Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
SAYFA CUMHURİYET 2 NİSAN 2001 PAZARTESİ
ROPORTAJ
Iustinianos'un sarnıca gömdüğü antik sütunlarlayerin altında bir sarayyarattldı
Yerebatan Sarayı: 138 metre uzunluluğu, 65 metre eni w 8 metre yiiksekliği ik İstanoıd'u^
Medusa'yı M '
« D . £ J 4 U S O M
M
itolojıde tannla-
nn tannsı Ze-
us'tur ama.. o-
nun da bir anası
ve bir babası vardır. Üstelik
Zeus'un anası Rbeia ile baba-
sı Kronos kardeştir ve bunlar
Gaia'nın Uranos'tan doğurdu-
ğu çocuklardır. Uranos ıse Ga-
ia'nın oğludur. llişkiierkanşık
gelmesin, çünkü mitolojide
ana tann Gaıa, kozmik bir var-
lıktır... Gaia, bir bakıma toprak
ana Kybete gibidir ve kendi
kendini dölleyerek Gök'ü,
Dağ'ı ve Deniz'i doğurur..
Gök, Uranos'rur. Deniz ise
Pontos .
Gaia'nın, Pontos'tan doğur-
duğu kızı Keto ile oğlu
Phorkys'tan ise ejderha kanat-
lı Gorgo'lar gelir dünyaya...
Gorgo'lar üç kızdır... Ikisinin
adı yoktur... Üçüncüsü Medu-
sa'dır...
Ölümlü canavar
Medusa'nın saçlan yılanlar-
la örülüdür, alnından yaban
domuzu dişleri çıkmıştır; elle-
ri tunç, kanatlan altındır; gö-
renlerin soluğunu keser, kor-
ku salan bir canavardır.. fakat
ölümlüdür...
Savaş tannçası Athena'run
yardımıyla Zeus'un oğlu Per-
seus, Medusa'nın kafasını
uçurur... Mitoloji, yeni öyküler
için Medusa'nın kesik boy-
nundan fışkıran kandan oğlu
Khrsyaor'u ve uçan at Pega-
sos'u yaratır...
Ne ki mitolojinin de sonu
vardır... Roma împaratorlu-
ğu'nun kentlerinde Nasıralı
Isa'nın öğretisi benimsenirken
köylüler yani paganus, çoktan-
ncılıkta direnir; Paganizm ba-
şadertolur...
Iustinianos'un buyruğu
lnsanoğlu bellediği inanç-
lardan kolay kolay vazgeçmez;
dördüncü yüzyılda îstanbul'da
Aya Irini Kilisesi açıhrken pa-
gan tapınaklanna kapatılma
emri çıksa bile Zeus yaşatıl-
maktadır...
Zaten pagan okullannda fi-
lozoflar ders vermeye devam
etmekte, kapalı tapınaklar göz
önünde durmaktadır...
395'te Roma Imparatorluğu
ikiye bölünür; Doğu Ro-
ma'nın başkentinde 360'ta ya-
pılan ilk Ayasofya 4O4'te ya-
nar, 415 'te ikınci Ayasofya ya-
pılır... Yine de Zeus zihinlerde,
Medusa yontulardadır...
518 'te Imparator Anastasi-
os, arkasında varis bırakmadan
ölünce yerine komutan olmuş,
ama okuma-yazması olmayan
bir köylü, 70'ine
merdiven daya-
mış Iustinos ge-
çer... Iustinos ço-
cuğu olmadığı
için yeğeni Iusti-
nianos'u evlat
edinerek iktidan-
na ortak eder... Iustınianos,
Roma hukukunda sıyasetçile-
rin oyuncu kadınlarla evlen-
mesini yasaklayan hükmûnü
değıştirerek büyük aşkı cam-
bazhanede çalışan Theodo-
ra'yla evlenir... Çıft, 527'de
Doğu Roma Imparatorlu-
ğu'nun en parlak dönemini
başlatmak üzere tahta çıkar...
