Catalog

22EYLÜL2000CUMA CUMHURİYET SAYFA IjjJvOiM O J T U / ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 ŞtRKETLERDEN • DIESELSTYLELAB 2000-2001 sonbahar-kış kolesıyonunu 'Hayatı Cıddıye Almamak' başlığı altında sundu. Uzun soluklu klasik görüntüyü, kişiye özel hale getiren kumaşlarla hazırlandı. • www.zakki. com, tüketiciye farklı teslimat seçenekleri sunuyor. Ataşveriş sitesi Zakki, ürünü aynı gün içinde ulaşnrma, şehirdîşı gönderim ve ücretsiz teslim hizmetkri de veriyor. • CHEETOS'un yenı ürünü 'Checkers', kaşar ve et aromalı tadı ve 'Dama' şekliyle piyasaya sunuldu. Aynca paketlerden çıkan Pokemon Taso, çocuklara eğlence olanağı sağhyor. • NATURLAND, bisselerinin yüzde 23'ünü halka arz *'"-'* etmesinin ardından organik tarun sertifikah turizm kompleksi oiacak. İsteyen konuklar tavuklan besleyip yumurtalannı alabileeekler. • BMW 3 serisi Touring, geniş hacimli otomobiller piyasasında alıcı anyor. Touring bu pazarda Sedan otomobillerden sonra ıkinci büyük satış hacmini yakalamış durumda. • CHRYSLER'inyeni ürünü Chrysler 300M geniş iç hacmi, hassas direksiyonu, dikkat çekici tasanmı ve güçlü performansıyla piyasaya sunukiu. • PANACHE LINGERIE. içi özel bir sıvıyla doldurulmuş sutyen ve külotlardan oluşan 'Atlantis' serisini, Türkiye distribütörü Reki Group tarafından satışa sundu. • tZMİTOUTLET CENTER,dûzenlediği kampanya ile mağazalanndan 2.5 milyon liralık alış\eriş yapan tüm müşterilerine okul seti hediye ediyor. Mısırlı Ticaret Bakanı'ndan Frag'a Afrika'ya yardım konusunda tehdit gibi mesaj 'Yoksufları haBfe abnayın'• Mısır Ekonomi Bakanı Yusuf Butros-Gali, Prag'da bir araya gelen IMF ve Dünya Bankası yetkililerine basın aracılığıyla tehditvari bir mesaj göndererek Afrika ülkelerinin borçlannın affinı 'rica' etti. Bakan, gelişmekte olan ülkelerin ne kadar ciddi olabileceğinin, "Seattle'da dünya ticaretiyle ilgili görüşmelerin kesilmesine yol açarak" ispatladıklannı söyledi. Ekonomi Servisi - Mısır Ekonomi ve Ticaret Bakanı Yusuf Butros-Gali, du- rumlan gıderek kötüye gıden yoksul Af- rıka ülkelennın borçlannın affinı Prag'da bir araya gelen IMF ve Dünya Banka- sı yetkililerinden tehditvari bir mesaj- la 'rica' etti. Mısırlı bakan, gelişmek- te olan ülkelenn ne kadar ciddi olabi- leceğinin, "SeattiVda dünya ticaretiy- le ilgili görüşmelerin kesilmesine yol açarak" ispatladıklannı söyledi. Kahire'de Afrika ülkelerinin ticaret bakanlannı bir araya getiren bir toplan- tı sırasında gazeteciler aracılığıyla Prag'a mesaj göndermek ıstediğini söyleyen Butros-Gali, borç verenlerden 350 mil- yon dolarlık borç affı programının ko- şullannın kolaylaştınlmasını istedi. Afrikalı ticaret bakanlannın sözcü- lüğünü yürüten Butros-Gali, bu ricanın kıtanın tamamından geldiği için dikka- te alınmasmı istedi. Butros-Gali, Afri- ka'nın sağlık, eğıtim ve ulaştırma alt- yapısını geliştirmesinın zorunlu oldu- ğunu ve paranın 'acılan dindirmekiçin' kullanılacağını ammsattı. Bu arada Prag'da toplanan IMF-Dün- ya Bankası yetkilıleri de bir başka açı- dan yoksul ülkelerle ilgili konulan ele almaya hazırlanıyor. ABD Hazine Ba- kanı Lawrence Summers, yoksul ülke- lerin dünya ticaretıne daha fazla dahil 26 Eylûl'deki küresel eylem gûnü öncesinde protestolar için Prag'a gelen eyiemciler, kent stadyumundaki çadır kampa yerleşmeye başladılar. Çek poüsi ise kûreseDeşme karşıtiannın eylemlerine karşı güvenlik önktnlerini giderek sıküaşünyor. edılebilmesı içuı ek önlemler düşünül- mesi gerektiğine işaret etti. Summers, "KapftaMzmin yayılmasının kamu ÇJ- karlanyia yumuşatıbnası gerektiğini'' belirtti. 