Catalog

umhuriyet iyaz Sahibi: Berin Nadi GenelYayınYönetmeni: tbrahim Yüdız • Yazuşleri Müdüıû: S»- ümAlpasUD • Sorumlu Müdür: Fikret Ükiz • Haber Merkea Müdürii: HakanKar* tstihbarat: CengtzYthtanm• Ekonomi:özfemY&nk • Kültür Hutdan Şenköken • Spor. AbdiDuutir Yücelman # Makaleler. Stmi Kara&ren # Düzelune. Abdalhh Yanct • Fotograf. Erdoftaa Köseotlu • Bılgı-Belge: EdibeB«gra• YurtHaber- leri: Mehmet Faraç • Avnıpa Trasücisr. G&ray Öı Yayın Kurulu tüıu Sekuk (Başkan),Orfca» Ertaç, Hlk- net Çettakaya, Ş&kran So- •er, 0>nkln Yddn, Orku Bartah, MuıUf* Balbay, HakanKan. Aokara Temsikisv. Musttf» Balbay Atatûık Bulvan No: 125,K«f.4,Bakaıüıklar-AnkaraTel. 4195020(7hat), F»fcs. 4195027 • lzmır Temsilcisi Serdv Kınk, H Ziy» Blv. 1352 S. 2/3 Tel: 4411220. Faks: 4419117 • Adana Tetn- sılcısı: Çetin Ylgenoglu, InönüCd. 119 S. No:1 Kat. 1, Tel: 363 12 11, Faks. 36Î 12 15 Müessese Müdüıû. Erol Erkut • Koordınatör: Ahmet Korul»»n • Mu- hasebe. BUent Y«ner# tdare: Hö»«yin Gftrer • S . FazUetKnza MEDYA C: • Yonettm Kunılu Başkaro - Genel Müdür. Galbn Erdaran • Koonfcnatör Reiu Iptmftn • Genel MüdürYardımcısı: ScvdaÇobn Tel. 514 07 53 - 513 95 80 - 5138460-61, Faks. 5138463 ıl»>an *e B»s»n: Ycm Gün Haber Ajansı, Basm ve Yayıncılık A Ş ca&ı Cad 39'41 Cagalo&hı 343Î4 Isunbul PK 246 - Sırkecı 34435 lsumbul Tel (0^12) 512 05 05 (20 hat) Faks (0712)513 85 95 www.cumhuriyet.com.tr 13 MART 2001 lmsak:4.45 Güneş: 6.13 öğle: 12.21 îkindi: 15.37 Akşam: 18.16 Yatsr. 19.36 •* U N C E L CtnVEYT ARCAYÜREK Baştarafı 1. Sayfada îiyasal alandan söz ederken kuşku yok sadece kümetin üç ortağından kaynaklanan "tam des- cten"sözetmiyor. Zaytf bir olasıtık, ama geniş bir yelpazede, hatta jhalefetin de bir ölçüde arkasında olmasını mu- t ediyor. Fazilef ten umut yolunu Recai Kutan kapadı. çerde ve dışarda 'güven' sağlayamayan bir hü- "jmetin" başanlı olamayacağını söyledi. Destek ok, dedi. DYP de aynı yolda. Derviş'e ve programına üç hükümet ortagının - Saşbakan'ın söylediğine göre- vereceklerini vaat ıttikleri desteğin ne kadar zaman süreceğini de an- îakAllahbilir. Daha garip olan şu: Hükümet kendi içinden ya ja TBMM'den ekonomiyeyönverecekyeni bir isim bulup çıkaramadı. Içindekilere de, Meclis'tekilere de güvenemiyor. Başbakan, 25 yıl önce sol görüşlere takılı olan genç danışmanını, 25yıl sonra serbest piyasa eko- nomisinin doruk noktalannda ABD'de hizmet ve- ren Kemal Derviş'i ekonominin başına getirdi. Bütün bunlar neyin habercisi: Derviş'in ekonomi- den önce görevi, hükümeti kurtarmak! Ecev'rt ve hükümeti, peş peşe gelen iki büyük krizle boğazına kadar batağa batmış durumda. Hem sorumluluğu kabul etmediklerini göstermek hem de hükümeti bataktan kurtaracak bir insan gözüyte baktıklan için Kemal Derviş'e dört elle sa- nldılar. Derviş'i seçmeierinde üstelik bir başka açıkgöz- lülüksıntıyor. Başbakan IMF'yi, çağın gerisinde -ya- ni çağdışı- kalmakla suçladı. Yardtmcısı Mesut Yıl- maz, "IMF'ye takıldık ve battık" dedi. Washington bu söylemleri -önceki sabah CNN'de Erdal Sağ- lam'ın vurguladığı gibi- "hakaretyağdırma" diye al- gıladı. Hükümet bu aşamada; okyanus ötesini