Iustinianos'un ilk işi, dev-
lette bir reform hareketine gi-
rişmek olur; reformun birpar-
çası olarak Paganızmı katı ku-
rallarla yasaklar, pagan inanç-
lanndan vazgeçmeyenleri öl-
dûrtür, pagan okullannı kapa-
tır ve yıkar... Yeni düzenleme-
lerden hoşnut olmayanlar var-
du-ve 532'de Istanbul'u bir kan
gölüne çevirecek Nika isyanı
patlar... 30 binden fazla asinin
Hipodrom'da kıstınlıp öldü-
rülmesiyle isyan bastınlır a-
ma, Ayasofya yine yanmıştır...
Aynı yıl Ayasofya üçüncü kez
inşa edilir... Bu kez Tevrat'ta
sözü edilen Sü-
kyman'ın ma-
bedinden daha
görkemli olacak
ve bittiğinde
lustinianos *Se-
ni yendim, Sü-
leyman" diye
bağıracaktır...
lustinianos o
sırada Ayasof-
ya'nın yanı ba-
şındabirdesar-
nıç yaptınr...
Sur dışındaki
kaynaklardan
19 kilometre
öteden kemer-
lerle taşınan su,
öncelikle Impa-
ratorluk Sarayı'nın gereksini-
mi için toplanacaktır. Sarnıç o
kadar büyüktûr ki, lustinianos
antik çağın efsanelerirü yasak-
larken Ayasofya yüzyıllar son-
ra kendi efsanesini yaratır; Bü-
yük Kilise, içinde gemilerin
yüzdüğü bir sarnıcın üzerûıde
kurulmuştur...
138 metre uzunluk... 65
metre en... 8 metre yükseklik...
Böylesi bir hacim, 72 bin met-
reküp eder...
Dönemin gemilerinin kayık
irisi olduğu düşünülürse ma-
salda gerçek payı vardır...
Çıplak bir kayanın üzerine
kurulan sarnıcın çevresine piş-
miş tuğladan dört metre kalın-
lığında duvar öriilür, içine 336
JVLitolojinin
korku salan
canavarı
Medusa,
tannların tannsı
Zeus la kardeş
çocuğudur!
Roma, îsa 'nın
öğretisini kabul
edince
Paganizmin sonu
gelir...
lustinianos,
biryandan
Ayasofya 'yı
yaptırırken bir
•
r
.-• • yandan da
Bazilika
Sarnıcı 'nda kısa
gelen sütünlann
altına
Medusa 'nın başı
yerleştirilir
mermer sütun dikilerek çapraz
tonozlarla üstü kapatılır; su ge-
çırmez harçla sıvanır... Sütun-
lann 98'inin başı bezemelidir,
bir tanesi de dallan budanmış
bir ağaç gövdesini andıracak
şekildeişlemeli... Sütunlar an-
tik çağda Zeus için yontulmuş
sütunlardır... Yerlerinden sö-
külerek sarnıca taşınmıştır...
Sarnıcın sonuna doğru, iki sü-
tunun boyu kısa gelir... Altla-
nna mermer yontu bırer Me-
dusa başı konur... Bir Medusa
tepesı üsrüne, bir Medusa sağ
yanağının üsrüne yatınlır... Ar-
tık Medusa'yı Zeus bile kurta-
ramayacaktır!
Zamanı geldiğinde Ayasof-
ya'daki rahiplerin duası da
Konstantinapolis'i kurtar-
maz...
Bazilika Sarnıcf nın adı Ye-
rebatan Sarayı'na dönüşür...
Doğrusu, bırbiri peşi sıra di-
zilmiş mermer sütunlanyla bir
saray gibidir sarnıç...
Mimar Sinan gibi ustamn
elinden Istanbul'un içme su-
yuna yeni çözümler bulundu-
ğunda sarnıç, Topkapı Sara-
yı'nın bahçesini sulamaya baş-
lar...
Yerebatan'ın kesfl
Yerebatan'm çevresinde
başka sarnıçlar da vardır...
Çünkü "susuz kent" Istanbul,
önce yedi tepenin, sonra sar-
nıçlann üzerine kurulmuştur...
