Catalog

1 ŞUBAT 2001 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA HABERLER Uluslararasıhukuk yoluDışişleri Bakanı Ismail Cem, Fransa Cumhurbaşkanı Chirac'ın onayladığı sözde Ermeni soykınmı yasası için yaygara koparmanın bir işe yaramayacağını söyledi LEYLA TAVŞANOĞLU "Türkiye her aianda gûçlü olursa dünyadaki gûcü ve önemi artar." Ankara'nın önümüzdeki en az beş yıl için çizdiği hedef giderek gûç kazanmaya dayanıyor. Dışişleri Ba- kanı Ismail Cem, dün sabah tstan- bul'da, Istınye'dekı Dışişleri Bakan- lığı Temsilciliği'nde bir grup gaze- teciye dûzenlediği brifingde bunla- n söylüyor. Cem, Türkiye'nin dün- yadaki konumunu da şu sözlerle özetliyor: "Türldyebölgelerüstübir gûç. O nedenle de sürekli dûzlük Türkiye için mümkûn değiL Örne- ğin, Ortadoğu'da işkr iyi gkterken, Balkanlar derken Ermeni sorunu ortaya çıkabiMyor." Gündeme, dün Fransa Cumhur- başkanı Jacques Chirac'm imzala- dığı Ermeni soykınmı yasası geli- yor. Cem, Dışişleri'nin bu konuda- ki değerlendirmesini şöyle yapıyor: "Bizim Fransız toplumuyla soru- numuz yok. Mesele Fransız Parla- mentosu'nda, yönetiminde. Biz, Fransa'daki bu gelişmenin uluslara- rası hukuk açısından geçersiz oklu- ğunu her aianda vurguluyoruz. Or- ly katliamı dunışmalannda da bu konu gûndeme gelmiş, karariara, 1915 olaylanmn soylanm tanımına ginnediği de almnuşü." Durup dururken Fransa, Ermeni soykınmı iddialannı neden alevlen- dirdi, sorusuna Cem şöyle bir yanıt veriyor" "1. Ban Avrupa toplumla- rmda Türldye'ye karşı yuzterce yü- dır ciddi bir tepki var. Son 15-20 yü- dn* Türkiye, bu toplumlarda abarn- h ve negatif imaj olarak kuilanıkh. 2. Fransa kendi vicdan muhasebe- sinden kurtuhnak için bu olayı kıü- landı. Burada söz konusu, Cezayir olaylandır. Orada soykınm bik te- laffuz edikti. Birdenbire bir genera- lin açıklamalanyla Fransa'nm unut- maya çahşüğı geçmişi yeniden can- landı. 3. Düzeysiz bir siyasi hesap mese- lesl Baa büyük belechyelerde Erme- ni oylan öncmli. Yerel seçim hesabı yapıkh. Aynca Ermeni diasporasın- da büyük para var. Gülbenkyan Vakfi da çok para harcadL" Cem, Fransız Parlamentosu ve yönetiminin bu kararla Fransız kül- türüne yapılabilecek en büyük kö- tülüğü yaptıklannı sözlerine ekli- yor; şu noktanın altını da kalın çiz- gilerle çiziyor: "Fransa'da postrao- dern faşizm var. Bunununsınian ya- bancı, Türk ve Müslüman düşman- hklan." Buna karşı Türkiye ne yapmalı? " Yaygara koparmakla bir yere va- nlmaz. Türkiye, sakin, kararh ola- cak. Işleri uhıslararası hukuk anla- yışı içinde götürecek." Askerl Ihalelere son Cem, "Bu şekilde davranan bir ül- keyeelbettestratejiksavunrnamıniti- mat etmeyeceğiz. Dolayısıyia da aske- ri ihakterde meşru müdafaa hakkt- mızıkuüanacağız, Bakanhğın düşün- DırökriBakanıtsmailCem.dünKay- VaBsi Nihat Canpolat'la görûşen Cem, Tûrkhe-Fransa