek, mağdur duruma düşmelerine neden okJu-
lar.
•••
Türkiye her şeyiyle Italya ile benzer bir durumla
karşı karşıya.
Kimi sıyasetçiler yargıyı, savcılan hedef aJmış du-
rumda. Yılmaz, Ersümer ve Yaşar Topçu'nun bu
kavgada yer almalan, kamuoyu nezdinde, tartışma-
mn siyasetçiler kefesine ağıriık kazandırmıyor.
Ama yine de dikkatli olmak gerek. Doğrusu Ital-
ya'da Temiz Eller operasyonlan sırasında yapılan ve
daha o zamandan bu yanına dikkatini çektiğimiz yan-
lışlar, şu sırada Türkiye'de de yapılmakta.
Savcıların "kılıç çeken" ifadeleri yargıyla bağdaş-
mıyor. Tansu Çiller'e "Yolsuzlukla Mücadele ödülü!"
vermeye kalkışan kuruluşların ödüllerini kabul edip,
orada dehşetengiz nutuklar atan savcılar, mağdur
durumuna girmek isteyenlerin ekmeklerine yağ sür-
düklerinin farkına varmalıdırlar.
Tüm ömürlenni pislikle mücadele ve özgürlüklere
adamış hukukçular bile son zamanlarda linç huku-
kundan yakınmaya başladılar.
Di Pietro örneği, bize "Temiz Eller" girişimcilerinin
çok dikkatli olmaları gerektiğini gösteriyor. Yoksa,
kendisi linç hukukunu gözünü kırpmadan uygulayıp,
yargısız infazın çeşitli örneklerini her gün gözümüzün
önüne seren medyanın kimi zaman kasıtlı oyunlan, ki-
mi zaman gayretkeşliği yüzünden, linç hukuku görün-
tüsüyle, suçlular mağdura dönüşebilir ve zaten poli-
tika ile hukuk kültürü çok zayıf olan bir toplumda,
yerli Berlusconı'ler türeyebilir.
Hem temiz eller operasyonuna yazık olur hem de
ükeye...
Anadolu'yu gezecekler
Derviş, programı
eşiyle tanıtacak
tstanbul Haber Ser-
visi - Pariste yapılan
OECD Bakanl'ar Top-
lantısı'na katılan Dev-
let Bakanı Kcmal Der-
viş. dün akşam eşi Cat-
herine Dervişle birlik-
te Türkiye'ye döndü.
Derviş, programı an-
latmak üzere eşiyle
Anadolu'yu gezecek-
lerini söyledi.
THY'ye ait birucak-
la dün akşam saatlerin-
de tstanbul'a gelen Der-
viş, gazetecilere kısa bir
açıklama yaptı. Derviş,
Paris'teki temasları sı-
rasında hazırlanan eko-
nomik programı bir kez
daha anlatma fırsatı bul-
duğunu söyledi. Önü-
müzdeki hafta içinde re-
el sektöre yönelik çalış-
malara ağırhk verecek-
lerıni belirten Kemal
Derviş. "Program uy-
gulanırsa yaz aylannın
ortasından itibaren bü-
yümeye yeniden geçebi-
leceğiz. Türk ekonomisi
daha güzel günJeri göre-
cek" dedi.
Şimdiye kadar hafta-
da yedi gün çalıştığını
ifade eden Derviş, eşi-
nin de Türkiye'ye gel-
mesiyle çalışma gün-
lerini altıya düşürece-
ğini belirtti. Eşiyle bir-
likte Türkiye'nin bir-
çok yerini görmek iste-
diklerini söyleyen Ke-
mal Derviş, yapacak-
ları geziler sırasında
ekonomik programı
halka anlatmak iste-
diklerini bildirdi.
Bakû-Tiflis-Ceyhan Projesi
• ANKARA (Cumhurivet Bürosu) - Dışişleri
Bakanlığı'ndan vapılan açıklamada Bakû-Tiflis-
Ceyhan projesiyle ilgili temel mühendislik
çalışmalannın tamamlandığı bildirildi. Açıklamada,
proje ortağı sekiz şirketin. 15 Mayıs 2001 tarihinde
Bakû'da "Proje Yönlendirme Komitesi" konulu bir
toplantı yaptığı, projenin altı aydırdevam eden temel
mühendislik çahşması sonuçlannı olumlu olarak
değerlendirdiği ve projenin bir sonrakj aşaması olan
detaylı mühendislik çalişmalanmn başlatılmasını
yönetim kurullanna önermeyi kararlaştırdığı belirtildi.