'Protestolar yanhş değJT Dünya Bankası Başkanı James YVol- fensohn, küreselleşme karşıtı eylem- lerin. 'tamamıylaolumsuzbirşeyohna- dığını' söyledi. Vv'olfensohn, dünyada eşitlik, yoksulluk gibi konularda artan duyarlılığı memnuniyetle karşıladığı- nı belirterek, "Taraşacak veöğrenecek çok şeyimiz var ve şu an bunu yapmak için uygun bir zaman" dıye konuştu. Wolfensohn, uluslararası kalkınma yardımlanrun son yıllarda giderek azal- ması, yoksullukla mücadelede açısın- dan 'bir suç* olarak niteleyerek, IMF'nin de Dünya Bankası'nın da yoksullukla mücadele konusundaki ölçütleri gelış- tirmek istediğini vurguladı. Prag*da tedirgin bekleyiş PRAG (AA) - IMF ve Dünya Banka- sı'nın yanyıl toplantılannda, küresel iş imkânlaraun artnnlması ve refahın da- ha adil paylaşımı ele alınırken ev sahibi şehir Prag'da ticaret hayatı aksıyor. Şehirdeki sıkı güvenlik önlemleri ve protesto eylemlerinin şiddete dönüşme- si endişesi, Prag ve civanndaki ticari iş- letmelerin çoğunun toplantı döneminde kapılannı kapatmasına, hatta, işyeri sa- hiplerinin kendilerini kent dışma atma- larına neden oldu. Toplantılann düzen- leneceği Prag Kongre Merkezi cıvann- dakı 15 cadde ve sokaktaki dükkân ve iş- yerleri, bugünden itibaren 10 gün sürey- le kapalı kalacak ve hatın sayılır miktar- da ciro kaybedilecek. Yanyıl toplantılannın resmi oturumun başlayacağı salı gününc yaklaşılırken, protestoculareylem planlannı kamuoyu- na duyurdu. Küresel kapitalizmi protes- to eylemleri için oluşturulan kolektif ör- gütlenme kuruluşu INPEG'in sözcüsü ABce Dvorska'run açıklamasına göre ey- lem planına, delegelerin Kongre Merke- zi'ne ulaşmalanru engellemek amacıyla ^embofikblokaj" da dahıl edılecek. Plan- lanan protesto eylemleri arasında, "dire- nişsanaü festivaDerTnin yanı sıra "yara- ücı, şiddet içermeyen eytemler" de yer ahyor. Protesto eylemlerinin türü, eylem- ci gruplann oybirliğıylebelirlenecek. Çek Cumhuriyeti sınırlannda, giriş- lerde kontroller sıkılaştmhrken, Alman- ya ve diğer komşu ülkelerin güvenlik bi- rimlennden de destek alınıyor. Cep telefonunda 'pil' tehlikesi GÖZDE AKGÜNGÖR Türkiye'de kullanunı gide- rek artan cep telefönlannın es- kiyen bataryalan bilinçli bir atık ya da geri dönüşüm uygu- laması olmadığı için içerdiği kanserojen maddeler yüzün- den ınsan sağlığını tehdit edi- yor. Gelişmiş ülkeler bu batar- yaların içinde bulunan nikel kadmiyum bileşimini geri ka- zanmaya çalışırken Türkiye'de henüz lisansh bir bertaraf te- sisi bile yok. Gerektiği şekilde bertaraf edilmeyen atık pillerin içerdi- ği kimyasallar, toprak, hava ve yeraltı sulannın kırletilmesine yol açıyor. Içindeki metaller nedeniyle pil, atık hale geldi- ğinde belli sıcaklıklarda bu- harlaşarak havaya kanşıyor. Kanserojen etkiye sahip me- taller, toprağa, havaya ve suya kanşarak besin zuıciri yoluy- • Eskiyen bataryalar, bilinçli bir atık ya da geri dönüşüm uygulaması olmadığı için içerdiği kanserojen maddeler yüzünden insan sağlığını tehdit ediyor. Bu bataryaların AB normlannda toplanması için çalışmalar sonuçlandınlamadı. la insan vücuduna