iKşkilerine değindü. Türkiye'nin arnk kendi güvenliği, stratejikgeteceğini etkfleyen ekooomikkararlar konusunda Fransızlara güvenemeyeceğini beKrtti.Cem, Türkiye'nin askeri baa ahmlarmı da arnk Fransa'dan gerçekleştirmesinin olanaksız olduğunu ifade etti. ( Fotoğraf: AA) cesi bu. ZatenFranaz savunma sana- yii, uzay teknoJojisi bunun sonuçian- m hisseüneye başladT dıyor. Meselenin güç dengesıne dayan- dığına dikkat çeken Cem ekliyor: "Biz Fransa'yla bugün 12 miryar doiarhk ticaret yapsaydık ya da Or- tadoğu banş sürecinde bu etküüiği- miz 10 yıl önce olsaydı bu mesele de patiakvermezdL" AB tam üyeliğı sürecinde hedefler- de çok karârlı olduklannı söyleyen Cem, "AB, 2001'in en öoemB hedefL tkinci hedef de Avrasya'nm merkez ülkesi oknak. AB bir atnaçdr, saplan- ü değiL Ulusal belge, hassasiyet gös- terilerek hazırlanıyor.Son üderlerzir- vesinde bazı konular haüediklL Bura- da, değişik hassasiyetlerin nriaşmag bulunmak dunımunda. Yalnız, AB üyeliğiyle öncetilderi, hassasiyederi birbirine kanşürmamak lazuıT dı- yor. Bu bağlamda Ismail Cem'e Kıb- ns Rum Yönetimi'nin (KRY) AB üyeliği olasılıklannı soruyoruz: Yanı- tı şöyle: "Türkiye ve KKTC, ekono- mik ve her aianda 2003'e kadar güç- lenmek zorunda. Aksi halde AB, KRY'yi üyetiğe ahnakta daha az te- reddüt edeeektir." Bir de Kıbns sorunu var. Bu nasıl çözülecek? Cem diyor ki: "Biz kon- federasyon modeline sıcak bakıyonız. Ama araahk yapan ABD, tngütere gibi ülkder Yunan tezierini kabul et- tirme gibi bir misyonun sahibi görü- nüyorlar. Burada AB'nin Ud temel hatası var. Birincisi KRY'nin tek ta- raflı üyelik başvurusunu kabul et- mek, ikindsi deKıbns konusunu Tür- Idye'nin adayhk süredne bağlamak. Ama Udsi de istenen sonucu vermedT' CSM altyapı ihalesi ALCATEL dışlandı ANKARA (Camhnriyet Bürosu) - Türkiye, sözde Ermeni soykınm sav- lannı yasalaştıran Fransa'ya yönelik ekonomik tepkisini arttırarak sürdürü- yor. Savunma ihalelerinin iptalinin ar- dından Türk Telekom da, GSM 1800 hattının altyapısi için açtığı 1 miryar dolarlık projeye teklif veren ALCA- TEL'i ibaleden dışlama karan aldı. Türk Telekom Yönetim Kurulu, dün yaptığı toplantıda, 3. cep telefonu hat- tı için gerekli teknik altyapının sağlan- masma yönelik ıhaleye verilen teklif- leri değerlendirdi. Kurul toplantısında Fransız fırması ALCATEL'in ihale dı- şı bırakılmasma karar verildi. Almanya mnutjandı Alman parlamenterler de dünkü te- maslan çerçevesinde Savunma Sana- yii Müsteşarhğı yetkilileri ile bir ara- ya geldiler. PKK'yi simgeleyen saç ba- ğıyla skandala neden olan parlamenter AngeKka Beer'in, heyetin dünkü Anıt- kabir ziyaretine katılmaması dikkat çekti. Alman parlamenterler, savunma yetkilileri ile yapılan görüşmelerde ihalelere katılan Alman firmalann du- rumunu görüştüler. Almanlann büyük önem verdiği 7 milyon