RTÜK tasansı ile radyo ve TV'lerde yüzde 10'dan fazla hissesi olanlann önündeki engel kaldınlıyor
İlıale ^asağı kaltlırılıyorANKARA (Cumhuriyet Bürosu) -
TBMM Anayasa Komisyonu'nda
önceki gün kabul edilen RTÜK Yasa
Tasansı değişikliğiyle, hükümet,
medya patronlanna "devletihaleleri-
ne girme" ödünü verirken medyada
tekelleşmenin de yolu açıldı. Tasan,
gerçek ve tüzelkişilerin, tek başına
radyo ve televizyon sahibi olmasının
önündeki engeli de kaldınyojtMre-
kans planlama yetkisini RTÜK'ten
alarak yeni oluşturulan Telekomüni-
kasyon Kurumu'na veren tasan ile
TBMM'nin RTÜK üyelerini seçme
yetkisine de sınırlama getiriliyor.
TBMM Anayasa Komisyonu'nda
önceki gün kabul edilen ve hüküme-
tin gelecek hafta çıkarmayı planladı-
ğı tasan, muhalefet milletvekilleri-
nin deyişiyle, "kapıdan kovuldu, ba-
cadan girdin
. TBMM Genel Kuru-
lu'nda 20. dönemde reddedilen tasa-
n, bu yasama döneminde, içeriği de-
ğiştirilerek yeniden Meclis'e sunul-
du. Hükümetin 14 Haziran 2000'de
TBMM'ye, RTÜK'ün yapısını da
değiştirecek şekilde genişleterek
gönderdiği tasan 6 ay alt komisyon-
da bekledi. Alt komisyon raporunu
hazırlamayınca bir süre askıya alnıan
tasanyı hükümet. ani bir kararla ön-
ceki gün Anayasa Komisyonu'ndan
geçirmeyi başardı.
Tasan ile getirilen temel düzenle-
meler şöyle:
• Mevcut yasanın, bir gerçek ya
da tüzelkişinin bir radyo-TV kurulu-
şundaki hissesi yüzde 20'yi geçemez
hükmü değiştiriliyor. Buna göre, ulu-
sal izlenme oranı yüzde 25'i geçen
kuruluşlarda bir kışi veya sermaye
grubunun hisse oranı yüzde 50 ola-
rak düzenleniyor. Yıllık izlenme ora-
nı yüzde 25 'üı altında olan kurumlar
için hisse sınırlaması bulunmuyor.
Tasan ile izlenme oranının saptan-
ması, RTÜK'e bırakılıyor. Tasanda
izlenme oranı vüzde 25'in altındaki
kuruluşlar için hisse sınırlaması bu-
lunmadığından, bir gerçek ya da tü-
zelkişinin tek başına radyo-TV sahi-
bi olmasının yolu açılıyor. Yabancı
sermayenin yüzde 10 olan ortaklık
payı ise yüzde 25'e çıkanhyor.
• Yeni yasada radyo televizyon
kuruluşunda yüzde 10'dan fazla his-
sesi olan kişi ve kurumlann devlet
ihalelerine girmeleri ve borsada iş-
lem yapmalan yasak değil.
• Tasan ile frekans planlaması yet-
kisi Telekomünikasyon Kurulu'na
bırakılırken ihale yetkisi RTÜK'te
kalıyor.
• Tek bir yayından dolayı ekran
karartma cezası kaldınlıyor.
• RTÜK'ün denetimi, Başbakan-
lık Yüksek Denetleme Kurulu'na bı-
rakılıyor.
• TBMM'nin elinden RTÜK üye-
lerini seçme yetkisi alınıyor. Yeni dü-
zenlemede, RTÜK üyelerinin, TB-
MM'nin seçeceği 5, Bakanlar Kuru-
lu'nun atayacağı 4 üyeden oluşacağı
hükme bağlanıyor. Bakanlar Kurulu,
YÖK'ün göstereceği 4 adaydan 2'si-
ni, Gazeteciler Cemiyeti ile Basın
Konseyi'nin ortaklaşa belirleyeceği 2
adaydan birini, MGK'nin gösterece-
ği 2 adaydan birini RTÜK üyesi ola-
rak atayacak.