Sarnıçlar artık tarihin sıradan
kalınuları ve klasık efsanelerin
kaynağıdu-... Sarnıçlann üze-
rine ev kuranlar, tonozlan de-
lip kovalannı sallandınr aşa-
ğıya... Fakat altta ne olduğu bi-
linmez... Yerebatan'ın boyutu,
Birinci Dünya Savaşı sırasın-
da keşfedilir...
Keşfedilen biraz da mezbe-
leliktir... Öyle de bırakıhr..
çünkü sarnıç değil Osmanlı
çökmektedir...
Ancak 1985'te ıçine girilip
iki yılda temizlenebilir, onan-
lır... Sarnıcın sahibi belediye,
Istanbul'un Belediye Başkanı
Bedretim Dalan'dır Temiz-
lik sırasında kısa kalan iki sü-
tuna Medusa'nın başıyla des-
tek verdiği görülür... Yereba-
tan Sarayı bir müze olarak zi-
yarete açıldığında Medusa'nın
başı ziyaretçileri çevresinde
toplayacaktır.
1053 yıl sonra
Artık Gaia'nın adı unutul-
muş, Zeus masallarda yerini
ahnıştır ama, tarihin ilginç bir
sürpriziyle Iustinianos'un ar-
dıllannın I453'te yitirdiği Îs-
tanbul'da, Medusa'nın başı,
yerinden kopanlıp sarnıcın di-
bine yerleştirildikten 1453 yıl
sonra yeniden insanlann karşı-
sına çıkmıştır!
Bugünkü Medusa'yı sorar-
sanız... Beyaz mermer yontu
yosun tutmuş, Medusa yeşil
olmuş...
içinde berrak birkaç kanş su
bulunan ve bir platform üze-
rinde gezilen Yerebatan Sara-
yı'nı sorarsanız... Kimi yerle-
rine branda gerilmiş tavanı şı-
pır şıpır akıyor... Çünkü Istan-
bul'un altyapısı çatlak... Me-
dusa'nın taşıdığı sütünlann üs-
tü ise açık unutulmuş bir mus-
luk gibi şanl şanl akıyor... Mü-
zedekilere sorulunca söylen-
diğine göre belediye tavandan
akan suyu tahlil ettirmiş, kana-
lizasyon değilmiş...
Yolunu bllen kanall
Bu durumda... Üstteki özel
idarenin, il genel meclisinin,
caminin, otellerin, dükkânla-
nn künklerinin tarihe saygısın-
dan olsa gerek; getirdiği temiz
suyu sızdınyor ama.. götürdü-
ğü pis suyu asla bırakmıyor!
Fakat, tarihi sarnıcı düzenle-
yenlerin sanatla pek ilgisi
yok... Çünkü birbirinden 4
metre 90 santimerre arayla di-
zilmiş yüzlerce sütuna ışık
oyunlanyla görkem katacakla-
nna kmnızı, mavı, san spotla-
n yakıp söndürerek mekâna
derinlik vermek adma kötü bir
diskotek havası yaratmışlar;
müziği ise çıkış kapısındaki
kartpostal satıcısının zevkine
bırakmışlar, kasetten çıkıp da
koridordan ne süzülürse bahtı-
nıza!
Suda ırili ufaklı balıklar
var... Henüz "kutsal" sayıhna-
mış...
Zemindeki kınk taş parçala-
nna "dilek havuzu" denmiş,
madeni paralar parhyor...
Adak değilse de dilek...
Bir de merdivenden inip çı-
karken ıslak zemine dikkat ge-
rek...
Sarnıcın rutubeti belli iken
basamaklara cilalı mermer dö-
şemek yerine kaygan olmayan
bir malzeme kullanmak çok
mu zordu?
Belki de maksat, Medusa'yı
anımsatmak...
Merdivenleri kaymadan mip
çıkmak Medusa'nın saldığı
korkudan beter!
ENTERNET
M E H J V I E T S U C T J mehmet(acumhuriyetxom.tr
Türkiye Nerede ?
Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgü-
tü'nün Türkiye ile ilgili internet rapo-
runun özetini bu hafta yayımlayacağı-
mızı duyurmuştuk. Rapor özetle şöy-
le:
Teknik sorunlar, Türkiye'de internet-
te rahatça sörf yapmayı engellerken ül-
kenin ulusal operatörü Türk Telekom,
şu günlerde daha hızlı hatlar kuruyor.