giriyor. Çevre Bakanhğf mn "Tehü- keli Aoklann Kontrolü Yönet- meüği''ne göre atık uretıcılen, belirtilen esaslara uygun ola- rak ya kendi olanaklanyla, ya atık bertaraf tesisinde harca- malan karşılayarak ya da be- lediyelerle kurulacak ortak te- sislerde atıklarının bertarafını sağlamaktan sorumlular. Yasal bertaraf yöntemleri arasında özel işlemli arazi de- polaması, metal ve metal bile- şiklerinin yeniden işlenmesi ve fıziksel-kimyasal antım yer ahyor. Cıva, kadmiyum ve kurşun içeren pillerin Avrupa Birliği direktiflerinde öngörülen şe- kilde toplanmalan ve bertaraf Bertarafvar, geri kazanımyok Türkiye'de henüz "geri kazanım" gerçekleştiren tesis ve altyapı yok. Ancak tzmit'te bir şirket, " a n depolama" işlemiyle bu metallerin bertarafını sağhyor. Bazı kuruluşlar da atıklan toplayıp yurtdışındaki tesislere ulaştırarak geri kazammı gerçekleştiriyor. Türkiye'deki pil üreticilerinden Askeri Pil Sanayü (ASPtLSAN), kendi atık pillerini toplatarak Fransa'daki geri kazanım tesislerine gönderiyor. Nikel kadmiyumlu pillerin geri kazanımı, Amerika'da INMETCO, Fransa'da SNAM, Isviçre'de SAFT gibi şirketler tarafından nikel, krom, dernir alaşımı ve kadmiyum metali bertaraf edilerek yapılıyor. edilmelenni sağlayacak siste- mi içerenmevzuat taslağı, Çev- re Bakanlığı'nca hazırlandı. Ancak TSE, Dış Ticaret ile De- nizcilik Müsteşarlığı, Sağlık Bakanlığı ve pil ıthalatı yapan şirketlere sunulan AB direk- tifli bu taslak için yapılan ça- lışmalar, sonuca bağlanmadı. 'Üreten sorumlu' Istanbul Büyükşehir Bele- diyesi Çevre Koruma Daire Başkanı MustafaÖztürk, u Ba- taryalan kbn üretiyor. bundan ktaı para kazanrvorsa bununbe- delini ödemek ve aüklan top- lamaktan da o sorumludur" diyor. Atık sorununun, üreticinin kendi olanaklanyla veya bele- diyeye bedel ödenmesi yoluy- la çözüleceğini söyleyen Öz- türk, "Tûm ureticflerle ortak masa etrannda birleşerek bu sorunu giderelim" çağnsmda bulunuyor. Ulıısal Pamuk Konseyi'ne ABD örııeği • Pamukla ilgili tüm kesimlerin bir araya geldiği konseyin hukuki anlamda işlerlik kazanmasının ardından sektördeki pek çok sorunun çözüm yolunun açılacağı vurgulanıyor. tZMtR (Cumhurryet Ege Bürosu) - Ulusal Pamuk Konseyi'nin, yasal altya- pısı olmadığı için resmen çalışmalan- na başlayamadığı bildirildi. Pamukla il- gili tüm kesimlerin bir araya geldiği konseyin hukuki anlamda işlerlik ka- zanmasının ardından sektördeki pek çok sorunun çözüm yolunun açılacağı vur- gulanıyor. Halen Ulusal Pamuk Konseyi Geçici îcra Kurulu aracılığıyla çalışmalannı sürdüren örgütün başkanlığına Dr. Hu- lusi Tanman getirildi. Tanman, gündem- lenndekı öncelikli konunun, konseyin hu- kuksal statüsünün kurulması olduğunu belirterek Türkiye'de öngörülen statüde bir konsey kurulmasına olanak tanıyan yasal düzenlemeninbulunmadığını söy- ledi. Öncelikli olarak bu tıkanıklığı aş- maya çalıştıklannı belirten Tanman, "TBMM nezdinde girişimlerde bulu- nulmasuu kararlaştırdık. Ankara'da si- Pamukla ilgfli tüm keshnleri bir araya getiren UlusalKonsey çalışmalannı sürdürüyor. yasipartibaşkanlan ve ilgili millervekil- leriyk toplanolar yapacağtz" dedi. Ulusal Pamuk Konseyi'yle Türki- ye'de bir ilki gerçekleştirmek istedik- lerini vurgulayan Hulusi Tanman şun- lan söyledi: "Zor ve önemH bir misyon üsrJendik. Sektörde faalh ette bulunan tüm kesim- ler, konseyin