TGC Başkanı Erinç, RTÜK tasansıyla medya patronlanna ödün verildiğini söyledi
Kayış: Tasan hıyanettîrANKARA (Cumhuriyet Büro-
su) - Radyo ve Televizyon Üst
Kurulu (RTÜK) Başkanı Nuri
Kayış, frekans ihalelerinin yapı-
lamayışı nedeniyle devletin 1
katrilyon lira kaybettiğini belir-
terek yeni yasa tasansını "hıya-
net" olarak niteledi. Hükümetin
güçsüz olunca medya kuruluşla-
nna direnemediğini savunan Ka-
yış, "Hükümetin, medyanın bi-
raz yüklenmesi halinde ayakta
duramayacağı belli. O nedenle
maalesef böyle bir taviz verfldi™
dedi. Türkiye Gazeteciler Cemi-
yeti (TGC) Başkanı Orhan Er-
inç, tasanyla televizyonlarda sa-
hipliğe getirilen sınırlamalan
kaldıran iktidann, medya pat-
ronlanna ödün vererek yandaş
kazanırken halkın bilgilenme
hakkına ancak "totaüter ülkeler-
• Anayasa Komisyonu'nda kabul edilen RTÜK Yasası
tasansına tepkiler artıyor. Tasanyı "demokrasinin intihar
girişimi" olacak değerlendiren RTÜK Başkanı Kayış, medyanın
siyaset üzerindeki baskısının daha da artacağını savundu. TGC
Başkanı Erinç ise tasanyla demokrasi, siyasal partiler ve halkın
bilgilenme hakkına büyük bir darbe vurulduğunu söyledi.
de rastlanabilecek sınırlamalar"
getirdiğini bildirdi.
RTÜK Başkanı Kayış, Ana-
yasa Komisyonu'nda kabul edi-
len RTÜK Yasası tasansıyla
medya kuruluşlanna inanılmaz
yetkiler verilmesini kaygıyla
karşıladığını belirtti.
'İktidan medya betirleyecek'
Tasanyı, "demokrasinin inti-
har gÜTşimi" olarak gördüğünü
anlatan Kayış. "Medya zaten siya-
set üzerinde çok ciddi bir baskı
oluşturuyordu. Bundan sonra bu
baskı daha da artacakor. BeOd de
arük Türkiye'de iktidarlan da
medya beürleyecektir. Hatta Ital-
ya'da olduğu gibi medya patron-
İannın iktidar olması bile müm-
kün hale gelecektir" dive konuş-
tu. Tasanyla frekans planlama
yetkisinin Telekomünikasyon
Kurumu'na verilmesini de eleşti-
ren Kayış. bunun "arnkihaleya-
pılamayacağT anlamına geldiği-
ni kaydetti. Hükümetin çok zayıf
durumda olduğunu anlatan Ka-
yış, "Zayrf olunca medyanın ta-
leplerine direnemiyor. Hüküme-
tin güçsüz olduğu ve medyanın bt-
razyüklenınesi halindeayakta du-
ramayacağı beDL O nedenle ma-
alesef böyle bir taviz venh'" dedi.
'Bilgilenme hakkına darbe'
TGC Başkanı Erinç,tasanyla
halkın bilgilenme hakkına darbe
\ıırulduğunu söyledi. Erinç şöy-
le konuştu: "tktidar tasanyla te-
levizyon sahiplerine getirttmiş
olan yüzde 20'Uk pay sınıriaması-
nı ve kamu ihalelerine girme ya-
sağmı kaldınp medya patronlan-
na ödün vererek yandaş kazanır-
ken halkın bilgilenme hakkına an-
caktotaliterülkelerde rastlanabi-
lecek sınıriamalar getinnektedir.
Başta Anadolu medyası olmak
üzere az satan ama etkili gazete-
ler de büyük biryok obna teMke-
sh le karşı karşıya bırakılmıştır.''