dışlar görünmek istemiyor. Oradan maddi destek gel- mezse utusal adını verdiği programın, önceki gibi bir kez daha ülkeyi batıracağı bilinciyle VVashing- ton'a (IMF'ye) hoş görünen biriyte yola çıkmayı de- niyor. Koydunsa bul Sabah akşam Ecevit'le konuştuktan sonrayazan bir meslektaşımıza göre; Başbakan, "iç kaynakta ve kritik atamalarda ortaklanyla anlaşmış görünü- yor". Derviş'in istedikleriyle çalışması dogal. Sözünü ettiğimiz yazıda Başbakan'dan kaynaklanan bir yargı var ki, ilginç: "üderier, Derviş'in 'programın tek patronu' olma isteğine de 'şimdilik* saygıjı" diyor. Demek ki; "liderier Derviş'in patronluğunu (şim- dilik) onayltyor*. Ne ki, ilk fırsatta... Acaba?.. Derviş, günlerdir yeni ekonomi politikasının ban- ka reformuna oturacağını söylüyor. öyle bir hava esiyor ki; bugün yann hükümetin benimseyip ilan edecegi banka reformuyla ekonomi sanki birden- bire "kurtulacak". Oysa banka reformu, ekor»minin esenliğe çık- masında önemli etkenlerden biri. Daha nice yollar var. örnegin, enflasyon hükümetin geçen aylarda saptadığı yüzde 10'lara inme şansını yitirdi. Aynı hü- kümetle yüzde 50'lileri tutturabilirsek ne mutlu bi- ze! Karamsariığın kaynağında, aynı kişilerden kuru- lu sürüpgiden iki değişken hükümetyatıyor. 21 Şu- bat krizinden önceki hükümet, 21 Şubat krizinden sonraki hükümet! Dönelim başlarda irdelemeye çalıştığımız konu- ya: Ekonomiyi başanya ulaştıracak güven sorunu- na. Ankara Sosyal Araştırmalar Merkezi'nin 3 Martta yayimlanan araştırmasına göre; bugün seçim olsa oylann dağıltmr. FP 9.4, MHP 8.9, DYP 7.2, CHP 6.4, DSP 4.9, ANAP 4.1, HADEP 3.9, BBP 2.4, diğerieri 3.2. Yüzde 10 barajını bile aşamıyoriar. Bu tablodan bu hükümete -Derviş'in beklediği- toplumsal güven çıkar mı? Güldürmeyin insanı! e-posta: tan @ prizma. net tr VEFAT ve BAŞSACLICI Mimar Sinan Üniversitesi Güzel Sanatlar Faküttesi emekli öğretim üyelerinden Prof. Dr. VEDAT AR'Ikaybetmiş olmanın üzüntüsü içindeyiz. Hocamızın naaşı, Mimar Sinan Üniversrtesrnde 13.03.2001 Salı günü (bugün), saat 11.00'de yaptlacaktörenin ardindan Levent Camii'nde kılınacak ögle namazını takiben Aşiyan Mezariığı'na detneditecektir. Sanat camiastna ve ailesine başsağlığı dileriz. MSO GÜZEL SANATLAR FAltöLTESİ DEKANLltl Haziııe aı-azLsi satacaklar ANKARA(CumhuriyetBûro- sa) - IMF destekli ekonomik programın çökmesi ve dışandan yeni kaynak bulunamaması ûze- rine hükümet iç kaynak arayışı- nayöneldi. Rantıyöksek 12 ilde- ki kamu arazılennin satüması da yeniden gündeme getirildi. Tapu Kadastro Genel Müdürlüğû'nûn bu konuda yaptığv çalışma eko- nomi bûrokratlannca değerlen- diriliyor. Tapu Kadastro Genel Müdürlüğû'nünçahşmasında 12 ildetoplam 11 milyar 172 milyon 488 bin 187 metrekare arazinin satüabüeceğibildirildi. Çalışma, arsa rantuıın yüksek olduğu Is- tanbul, Ankara, lzrnir, Adana, Bursa, Antalya, Denizli, Aydın, Hatay, Mersin, Muğla ve IGonya ile sınırlı tutulutken toplam gelir için tahmini olarak 28 katrilyon 901 trilyon 929 milyar 870 mil- yon lira bedel biçildı. Çalışmaya göre satılabilecek ençok arazi Konya'dabulunuyor. Konya'dakikırsal ve kentsel alan- larda bulunan 