acil olarak kurulmasını is- tiyor. Bu durum başan şansımızı artn- rryor. Konsej savesinde, sektörde yülar- dn-yaşananve birrürtükatacıçözümbu- lamayan sorunlara çözüm getirilecek. Özlenen uzlaşma ortamı sağlanacak. Ancak bunun içjn önce konseyeflişkinya- sal alryapının hazuianması lazım. Bizde- ki oluşumun birbenzeri aynı adla ABD'de var. Natıonal Coton Councıl olarak fa- aliyet gösteriyor ve çok başanh. Bu ör- nekten yola çıkarak dünyamn sayıh pa- muk üreticisi ve tekstil- konfeksryon ih- racatçısıobn ülkemizin de böviesi bir ohı- şuma mutiaka sahip olması gerektiğini dûşünüyoruz. Bundan sonrası shasile- rin yasal düzenleme için gerekli desteği vermesine bagh. Bu sağlandığında di- ğer sektöriere de örnek oiacak bir giri- şim başlayacak". 'Konsey sivfl örgûflenme' Tanman, konseyi, demokrasinin önem- li unsurlanndan binsi olan sıvil örgüt- lenme kültürü boyutunda değerlendirdik- lerini de kaydederek, "Siyasetçilerin konseye verecekleri destek bir anlamda srvil toplum örgürJerine verilecek destek şeklinde algılanacakar. Unutulmamab- dırkidemokrasi uzlaşma,uzlaşma dadt- yaloğu getirir. Bunu sağlamay a yönelik girişimlerin her düzeyde ve alanda des- teklenmesi, siyasetçilerin kendilerini ve- kil yapan demokrasrve olan bir borçla- ndn-" diye konuştu. , ÇIFTÇIDOSTU SADULLAH USUMİ Zeytinyağı Üreticisi Yolunacak Kaz Değil \ Pamuk, üzüm, incir derken sıra zeytinyağına gel- di. Geçimi, zeytin ve zeytinyağına bağlı yüz binlerce insan, TARlŞ'in ilan edeceği fiyattan çok, hükümetin vereceği primi merak ediyor. Geçen yıl hükümet 990 bin lira alım fiyatı vermişti. Rekofte düşük olduğu için flyatlar birdenbireyüksel- meye başladı. Kısa bir süre sonra 1 milyon 100 bin, hatta 1 milyon 500 bin liraya kadar çıktı... Ancak daha sonra sanayiciler devreye girdi ve "ih- racat kaydıyta ithalat" izni aldılar... Gerçi önemli öi- çüde ithalat yapılmadı, ama lafi bile iç piyasalarda fi- yatlann önce SOO bine, ardından da 700 bin liraya ka- dar gerilemesine yol açtı... Üstelik, geçen yıl zeytinde yok yılıydı. Verim çok dü- şüktü. Buna rağmen fiyatlann çökmesi önlenemedi... Buyıl "varyıir... Rekoltesanayicilere göre 250 mil- yon kilo. Üreticilere göre ise 200 milyon kiloyu geç- meyecek. Rekolte, istersanayicilerin, isterse üretici- lerin dedikleri kadar olsun, gene de geçen yıla göre en azından üç veya dört kat fazla oiacak. Bu nedenle ilan ediien fiyatlan korumak oldukça zor. Nitekim, TARİŞ Zeytinyağı Birliği Başkanı Cahit Çetin'in bu konuda yaptığı açıklama çok anlamlı: "Sanayici bizi hâlâ yolunacak kaza benzetmekten vazgeçmeli. Varyıİlan her zaman bazı çevrelerin iş- tahını kabartmıştır. Onlar hep ümnü nasıl ucuza alı- nz diye düşünürier... Varyıllannda daha ucuza ala- bilmek için mücadele yaşanır." Zeytinyağı Birliği Başkanı Cahit Çetin, varyıllann- da yaşanan tehlikeleri biliyor ve sanayicileri insafa da- vet ediyor. Çetin'in üreticilere de önemli bir çağnsı van "Ithalatla yaratılmak istenen paniğe kapılmayın. Yağınızı kesinlikle ucuza satmayın. Italya ve Yunanis- tan'da bu yıl verim düşük. Yağ sıkıntısı yaşanacak. Bu nedenle yılbaşından sonra fiyatlar mutiaka arta- caktır. Eğeryılbaşına kadar elimizdekiyağlan tutabi- lirsekAvrupa ülkeleri ile bizim sanayiciierimizin oyun- lannı bozanz..." • * • Cahit Çetin'in çağnsı gerçekçi biryaklaşım. ZiraAv- rupalı