KESKten
hükümeteuyan
Kamu Emekçiieri Sendikalan
Konfederasyonu (KESK) Genel
Başkanı Sami Evren, "Kamu
GörevlUeri Sendika Yasa
TasansTnın, Mecös'ten geçerek
yasalaşmasına izin
\erme\eceklerini bildirdi Taksim
Meydanı'nda KESK'üı yapngı
afişleme çahşması öncesi bir basuı
açıklaması yapan Evren, tasaruun
Meclis'ten geçmemesi için bir
eylem planı hazırladıklannı
belirtti. 16 Mayıs Pazartesi günü
Kadıköy Iskeie Me>danı'ndan
Ankara'ya yürüyüş
basjatacaklannı söyleyen Evren,
tasaruun Meclis'te görüşülmesine
devam edildiği takdirde
CenevTe'de \apılacak ILO
toplanbsuıda pankart açarak
hükümeti protesto edeceklerini
beHrtti. (Fotoğraf: VEDAT ARIK)
Hak-lş Genel Başkanı Salim Uslu, koalisyonun güvenilirliğini kaybettiğini söyledi
Sözleşmeler hükümeti bekKyorANKARA(Cumhuri>'etBürosu)-IMF'nin
istemleri doğrultusunda hükümetin imzaladı-
ğı anJaşma metnini yok sayması sonucu tı-
kanma noktasına gelen toplusözleşmelerde
pazartesi günü yapılacak Bakanlar Kurulu
toplantısı bekJeniyor. Türk-Iş'te, istemlerin
dikkate alınmaması durumunda yaşama ge-
çirilecek etkili ve yeni bireylem stratejisi üze-
rinde çalışıldığı öğrenildi. Hak-lş Genel Baş-
kanı Salim Uslu. "Bugün vanlan bir anlaşma
yann >ok sa>ıhyorsa, hükümetin sözüne gü-
venmemiz nasıl beklenir" diye konuştu.
Önceki gün yapılan toplusözleşme gö-
rüşmelerinde, hükümetin yeniden sıfirzam
önerisini masaya getirmesi işçi temsilcile-
rini kızdırdı. Türk-Iş Başkanı BayramMe-
ral'in açıkladığı anlaşma çerçevesinde ilk
altı ay işçilere yüzde 20 zam vermeyi, söz-
leşme farklannı ise 2002 yılında ödemeyi
kabul eden hükümet, önceki günkü görüş-
mede ise yüzde 18 zam yapılması, ancak
bunun ücretlere yansıtılmaması teklifini
getirdi. Sözleşme farklannın da 2002 yılın-
da seyyanen verilmesini öngören hükümet
teklifine göre, işçiler ilk altı aylık ücret
zamlannı 100'er milyon liralık 6 ikramiye
biçiminde alabilecekler.
Vanlan uzlaşmanm yaşama geçirilmeme-
sinin nedeni olarak Hazine'de para olmama-
sını gösteren toplusözleşmelerden sorumJu
Devlet Bakanı Mehmet Keçeciler, bir diğer
neden olarak da işçi ücretlerinin yüksekliği-
ni gösterdi. Işçilerin ortalama çıplak ücret-
lerinin 563 milyon lira olduğunu söyleyen
Keçeciler, bu rakamın yoksulluk sınınnın
700 milyon lira olduğu bir ortamda çok da
yüksek olmadığının anımsatılması üzerine
ise "Sanayimizin rekabet gücünü konımah-
JTZ" demekle yetindi.
Basın cezaları artıyor
Internetde cew
Uapsamuıda
• Basın Yasası'nın ceza hükümleri
yeniden belirlendi. Milletvekilleri,
siyasilere hakaretin cezasız kaldığı
gerekçesiyle basın yoluyla işlenen
suçlann kapsamını genişletti.
ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) -
TBMM Anayasa Komısyonu üyeleri.
RTÜK Yasa Tasansı'nı görüşürken Basın
Yasası'nın ceza hûkümlerini yeni baştan
düzenledi. Internet yayıncılığı, elektronik
postalan da kapsayacak şekilde gazete ve
televizyon yayını gibi basın cezasınm
kapsamma alındı. Aynca, "gerçeğe aykm
hareket, düşünce \« söz Eafesi' olarak
beürlenen sınır,' yalan haber verihnesi ve
bakaret' eylemleriyle genişletildi.