Radikal lslamcı ve Kürtçü gruplann
site kurmalan yasak olmasına rağmen
bu gruplann sanal ağda sıtelen var ve
bunlara ulaşmak çok kolay. Ülkede ya-
yımlanan ve şimdiye kadar birçok kez
sansürlenrniş olan iki aşın sol eğilım-
li gazete -Özgür Halk ve Azadiya We-
lat- internetteki sitelerinin şimdiye ka-
dar hiç kapatılmadığım ya da bloke
edilmediğini açıkJadılar. Bu da Türki-
ye'deki hükümetm mternet konusunda
yazılı ve görsel medyaya oranla daha
liberal bir tutum sergilediğini gösteri-
yor. Bununla beraber Türkiye, bu yıl
polis teşkilatına "elektronik bir birim"
eklemeyi planlıyor. Bu bınmın görevi
internet ve elektronık ıletişim alamn-
da "potisfik" yapmak olacak. Bilgi akı-
şının güvenliğiyle ilgili bir ulusal or-
ganizasyon kurulmasını öngören bir
yasa tasansı da görüşülüyor. Bu orga-
nizasyonun internet üzerinden yolsuz-
luk yapanlan, copyright hakkmı ihlal
edenleri, korsan ve çalıntı eser yaymı
yapanlan cezalandırması planlamyor.
Bu suçlar için 3-6 yıl hapıs ve 35 -150
bin Euro arasında değişen para cezası
verilmesi isteniyor. Elektronik iletişı-
mi kontrol altında tutacak olan polıs bı-
rimi, aynca internetteki servis sağla-
yan şirketlerden istediği bilgı ve des-
teği alabilecek. Polıs, bu bağlamda
elektronik postalar ve internet üzerin-
den göndenlen dığer bılgi ve mesajlar
hakkında da bilgi alabilecek. Işbirliği-
ni reddeden şirketlerin yetkılileri hak-
kmdal yıldan 1-5 yıla kadar hapis ce-
zası istenebilecek.
Türkiye'dekı yatınmcılar, bir cyber-
cafe açmadan önce. porno sıteler ile
bölücü ve radikal lslamcı gruplann sı-
telenne gırişi bloke edeceklerine dair
belge imzalıyorlar. Polisten de izin alı-
yorlar. 1998 yılının Ağustos ayında 18
yaşındakı Emre Ersöz. internetteki bir
forumda polıse hakaret ettığı gerekçe-
siyle 10 ay hapis cezasına çarptınl-
mıştı. "Poüsin şiddet kullanarak kont-
rol alüna aldığı bir protesto gösterisi "ne
katıldıktan sonra, forumda polıse ha-
karet eden Ersöz'ün, forumu düzenle-
yen Turknet'ten adresı ve hakkında ki-
şisel bilgı alındı.
Anadolu'da polıs, 1999 yılında çok
sayıda internet cafeye baskın düzenle-
di. Bu baskınlardan bınnde polis, sayı-
lan yüze yakın olan gençlen. "bir ders
vennek" için büyük bir odada topladı.
Evet malesef Türkiye'dekı internet ve
devletin bu konudaki çabalannın yurt
dışından görünümü pek ıç açıcı değil.
Kemal Derviş fıkraları
Son günlerde elektronik postalar Ketna) Der-
viş fikralan ile dolup taşıyor. Işte bunlardan 2
örnek:
Kapalı Meclls
Kemal Derviş, bir geceyansı TBMM 'nin ka-
pısına kocaman bir kilit asmaya çahşıyormuş.
Tam o sırada oradan geçen bir vatandaş, yük-
sek sesle sormuş:
"HeeyL Ne yapıyorsun sen orada baküm?"
Derviş,"Yeni bir seçhnyapümcay-a kadar bu-
rayı kapaüyorunT demiş.
"Neden?"
"Nasıba yeni seçime kadar Tûrldye'yi ben, tek başıma idare edkem. Mil-
letvekükri niye boşuna maaş abmlar!"