dolarlık tank ihalesinde Leopard'ın şansınm, Fran- sız Leclerc'lerin yaptınmlar çerçevesi- ne gireceği için arttığı beiirtiliyor. Kıbns Türk Örgütleri Londra'da eylem atağı REŞATAKAR LONDRA-Fransa'dan sonra Erme- ni soykınmı iddiasına arka çıkan In- giliz hükümetini 500 kişilik bir gös- teri ileprotestoeden Londra'daki Kıb- ns Türk Örgütleri Konseyi, yeni bir atağa hazırlanıyor. Konsey Başkanı Ahmet Nâzım, In- gilizlerin turumuna karşılık vermek için çok kuvvetü bir eylemin gerekli olduğunu söyledi. Cumhuriyet'in so- rulannı yanıtlayan Nâzım, Ermeni soykınm iddiasıyla ilgili olarak Ingi- liz milletvekillerine birer mektupgön- derdiklerini ve bazılanndan olumlu cevap aldıklannı belirterek gelecek yıl yapılacak Soykınm Anma Gü- nü'nde Ermeni ıddiaiarmm dikkate alınmaması ve Kıbnslı Türklere uy- gulanan soykınmın gündeme getiril- mesi için gereken her türlü ginşimin bugünden başlatılacağını anlattı. Türkiye'nin Fransa'ya tepkisi Avrupa basmında geniş yankı buldu 'Ankara savaşı seçtTHaber Merkezi - Fransa'da dün yayımlanan gazeteler, ülkede ön- ceki gün yürürlüğe giren Ermeni yasasına geniş yer verdi. Ermeni gazeteleri de gelişmeleri birinci sayfalanndan duyurdular. Le Flgaro gazetesi, 'Ankara, Fransa'yı cezalandırdı' başlığıyla verdiği haberde, Türkiye'nin, sa- vunma sanayii alanuıdaki ihalele- n iptal ederek Fransa'ya misille- me yaptığını bildirdi. Gazetenin habennde. Başbakan Bulent Ece- vit'in açıklamalanna da yer verilir- ken Pans Belediyesi'nin, sözde Er- meni soykınmı ile ilgili bir anıt heykel dikme karannın Ankara'yı daha da kızdırdığı ifade edıldi. Llberatlon gazetesi ise 'An- kara savaşı seçti' başlıklı habenn- de, Ermenı yasasının Türkıye'yi tahrik ettiğini ve kızdırdığını bil- dirdi. Türkiye'nin Fransa ile ilgili savunma sanayii alanındaki iki iha- leyi iptal ettiği hatırlatılan haberde, Dışişleri Bakanı Ismail Cem'ın "Türkiye'nin, Fransa'nuı tarafsız- hğma güveni kahnadığı'' yolunda- kı açıklamasına da yer verildi. France SOİr gazetesi ise 'An- kara savaşı kaybetti' başlığıyla ver- diği haberde, Fransa'ya yönelik ekonomik misillemeye ve Dışişle- ri Bakanı Cem'in, "Buyasa büyük addetazfik" şeklindeki açıklama- sına yer verdi. Yunan basını da sözde soykınmı yasasının Türkiye'de büyük tepkiy- İe karşılandığını bildirdi. KatİITIGrlnl gazetesi, yasanın Türkiye'de bır öfke dalgası estirdi- ğini vurguladığı haberinde, Fran- sız mallanna ambargo konulması- nm söz konusu olduğunu yazdı. EkSUSİa, Paris'e Ermeni anıtı dik- me karannın ise Ankara'ya vurul- muş ikincı darbe olduğu yorumu- nu yaptı. Belçika'nın Le SOİr gazetesi 'de Türkiye'nin Fransa'dan boşandığı- nı ve artık Fransa'mn adım bile duymak istemediğini yazıldı. Rusyamn vremya Novostl gazetesi ise Türk cumhuriyetleri- nin Türkiye'yi yalnız bıraktıklan- nı yazdı. Italyan