2 milyar 941 mil- yon 674 bin metrekare araziye toplam 9 katrilyon 835 trilyon 844 milyar lira değer biçildi. Konya'nın ardındanen çok ge- lir getirecek arazisi olan il Ada- na olarak belirlendi. Buna göre Adana'da toplam 1 milyar 437 milyon 90 bin metrekare arazi- den 3 katrilyon 151 trilyon 84 milyar gelir elde edilebilecek. Turizm yapılaşmasının yoğun olduğu illerden Antalya'da ise toplam 1 milyar 266 müyon 506 bin metrekare arazinin saülabi- leceği,bundan da3 katrilyon 147 trilyon 404 tnilyar lira gelir elde edüebilecegi kaydedildi. Çalışmaya göre diğer 9 ilde sa- tüabilecek arazi ve tahmini geti- rileri şöyle: Ankara: 658 milyon 921 bin metrekare, gelir 1 katrilyon 388 trilyon 226 milyar. ktanbul: 218 milyon 315 bin metrekare, gelir 439 trilyon 622 milyar. tzmir: 847 milyon 725 bin metrekare, gelir 2 katrilyon 682 trilyon 442 miryar. Denizli: 794 milyon 569 bin metrekare, gelir 2 katrilyon 143 trilyon 530 milyar. Bursa: 437 milyon 87 binmet- rekare, gelir 879 trilyon 6 milyar. Aydm: 322milyon988bin 773 metrekare, gelir 646 trilyon 103 milyar 730 milyon. Hatay: 327 milyon 874 bin metrekare, gelir 726 trilyon 348 milyar. Muğla: 831 milyon 313 bin 414 metrekare, gelir 1 katrilyon 662 trilyon 950 milyar 140 mil- yon. Mersin: \ milyar 88 milyon 425 metrekare, gelir 2 katrilyon 199 trilyon 370 miryar. MaliyeBakanlığı'nda daHazi- ne arazilerinin ve atıl durumdaki kamu mallannın satışlannınhız- landıruması içinbir ekipkuruldu. Maliye Bakan OralSümer, Mil- li Emlak Genel Müdûrlüğu'ne Hazine arazileri ve kamu malla- nnınsanlmasıkonusununhızlan- dınlması yönûnde talimat verdi. Oral, "Rzim amaamtz, aul du- rumdaki bu yetieri değeriendir- mek ve bunlan paraya çevirerek Hazine'ye yeni kaynaklar yarat- maktır. Bu tür yeıieri çeşitiiyön- temlerfcsatmaplanıraHvar.Gay- rimenkulyatınm ortakhklan da bunlardan bir tanesi" dedi. Oral, Hazine arazilerinin satı- şınınhızlandınlması içinbir de iç tebliğyayımladv. Tebliğde bakan- lıktan izinaknadanyapüacak sa- tışlara ilişkin limitlerde artışa gi- düdi. Dûzenleme ile 30 milyaruk limit Ankara, Istanbul ve Iz- mir'de 120 milyar üraya çıkanl- dı. Büyükşehir belediyesi olanil- ler ile Aydın, Balıkesir, Manisa, Muğla ve Sakarya'da bu miktar 90 milyar lira, diğer iller için de 60 milyar lira olarak belirlendi. Oral'ın talimatının ardmdan çahşmalannı hızlanduîin Milli Emlak Genel Müdûrlüğü envan- ter çalışması başlattı. Genel mü- dürlûk, ilk olarak îstanbul Kartal, Bağdat Çaddesi üzerindeki Ta- nm tl Müdûrlüğü, Etiler-Akmer- kez karşısında perşembe pazan kurulan alanlan belirledi. Anka- ra'da ise Köy Hizmetleri'nin ar- kasındaki büyük araziler ile Ka- rayollan Genel Müdürlüğü'nün Dozer Eğitim Parkı'nın da aynı kapsamda değerlendirileceği kaydedildi. Ücret dengesizliği içinkararname ANKARA (CumhuriyetBürosu) - Kamu çalışanlannın maaşlanndaki dengesizliği gidermek amacıyla 2000 yıhnda TBMM'den çıkanlan yetki yasasının süre- sinin dolmasma bir hafta kala boş karama- me Bakanîar Kunılu'nun imzasına açıldı. Başbakan BülentEcevit, karamame çıkanl- ması yönünde kamuoyunda bir beklenti oluştuğunu, bunun sûre dolmadan