TBMM Anayasa Komisyonu'nda 9 ayn
önergeyle RTÜK tasansına eklenen ve
genel kurul gündemine alman
değişiklikler şöyle:
• Basın Yasası'ndaki tüm hükümJer;
bilişim teknolojileri ve internet ortamında
sayfa açılması veya elektronik gazete,
elektronik bülten vb. her türlü yazı,
resim, işaret, sesli veya sessiz görüntü,
ileti ve benzerieri hakkında da
uygulanacak.
• Bir kişinin şeref ve haysiyetinin rencide
edihnesi veya yalan haber verilmesi,
hakaret edilmesı halinde, ilgili kişi 2 ay
içinde cevap ve düzelrme hakkını
kullanacak. Tekzip metni. aynen ve
tamamen zorunlu olarak yayımlanacak.
Tekzlp cezaları
• Tekzip koşullanna uyubnazsa, önce 3
miiyar liradan 5 milyar liraya kadar para
cezası verüecek. Yargıç karanna karşın
tekzip yayımlanmazsa. 10 milyar liradan
20 milyar liraya kadar, yayımlanan metin
biçim ve koşullara uygun olmazsa 5
milyar liradan 10 milyar liraya kadar ağır
para cezası verilecek. Tekzip yayınından
kaçınılması, biçim aykmlığında ısrar
edilmesi durumunda ceza 50 milyar
liradan 150 milyar liraya kadar
arttınlacak.
• Tazminat davalannda, yaym
kuruluşunun de\Tedilmesi, başka bir
kuruluşla birleşmesi veya sahibi olan
şirketin herhangi bir nedenle değişmesi
durumunda; yayın kuruluşunu devralan,
birleşen ve her ne şekilde olursa olsun
yayın kuruluşunun sahibi ve hissedan
olan şirket ile yönetim kurulu başkanı
tazminatı ödeyecek.
• Sorumîuluk, yazıyı veya haberi yazan
ve sorumlu müdürün yanı sıra, şirketin
yönetim kurulu başkanı ile en üst
yöneticisine de ait olacak.
• Basıh eserin yayın yeri, yılı, yayıncı adı
ve işleri, adresini gerçeğe aykın şekilde
gösterenler veya mahkeme kararlannın
uygulanınasını güçleştirenler, 30 milyar
liradan 90 milyar liraya kadar ağır para
cezasma mahkûm edilecek.
NOKTASI /ORAL ÇALIŞLAR oralcalislar@yahoo.com
Yeniden Meclis'in gündemine getiri-
len ve Anayasa Komisyonu'nda kabul
edilen RTÜK Yasa Tasansı, insanın bu
ülkeye olan umudunu kıracak hüküm-
lerle dolu. Yürürlükte olan RTÜK Yasa-
sı'nın bazı alanlarda hiçbir kıymeti har-
biyesi yoktu. Medya tekelleri kanunla-
nn üstünde bir egemenlikle kanun dışı
bir şekilde variıklannı sürdürüyorlardı.
Yeni değişikiik tasansı, bir anlamda
var olan durumu meşrulaştırmayı ve da-
ha da ileri giderek bir medya imparator-
lıtğuna kapı açmayı amaçlıyor ya da
medya tekellerine boyun egmeyi he-
deflıyor.
Yürürlükteki yasaya göre herhangi bir
TV veya radyo kanalının yüzde 10'dan
fazla hissesine sahip olan bir medya
patronu, devlet ihalelerine giremez. Ge-
iin göriin ki neredeyse bütün önemli
devlet ihalelerine ise yalnızca medya
patronlan giriyor. Şu anda yayın yapan
bütün büyük TV kanallanna kimın sahip
olduğunu yurttaş da biliyor, devlet de.
Buna rağmen bu patronlar, istedikleri
RTÜK Yasası'yla AB Ölçütleridevlet ihalesine giriyorlar. İktidar sahip-
leri, yani o çok "hâJdm devlet" büyük-
leri ise bunları seyretmekle yetiniyor.
Yapılan basit hukuki oyunlan gerekçe
göstererek "Elimizden bir şey gelmi-
yor" deniyor ve minare kılrfa uydurulma-
ya çalışılıyor.
Eski RTÜK Yasası bazı yönlerte ulus-
lararası ölçütlere ve AB normlanna uy-
gun hükümler içeriyordu. Devlet ihale-
lerine girme yasağı bunlardan birisiydi.