milletvekillerinin 'cinsel taciz' kavgası ttaiya'da Eşit Fırsatiar Bakanı Katia BeDiDo ile Ulusal tttifak Milletvekili Alessandra MussoKni, bir televizyon programında ka>ga etti. RAI-l'de yaymılanan "Porta a Porta" adlı progranun önceki gün yapılan çekhnlerine kaülan iki nüHetvekfli, Yüksek Mahkeme'nm "eDe popo>^ hafifçe vurmanın cinsel taciz sa>ılama>acağı" şeklindeki karannı tarbşırken birbirlerine hakaret etmeye başladılar. BelliUo nun. diktatör torunu olan Alessandra Mussoüni'ye, "Senin adın Mussoiini, konuşmaya hakkın yok" demesi üzerine, Mussoiini de "Sen komünisLsin, gh Küba'da >aşa" diye cevap verdL Bu sözkrin ardmdan BelhTlo eiindeki mikrofonu Mussotini'ye nriatü ve iki kadm tekme tokat karvga etmeye başladL Progranun sunucusu konuklannı zorlukla ayınh. Gazeteci Hrant Dink, gelişmelerin sorunu tartışılamaz hale getirdiğini belirtti: Ermenfleıi ıııalzeıııe etmesinler GÖNÜLKENTER ENGEMANN Türkiye'de yaşayan Er- meniler için yayımlanan A- gos Gazetesi'nin Genel Ya- yın Yönetmeni Hrant Dink, Fransa'nm aldığı ka- rarla Türkiye'de sorunun tartışılamaz hale geldiğini söyledi. Dink, soykınmı savj ile ilgili Avrupa'daki son gelişmeleri Cumhuri- yet'e değerlendirdi. - Avnıpa'da yaşayan bir Türk gazetedsi olarak ts- tanbul'da buhınduğum sı- rada Fransız Parlamento- su'ndan çıkan son karar- larla ögfli görüştüğüm her- kes bana şu soruyu yöneh- ti: "Avrupa ne yapmak isti- yor?" DÎNK: Bana kalırsa bu soruyu biraz değiştirmek gerekıyor. Dünya ne yap- mak istiyor. Çünkü ABD de var bu işin içinde. Soy- kınm konusunda dünyanm bir talebi var. Türkiye, dünyanın bu konudaki tale- bi ile ilgili cümleyi iyi oku- yamıyor. Türkiye dünya demokrasisinin varmaya çalıştığı noktayı, geldiği noktayı iyi okuyamıyor. Bu birincisi; ikincisi, Türkiye Batı'yı istiyor, okuyamadı- ğı bir dünyayı istiyor. Bi- raz okudukça, önüne yeni sayfalar açtıkça "eyvah'' diyor, geri çekiliyor. - Biz onlan, onlar bizi okuyamıyor. DİNK: Nerede buluşa- cağız? Fransa örneğin şöyle yapabilirdi: Türki- ye'yi ıddialar konusunda ciddiyetle Ermenilerle he- saplaşmaya çağınrdı. A- ma siz bunu dayatu^anız, yanlış yaparsınız. Konu bu şekilde konuşulmaz hale geliyor. Ulusallığın öne çıkanldığı toplumlar- da, Batı'mn yaptığı ters te- per ve ters tepti. Türkiye'nin yapacağı şeyler sizce nekr? DtNK: Türkiye, buko- nunun çalışma alamnın kendi ülkesi olmasını sağ- lamalıdrr. Tüm tabulan or- tadan kaldırmalıdır. Türk ve Ermeni bilim adamlan arasında sürekli tartışma obnahdır. En önemlisi bir an önce Türkiye ve Erme- nistan arasında ekonomik ve kültürel ilişkiler geliştı- rihnelidir. Ben iddia ediyorum, ya- pıhnca görülecektır, 10 yı- la kalmaz Ermeni soykınm meselesi sorun olmaktan çıkar. Ben, bir Ermeni ola- rak, soykınm tasanlanna kökünden karşıyım. Benim atalanmın yaşamış olduğu tarihsel