tüccar, Türkiye'deki sanayici ve üretici kavga- sından memnun. Eğer kavganın sonunda tüccar ve sanayicilerin is- tekleri yenne getirılirse, zeytinyağını üreticilerin elin- den daha ucuza almak imkânı doğacak... Tabii üre- ticilerin cebıne girmesi gereken paralar da böylece çeşitli ayak oyunlan ile yabancı tüccar ve sanayicile- rin kasalanna akacak. Ihracat kaydı ile ithalat uygulaması da Türk üreti- cisini sömürebilmek için en etkili yöntem. Ithalatın la- fı duyulduğu anda üreticiler paniğe kapılıyor ve ucuz- pahalı demeden elindeki yağlan çıkarmaya çaltşı- yor... Bu nedenle, zeytinyağı ithalatının kesinlikle önlen- mesi ve hatta sözünün bile edilmemesi gerekiyor. • • • Aydın Ziraat Odası Başkanı Kemal Çetin, Cum- hurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer Başbakan Bülent Ecevrt ve ilgili bakanlara birer yazı göndererek zey- tinyağı ihracatının önüne çıkanlan tüm engellerin kal- dınlmasını ve kilo başına 80 sent prim verilmesini is- tedi... Gömeç Belediye Başkanı Orhan Babayiğrt de zeytin üreticilerinin çok güç koşullar içinde çalıştık- lannı, 2000 yılı ürünü zeytinyağına hem ryt bir fiyat hem de 80 sent prim verilmesi gerektiğini söylüyor... ••• IMF temsilcileri ile yapılan toplantılarda zeytinya- ğına 28 sent prim verilmesi karariaştınlmış... Bakan- lar Kurulu'nda imzalar tamamlandıktan sonra yürür- lüğe girecekmiş. Ancak geçen yıl 40 sent prim verilmişti. Bu yıl ne değişti ki prim 28 sente düşürüldü. Gübre mi ucuzladı? Akaryakrt fiyatlan mı düştü? Hayat mı ucuzladı? Tam aksine... Enflasyon yüzde 50'nin altına çekilemedi. Gübre bir yılda yüzde 130 zam gördü. Hayat pahalılığı dayanılmaz hale geldi. Peki... Primin 40 sentten 28 sente düşürülmesinin gerekçesini kim açıklayabilir? Geçen yıl 40 sent bile az gelmişti. Bu yıl üreticile- rin 80 sent istemekte yerden göge kadar haklan var. Enflasyonun nedeni, hükümetlerin bugüne kadar izleyegeldikleri yanlış politikalardır. Bunun ceremesini zeytin üreticilerine ödetmek hak- sızlıktır. Insafsızlıktır... Yeni tehdit petrol ve Euro İhracatçı özel paket istedi Ekonomi Servisi- Tür- kiye'nın bırincil pazan olan Avrupa Birliği para birimi Euro'nun dolar karşısında değer kaybet- mesi ve petrol fiyatlan- nın artması, ihracatçıyı zor dunıma soktu. Ihra- catın bir devlet polıtika- sı olarak uygulanmasını isteyen ihracatçılar, "özel önlem paketi" istedi. îstanbul Hazırgiyim ve Konfeksiyon Ihracatçı- lan Birliği Başkanı Nu- ri Artok Türkiye'de re- kabetçiliğin azaldığma ve ıthalatla ihracat ara- sındaki farkın açıldığına dikkat çekti. Artok, "Bu- nun için istihdam ve fi- nans desteğiyle, ihracat- çuara özel bir kur politi- kası içeren 'özel bir ön- lem paketf uygulanma- h" dedi. Uludağ ihracatçı Bir- likleri (UİB) Başkanlar Kurulu Başkanı Orhan Yıkünmçakar, Euro'nun dolara karşı değer kay- betmesi yüzünden, "ihraç fhaünın surekBdüştüğü- nü" söyledi. Geçen ocak-ağustos döneminde paritedeki de- ğişme nedeniyle yüzde 20 reel kayıp yaşadıkla- nnı, bunun "tolere edile- mez bir oran" olduğunu ifade eden Yıldınmça- kar, "Dolann değeri ar- tryor,petrolfiyatiartryor. Maliyetteki sürekli arnş, ihracatın önünü okadL R£dka\tjımızyüzde20'j« ulaşü. Dış ticaret açığV mız sürekli arövor" de- di. Yıldınmçakar, bu so- runa, Avrupa Birliği normlan içinde çözüm üretilebilecegini belirtti. www.audi.com.tr