gerçek- leştirilmesini istedi. Bukonudaki boş karar- namenin imzaya açılmasına karşuı dahaön- ce bakanlardan oluşturulan çalışma grubu bu hafta içinde toplanacak. Son anda dûzenlemeyapılması durumun- da hükümetin kararnameyi son haftaya sı- kıştırarak gelebilecek diğer istemleri sınır- lama amacı dabu şekilde gerçekleşmiş ola- cak. Memur maaşlanndaki dengesizliği gi- dermek amacıyla kararname çıkarmak için TBMM'den aknan yetki yasasının süresinin dolmasına bir hafta kala Bayındırlık ve tskân Bakanı Koray Aydm, yasanın süresi- nin 19 Mart tarihinde dolduğunu anunsat- tı. Hükümetin ne yapacaksa yapmasuu is- teyen Aydın, yaşanan ekonomik bunalımın ardından dengesizliklerin giderilmesinin kaçınılmaz olduğunu dile getirdi. Ecevit, Aydın' ahakvererek bu yöndeka- muoyunda beklentiler oluştuğunu söyledi. Ecevit, yasanın süresinin dolmasından ön- ce kararname çıkarümasını istedi. Konu tartışılırken söz alan Adalet Baka- nı HkmetSamiTürk, yargı mensuplanrun maaşlanmnyetersiz olduğu ve bu durumun düzeltilmesini yönünde istemde bulundu. Türk'ün ardından bazı bakanîar da kendi kurumlannda çalışanpersonelin maaşlann- daki dengesizlikleri gündeme getirdi. Bu- nunüzerine Başbakan Yardımcısı Hüsamet- tin Özkan devreye girerek herkesin kendi personeli için zam istemesinin doğal bir şey olduğunukaydetti. Isteklerintekertekerde- ğil, toplu olarak değerlendirilebileceğini, bu konuda dahaönce yapümış çalışmalar da bulunduğunu anlatan Ozkan, ortak bir ça- lışma yapıknasıra istedi. Kurul üyelerinin benimsemesinin ardın- dan dahaöncebu konudaki çahşmalara son şeklini vermek üzere Devlet Bakanı Şükrû SinaGürd, Bayındırlık ve lskân Bakanı Ay- dın ile Maliye Bakanı Sümer OraTdan olu- şan çalışma grubunun istemleri değeriendir- mesikararlaştınldı. Bu üç bakandan oluşan grubunbu hafta içindebir araya gelerek ça- hşmalara son şeklini vermeleri ve yasa sü- resinin bitimindenöncekararnamenin çıka- nhnası benımsendi. 6 Askeri lıarcamalar ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) - Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hüseyin Krvnkoğlu, Türkekonomisindeki üçte birlik geTÜemeninardındanaskeri har- camalann gözden geçirilebile- ceğini söyledi. Kıvnkoğlu, be- delli askerliğin de şu aşamada gündemlerinde olmadığuu vur- guladı. Hükümet sözcüsü ve DevletBakanı ŞükrüSinaGürd de, bedelli askerlik konusunun dün yapılan Bakanîar Kurulu toplantısmdagündeme gelmedi- ğini açüdadı. Cumhurbaşkanı Ahmet Nec- det Sezer'in dün akşam Azer- baycan Cumhurbaşkanı Haydar AHyev'in onurunaverdiği yemek öncesinde gazetecilerle sohbet eden Kıvnkoğlu, "Ekonomik bunahmaskeriharcamalan eûd- termi" sorusunaşukarşılığı ver- di: "Verik-r üçte birtik oranda bir geritemeoiduğunugösteriyor.Bu durumdatnzdeaskeriharcama- lan gözden geçirebuiriz.Net ola- rak yapüması gerekenkr konu- sunda şu aşamada bir şey söyfe- nemez, ama baa harcamalarz»- rnanadayayuabOuf Kıvnkoğlu, sıcak para sıkıntı- sını aşmak için gündeme getiri- len bedelli askerlik konusunda da "Henüz bir değeriendirme- miz yok. Konu gündemimizde değir dedi. Kıvnkoğlu gazetecüerin, "An- cak bu konuda Genelkurmay'ın