dramın uluslarara- sı bir malzeme olarak kul- lanılmasını istemiyorum. Onun için tüm dünyaya diyorum ki bizi bize bıra- kın. Benim için tek bir Türk'ün bile Ermeni konu- sunda, "Ermenflerniçinıs- rar ediyorlar" şeklinde sor- gulama sürecine girmesi, milyonlarca Batılmın "E\ı etbu soylanmdn-" diye bağırmasmdan çok önem- lidir. Bu bağlamda benim için bir Türk dünyaya be- deldir. GEÇMİŞTEN GELECEĞE ORHANERİNÇ Bilgilenme Hakkı "Beyaz Enerji" operasyonu ile ilgili iki haber, siyaset dünyamızın saklayamadığı niyetlerinin yeniden ortaya dökülmesine neden oldu. Star televizyonunun yayımladığı jandarma fezlekesi ile Anadolu Ajansı'nın yayımladığı sav- cılık ifadeleri, siyasi çıkariara dokunduğu için ik- tidar partileri, kendilerinin de zaman zaman çiğ- nedikleri Basın Yasası'nın 30'uncu maddesini gündeme getirdiler. FP ile DYP'nin karşı çıkışlan ise yine politik çıkarlara dayanıyordu. Iktidarda iken hazırta- dıklan taslak ve tasanlan ammsarsak, gerçek- te koalisyon partilerinden aşağı kalmadıklannı görürüz. Ben adliye muhabirliğine başladığımda, hal- kın unutkanlığından yararianan kimilerinin "de- mokrasi şampiyonu" ilan ettikleri Demokrat Parti'nin, 1956 yılında ağıriaştırdığı Basın Ka- nunu'nun 30'uncu maddesi yürüriükteydi. Maddeye şu bölüm de DP'nin demokrasi an- layışına uygun olarak eklenmişti: "Kanun, nizamname veya resmi teşekküller- ce ittihaz olunan (alman) karar gereğince gizli yapılan toplantılardaki müzakeratın (görüşme- lerin) veya alman karahann veya gizli olan tah- kikat ve safahatınm ve kaza mercilerinin müza- keratınm neşri yasaktır." 27 Mayıs Devrimi sonrasında, 1960'ın Kasım ayında yapılan degişiklikler sırasında bu bölüm de maddeden çıkanldı. Madde, 1983'te eklenen ceza arttınmı fıkra- sı dışında, 40 yıldır yürüriükte. Benim dönemimde de polis-adltye muhabir- leri" işlerine, Emniyet Müdüriüğü'nden "polis bülteni"n\, Jandarma Alay Komutanlığı'ndan "jandarma bülteni"n\ alarak başlarlardı. Nöbetçi emniyet müdürieri, siyasal suçlar dı- şındaki olaylan özenle bu bültende özetlerier- di. Kim kimi öldürmüş, kim kimi bıçaklamış, kim kimi dövmüş ya da dolandırmış, sanıklardan hangileri yakalanmış, hangileri kaçmayı başar- mış gibi aynntılan da içeren özetlerie yer, saat, ad vererek ve altını da imzalayarak gazetecile- re duyururlardı. Gazeteciler de bu bültenden, kendi gazete- leri için önemli gördükleri olaylann peşine dü- şer ve geliştirerek aynntılı bir habere dönüştü- rürlerdi. Kimsenin de aklına "Yahu ilk tahkikat gizli ise polis ve jandarma bu bülteni niye hazırtayıp dağıtıyor" sorusu gelmezdi. Çünkü mahkemeler de maddeyi aynı yakla- şımla yorumlariardı. Yani, talep ve iddianamelerie bilirkişi rapor- lannın ve hazırlık ifadelerinin özetlenerek haber çerçevesinde yayımlanmasının, belirlenen su- çu oluşturmadığı ortak bir yargıydı. Ancak say- dıklanmın tümünün birden yayımlanması ya da tefrika edilmesi (günlük parçalara bölünerek yayımlanması) suç sayılırdı. , Günlerden bir gün Yargıtay'ın ilgili dairesi bu yargıyı değiştirip, haber halinde özet verilmesi- nin de suç olduğu görüşüne vannca işin rengı değişti. Ancak çifte standart uygulaması da bu ne- denle ortaya çıktı. 