Şimdi bu engel kaldınlıyor. Aynca yürür-
lükteki yasada birden fazla TV ve rad-
yo sahibi olmak da mümkün değildi.
Bu da yeni değişiklikle ortadan kaldın-
lıyor. Yani bir kişi birden çok TV'ye, rad-
yoya sahip olabilecek.
• • •
TV ve radyo sahibine neden devlet
ihalesine girme yasağının getınldiği çok
açık. Devlet ihalesine giren bir medya
patronu, rakibini yayın yoluyla defter-
den silebilir, etkisizleştirebilir. Daha ön-
ce rekabet alanında böyle örnekleri
çokça yaşamadık nn! Hemen yanıba-
şımızda, Italya'da yaşanan bir örnek,
RTÜKtasansı tartışması sırasında gün-
deme geldi. RTÜK Başkanı Nuri Kayış
degişikliğe itiraz ederken şunlan söyle-
di: "Beriusconi 3 TVkanalının sahibiy-
di, hakkında 12 yolsuzluk suçlamasına
rağmenseçimikazanıp başbakan oldu.
Bunu da hesaba katın."
• • •
RTÜK Yasası'nın var olan şekli de ye-
ni değiştirilen şekli de bazı hükümleri
bakımından son derece otoriterdi. Ör-
neğin yeni hazırlanan tasanda, eskisi-
nin benzeri olarak yayın ilkeleri şöyle
belirtiliyor: "Türkiye Cumhuriyeti'nin
variık ve bağımsızlığına, devletin ülke-
si ve milletiyle bölünmezbütünlüğüne,
Atatürk ilke ve inkılaplanna aykın yayın
yapılamayacak... Insanlararasında ay-
nm yapan, toplumun milli ve manevı
değerierine ve Türk aile yapısına aykın
yayın yapılamayacak..."
Bu her okuyanın kendi anlaytşı doğ-
rusundan yorumlayacağı hükümleri
kim değerjendirecek: RTUK Üst Kuru-
lu. Bu RTÜK Üst Kurulu'nu kim seçe-
cek? Yürürlükte olan yasaya göre bu
üyelerin tamamını Meclis'teki oy oran-
lanna göre siyasi partiler belirfiyordu.
Yeni değişikiik ise egemenliği tamamen
hükümete bırakıyor. 9 kişilik kurulun 5
üyesi TBMM Başkanlık Divanı oluşum
formülüne göre partilerce belirlenecek,
diğer dört üye ise YÖK, MGK ve gaze-
teci kuruluşlannın önereceği adaylar
arasından hükümet tarafından seçile-
cek. Yani sonuçta iktkJar partileri tek
başlanna RTÜK yönetiminde çoğunlu-
ğa sahip olabilecek ve onlann anlayışı-
na göre bir yasakçılık egemen olacak.
Bugüne kadarki uygulamalar RTÜK
yönetimine tam bir keyfHik tanıyordu.
Birçok yerel TV ve radyo RTÜK tarafın-
dan siyasi amaçlaria kapatılıp durulu-
yor. Bir yıl, 6 ay radyolar, televizyonlar
kapatılıyor. RTUK üyelerinin dünya gö-
rüşlerine göre cezalar veriliyor. Ömeğin
"milli ve manevi değerier" diye son de-
rece muğlak bir kavram var. Çoğunlu-
ğu hükümet tarafından atanmış 9 kişi,
bir yayını "milli ve manevideğehere ay-
kın" bulup aylarca kapatabiliyor. Yani
açıkça yargısız infaz yapabiliyor. Bu ne-
denle özellikte Anadolu'da muhalif ol-
duğu düşünülen bütün yayınlar sustu-
rulup baskı altına alınıyor,
RTÜK üzerine söylenecek o kadar
çok şey var ki! Şunu söyleyerek bitir-
mek istîyorum: Zaten kötü olan eski ya-
sa yerine getirilen yeni yasa tam anla-
mıyla AB ölçütlerine, demokrasi stan-
dartlanna aykın bir kartelleşmeyi des-
tekliyor. Toplumu suskunluğa mahkûm
etmeyi amaçlıyor. Hükümeti, çağdaş-
laşmayolundaki bu atılımdan dolayı ha-
raretle kutJuyorum.