görüşünün ahndığı, Genelkur- may'm da uygun bulmadığı gö- rûşünü açıkladığı yorunüan var" arumsatmasına, "Bizsürek- li içdeğertendirmekrimiziyapa- nz. Bu, 365 gün yapdır" karşılı- ğını vermekle yetindi. Kıvnkoğlu, Balkanlar'daki te- rör ortamının aşıhnası için Tür- kiye'den asker istenip istenmedi- ği sorusunu yarutlarken de "Bu tür dururruarda bizden hep as- ker isterier, orada 1000'e yakın askerimiz var. Şu aşamada yeni bir değerkndirmeyok" diye ko- nuştu. Bu arada, DYP Trabzon Mil- letvekili AJi Naci Tuncer, 31 Mart 1980 tarihinden önce do- ğanlann 20binmarkkarşıhğı kı- sa dönem askerlik yapmalanna olanak sağlayan yasa önerisini dün TBMM Başkanlığı'na sun- du. Al, GÖZttMSEYREYLE / IŞBL ÖZGENTÜRK Denizttdamlan,btılıkhırve tııtku üstüne Pazar gecesi geç saatlerde Mısır'm Bodrum'u Hurgha- da'dan yorgun ve sersemlemiş olarakdondüm. Ve hiçbiı Türk gazetesi okumadan, hiçbirtele- fon konuşması yapmadan ge- çirdiğim garip bir haftanın so- nunda hemen bilgisayanmın başına oturdum. Ne dolar kur- lanna kafa yordum ne cümle âlemibekleyen işsizliği akluna getirdim. Bir soluk aldım ve geçirdi- ğim bu bir haftada beni en çok etkileyen şeyleT neler diye dü- şündüm. Tabii en başta çok değil on yıl önce çölün ortasındaküçük bir vaha olan Hurghada'nm inanılmaz değişimi geldi. Hurghada'yı çöldeki diğer va- halardan ayıran tek özellik muhteşem bir denizin kıyısın- da obnası. Tabii bu muhteşem deniz ve hemen arkasında gü- neşin insana ölümü anımsatan bir hüzünle battığı çöl, global- leşen dünyamızda yabancı ya- trnmcılann sektirmeden ilgisi- ni çekmiş ve on yıl içinde Hurghada çöl mimarisuıe uy- gun tatil köyleri, dahş meTkez- leriyle tıka basa dotaıuş. Şim- di binlerce turist orada dahş dersi alıp, yüzlerce çeşit bah- ğın, deniz hayvanırun peşinde, mercan kayalanrun arasmda çığhklar atarak dolaşıp duru- yor. Ve her dahş Mısır ekono- misine en az yirmi dolar bıra- kıyor. O nvercan adalannınüstünde vakur ve buralanberûm derce- sine kaygısız, insanlan umur- samadan dolaşan rengârenk balıklaravurulmamak elde de- ğil. Bu arada turizm polisi Mı- sır'm her yerinde olduğu gibi Kızıldeniz'inmercanadalann- da da dolaşıp duruyor. Ve bir parça mercan koparan yandı. Zaten eldiven yasağı var ve mercanlann çoğu kuvvetli bir zehir taşı- yor. Bu du- rumda önce bir çarpılıyorsun, ardından dahş rehberi polise çağnlıyor ve çalışma belge- si iptal edili- yor. Sözün kı- sası Mısu-, Kı- zıldenizi'ni ve bir cümle tari- hini titizlikle koruyor. Bu arada da- hş teknesinde dahp çıkarkenpek çok yeni şey öğrendim. Ömeğinbahkadam- lığın pek akılh işi obnadığuu bizzat dahş rehberleri söyledi. Delilik ama güzeli.. Aşk gibi bir şey. Bir tutku. Daldıkça, in- sanın daha derinlere gitmeis- teğini engellemesi çok zor. Os- telik ilk yirmi beş tnetreden sonra deniz sarhoşluğu başlı- yor ve o anda maskesini çıka- np kendini denizin mavisine vuranpek çok dalgıcmhikâye- si burada denizaltı efsaneleri olarak anlatılıyor. Gerçekten tutku bu çöl ülke- sine en çok yakışan sözcük. Luxor'da, Krallar Vadisi'ne girmeden önce tam tepede üç kubbeli kerpiç bir ev var. Mı- sırhlar için kutsal bir yeni za- man