Kurtar Benl Tanrtmt
Yolda, çarşıda, pazarda; işadamından düşadamma, politikacısından bü-
rokratına kadar Kemal Derviş'i gören hemen herkes aym sloganı haykın-
yormuş:
"KartarttBaDerviş!''
Sonunda Derviş, dayanamamış ve patlamış:
"Kurtar beni Tannmî''
TÜPkçe kampanyası
Türk Dil Kurumu (TDK), internetle
önce günlük hayata sonra da konuşma
diline giren yabancı bilgisayar terim-
lerine karşı önlem aldı.
Çukurova Üniversitesi öğretim üye-
si Prof.Dr. Şûkrü Akafan başkanlığın-
da, Prof. Dr. Zeynel Cebeci, Yrd.
Doç.Dr. ErdoğanBada, Dr. BükntMı-
öş, araşrırma görevlısı AliTan, Dr. Sa-
it Kandırmaz, Levent Acar, Banş Çe-
tinok, Mustafa tçil ve Özkan Öztek-
teı'den oluşan komisyon bugüne kadar
yapüan çahşmalar sonucunda 1062 ya-
bancı bilgisayar terimine Türkçe kar-
şılık buldu.
Çalışmalannı 2003 yılma kadar ta-
mamlayacak olan komisyonun üretti-
ği Türkçe karşılıklar, "BOgisavar Te-
rimkri Sözlûğû" olarak yayunlanacak.
Komisyonun yabancı bilgisayar
terimlerine karşı bulduğu Türkçe kar-
şılıklardan bazılan şöyle:
- Access: Erişim
- Acces Token: Erişim jetonu
- Account: Hesap
- Accumulator: Birikeç
- Activate: Etkinleştirmek
- Active Desktop: Etkin masaüstü
- Active Serves Pages: Etkin Sunu-
cu Sayfalan
- Active Directory Browser: Etkin
Dizin Göz Atıcısı
- Actual Size: Gerçek Sığa
- Acoustic Goupler: Yankılammlı
Bağlayıcı
- Add-ins: Eklentiler
- Addres Bus: Adres taşıtı
- Advanced: Gelişmiş, ileri
- Aging Interval Multiplier: Eskime
Aralığı Çoklayıcısı
- Alt Key: Diğer karakterler tuşu
- Arrow: Ok
- Assertion Failure: Israr hatası
- Backspace Key: Geri tuşu
- Banner: Büyük başlık, afiş
- Block Copy: Öbek kopyalama
- Branchıng: Dallanma
- Breaking Link: Bağlantı kesme
- Çancel Button: Iptal düğmesi
- Ghallenge-Respond Method: Kim-
lik sorma
- Chat Room Name: Söyleşi odası
adı
- Chip: Yonga
- Glipboard Çlıp: Pano tutucusu
- Compact Dısk: Yoğun disk, yoğun
teker
- Compaction: Sıkıştırma
- Comment: Açıklama
Beko'dan Yarışma
Beko Elektronik, teknolojik
yaratıcıhğı özendirip teşvik et-
mek amacıyla Dijital Teknoloji
Proje Yanşması düzenliyor. Türk
elektronik sanayiine katkıda bu-
lunacak gençlen dijital buluşma-
ya çağmyor. Üniversıte öğrenci-
lerinin teorik bilgilerini hayata
geçirmeyi ve bu yöndeki çabala-
nnı ödüflendirmeyi hedefliyor.
Türkiye'de elektronik ve haber-
leşme bölümlerinin son sınıfında
okuyan öğrenciler ile yüksek li-
sans öğrencilerinin baş\oırabile-
ceği yanşma, tüketıcı elektronıği,
televizyon ve çevre ürünleri (set
top box, DVD vb.) alanında yeni-
likçi ve yaratıcı içeriği olan pro-
jeleri kapsıyor.
Yanşmaya katılmak isteyenler,
(212) 872 20 00 numaralı telefo-
na, Beko Elektronik A.Ş. Beylik-
düzü Mevkii. Büyükçekmece,'' Is-
tanbul adresine \eya www. beko-
ekkrronik.com.tr sıtesıne yapa-
caklan başvuruyla daha geniş bil-
gi ve başvuru formu temin
edebilirler.