30'uncu madde ile yasaklan- mış belgeler, yayınından fayda umulanlaria za- rartı görülenler diye bir aynma tabi tutuldu. Bir bölümü hazırlayan savcılarca gazetecile- re verildi ve tefrika edilmesi bile özendirildi. Bu yayınlar için savcılar dava açmadığından konu mahkemelere yansımadı ve mahkûmiyet kara- n da çıkmadı. Genç arkadaşlanma sordum. Polis ve jan- darma bültenlerini hazırtama geleneği bugün de sürüyor. Savcılar ve emniyet müdürieri önemli gördükleri konular için basın toplantılan düzen- leyerek açıklama yapıyor. Halkın bilgilenme hakkına verilen önem adı- na bir bölümü fos çıksa da bu uygulamalan destekliyorum. Medyanın "yargısız infazyaptığı" iddialanna gelince. Yargısız infaz eldeki bilgilerin haber ola- rak verilmesinden değil, haben güzelleştirmek, çekiciliğini arttırmak için eklenen sıfat ve yo- rumlardan kaynaklanıyor. Bu sorunun çözümü de yayınlara sınır getirmekten değil, yargısız in- faza uğradıklannı iddia edenlerin haklannı ara- ma bilincinesahip olmamalanndan geçıyor. Ba- sın Yasası'nda, Ceza Yasası'nda, Medeni Ya- sa ile Borçlar Yasası'nda, kendilerını korumak için bekleyen çok sayıda madde var. Dileriz, Yargıtay hem bilgilenme hakkının kul- lanılması hem de uygulanan çifte standardı ön- lemek için konuya daha geniş bir yorumla yak- laşır. Bu tutum geriye dönüş değil, gelişeri hukuk anlayışının uygulamaya yansımasını da sağla- yacak bir adım olur. oerinc@cumhuriyet.com.tr. Ermenistan Başkanı Koçaryan 'TürkiyeözürdüemelV ANKARA(Cumhu- riyet Bürosu) - Erme- nistan Devlet Başkanı Robert Koçaryan, Türkiye'nin 'soykmmı kabul etmesmin' ken- dileri için 'onur mese- lesi' olduğunu belirtti. CNN Türk'te ya- yımlanan Mehmet AB Birand'm hazırladığı 'Manşet' programma konuk olan Koçaryan, "Bu, Sevr'in tekrar canlandmlması sonu- cunu doğurmaz. Tam tersine Türkiye, Erme- ni halkınripn ÖZÜT di- lerse ortam tamamen değişir ve olumlu yöne kayar. Elbette Türkiye çok büyük ve güçlü bir devlet, ama aynı za- manda gerçekleri gör- me büyüklüğünü de göstermeK'' dedı. Fransa'da soykın- mm kabul edilmesinin öncelikle bu ülkedeki Ermenilerin amacı ol- duğunu kaydeden Ko- çaryan, "Ben de kendi aduna Fransa'nm, bu asnn başında gerçek- leşen bu olayı teyit et- miş olmasını kutiuyo- rum" diye konuştu Ermenistan'ın Tör- kiye'den toprak tale- binde bulunmak gibi bir düşüncesinin ol- madığmı sözlerine <k- leyen Robert Koçar- yan, soykınm mesde- sinin tarihçilere bıraKi- lamayacağını belıro.