tapınağı bu. Ünlü arke- olog Howard Carter'in evi. Çok genç yaş- ta tüberküloz- dan ölen yer- yüzûnünbuen tutkulu arke- oloğu Mısırh- lar için bir ye- ni zamanlar azizi. Yaşarru boyunca içgü- dûlerinin pe- şinden gidip bugünûn en şöhretli fıravu- nu Tutankha- mun'unmeza- nrn bulmak için mücadele eden, inateden Carter, kazılann yirminci yı- lmdanihayetTutankharnun'un mezannı buhnuş. Bu mezann en önemli özelliği, daha önce mezaı soygunculan tarafindan keşfedilip yağmalanmadığı için tüm görkemiyle gün ışığı- na çıkması. Ölünün dirildiği andakullanacağı altıntaslann, bardaklann, mücevherlerin öy- lece ışığa kavuşması. Söylenceye göre Carter, umutsuzluk içinde kazıyı tam terk etmek üzereyken bir eşe- ğin ayağı kaymış ve bir çukura düşmüş. Bu çukurun sonunda daTutanhhamun'un mezannın giriş kapısı tüm görkemiyle du- ruyormuş. Çöl ortasındakiKrallar Vadi- si'nde Carter'in Tutankha- mun'un mumyasını gördüğü anı düşündüm. Kendi kendi- me, herhangi bir rutkunun ha- yatın gerçek anlamı olup obna- dığı sorusunu sordum. Ve ölü- mü düşündüm. Zaten Mısır, deniz dışındaher anhayatın ve ölümün sorgulandığı bir ülke. Nedeni çokbasit, ülkenin ilk sahipleri eski Mısu"hlar, yaşa- mın disipline edilemeyen iki önemli olgusundan biri olan ölümü, -diğeri de cinselliktir-, evet onlar ölümü kendilerinin hâkim olduğu bir dünyaya ta- şımak için inanılmaz bir çaba harcamışlar. Sonuç gizem do- lu bir uygarlık ve tek tannlı dinlerin ilk tohumlan. Firavun mezarlan, "Doğar- ken ölürüz" cümlesinin canlı kanıtlan gibi. Belki de bu ne- dendenLuxor dönüşühiç kim- senin canı konuşmak istemi- yor, herkesin yüzündebir garip hüzün ve herkes uzayıp giden çölün sonsuzluğuna dahruş. O saatlerde insanı tek teselli eden şey, eski Mısırhlar'dan geriye kalan bu muhteşem ve hüzünlü. şür. Gerisi boş. tsoz50@hotmau.com G Ü N D E M MUSTAFABALBAY • Baştarafi 1. Sayfada ziyaretini geçen temmuz ayında Azerbaycan'a yapmıştı. Bu gezinin karşılığı olarak Aliyev dün öğ- le saatlerinde Ankara'ya getdi. Ankara'nın gündeminde daha çok ekonomideki girmeyiş var, ama Alıyev'in ziyareti Türkiye'nin stra- tejik dengeleri açısından önemli... önce bir noktanın altını çizelim'. Eski Cumhurbaşkanı Süteyman Demirel'in gorev süresinin uzamasından yana olanlar, Orta Asya ile ilişkileri de öne çıkarmışlar, "Süteyman Bey bu ül- kelerin devlet başkanlanyla sıcak dostluklar kurdu. G/derse bu yapı bozulur" tezini işlemişlerdi. Gelişmeler, uluslararası ilişkilerde ana unsurun ki- şilerdeğil, sürdürülen anlayıştar olduğunu bir kez da- ha ortayakoydu. Sezer'in temmuzziyaretinde Azsr- baycan'dan doğalgaz alımı için ilke anlaşmasına va- nimıştı. Aliyev'in ziyaretinde de pürüzler büyük öl- çüde giderildi ve somut adımlar atıldı. Bu gezi sıra- sında 9 anlaşma imzalandı. Azerilerin deyimiyle, kol çekilecek. Bakû-Tıflis-Ceyhan boru hattı konusunda da ulu- sal pariamentolar kararlılıklannı ortaya koydular, hat- tıyasalaştırdılar. Sıra, boru hattının döşenmesinde... Amerikan ve ingiliz şirketlerinin bu hattaki payı top- landığında yüzde 50'yi geçiyor. Bir başka deyimle, asıl kararverici oian, petrol şirketleri üzerindenABD- Ingiltere. İki ülkenin, Hazar bölgesi petrollerinin birden faz- la hatla tüketim bölgelerine ulaştınlmasından yana olduğu anlaşılıyor. Bu durumda, seçeneklerden biri de Bakû-Tıflis-Ceyhan. Türkiye de özellikle doğalgaz konusunda benzer biryöntemi yaşama geçimneyi planlıyor. Rusya'dan sonra önümüzdeki temmuzdan itibaren Iran'dan, 2004'te de yine aynı hattın paralelinde Azerbay- can'dan doğalgaz alacağız. Buna Mısır olasjlığı da eklenebilir. Hazar, gol mû deniz mi? '___ Hişkilerin ekonomik boyutunun gelişmesi doğal olarak diplomasiyi, siyasal ilişkileri de olumlu yönde etkileyecek. Türiciye'nin Azerbaycan'la kuracağı bağlar, deyim yerindeyse, "domino" etkisi yapabi- lir, ötekiOrtaAsyaülketeri açısından dabağlayıaola- bilir. Yeryüzündeki bütün petrol rezervlerinin yüzde 17'sine sahip olan Hazarbölgesinin etrafında beş ül- ke var: Rusya, Azerbaycan, Iran.Türkmenistan, Kazakis- tan. Hazar'a yıllarca kimi göl kimi deniz dedi, ne aldı- ran oldu ne saldıran. Ancak Sovyetter'in dağılması- nın ardından kurulanyeni cumhuriyetlerie birlikte bu kavram büyük önem taşımaya başladı. Azerbaycan ve Kazakistan, Hazar'ın deniz statü- sünde olduğunu iddia ediyor, Rusya ve Iran, "Haytr, Hazar göldür" diyor. Görüşmeler, tartışmalar devam ediyor. Denizolur- sa, her ülkenin kıyı uzunluğuna göre belli bir bölge- si olacak, ortada kalan yer açık deniz olarak kabul edilecek. Göl olursa, Hazar 5 eşit parçaya bölünüp ülkelere aynlacak. Rusya ve Iran, teknolojik olanak- tanna güvenip açtk denizde daha fazta petrol çtkar- mayı planlıyor. Sözün kısası, Hazar'da 21. yüzyıl çetin geçecek. Türkiye'nin bu bölgedeki olanaklara bir şekilde el uzatması, polıtika üretimine katkısını da beraberin- de getirebilir. İlginç bir durum; Aliyev'in Ankara'ya ayak bastığı saatlerde, Iran Cumhurbaşkanı Hatemi de Mosko- va'ya ulaşmıştı. Iran, Sovyetler'in dağılmasından sonra ilk kez Rusya'ya en üst düzeyde gidiyor. ABD'nin karşı çıkmasına rağmen, Rusya Iran'la si- lah ticaretine girişiyor. Iran içindeki 30 milyona ya- kın Azeri'nin ileride farklı uyanışlara gitmesi, Hu- meyni rejimini endişelendiriyor. Bu yüzden Iran, Rus- ya ve Ermenistan'la özel iüşkilere girip Azerbaycan'ın kendi sorunlanyla baş başa kalmasını yeğliyor. Kafkaslar ve Orta Asya cumhurtyetleriyle ilişkile- rimizde ilk 10 yıl, deneme-yanılma metoduyla geç- ti. Ikinci on yılın, derienme-toparlanmayla geçmesi- ni dileyelim. ankcum@ttnetnettr îsviçre soykırım onergesınıgoruşuyor CENEVRE (Cumhuriyet) -tsviçre Ulusal Mec- lisi, sözde Ermeni soykınmının tanınmasını isteyen iki ayn önergeyi bugün sabah orurumunda ele ala- cak. Ermeni soykınrrunın tanınması için Fransız Parlamentosu'nda başlayan ve yasanın çıkanlma- sıyla sonuçlanan gelişmelere, yasa çıktıktan sonra tepki veren Türkiye, îsviçre'ye karşı tutumunu da bugünkü karardan sonra belirleyecek. Dışişleri yetkilileri, Bera Büyükelçiliği aracıh- ğıyla girişimlerin devam ettiğini bildirdi. Îsviçre Parlamentosu'ndakiotururnlan izlemeyi planlayan Bem Büyükelçisi Metin Örnekorun midesinden rahatsızlanarak hastaneye kaldınldığı ve bugünkü oturuma katılamayacagı bildirildi.